0:00:01.089,0:00:05.153
Oliver był wyjątkowo atrakcyjnym,

0:00:05.153,0:00:09.974
przystojnym, uroczym [br]i mocno niestabilnym emocjonalnie facetem,

0:00:09.974,0:00:13.159
któremu całkowicie oddałam serce.

0:00:13.159,0:00:16.080
(Śmiech)

0:00:16.080,0:00:17.746
Był berneńskim psem pasterskim,

0:00:17.746,0:00:20.929
którego adoptowaliśmy z moim byłym mężem.

0:00:20.929,0:00:25.198
Minęło pół roku zanim zorientowaliśmy się,[br]jak bardzo jest z nim źle.

0:00:25.198,0:00:27.962
Cierpiał na tak silny syndrom separacyjny,

0:00:27.962,0:00:30.218
że nie mogliśmy zostawiać go samego.

0:00:30.218,0:00:33.286
Kiedyś wyskoczył z okna[br]mieszkania na trzecim piętrze.

0:00:33.286,0:00:37.047
Zjadał tkaniny i śmieci.

0:00:37.047,0:00:38.952
Polował na nieistniejące muchy.

0:00:38.952,0:00:40.681
Cierpiał na halucynacje.

0:00:40.681,0:00:43.985
Zdiagnozowano u niego[br]zaburzenia obsesyjno - kompulsywne,

0:00:43.985,0:00:47.331
a był to tylko czubek góry lodowej.

0:00:47.331,0:00:51.432
Podobnie jest w przypadku ludzi,

0:00:51.432,0:00:56.573
czasami mija pół roku[br]zanim zorientujemy się,

0:00:56.580,0:00:59.527
że osoba, którą kochamy ma pewne problemy.

0:00:59.527,0:01:00.938
(Śmiech)

0:01:00.938,0:01:04.872
Większość z nas nie oddaje wtedy partnera

0:01:04.872,0:01:07.029
z powrotem do baru, gdzie się poznaliście

0:01:07.029,0:01:10.716
lub przyjacielowi, który was zapoznał,

0:01:10.716,0:01:13.824
ani nie zapisuje tej drugiej osoby[br]z powrotem na portal randkowy.

0:01:13.824,0:01:17.208
(Śmiech)

0:01:17.218,0:01:20.898
Kochamy ją mimo wszystko[br]i tego się trzymamy.

0:01:20.898,0:01:25.863
Dokładnie tak było z moim psem.

0:01:25.863,0:01:29.175
Studiowałam biologię.

0:01:29.175,0:01:32.697
Mam doktorat z historii nauki[br]zdobyty na MIT,

0:01:32.697,0:01:34.880
ale gdyby 10 lat temu ktoś zapytał,

0:01:34.880,0:01:37.915
czy mój pies, lub w psy w ogóle,[br]posiadają emocje,

0:01:37.915,0:01:40.700
odpowiedziałabym "tak",[br]ale raczej nie stwierdziłabym,

0:01:40.700,0:01:42.765
że mogą też cierpieć na zespół lękowy,

0:01:42.765,0:01:45.509
otrzymać receptę na Prozac[br]i skierowanie do terapeuty.

0:01:45.509,0:01:50.477
Ale potem zakochałam się[br]i to wszystko okazało się prawdą,

0:01:50.477,0:01:56.018
a pomaganie mojemu psu[br]zmagać się z paniką i lękiem

0:01:56.018,0:01:57.970
zmieniło moje życie.

0:01:57.970,0:02:00.294
To doświadczenie otworzyło mój świat.

0:02:00.294,0:02:02.977
Przez ostatnie siedem lat

0:02:02.977,0:02:06.074
badałam choroby psychiczne[br]u innych zwierząt.

0:02:06.074,0:02:07.891
Czy mogą chorować jak ludzie,

0:02:07.891,0:02:10.140
a jeśli tak, to co to mówi o nas samych?

0:02:10.140,0:02:15.685
Uwierzyłam, że zwierzęta[br]cierpią z powodu chorób psychicznych,

0:02:15.685,0:02:19.469
a próby znalezienia[br]i zidentyfikowania u nich choroby

0:02:19.469,0:02:22.189
sprawiają, że stajemy się dla nich[br]lepszymi przyjaciółmi

0:02:22.189,0:02:26.105
i pomagają nam lepiej zrozumieć[br]samych siebie.

0:02:26.105,0:02:28.687
Pomówmy chwilę o diagnozie.

0:02:28.687,0:02:31.081
Wiele osób myśli, że nie jesteśmy w stanie

0:02:31.081,0:02:34.397
poznać myśli innego zwierzęcia.

0:02:34.397,0:02:38.188
Mają rację,[br]ale przecież w relacjach z innymi,

0:02:38.188,0:02:40.189
a przynajmniej tak jest w moim wypadku,

0:02:40.189,0:02:43.861
samo zapytanie partnera,[br]rodzica lub dziecka o samopoczucie

0:02:43.877,0:02:45.847
nie oznacza, że otrzymamy odpowiedź.

0:02:45.847,0:02:48.871
Druga osoba może nie umieć[br]opisać swoich uczuć,

0:02:48.881,0:02:50.419
może nawet ich nie znać.

0:02:50.419,0:02:53.252
Fakt, że uważamy,[br]że musimy z kimś porozmawiać

0:02:53.252,0:02:55.085
aby zrozumieć przez co przechodzi,

0:02:55.085,0:02:57.300
to stosunkowo nowa rzecz.

0:02:57.300,0:03:01.446
Przed XX wiekiem[br]lekarze często używali obserwacji

0:03:01.446,0:03:05.660
do diagnozowania[br]emocjonalnego cierpienia swoich pacjentów.

0:03:05.660,0:03:08.867
Myślenie o chorobach psychicznych zwierząt

0:03:08.867,0:03:10.828
wcale nie jest aż tak naciągane.

0:03:10.828,0:03:15.493
Większość zaburzeń psychicznych w USA[br]stanowią zaburzenia lękowe,

0:03:15.493,0:03:17.929
a jeśli się nad tym zastanowić,

0:03:17.929,0:03:21.689
lęk i strach[br]to bardzo przydatne zwierzęce emocje.

0:03:21.689,0:03:25.278
Strach i lęk odczuwamy z reguły[br]w sytuacjach niebezpiecznych.

0:03:25.278,0:03:29.540
Te emocje motywują nas,[br]żeby oddalić się od źródła zagrożenia.

0:03:29.547,0:03:34.356
Problem jest wtedy, gdy czujemy lęk[br]w sytuacjach, które tego nie wymagają.

0:03:34.356,0:03:37.657
Zaburzenia nastroju mogą być po prostu

0:03:37.657,0:03:41.666
ciemną stroną bycia czującym zwierzęciem,

0:03:41.666,0:03:44.086
a zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

0:03:44.086,0:03:47.622
są często manifestacją[br]zdrowego dążenia zwierząt

0:03:47.622,0:03:50.777
do utrzymania się w czystości.

0:03:50.777,0:03:52.586
Choroba psychiczna zaczyna się wtedy,

0:03:52.586,0:03:54.266
gdy robi się takie rzeczy,

0:03:54.266,0:03:56.404
jak kompulsywne mycie rąk lub łap,

0:03:56.404,0:04:00.700
lub tworzenie rytuałów uniemożliwiających[br]przystąpienie do posiłku

0:04:00.700,0:04:03.729
zanim się ich nie spełni.

0:04:03.729,0:04:08.111
U ludzi istnieje klasyfikacja[br]zaburzeń psychicznych DSM,

0:04:08.111,0:04:12.773
która jest spisem powszechnie uznawanych[br]zaburzeń psychicznych.

0:04:12.784,0:04:15.651
Jeśli chodzi o inne zwierzęta,[br]mamy YouTube.

0:04:15.651,0:04:17.234
(Śmiech)

0:04:17.234,0:04:20.585
Oto wyniki dla hasła "Pies z zaburzeniami[br]obsesyjno-kompulsywnymi",

0:04:20.585,0:04:22.401
ale zachęcam do wpisania hasła

0:04:22.401,0:04:25.088
"Kot z zaburzeniami[br]obsesyjno-kompulsywnymi".

0:04:25.088,0:04:28.966
Będziecie zszokowani tym, co zobaczycie.

0:04:28.966,0:04:31.897
Oto kilka przykładów.

0:04:32.777,0:04:35.411
To przykład pogoni za cieniem.

0:04:35.411,0:04:38.140
Wygląda zabawnie[br]i na swój sposób jest słodkie,

0:04:38.140,0:04:42.792
ale psy mogą rozwinąć u siebie[br]takie zachowania

0:04:42.792,0:04:45.068
i wykonywać je przez cały dzień.

0:04:45.068,0:04:46.553
Nie będą chodzić na spacery,

0:04:46.553,0:04:49.445
ani jeść, ani spotykać się z innymi psami.

0:04:49.447,0:04:51.401
Zafiksują się na przykład

0:04:51.401,0:04:54.317
na kompulsywnym gonieniu ogona.

0:04:54.317,0:04:58.060
Oto kot o imieniu Gizmo.

0:04:58.060,0:05:00.897
Wygląda, jakby kogoś podglądał,

0:05:00.897,0:05:04.968
ale robi tak przez wiele, wiele[br]godzin każdego dnia.

0:05:04.968,0:05:08.880
Po prostu siedzi i uderza łapą w żaluzję.

0:05:09.624,0:05:13.488
Kolejny przykład tego, co uważane jest[br]za stereotypowe zachowanie.

0:05:13.488,0:05:15.989
Ting Ting to niedźwiedź malajski[br]z zoo w Oakland.

0:05:15.989,0:05:18.453
Widząc tę scenę przypadkowo,[br]można pomyśleć,

0:05:18.453,0:05:20.425
że Ting Ting tylko bawi się patykiem,

0:05:20.425,0:05:23.406
ale on to robi przez cały dzień.

0:05:23.406,0:05:28.100
Wystarczy się skupić[br]i zobaczyć cały półgodzinny film,

0:05:28.106,0:05:32.242
aby stwierdzić, że robi cały czas to samo[br]w tej samej kolejności,

0:05:32.243,0:05:34.189
obraca patyk za każdym razem tak samo.

0:05:34.189,0:05:37.158
Innymi bardzo częstymi zachowaniami,[br]jakie można zobaczyć,

0:05:37.158,0:05:39.078
szczególnie u zwierząt w niewoli,

0:05:39.078,0:05:43.070
to ciągłe chodzenie lub kiwanie się.

0:05:43.070,0:05:44.714
Ludzie też tak robią.

0:05:44.714,0:05:48.164
Będą się kiwać, poruszać na boki.

0:05:48.170,0:05:49.474
Wielu z nas tak robi.

0:05:49.474,0:05:52.361
Czasem jest to dla nas sposób[br]na uspokojenie się

0:05:52.361,0:05:55.042
i sądzę, że inne zwierzęta[br]robią to z podobnego powodu.

0:05:55.042,0:05:58.684
Ale zwierzęta nie podejmują jedynie[br]zachowań stereotypowych.

0:05:58.684,0:06:02.284
Oto Gigi, samica goryla[br]z bostońskiego Franklin Park Zoo.

0:06:02.284,0:06:04.208
Opiekuje się nią psychiatra z Harvardu,

0:06:04.208,0:06:07.699
który leczy ją między innymi[br]z zaburzeń nastroju.

0:06:07.707,0:06:10.279
Wiele zwierząt może cierpieć[br]na zaburzenia nastroju.

0:06:10.279,0:06:11.672
Wiele stworzeń,

0:06:11.672,0:06:13.317
ten koń to tylko jeden przykład,

0:06:13.317,0:06:15.525
oddaje się zachowaniom autodestrukcyjnym.

0:06:15.525,0:06:18.630
Gryzą przedmioty[br]lub robią inne rzeczy, żeby się uspokoić,

0:06:18.632,0:06:21.707
nawet wtedy, gdy jest to autodestrukcyjne,

0:06:21.707,0:06:24.403
podobnie jak ludzie,[br]którzy się samookaleczają.

0:06:25.481,0:06:26.558
Skubanie.

0:06:26.558,0:06:30.549
Jeśli posiada się futro, pióra lub skórę,

0:06:30.549,0:06:32.632
można się kompulsywnie skubać.

0:06:32.632,0:06:34.879
Prowadzono nawet badania nad papugami,

0:06:34.879,0:06:38.304
aby zrozumieć trichotillomanię,[br]czyli przymusowe wyrywanie włosów,

0:06:38.304,0:06:41.306
coś, co obecnie dotyka[br]20 milionów Amerykanów.

0:06:41.306,0:06:43.931
Szczury laboratoryjne również się skubią.

0:06:43.931,0:06:45.991
Określa się to mianem łysienia.

0:06:45.991,0:06:48.529
Psy-weterani wojen w Iraku i Afganistanie

0:06:48.529,0:06:52.072
zapadają na coś, co określa się mianem[br]psiego zespołu stresu pourazowego,

0:06:52.072,0:06:56.209
i co sprawia, że mają kłopoty[br]z powrotem do cywilnego życia.

0:06:56.210,0:06:58.522
Mogą bać się ludzi z brodami

0:06:58.522,0:07:01.607
lub wsiadania do samochodów.

0:07:01.607,0:07:03.783
Jedna uwaga celem wyjaśnienia.

0:07:03.783,0:07:06.766
Nie uważam,[br]że psi zespół stresu pourazowego

0:07:06.766,0:07:09.492
to to samo,[br]co ludzki zespół stresu pourazowego,

0:07:09.492,0:07:11.939
ale nie uważam też, że mój stres pourazowy

0:07:11.939,0:07:13.250
jest taki sam jak twój,

0:07:13.250,0:07:16.545
lub, że mój lęk lub smutek[br]jest taki jak twój.

0:07:16.545,0:07:18.350
Wszyscy jesteśmy różni

0:07:18.350,0:07:21.322
i bardzo odmiennie reagujemy.

0:07:21.322,0:07:25.007
Spośród dwóch psów[br]wychowanych w tym samym domu,

0:07:25.007,0:07:27.692
poddanych działaniu tych samych czynników,

0:07:27.692,0:07:30.763
jeden może panicznie bać się motocykli

0:07:30.763,0:07:34.300
lub dzwonka mikrofalówki,

0:07:34.300,0:07:35.839
a drugiemu nic nie będzie.

0:07:35.839,0:07:38.337
Ludzie często pytają mnie o to,

0:07:38.337,0:07:40.722
czy nie jest to czasem kwestia tego,

0:07:40.722,0:07:43.045
że to my sprowadzamy szaleństwo[br]na zwierzęta?

0:07:43.045,0:07:46.268
Lub, czy choroba psychiczna[br]nie jest wynikiem złego traktowania?

0:07:46.268,0:07:47.907
Okazuje się, że tak naprawdę

0:07:47.907,0:07:51.740
jesteśmy o wiele bardziej skomplikowani.

0:07:51.740,0:07:54.599
Ostatnio miałam ogromną przyjemność

0:07:54.599,0:07:58.284
opublikować książkę na ten temat

0:07:58.284,0:08:01.831
i gdy teraz otwieram skrzynkę mailową

0:08:01.831,0:08:05.185
lub idę na odczyt czy przyjęcie,

0:08:05.185,0:08:09.039
ludzie opowiadają mi historie zwierząt,[br]które kiedyś spotkali.

0:08:09.039,0:08:11.332
Niedawno podczas odczytu w Kalifornii

0:08:11.332,0:08:13.596
zgłosiła się po wykładzie kobieta[br]i powiedziała:

0:08:13.596,0:08:17.460
"Pani doktor, sądzę, że mój kot[br]cierpi na zespół strasu pourazowego".

0:08:17.460,0:08:20.820
"Dlaczego?" zapytałam[br]"Proszę powiedzieć mi więcej".

0:08:20.820,0:08:24.146
Kotka Ping została przygarnięta.

0:08:24.146,0:08:27.150
Wcześniej mieszkała[br]ze starszym człowiekiem.

0:08:27.150,0:08:29.139
Pewnego dnia, podczas odkurzania,

0:08:29.139,0:08:31.381
mężczyzna miał zawał serca i umarł.

0:08:31.381,0:08:34.652
Tydzień później[br]Ping została odkryta w mieszkaniu

0:08:34.652,0:08:39.227
obok ciała jej właściciela[br]i ciągle włączonego odkurzacza.

0:08:40.491,0:08:45.445
Przez wiele miesięcy[br]aż do dwóch lat po wypadku

0:08:45.445,0:08:48.662
kotka była tak przerażona,[br]że nie była w stanie znieść odkurzania.

0:08:48.662,0:08:50.900
Strasznie się bała.

0:08:50.900,0:08:52.360
Chowała się w szafie.

0:08:52.360,0:08:54.300
Była niepewna siebie i roztrzęsiona,

0:08:54.300,0:08:58.510
ale dzięki wsparciu rodziny,[br]cierpliwości i czasowi,

0:08:58.512,0:09:02.840
po trzech latach Ping jest wesołym,[br]pewnym siebie kotem.

0:09:03.856,0:09:07.630
Inną historię wyleczenia[br]traumy usłyszałam kilka lat temu.

0:09:07.635,0:09:10.130
Pojechałam do Tajlandii robić badania.

0:09:10.130,0:09:13.116
Spotkałam tam samca małpy[br]o imieniu Boonlua,

0:09:13.116,0:09:17.996
który, gdy był mały,[br]został zaatakowany przez stado psów,

0:09:18.010,0:09:22.432
które odgryzły mu obie nogi i jedną rękę.

0:09:22.432,0:09:25.236
Boonlua doczołgał się do klasztoru,

0:09:25.236,0:09:27.060
a mnisi zaopiekowali się nim.

0:09:27.060,0:09:29.353
Sprowadzili weterynarza,[br]który opatrzył rany.

0:09:29.353,0:09:34.004
Ostatecznie Boonlua trafił[br]do ośrodka dla słoni,

0:09:34.005,0:09:38.220
gdzie zaopiekowano się nim[br]i odkryto, co lubi.

0:09:38.220,0:09:39.652
Okazało się, że są to Mentosy,

0:09:39.652,0:09:43.735
chrząszcze rohatyńce i jaja.

0:09:43.735,0:09:46.355
Opiekunowie martwili się,[br]że Boonlua czuje się samotny,

0:09:46.379,0:09:48.781
a nie mogli umieścić go z inną małpą,

0:09:48.781,0:09:52.643
bo brak ręki[br]uniemożliwiałby mu zabawę i obronę.

0:09:52.650,0:09:54.963
Dali mu więc królika,

0:09:54.963,0:09:57.878
a Boonlua przeszedł[br]natychmiastową przemianę.

0:09:57.878,0:09:59.974
Obecność królika dała mu szczęście.

0:09:59.974,0:10:02.287
Głaskali się, dotykali[br]i stali się przyjaciółmi.

0:10:02.287,0:10:05.069
A gdy królik urodził małe,

0:10:05.069,0:10:08.189
Boonlua stał się[br]jeszcze bardziej szczęśliwy.

0:10:08.189,0:10:10.462
Dzięki temu w pewnym sensie

0:10:10.462,0:10:12.349
zyskał powód, by wstawać każdego ranka.

0:10:12.349,0:10:13.549
Był to tak dobry powód,

0:10:13.549,0:10:15.758
że Boonlua uznał,[br]że w ogóle nie będzie spał.

0:10:15.758,0:10:18.787
Stał się ekstremalnie opiekuńczy[br]względem króliczków,

0:10:18.787,0:10:22.031
przestał spać[br]i tylko zapadał w krótkie drzemki,

0:10:22.031,0:10:23.270
zajmując się nimi.

0:10:23.270,0:10:26.548
Stał się tak opiekuńczy i czuły,

0:10:26.548,0:10:30.229
że opiekunowie zdecydowali odebrać mu małe

0:10:30.229,0:10:33.533
w obawie, że przez jego nadopiekuńczość,[br]skrzywdzi je ich matka.

0:10:33.538,0:10:36.210
Po odebraniu króliczków,[br]opiekunowie bali się,

0:10:36.210,0:10:37.885
że małpa popadnie w depresję,

0:10:37.885,0:10:41.734
więc, aby tego uniknąć[br]dali kolejnego królika.

0:10:41.734,0:10:45.107
(Śmiech)

0:10:45.107,0:10:47.159
Uważam, że nie wygląda[br]na małpę w depresji.

0:10:47.159,0:10:49.927
(Śmiech)

0:10:49.927,0:10:54.744
Chciałabym, aby ludzie poczuli,

0:10:54.744,0:10:59.589
że mają prawo podejmować się[br]oceny stanu zwierząt,

0:10:59.589,0:11:01.191
które dobrze znają.

0:11:01.191,0:11:03.840
Więc jeśli masz psa lub kota,

0:11:03.840,0:11:06.773
lub znasz jednoręką małpę

0:11:06.773,0:11:11.306
i uważasz, że zwierzę ma traumę[br]lub depresję,

0:11:11.306,0:11:13.264
to prawdopodobnie masz rację.

0:11:13.264,0:11:16.312
To bardzo antropomorficzne podejście,

0:11:16.312,0:11:21.497
przypisujące ludzkie cechy[br]zwierzętom lub rzeczom.

0:11:21.497,0:11:24.631
Nie uważam jednak, żeby to był problem.

0:11:24.631,0:11:26.394
Wolno nam antropomorfizować.

0:11:26.394,0:11:29.466
Nie da się przecież wyciągnąć[br]ludzkiego mózgu z głowy,

0:11:29.466,0:11:30.897
wsadzić go do słoika

0:11:30.897,0:11:33.959
i dopiero wtedy myśleć[br]o innych zwierzętach.

0:11:33.959,0:11:38.531
Zawsze będziemy zwierzęciem myślącym[br]o emocjach innego zwierzęcia.

0:11:38.545,0:11:41.980
W takim razie,[br]jak dobrze antropomorfizować?

0:11:41.980,0:11:44.248
A może antropomorfizujesz niepoprawnie?

0:11:44.248,0:11:47.918
Niepoprawne antropomorfizowanie[br]jest aż nazbyt częste.

0:11:47.921,0:11:50.141
(Śmiech)

0:11:50.141,0:11:52.645
Obejmuje strojenie psów[br]i urządzanie im wesela

0:11:52.645,0:11:55.340
lub zbytnie zbliżanie się[br]do dzikich zwierząt,

0:11:55.340,0:11:58.032
bo się wierzy,[br]że ma się z nimi duchową łączność.

0:11:58.032,0:11:59.726
Jest wiele rodzajów.

0:11:59.726,0:12:03.032
Uważam za to,[br]że dobre antropomorfizowanie opiera się

0:12:03.032,0:12:06.348
na zaakceptowaniu naszych[br]podobieństw do innych gatunków

0:12:06.348,0:12:08.786
i używaniu ich do wyciągania wniosków

0:12:08.786,0:12:12.932
na temat umysłów i doświadczeń[br]innych zwierząt.

0:12:12.932,0:12:17.730
Istnieje cały przemysł[br]oparty na dobrym antropomorfizowaniu.

0:12:17.730,0:12:21.376
To przemysł psychofarmaceutyczny.

0:12:21.376,0:12:25.332
Jeden na pięciu Amerykanów[br]zażywa psychofarmaceutyki,

0:12:25.332,0:12:27.512
od leków antydepresyjnych[br]i przeciwlękowych,

0:12:27.512,0:12:29.923
po leki przeciwpsychotyczne.

0:12:29.933,0:12:33.348
Cały ten psychofarmaceutyczny arsenał

0:12:33.348,0:12:35.518
zawdzięczamy innym zwierzętom.

0:12:35.518,0:12:38.484
To na nich w pierwszej kolejności[br]były testowane leki

0:12:38.484,0:12:42.507
i to nie tylko pod kątem toksyczności,[br]ale i efektów behawioralnych.

0:12:42.507,0:12:46.379
Chlorpromazyna,[br]popularny lek przeciwpsychotyczny,

0:12:46.379,0:12:49.349
zanim zaczęła relaksować ludzi,[br]relaksowała szczury.

0:12:49.349,0:12:51.815
W latach 50. przeciwlękowy[br]chlorodiazepoksyd

0:12:51.815,0:12:55.859
był podawany kotom wyselekcjonowanym[br]pod kątem agresji

0:12:55.859,0:12:58.285
i czynił z nich miłe kotki.

0:12:58.285,0:13:01.406
Nawet leki antydepresyjne[br]były najpierw testowane na królikach.

0:13:01.406,0:13:05.259
Dziś jednak nie podajemy tych leków

0:13:05.259,0:13:08.730
innym zwierzętom[br]tylko w celach badawczych,

0:13:08.730,0:13:10.720
ale także w celach terapeutycznych,

0:13:10.720,0:13:14.594
tych etycznych[br]i tych o wiele mniej etycznych.

0:13:14.594,0:13:18.735
SeaWorld podaje matkom[br]młodych orek leki przeciwlękowe,

0:13:18.735,0:13:20.666
gdy odbiera im dzieci.

0:13:20.666,0:13:25.249
Wiele goryli w zoo otrzymuje leki[br]przeciwpsychotyczne i przeciwlękowe.

0:13:25.249,0:13:28.483
Ale psy jak mój Oliver

0:13:28.483,0:13:31.676
dostają antydepresanty[br]i leki przeciwlękowe,

0:13:31.676,0:13:35.232
aby nie skakały z okien[br]lub nie rzucały się pod koła pojazdów.

0:13:35.235,0:13:38.990
"Science" opublikował ostatnio[br]wyniki badań mówiące,

0:13:38.990,0:13:42.623
że nawet raki[br]reagują na leki przeciwlękowe.

0:13:42.623,0:13:44.972
Stają się odważniejsze, mniej płochliwe

0:13:44.972,0:13:47.802
i bardziej chętne[br]do eksplorowania otoczenia.

0:13:47.802,0:13:49.712
(Śmiech)

0:13:49.712,0:13:52.714
Ciężko określić,[br]ile zwierząt przyjmuje leki,

0:13:52.714,0:13:55.375
ale zapewniam, że przemysł[br]farmaceutyków zwierzęcych

0:13:55.375,0:13:57.660
jest ogromny i cały czas rośnie,

0:13:57.660,0:14:00.140
od 7 miliardów dolarów w roku 2011

0:14:00.140,0:14:04.418
do przewidywanego poziomu[br]9,25 miliarda do roku 2015.

0:14:05.808,0:14:09.862
Niektóre zwierzęta przyjmują te leki[br]przez cały czas.

0:14:09.862,0:14:14.930
Inne, jak pewien bonobo z zoo w Milwaukee,

0:14:14.930,0:14:16.523
przyjmują je przez jakiś czas,

0:14:16.523,0:14:18.222
a potem gromadzą recepty na Paxil

0:14:18.222,0:14:20.309
i rozprowadzają je[br]wśród innych szympansów.

0:14:20.309,0:14:25.234
(Śmiech) (Brawa)

0:14:25.234,0:14:28.141
Ale oprócz psychofarmaceutyków

0:14:28.141,0:14:31.622
istnieje wiele innych[br]możliwości interwencji terapeutycznych

0:14:31.622,0:14:32.963
dla tych stworzeń.

0:14:32.963,0:14:35.376
Uważam, że na tym polu

0:14:35.376,0:14:39.385
weterynaria może nauczyć czegoś medycynę.

0:14:39.390,0:14:42.798
Jeśli zaprowadzisz psa,[br]który kompulsywnie goni własny ogon

0:14:42.798,0:14:45.072
do weterynarza-behawiorysty,

0:14:45.072,0:14:48.078
nie sięgnie on od razu po bloczek recept,

0:14:48.078,0:14:50.708
tylko wypyta o życie psa.

0:14:50.708,0:14:53.868
O to, jak często pies wychodzi na spacer.

0:14:53.868,0:14:56.216
O to, ile ruchu zażywa,

0:14:56.216,0:15:00.190
ile czasu spędza z innymi psami i ludźmi.

0:15:00.196,0:15:02.782
Zapyta o to, jakie terapie,

0:15:02.782,0:15:04.196
głównie behawioralne,

0:15:04.196,0:15:07.211
były już stosowane[br]w przypadku tego zwierzęcia.

0:15:07.211,0:15:09.950
Takie rzeczy często pomagają najbardziej,

0:15:09.950,0:15:12.530
szczególnie, jeśli połączy[br]się je z lekami.

0:15:12.530,0:15:14.915
Ale rzeczą, która moim zdaniem[br]pomaga najbardziej,

0:15:14.915,0:15:17.085
szczególnie w przypadku[br]zwierząt społecznych,

0:15:17.085,0:15:20.582
jest przebywanie z innymi[br]społecznymi zwierzętami.

0:15:20.582,0:15:25.191
W pewnym sensie czuję,[br]że stałam się psem-przewodnikiem

0:15:25.191,0:15:27.424
dla mojego własnego psa.

0:15:27.424,0:15:30.861
Widziałam, jak papugi robią to dla ludzi,

0:15:30.861,0:15:32.779
a ludzie dla papug,

0:15:32.779,0:15:34.227
psy dla słoni,

0:15:34.227,0:15:37.751
a słonie dla innych słoni.

0:15:37.751,0:15:38.958
Nie wiem jak wy,

0:15:38.958,0:15:41.178
ale ja dostaję dużo emaili

0:15:41.178,0:15:44.816
o nietypowych zwierzęcych przyjaźniach.

0:15:44.816,0:15:47.264
Również Facebook jest tego pełen:

0:15:47.264,0:15:49.797
małpa adoptująca kota,

0:15:49.797,0:15:54.677
dog niemiecki adoptujący jelonka

0:15:54.677,0:15:57.973
lub krowa przyjaźniąca się ze świnią.

0:15:57.973,0:16:00.730
Gdybyście zapytali mnie o to 8-9 lat temu,

0:16:00.730,0:16:04.157
powiedziałabym,[br]że te filmiki są sentymentalne

0:16:04.157,0:16:07.723
i może zbyt antropomorfizujące[br]w ten zły sposób

0:16:07.723,0:16:10.487
lub nawet "ustawione",[br]ale dziś mogę powiedzieć,

0:16:10.487,0:16:12.293
że coś w nich jest na rzeczy.

0:16:12.293,0:16:13.723
Są prawdziwe!

0:16:13.723,0:16:18.796
Istnieją interesujące badania[br]wskazujące na poziom oksytocyny,

0:16:18.796,0:16:20.565
która jest "hormonem przywiązania"

0:16:20.565,0:16:23.097
uwalnianym podczas seksu[br]lub karmienia piersią,

0:16:23.097,0:16:25.622
lub w obecności kogoś,[br]na kim bardzo nam zależy.

0:16:25.622,0:16:28.148
Poziom oksytocyny rośnie u ludzi i psów,

0:16:28.148,0:16:31.424
którzy troszczą się o siebie nawzajem[br]lub lubią spędzać razem czas.

0:16:31.424,0:16:33.109
Ponadto inne badania mówią,

0:16:33.109,0:16:36.261
że poziom oksytocyny rośnie[br]też u innych par zwierząt,

0:16:36.261,0:16:40.175
na przykład u kóz i psów,[br]które się przyjaźnią,

0:16:40.175,0:16:42.785
po wspólnej zabawie[br]poziom hormonu strzela w górę.

0:16:43.775,0:16:46.214
Mam przyjaciela, który pokazał mi,

0:16:46.214,0:16:48.970
że zdrowie psychiczne[br]ma charakter dwukierunkowy.

0:16:48.970,0:16:53.435
Nazywa się Lonnie Hodge[br]i jest weteranem wojny wietnamskiej.

0:16:53.435,0:16:56.364
Po swoim powrocie[br]zaczął pracować z ludźmi,

0:16:56.364,0:16:59.721
którzy przeżyli ludobójstwo[br]i z wieloma z traumą wojenną.

0:16:59.725,0:17:02.754
Sam cierpiał na zespół stresu pourazowego[br]oraz lęk wysokości,

0:17:02.754,0:17:05.374
bo w Wietnamie musiał opuszczać się tyłem

0:17:05.374,0:17:08.017
z płoz śmigłowców wiszących nad ziemią.

0:17:08.017,0:17:10.451
Aby pomóc mu uporać się z tymi problemami,

0:17:10.451,0:17:14.490
otrzymał psa, mieszankę labradora[br]i pudla o imieniu Gander.

0:17:14.490,0:17:17.145
To oni pierwszego dnia, gdy się poznali.

0:17:17.145,0:17:18.470
To niesamowite.

0:17:18.470,0:17:20.969
Od tego momentu spędzili razem dużo czasu,

0:17:20.969,0:17:25.550
odwiedzając innych weteranów[br]cierpiących na podobne problemy.

0:17:25.550,0:17:28.850
Ale mnie w związku Lonniego i Gandera[br]najbardziej interesuje fakt,

0:17:28.850,0:17:33.992
że po kilku miesiącach[br]u psa rozwinął się lęk wysokości,

0:17:33.997,0:17:37.637
prawdopodobnie na skutek tego,[br]że tak bacznie obserwował swego pana.

0:17:37.637,0:17:41.859
Wspaniałe jest to, że on nadal jest[br]fantastycznym psem towarzyszącym,

0:17:41.859,0:17:44.467
bo teraz, gdy obaj są na wysokości,

0:17:44.467,0:17:47.434
Lonnie jest tak zajęty stanem Gandera,

0:17:47.434,0:17:51.031
że zapomina o własnym lęku wysokości.

0:17:53.341,0:17:56.732
Spędziłam wiele czasu[br]nad takimi historiami,

0:17:56.732,0:17:58.153
przekopywałam archiwa,

0:17:58.153,0:18:01.045
dosłownie poświeciłam lata na te badania

0:18:01.045,0:18:02.683
i to mnie zmieniło.

0:18:02.683,0:18:06.947
Nie patrzę już na zwierzęta[br]z poziomu gatunku.

0:18:06.947,0:18:09.328
Widzę je jako indywidualne jednostki

0:18:09.328,0:18:13.602
i myślę o nich jak o stworzeniach[br]posiadających własną emocjonalność,

0:18:13.602,0:18:17.446
sterującą ich zachowaniem[br]i reakcjami na świat.

0:18:17.446,0:18:20.150
Naprawdę wierzę, że to uczyniło mnie osobą

0:18:20.150,0:18:23.482
o większej ciekawości i empatii,

0:18:23.482,0:18:28.391
zarówno wobec zwierząt,[br]z którymi dzielę łóżko lub które zjadam,

0:18:28.391,0:18:33.472
ale również wobec ludzi, których znam,

0:18:33.472,0:18:37.084
cierpiących z powodu lęków,[br]fobii i innych rzeczy.

0:18:37.084,0:18:38.947
Naprawdę wierzę w to,

0:18:38.947,0:18:41.363
że choć nigdy nie dowiemy się dokładnie,

0:18:41.363,0:18:44.303
co się dzieje w umyśle świni,

0:18:44.303,0:18:47.164
twojego mopsa lub twojego partnera,

0:18:47.164,0:18:50.161
to nie powinniśmy przestawać[br]przejawiać empatii wobec nich.

0:18:50.161,0:18:53.116
Najlepszą rzeczą, jaką możemy zrobić[br]dla naszych ulubieńców

0:18:53.116,0:18:55.434
to, być może, antropomorfizować ich.

0:18:57.334,0:19:00.481
Ojciec Karola Darwina[br]powiedział mu pewnego razu,

0:19:00.481,0:19:04.298
że każdy może kiedyś stracić rozum.

0:19:05.498,0:19:08.855
Na szczęście często można go odzyskać,

0:19:08.855,0:19:10.764
ale tylko dzięki pomocy innych.

0:19:10.764,0:19:12.180
Dziękuję.

0:19:12.181,0:19:14.011
(Brawa)