0:00:01.468,0:00:05.437
Ο Όλιβερ ήταν ένας πολύ εντυπωσιακός,

0:00:05.437,0:00:10.376
όμορφος, σαγηνευτικός [br]και ψυχικά ασταθής τύπος,

0:00:10.376,0:00:13.334
που μου έκλεψε την καρδιά.

0:00:13.334,0:00:16.009
(Γέλια)

0:00:16.009,0:00:18.084
Ήταν ένας ποιμενικός της Βέρνης

0:00:18.084,0:00:21.459
που υιοθετήσαμε με τον πρώην σύζυγό μου,

0:00:21.459,0:00:23.032
και μετά από περίπου έξι μήνες

0:00:23.032,0:00:25.501
συνειδητοποιήσαμε πως ήταν χάλια.

0:00:25.501,0:00:28.073
Είχε τόσο έντονο άγχος αποχωρισμού

0:00:28.073,0:00:29.769
που δε μπορούσε να κάτσει μόνος.

0:00:29.769,0:00:32.375
Μια φορά πήδηξε έξω [br]από το σπίτι μας στον τρίτο όροφο.

0:00:32.375,0:00:37.418
Έτρωγε υφάσματα. [br]Έτρωγε ανακυκλώσιμα αντικείμενα.

0:00:37.418,0:00:39.418
Κυνηγούσε ανύπαρκτες μύγες.

0:00:39.418,0:00:41.209
Υπέφερε από παραισθήσεις.

0:00:41.209,0:00:44.542
Η διάγνωση ήταν ότι είχε μια [br]ψυχαναγκαστική διαταραχή των σκύλων

0:00:44.542,0:00:47.459
κι αυτά ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

0:00:47.459,0:00:51.885
Όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους,

0:00:51.885,0:00:55.206
μερικές φορές χρειάζεται [br]περίπου ένα εξάμηνο

0:00:55.206,0:00:56.687
πριν καταλάβεις πως

0:00:56.687,0:00:59.584
το άτομο που αγαπάς έχει θέματα.

0:00:59.584,0:01:01.584
(Γέλια)

0:01:01.584,0:01:05.162
Και οι περισσότεροι [br]δεν επιστρέφουμε τον σύντροφό μας

0:01:05.162,0:01:07.262
πίσω στο μπαρ που τον γνωρίσαμε,

0:01:07.262,0:01:11.459
ούτε στον φίλο που μας σύστησε,

0:01:11.459,0:01:15.449
ούτε στην ιστοσελίδα γνωριμιών [br]όπου πρωτομιλήσαμε.

0:01:15.449,0:01:17.284
(Γέλια)

0:01:17.284,0:01:19.280
Τους αγαπάμε παρόλα αυτά,

0:01:19.280,0:01:20.820
και επιμένουμε,

0:01:20.820,0:01:25.577
και αυτό έκανα και με τον σκύλο μου.

0:01:25.577,0:01:29.251
Είχα σπουδάσει βιολογία.

0:01:29.251,0:01:32.577
Έχω κάνει διδακτορικό [br]στην Ιστορία της Επιστήμης στο ΜΙΤ

0:01:32.577,0:01:34.752
και αν με είχατε ρωτήσει [br]πριν από 10 χρόνια

0:01:34.752,0:01:36.919
αν ο σκύλος που αγαπώ,[br]ή τα σκυλιά γενικά

0:01:36.919,0:01:37.906
έχουν συναισθήματα,

0:01:37.906,0:01:38.875
θα απαντούσα «ναι»,

0:01:38.875,0:01:40.500
αλλά δεν είμαι σίγουρη αν θα έλεγα

0:01:40.500,0:01:42.826
ότι ίσως επίσης καταλήξουν [br]με διαταραχές άγχους,

0:01:42.826,0:01:45.618
με αντικαταθλιπτικά και με ψυχολόγο.

0:01:46.878,0:01:50.710
Αλλά μετά ερωτεύτηκα, [br]και κατάλαβα πως αυτά γίνονται,

0:01:50.710,0:01:52.917
και η προσπάθειά μου[br]να βοηθήσω τον σκύλο μου

0:01:52.917,0:01:56.167
να ξεπεράσει τον πανικό και το άγχος του

0:01:56.167,0:01:58.488
μου άλλαξε τη ζωή.

0:01:58.488,0:02:00.786
Μου άνοιξε τα μάτια.

0:02:00.786,0:02:03.474
Πέρασα, μάλιστα, τα τελευταία επτά χρόνια

0:02:03.474,0:02:05.932
διερευνώντας τις ψυχικές παθήσεις στα ζώα.

0:02:05.932,0:02:08.270
Μπορούν να αναπτύξουν διαταραχές[br]όπως οι άνθρωποι;

0:02:08.270,0:02:10.214
και αν ναι, τι σημαίνει αυτό για εμάς;

0:02:10.214,0:02:12.970
Και ανακάλυψα πως πράγματι πιστεύω

0:02:12.970,0:02:15.216
ότι μπορούν να πάσχουν [br]από ψυχικές ασθένειες,

0:02:15.216,0:02:19.263
και η προσπάθεια εντοπισμού [br]αυτών των ασθενειών

0:02:19.263,0:02:21.792
συχνά μας βοηθάει [br]να γίνουμε καλύτεροι φίλοι τους

0:02:21.792,0:02:24.808
και να καταλάβουμε τον εαυτό μας καλύτερα.

0:02:25.798,0:02:29.153
Ας μιλήσουμε λίγο για τη διάγνωση.

0:02:29.153,0:02:31.685
Πολλοί πιστεύουμε [br]ότι δε μπορούμε να ξέρουμε[br]

0:02:31.685,0:02:33.947
τι σκέφτεται ένα άλλο ζώο,

0:02:33.947,0:02:35.659
και αυτό ισχύει,

0:02:35.659,0:02:38.087
αλλά όσοι είστε σε σχέση,

0:02:38.087,0:02:39.945
- αυτό τουλάχιστον συμβαίνει σε μένα -

0:02:39.945,0:02:41.434
ξέρετε ότι, επειδή θα ρωτήσετε[br]

0:02:41.434,0:02:43.963
τον σύντροφο, τον γονιό [br]ή το παιδί σας πώς νιώθουν,

0:02:43.963,0:02:46.003
δεν σημαίνει ότι μπορεί να σας απαντήσει.

0:02:46.003,0:02:47.666
Μπορεί να μη βρίσκει λέξεις[br]

0:02:47.666,0:02:49.249
να εξηγήσει όσα νιώθει,

0:02:49.249,0:02:50.834
ή να μην ξέρει τι έχει.

0:02:50.834,0:02:52.667
Είναι μάλιστα πολύ πρόσφατο φαινόμενο

0:02:52.667,0:02:55.093
να πιστεύουμε πως πρέπει [br]να συζητήσουμε με κάποιον[br]

0:02:55.093,0:02:57.299
για να καταλάβουμε τον ψυχικό του πόνο.

0:02:57.299,0:02:59.376
Πριν από τις αρχές του 20ού αιώνα,

0:02:59.376,0:03:02.582
οι γιατροί συχνά διαγίγνωσκαν [br]τη συναισθηματική ταραχή των ασθενών

0:03:02.582,0:03:04.668
με παρατήρηση και μόνο.

0:03:05.198,0:03:06.688
Επίσης διαπιστώνεται

0:03:06.688,0:03:08.928
πως η θεωρία των ψυχικών νόσων σε άλλα ζώα

0:03:08.928,0:03:10.808
δεν είναι κάτι τόσο υπερβολικό.

0:03:10.808,0:03:12.888
Οι περισσότερες ψυχικές διαταραχές[br]στις ΗΠΑ

0:03:12.888,0:03:15.428
είναι διαταραχές φόβου και άγχους,

0:03:15.428,0:03:17.047
και, αν το καλοσκεφτείτε,

0:03:17.047,0:03:21.296
ο φόβος και το άγχος είναι συναισθήματα[br]πολύ χρήσιμα στα ζώα.

0:03:21.296,0:03:24.687
Συνήθως νιώθουμε φόβο και άγχος [br]σε επικίνδυνες συνθήκες

0:03:24.687,0:03:26.024
και όταν τα νιώσουμε

0:03:26.024,0:03:27.859
μας παρακινούν να απομακρυνθούμε

0:03:27.859,0:03:29.674
από οποιονδήποτε κίνδυνο.

0:03:29.674,0:03:34.530
Πρόβλημα υφίσταται όταν νιώθουμε [br]φόβο και άγχος χωρίς εμφανή αίτια.

0:03:34.530,0:03:36.644
Οι διαταραχές διάθεσης ίσως επίσης είναι

0:03:36.644,0:03:41.448
η αρνητική πλευρά της φύσης μας [br]ως ζώο που αισθάνεται,

0:03:41.448,0:03:43.462
και οι ψυχαναγκαστικές διαταραχές

0:03:43.462,0:03:48.056
είναι συχνά εκδηλώσεις [br]υγιούς ενστίκτου του ζώου

0:03:48.056,0:03:50.500
για καθαριότητα και καλλωπισμό.

0:03:50.500,0:03:52.986
Αυτή η τάση κρίνεται ψυχική νόσος

0:03:52.986,0:03:54.202
όταν κάνεις πράγματα όπως

0:03:54.202,0:03:56.599
να πλένεις ψυχαναγκαστικά[br]τα χέρια ή τα πόδια σου,

0:03:56.599,0:03:58.834
ή να έχεις φτιάξει[br]ένα τόσο ακραίο τελετουργικό

0:03:58.834,0:04:00.869
που να μη μπορείς να κάτσεις για φαγητό

0:04:00.869,0:04:03.324
χωρίς να το τελέσεις πρώτα.

0:04:03.324,0:04:08.251
Για ανθρώπους έχουμε το «Διαγνωστικό και [br]Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών»

0:04:08.251,0:04:10.089
που αποτελεί βασικά ένα χάρτη

0:04:10.089,0:04:12.607
των έως τώρα αναγνωρισμένων [br]ψυχικών διαταραχών.

0:04:12.607,0:04:15.750
Για τα υπόλοιπα ζώα έχουμε το YouTube.

0:04:15.750,0:04:17.659
(Γέλια)

0:04:17.659,0:04:20.501
Να τι βρήκα στην αναζήτηση [br]«ψυχαναγκαστικός σκύλος»

0:04:20.501,0:04:22.734
αλλά θα πρότεινα σε όλους σας

0:04:22.734,0:04:25.207
να ψάξετε για «ψυχαναγκαστικές γάτες».

0:04:25.207,0:04:28.160
Θα σας σοκάρουν όσα θα δείτε.

0:04:28.160,0:04:31.405
Θα σας δείξω μερικά παραδείγματα.

0:04:32.385,0:04:35.657
Εδώ έχουμε ένα παράδειγμα κυνηγιού σκιάς.

0:04:35.657,0:04:38.418
Ξέρω, είναι αστείο και κάπως χαριτωμένο.

0:04:38.418,0:04:42.667
Το θέμα είναι όμως πως τα σκυλιά [br]μπορούν να αναπτύξουν τέτοιες εμμονές

0:04:42.667,0:04:45.125
και να τις επαναλαμβάνουν όλη μέρα.

0:04:45.125,0:04:46.417
Οπότε, δε θα πάνε βόλτα,

0:04:46.417,0:04:48.056
δε θα κάνουν παρέα με φίλους,

0:04:48.056,0:04:49.465
δε θα φάνε.

0:04:49.465,0:04:51.334
Αναπτύσσουν εμμονές όπως

0:04:51.334,0:04:54.305
το να κυνηγάνε μανιωδώς την ουρά τους.

0:04:54.305,0:04:57.708
Ορίστε ένας γάτος που λέγεται Γκίζμο.

0:04:57.708,0:05:00.982
Μοιάζει να παραμονεύει κάποιον

0:05:00.982,0:05:04.583
αλλά κάνει το ίδιο [br]για πολλές, πολλές ώρες την ημέρα.

0:05:04.583,0:05:07.479
Απλά κάθεται εκεί και με το πόδι

0:05:07.479,0:05:09.605
κουνάει ξανά και ξανά τα στόρια.

0:05:09.605,0:05:10.997
Ένα άλλο ένα παράδειγμα,

0:05:10.997,0:05:13.339
του τι θεωρείται στερεοτυπική συμπεριφορά.

0:05:13.339,0:05:16.292
Μια αρκούδα στο ζωολογικό κήπο του Όκλαντ,[br]ονόματι Τινγκ Τινγκ.

0:05:16.292,0:05:18.067
Αν τον πετυχαίνατε έτσι,

0:05:18.067,0:05:19.577
θα θεωρούσατε πως ο Τινγκ Τινγκ

0:05:19.577,0:05:20.877
απλά παίζει με ένα κλαδί,

0:05:20.877,0:05:22.908
αλλά το κάνει όλη την ημέρα,

0:05:22.908,0:05:24.569
και αν κοιτάξετε προσεκτικά

0:05:24.569,0:05:27.834
και αν σας έδειχνα[br]και τα 30 λεπτά του βίντεο,

0:05:27.834,0:05:29.939
θα βλέπατε πως κάνει ακριβώς το ίδιο

0:05:29.939,0:05:32.264
με ακριβώς την ίδια σειρά, [br]και γυρνάει το κλαδί

0:05:32.264,0:05:34.520
με ακριβώς τον ίδιο τρόπο κάθε φορά.

0:05:34.520,0:05:37.199
Άλλες πολύ συχνές συμπεριφορές [br]που θα δείτε,

0:05:37.199,0:05:39.208
ιδιαίτερα με ζώα σε αιχμαλωσία,

0:05:39.208,0:05:43.187
είναι τα στερεότυπα βηματισμού [br]και ταλάντευσης,

0:05:43.187,0:05:45.170
όπως κάνουμε ακόμα και εμείς οι άνθρωποι,

0:05:45.170,0:05:46.906
που κουνιόμαστε μπρος-πίσω

0:05:46.906,0:05:48.592
ή από πλευρό σε πλευρό.

0:05:48.592,0:05:49.885
Πολλοί το κάνουμε αυτό,

0:05:49.885,0:05:52.348
μερικές φορές είναι για να ηρεμήσουμε,

0:05:52.348,0:05:54.792
και νομίζω πως το ίδιο συμβαίνει [br]και στα άλλα ζώα.

0:05:54.792,0:05:57.012
Δεν είναι μόνο [br]οι στερεοτυπικές συμπεριφορές

0:05:57.012,0:05:58.702
που επιδεικνύουν τα άλλα ζώα.

0:05:58.702,0:06:00.447
Αυτή είναι η Τζίτζι, ένας γορίλας

0:06:00.447,0:06:02.172
στον ζωολογικό κήπο της Βοστόνης.

0:06:02.172,0:06:04.039
Έχει ψυχολόγο από το Χάρβαρντ,

0:06:04.039,0:06:06.122
και κουράρεται για διπολική διαταραχή,

0:06:06.122,0:06:07.435
μεταξύ άλλων.

0:06:07.435,0:06:10.580
Πολλά ζώα αναπτύσσουν διπολική διαταραχή.

0:06:10.580,0:06:11.703
Πολλά πλάσματα,

0:06:11.703,0:06:13.196
για παράδειγμα αυτό το άλογο,

0:06:13.196,0:06:15.209
εμφανίζουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.

0:06:15.209,0:06:16.334
Δαγκώνουν αντικείμενα

0:06:16.334,0:06:18.940
ή κάνουν διάφορα άλλα [br]που μπορεί να τα ηρεμούν,

0:06:18.940,0:06:20.460
αν και αυτοκαταστροφικά,

0:06:20.460,0:06:22.070
που μπορούν να θεωρηθούν παρόμοια

0:06:22.070,0:06:24.921
με την τάση μερικών ανθρώπων [br]να αυτοτραυματίζονται.

0:06:24.921,0:06:26.644
Το μάδημα.

0:06:26.644,0:06:29.576
Φαίνεται πως αν έχεις γούνα, φτερά ή δέρμα

0:06:29.576,0:06:32.048
μπορείς να μαδήσεις τον εαυτό σου [br]ψυχαναγκαστικά.

0:06:32.048,0:06:34.750
Έχουν μελετηθεί ορισμένοι παπαγάλοι

0:06:34.750,0:06:38.084
για την κατανόηση της τριχοτιλομανίας,[br]του ψυχαναγκαστικού μαδήματος,

0:06:38.084,0:06:39.597
η οποία επηρεάζει τη ζωή

0:06:39.597,0:06:41.750
20 εκατομμυρίων Αμερικανών αυτή τη στιγμή.

0:06:41.750,0:06:43.835
Τα ποντίκια-πειραματόζωα [br]επίσης μαδιούνται

0:06:43.835,0:06:45.670
Σε αυτά, λέγεται «κούρεμα».

0:06:45.670,0:06:48.675
Οι βετεράνοι σκύλοι [br]του Ιράκ και του Αφγανιστάν

0:06:48.675,0:06:51.882
επιστρέφουν με κάτι που θεωρείται [br]μετατραυματικό στρες σκύλων

0:06:51.882,0:06:54.089
και δυσκολεύονται να επανενταχτούν,

0:06:54.089,0:06:56.036
όταν επιστρέφουν από την εμπόλεμη ζώνη.

0:06:56.036,0:06:58.584
Μπορεί να φοβούνται[br]να προσεγγίσουν άντρες με γενειάδα

0:06:58.584,0:07:01.019
ή να μπουν σε αυτοκίνητα.

0:07:01.019,0:07:03.769
Αλλά θέλω να είμαι προσεκτική και σαφής:

0:07:03.769,0:07:06.759
Δεν πιστεύω πως [br]το μετατραυματικό στρες στους σκύλους

0:07:06.759,0:07:09.339
είναι ίδιο όπως στον άνθρωπο.

0:07:09.339,0:07:12.037
Αλλά επίσης δε θεωρώ [br]πως το μετατραυματικό μου στρες

0:07:12.037,0:07:13.555
είναι το ίδιο με το δικό σας.

0:07:13.555,0:07:16.679
ή πως το άγχος μου και η θλίψη μου [br]είναι σαν τη δικιά σας.

0:07:16.679,0:07:18.433
Είμαστε όλοι διαφορετικοί.

0:07:18.433,0:07:21.107
Όλοι έχουμε διαφορετικές προδιαθέσεις.

0:07:21.107,0:07:24.636
Παρομοίως, από δύο σκυλιά, [br]που μεγάλωσαν στο ίδιο σπιτικό

0:07:24.636,0:07:27.459
και εκτέθηκαν στα ίδια ακριβώς πράγματα,

0:07:27.459,0:07:31.059
το ένα μπορεί ίσως να αναπτύξει[br]ένα χρόνιο φόβο στις μοτοσυκλέτες,

0:07:31.059,0:07:34.073
ή μια φοβία στον ήχο [br]του φούρνου μικροκυμάτων,

0:07:34.073,0:07:35.935
και το άλλο να είναι μια χαρά.

0:07:35.935,0:07:38.625
Έτσι, κάτι που με ρωτούν αρκετά συχνά:

0:07:38.625,0:07:40.415
Μήπως είναι ένδειξη ότι

0:07:40.415,0:07:42.385
οι άνθρωποι τρελαίνουν τα άλλα ζώα;

0:07:42.385,0:07:46.186
Ή, αν αιτία των ψυχικών νόσων στα ζώα[br]είναι η κακομεταχείριση και η κακοποίηση;

0:07:46.186,0:07:48.255
Και η απάντηση είναι

0:07:48.255,0:07:51.054
πως είμαστε πολύ πιο περίπλοκοι.

0:07:51.054,0:07:54.070
Κάτι υπέροχο που μου συνέβη

0:07:54.070,0:07:57.046
είναι πως πρόσφατα εξέδωσα[br]ένα βιβλίο με αυτό το θέμα,

0:07:57.046,0:08:01.439
και κάθε μέρα, όταν κοιτάω [br]το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο,

0:08:01.439,0:08:03.291
ή πάω σε παρουσίαση του βιβλίου μου,

0:08:03.291,0:08:05.073
ή μια κοινωνική εκδήλωση,

0:08:05.073,0:08:07.070
ο κόσμος μου λέει ιστορίες

0:08:07.070,0:08:08.987
για τα ζώα που έχει γνωρίσει.

0:08:08.987,0:08:11.566
Πρόσφατα σε μια παρουσίαση του βιβλίου[br]στην Καλιφόρνια,

0:08:11.566,0:08:13.638
μια γυναίκα σήκωσε το χέρι της και είπε,

0:08:13.638,0:08:17.668
«Δρ. Μπράιτμαν, νομίζω πως η γάτα μου [br]έχει μετατραυματικό στρες».

0:08:17.668,0:08:20.789
Και της απαντάω, «Πείτε μου περισσότερα».

0:08:20.789,0:08:23.964
Τη γάτα της τη λένε Πινγκ. Ήταν αδέσποτη.

0:08:23.964,0:08:26.899
Παλιότερα ζούσε με έναν ηλικιωμένο κύριο,

0:08:26.899,0:08:29.859
και μια μέρα αυτός ο κύριος[br]σκούπιζε με την ηλεκτρική σκούπα

0:08:29.859,0:08:31.459
και έπαθε ανακοπή και πέθανε.

0:08:31.459,0:08:34.518
Μια εβδομάδα αργότερα [br]εντόπισαν την Πινγκ στο διαμέρισμα

0:08:34.518,0:08:36.707
μαζί με το πτώμα του ιδιοκτήτη της,

0:08:36.707,0:08:39.548
και η ηλεκτρική δούλευε συνέχεια.

0:08:40.508,0:08:44.837
Για πολλούς μήνες, μέχρι νομίζω δύο χρόνια[br]μετά από αυτό το περιστατικό,

0:08:44.837,0:08:48.251
φοβόταν τόσο, που δε μπορούσε[br]να μείνει στο σπίτι όταν κάποιος καθάριζε.

0:08:48.251,0:08:50.263
Ήταν κυριολεκτικά μια φοβιτσιάρα γάτα.

0:08:50.263,0:08:51.865
Κρυβόταν στην ντουλάπα.

0:08:51.865,0:08:54.076
Δεν είχε αυτοπεποίθηση, έτρεμε,

0:08:54.076,0:08:56.727
αλλά με αγάπη και υποστήριξη [br]από τη νέα της οικογένεια,

0:08:56.727,0:08:58.668
πολύ χρόνο και υπομονή,

0:08:58.668,0:09:00.216
τώρα, τρία χρόνια μετά,

0:09:00.216,0:09:03.394
είναι μια χαρούμενη γάτα με αυτοπεποίθηση.

0:09:03.394,0:09:06.363
Μια άλλη ιστορία ψυχικού τραύματος [br]και θεραπείας που συνάντησα

0:09:06.363,0:09:07.978
ήταν πριν μερικά χρόνια.

0:09:07.978,0:09:09.883
Ήμουν στην Ταϊλάνδη για μια έρευνα.

0:09:09.883,0:09:13.280
Συνάντησα μια αρσενική μαϊμού [br]ονόματι Μπουνλούα,

0:09:13.280,0:09:15.319
που, όταν ήταν μωρό,

0:09:15.319,0:09:17.458
του επιτέθηκε μια αγέλη σκυλιών

0:09:17.458,0:09:22.167
και του ξερίζωσαν τα δύο πόδια [br]και ένα από τα χέρια του.

0:09:22.167,0:09:24.984
Ο Μπουνλούα σύρθηκε σε ένα μοναστήρι

0:09:24.984,0:09:26.961
όπου τον περιμάζεψαν οι μοναχοί.

0:09:26.961,0:09:29.998
Φώναξαν κτηνίατρο[br]ο οποίος φρόντισε τις πληγές του.

0:09:29.998,0:09:31.775
Ο Μπουνλούα κατέληξε

0:09:31.775,0:09:33.792
σε ένα χώρο στέγασης ελεφάντων,

0:09:33.792,0:09:36.939
και οι φροντιστές τους[br]αποφάσισαν να τον αναλάβουν,

0:09:36.939,0:09:38.622
και έψαξαν να βρουν τι του αρέσει,

0:09:38.622,0:09:40.714
και βρήκαν να του αρέσουν τα Μentos μέντα,

0:09:40.714,0:09:43.296
τα σκαθάρια-ρινόκεροι και τα αυγά.

0:09:43.296,0:09:46.578
Αλλά ανησυχούσαν, επειδή ήταν κοινωνικός,[br]πως ένιωθε μοναξιά

0:09:46.578,0:09:48.542
και δεν τον έβαζαν με άλλες μαϊμούδες,

0:09:48.542,0:09:50.356
γιατί νόμιζαν πως με ένα χέρι

0:09:50.356,0:09:52.452
δε θα μπορούσε να αμυνθεί ή να παίξει.

0:09:52.452,0:09:54.722
Έτσι, του έδωσαν ένα κουνέλι,

0:09:54.722,0:09:57.152
και ο Μπονλούα έγινε αμέσως άλλη μαϊμού.

0:09:57.152,0:09:59.583
Τον έκανε ευτυχισμένο αυτό το κουνέλι.

0:09:59.583,0:10:02.376
Φροντίζαν ο ένας τον άλλον,[br]έγιναν στενοί φίλοι,

0:10:02.376,0:10:04.814
και όταν το κουνέλι έκανε μικρά,

0:10:04.814,0:10:07.582
ο Μπονλούα ήταν ακόμα πιο χαρούμενος.

0:10:07.582,0:10:09.895
Από μια άποψη, του είχε δώσει

0:10:09.895,0:10:11.898
έναν λόγο να ξυπνάει το πρωί

0:10:11.898,0:10:13.666
και μάλιστα τόσο σημαντικό λόγο

0:10:13.666,0:10:15.174
που αποφάσισε να μην κοιμάται.

0:10:15.174,0:10:18.975
Έγινε υπερβολικά προστατευτικός [br]με αυτά τα κουνελάκια,

0:10:18.975,0:10:20.486
και σταμάτησε να κοιμάται,

0:10:20.486,0:10:22.266
σχεδόν κοιμόταν όρθιος,

0:10:22.266,0:10:23.926
την ώρα που τα φρόντιζε.

0:10:23.926,0:10:25.388
Ήταν δε τόσο προστατευτικός

0:10:25.388,0:10:26.930
και τόσο τρυφερός με τα μωρά,

0:10:26.930,0:10:29.974
που οι φύλακές του [br]έπρεπε να τα πάρουν μακριά του,

0:10:29.974,0:10:31.732
επειδή ήταν τόσο προστατευτικός,

0:10:31.732,0:10:33.990
που φοβόταν[br]μην τους κάνει κακό η μητέρα τους.

0:10:33.990,0:10:35.390
Αφού τα πήραν μακριά του,

0:10:35.390,0:10:37.790
το προσωπικό ανησυχούσε [br]πως θα πάθαινε κατάθλιψη,

0:10:37.790,0:10:39.067
και για να το αποφύγουν,

0:10:39.067,0:10:41.894
του έδωσαν ένα άλλο κουνέλι για φίλο.

0:10:41.894,0:10:43.572
(Γέλια)

0:10:44.702,0:10:47.573
Η επίσημή μου θέση είναι [br]πως δε φαίνεται να έχει κατάθλιψη.

0:10:47.573,0:10:49.091
(Γέλια)

0:10:50.501,0:10:54.084
Αυτό που θα ήθελα [br]πραγματικά να νιώθουν οι άνθρωποι

0:10:54.084,0:10:56.594
είναι πως έχουν την ικανότητα

0:10:56.594,0:10:59.104
να κάνουν υποθέσεις

0:10:59.104,0:11:00.994
για τα πλάσματα που γνωρίζουν καλά.

0:11:00.994,0:11:03.125
Όταν μιλάμε για τον σκύλο σας,

0:11:03.125,0:11:05.603
ή τη γάτα σας, ή ίσως μια μαϊμού-μονόχειρα

0:11:05.603,0:11:06.941
που τυχαίνει να γνωρίζετε,

0:11:06.941,0:11:10.692
αν νομίζετε πως έχουν[br]ψυχικά τραύματα ή κατάθλιψη,

0:11:10.692,0:11:12.653
έχετε μάλλον δίκιο.

0:11:12.653,0:11:15.445
Αυτό είναι πολύ ανθρωπομορφικό,

0:11:15.445,0:11:18.863
δηλαδή είναι η απόδοση [br]ανθρώπινων χαρακτηριστικών

0:11:18.863,0:11:22.421
σε μη ανθρώπινα ζώα ή αντικείμενα.

0:11:22.421,0:11:24.343
Όμως δε νομίζω πως είναι πρόβλημα.

0:11:24.343,0:11:26.635
Δε γίνεται να αποφύγουμε [br]τον ανθρωπομορφισμό.

0:11:26.635,0:11:29.567
Δε μπορούμε να βγάλουμε [br]τον εγκέφαλο απ' το κεφάλι μας,

0:11:29.567,0:11:30.911
να τον βάλουμε σε βάζο

0:11:30.911,0:11:33.635
και μετά να αναλογιστούμε [br]τη σκέψη άλλων ζώων.

0:11:33.635,0:11:36.561
Θα είμαστε πάντα ένα ζώο που αναρωτιέται

0:11:36.561,0:11:38.727
για τις συναισθηματικές εμπειρίες[br]άλλων ζώων.

0:11:38.727,0:11:40.055
Οπότε, η ερώτηση είναι:

0:11:40.055,0:11:43.393
χρησιμοποιούμε τον ανθρωπομορφισμό [br]σωστά ή λάθος;

0:11:43.393,0:11:45.864
Και η λάθος του πλευρά

0:11:45.864,0:11:47.835
είναι μάλλον αρκετά συχνή.

0:11:47.835,0:11:49.947
(Γέλια)

0:11:49.947,0:11:53.417
Μπορεί να περιλαμβάνει το να ντύνεις[br]τα κόργκι σου και να τα παντρεύεις,

0:11:53.417,0:11:55.440
ή να πλησιάζεις πολύ κάποιο εξωτικό ζώο

0:11:55.440,0:11:57.743
επειδή πιστεύεις [br]πως έχετε πνευματική σύνδεση.

0:11:57.743,0:11:59.378
Υπάρχουν διάφορα.

0:11:59.378,0:12:01.819
Ο σωστός ανθρωπομορφισμός, νομίζω,

0:12:01.819,0:12:06.040
βασίζεται στην αποδοχή των ζωωδών [br]ομοιοτήτων μας με άλλα είδη

0:12:06.040,0:12:08.985
και τη χρήση αυτών [br]για να κάνουμε ενημερωμένες υποθέσεις

0:12:08.985,0:12:12.860
για το μυαλό και τις εμπειρίες [br]των άλλων ζώων.

0:12:12.860,0:12:14.787
Υπάρχει μάλιστα μια ολόκληρη βιομηχανία

0:12:14.787,0:12:17.754
που βασίζεται, από μια άποψη,[br]στον σωστό ανθρωπομορφισμό:

0:12:17.754,0:12:21.013
η βιομηχανία ψυχοφαρμάκων.

0:12:21.013,0:12:25.352
Ένας στους πέντε Αμερικάνους [br]παίρνει ψυχοφάρμακα,

0:12:25.352,0:12:28.124
από αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά

0:12:28.124,0:12:29.956
μέχρι αντιψυχωσικά.

0:12:29.956,0:12:31.550
Προφανώς οφείλουμε

0:12:31.550,0:12:34.389
ολόκληρο αυτό το οπλοστάσιο ψυχοφαρμάκων

0:12:34.389,0:12:35.758
στα άλλα ζώα.

0:12:35.758,0:12:38.668
Αυτά τα φάρμακα δοκιμάστηκαν πρώτα σε ζώα,

0:12:38.668,0:12:41.990
όχι μόνο για τοξικότητα, [br]αλλά και για συμπεριφορικά αποτελέσματα.

0:12:41.990,0:12:45.464
Το πολύ δημοφιλές αντιψυχωσικό Θοραζίν

0:12:45.464,0:12:48.828
ηρέμησε αρουραίους [br]προτού ηρεμήσει ανθρώπους.

0:12:48.828,0:12:51.406
Το αγχολυτικό Λίμπριουμ

0:12:51.406,0:12:55.224
δόθηκε σε ιδιαίτερα επιθετικές γάτες [br]τη δεκαετία του '50

0:12:55.224,0:12:58.224
και τις έκανε ειρηνικά αιλουροειδή.

0:12:58.224,0:13:01.675
Ακόμα και τα αντικαταθλιπτικά[br]δοκιμάστηκαν πρώτα σε κουνέλια.

0:13:01.675,0:13:05.166
Σήμερα πάντως, δε δίνουμε αυτά τα φάρμακα

0:13:05.166,0:13:07.957
στα ζώα μόνο για δοκιμή,

0:13:07.957,0:13:10.750
αλλά τα κουράρουμε με αυτά σαν ασθενείς,

0:13:10.750,0:13:14.340
και με ηθικούς [br]και πολύ λιγότερο ηθικούς τρόπους.

0:13:14.340,0:13:18.502
Στο ζωολογικός κήπος SeaWorld [br]δίνουν αντικαταθλιπτικά στις μητέρες όρκες

0:13:18.502,0:13:20.624
όταν τους παίρνουν τα μικρά τους.

0:13:20.624,0:13:22.810
Σε πολλούς αιχμάλωτους γορίλες

0:13:22.810,0:13:25.446
έχουν δοθεί αντιψυχωσικά και αγχολυτικά.

0:13:25.446,0:13:28.443
Αλλά στα σκυλιά, [br]όπως στον δικό μου τον Όλιβερ,

0:13:28.443,0:13:31.670
δίνουν αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά

0:13:31.670,0:13:33.573
για να μην πηδήξουν από ψηλά κτίρια

0:13:33.573,0:13:35.306
ή να μην ορμήσουν στην κυκλοφορία.

0:13:35.306,0:13:38.670
Πολύ πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια μελέτη [br]στο περιοδικό Science

0:13:38.670,0:13:40.429
που έδειξε πως ακόμα και οι καραβίδες

0:13:40.429,0:13:42.658
ανταποκρίνονται στα αγχολυτικά.

0:13:42.658,0:13:45.329
Γίνονται πιο θαρραλέες, [br]λιγότερο φοβιτσιάρες

0:13:45.329,0:13:48.410
και εξερευνούν πιο εύκολα [br]το περιβάλλον τους.

0:13:49.880,0:13:52.751
Είναι δύσκολο να ξέρουμε[br]πόσα ζώα παίρνουν τέτοια φάρμακα,

0:13:52.751,0:13:55.368
αλλά μπορώ να σας πω[br]πως η φαρμακοβιομηχανία των ζώων

0:13:55.368,0:13:57.475
είναι τεράστια και αυξάνεται.

0:13:57.475,0:14:00.092
Από 7 δις δολάρια το 2011

0:14:00.092,0:14:04.249
εκτιμάται να φτάσει τα 9,25 δις [br]μέχρι το 2015.

0:14:05.839,0:14:09.887
Μερικά ζώα παίρνουν [br]αυτά τα φάρμακα επ' αορίστου.

0:14:09.887,0:14:12.407
Άλλα, όπως ένας χιμπατζής μπονόμπο

0:14:12.407,0:14:14.817
που ζει στον ζωολογικό κήπο του Μιλγουόκι

0:14:14.817,0:14:17.749
έπαιρνε Παξίλ [br]μέχρι που άρχισε να τα κρύβει

0:14:17.749,0:14:20.136
και να τα μοιράζει [br]στους άλλους χιμπατζήδες.

0:14:20.136,0:14:22.595
(Γέλια) [br](Χειροκρότημα)

0:14:24.735,0:14:27.143
Πέρα από τα ψυχοφάρμακα όμως,

0:14:27.143,0:14:30.511
υπάρχουν πάρα πολλές άλλες

0:14:30.511,0:14:33.179
θεραπευτικές παρεμβάσεις [br]που βοηθούν άλλα πλάσματα.

0:14:33.179,0:14:35.410
Αυτός είναι ένας τομέας, [br]στον οποίο πιστεύω

0:14:35.410,0:14:37.831
πως η κτηνιατρική μπορεί να διδάξει κάτι

0:14:37.831,0:14:39.402
στην ανθρώπινη ιατρική:

0:14:39.402,0:14:40.864
Αν πάτε τον σκύλο σας,

0:14:40.864,0:14:43.376
που ας πούμε κυνηγάει[br]ψυχαναγκαστικά την ουρά του

0:14:43.376,0:14:45.282
σε έναν ειδικό συμπεριφοράς ζώων,

0:14:45.282,0:14:47.788
δε θα βγάλει αμέσως το συνταγολόγιο,

0:14:47.788,0:14:50.595
θα είναι να σας ρωτήσει [br]για τον τρόπο ζωής του σκύλου σας.

0:14:50.595,0:14:54.055
Θα θέλει να μάθει [br]πόσο συχνά βγαίνει βόλτα.

0:14:54.055,0:14:56.295
Πόση άσκηση κάνει.

0:14:56.295,0:14:58.229
Πόσο κοινωνικό χρόνο περνάει

0:14:58.229,0:15:00.353
με άλλα σκυλιά και ανθρώπους.

0:15:00.353,0:15:02.017
Θα θέλει να σας ρωτήσει ποιες

0:15:02.017,0:15:04.801
κυρίως συμπεριφορικές θεραπείες

0:15:04.801,0:15:07.017
έχετε ήδη δοκιμάσει σε αυτό το ζώο.

0:15:07.017,0:15:09.628
Αυτά είναι τα στοιχεία που [br]συχνά βοηθάνε περισσότερο,

0:15:09.628,0:15:12.459
ειδικά όταν συνδυάζονται[br]με ψυχοφάρμακα.

0:15:12.459,0:15:15.351
Αυτό πάντως που πιστεύω εγώ[br]ότι βοηθάει περισσότερο,

0:15:15.351,0:15:17.343
ειδικά τα κοινωνικά ζώα,

0:15:17.343,0:15:20.617
είναι να περνούν χρόνο [br]με άλλα κοινωνικά ζώα.

0:15:20.617,0:15:24.450
Από πολλές απόψεις, [br]νιώθω πως έχω γίνει το ζώο βοηθείας

0:15:24.450,0:15:26.793
του σκύλου μου

0:15:26.793,0:15:30.696
και έχω δει παπαγάλους [br]να κάνουν το ίδιο για ανθρώπους

0:15:30.696,0:15:32.629
και το αντίθετο,

0:15:32.629,0:15:34.334
και σκυλιά για ελέφαντες,

0:15:34.334,0:15:36.949
και ελέφαντες για άλλους ελέφαντες.

0:15:37.759,0:15:39.149
Δεν ξέρω για εσάς,

0:15:39.149,0:15:41.799
εμένα μου στέλνουν πολλά διαδικτυακά άρθρα

0:15:41.799,0:15:43.491
για απίθανες φιλίες μεταξύ ζώων.

0:15:43.491,0:15:47.167
Πιστεύω επίσης πως αποτελούν [br]τεράστιο κομμάτι του Facebook,

0:15:47.167,0:15:49.640
η μαϊμού που υιοθετεί μια γάτα,

0:15:49.640,0:15:54.642
ή ο γερμανικός μολοσσός[br]που υιοθέτησε το ορφανό ελαφάκι,

0:15:54.642,0:15:58.114
ή η αγελάδα που πιάνει[br]φιλίες με το γουρούνι,

0:15:58.114,0:16:01.147
και αν με ρωτούσατε [br]πριν από οχτώ, εννιά χρόνια γι' αυτά,

0:16:01.147,0:16:04.157
θα σας έλεγα πως τέτοια άρθρα [br]είναι απέλπιδα συναισθηματικά,

0:16:04.157,0:16:06.927
και μάλλον υπερβολικά ανθρωπομορφικά [br]με λάθος τρόπο,

0:16:06.927,0:16:09.656
ακόμα και ψεύτικα, [br]αλλά σήμερα μπορώ να σας πω

0:16:09.656,0:16:11.885
πως υπάρχει αλήθεια σε όλα αυτά.

0:16:11.885,0:16:16.227
Είναι αληθινά. Μάλιστα, [br]υπήρξαν ενδιαφέρουσες μελέτες

0:16:16.227,0:16:18.719
που εντόπισαν πως τα επίπεδα οξυτοκίνης,

0:16:18.719,0:16:21.141
θα λέγαμε, μιας ορμόνης των δεσμών,

0:16:21.141,0:16:23.263
που εκκρίνουμε όταν [br]κάνουμε σεξ ή θηλάζουμε

0:16:23.263,0:16:25.725
ή είμαστε με κάποιον [br]που νοιαζόμαστε πάρα πολύ,

0:16:25.725,0:16:27.976
η οξυτοκίνη αυξάνεται [br]σε σκύλους και ανθρώπους

0:16:27.976,0:16:29.744
που νοιάζονται ο ένας για τον άλλον,

0:16:29.744,0:16:31.312
ή περνάνε καλά μαζί,

0:16:31.312,0:16:33.161
και άλλες μελέτες έχουν δείξει

0:16:33.161,0:16:35.890
πως η οξυτοκίνη αυξάνεται [br]ακόμα και σε άλλα ζευγάρια ζώων

0:16:35.890,0:16:39.750
όπως κατσίκες και σκύλους[br]που είναι φίλοι και παίζουν μαζί,

0:16:39.750,0:16:42.239
η οξυτοκίνη έφτασε πολύ ψηλά [br]μετά το παιχνίδι.

0:16:43.429,0:16:46.308
Ένας φίλος μου απέδειξε πραγματικά

0:16:46.308,0:16:48.937
πως η ψυχική υγεία είναι αμφίδρομη.

0:16:48.937,0:16:52.867
Τον λένε Λόνι Χοτζ [br]και είναι βετεράνος του Βιετνάμ.

0:16:52.867,0:16:55.595
Όταν επέστρεψε, άρχισε να δουλεύει

0:16:55.595,0:16:57.480
με επιζώντες γενοκτονιών,

0:16:57.480,0:16:59.985
και άτομα με ψυχικά τραύματα [br]από πολέμους.

0:16:59.985,0:17:02.681
Είχε μετατραυματικό στρες και υψοφοβία,[br]

0:17:02.681,0:17:03.732
επειδή στο Βιετνάμ

0:17:03.732,0:17:07.696
έπεφτε με σκοινί από ελικόπτερα

0:17:07.696,0:17:11.556
και του είχαν δώσει έναν σκύλο βοηθείας,[br]τον Γκάντερ, ένα λαμπραντόρ/κανίς,

0:17:11.556,0:17:14.673
για να τον βοηθήσει με το μετατραυματικό [br]στρες και την υψοφοβία.

0:17:14.673,0:17:17.062
Εδώ τους βλέπουμε [br]την πρώτη μέρα που συναντήθηκαν,

0:17:17.062,0:17:18.908
είναι εκπληκτικό,

0:17:18.908,0:17:21.184
και έχουν περάσει πολύ καιρό μαζί

0:17:21.184,0:17:25.022
να επισκέπτονται άλλους βετεράνους[br]με παρόμοια προβλήματα.

0:17:25.742,0:17:28.618
Το πιο ενδιαφέρον στη σχέση[br]του Λόνι με τον Γκάντερ

0:17:28.618,0:17:30.544
είναι πως μετά από μερικούς μήνες

0:17:30.544,0:17:34.040
ο Γκάντερ ανέπτυξε υψοφοβία,

0:17:34.040,0:17:37.417
προφανώς επειδή παρατηρούσε [br]τόσο προσεκτικά τον Λόνι.

0:17:37.417,0:17:41.280
Το υπέροχο είναι πως παραμένει [br]ένα φανταστικό σκυλί βοηθείας,

0:17:41.280,0:17:44.354
επειδή τώρα, όταν βρίσκονται[br]και οι δύο σε μεγάλα ύψη

0:17:44.354,0:17:47.438
ο Λόνι ανησυχεί τόσο για τον Γκάντερ

0:17:47.438,0:17:50.924
που ξεχνάει να φοβηθεί ο ίδιος.

0:17:53.264,0:17:55.239
Από τότε που πέρασα πολύ χρόνο

0:17:55.239,0:17:58.174
ερευνώντας τέτοιες ιστορίες, [br]ψάχνοντας αρχεία,

0:17:58.174,0:18:00.779
μου πήρε κυριολεκτικά χρόνια αυτή η έρευνα

0:18:00.779,0:18:03.014
και με άλλαξε.

0:18:03.014,0:18:07.250
Δεν αντιμετωπίζω πια τα ζώα [br]σε επίπεδο είδους.

0:18:07.250,0:18:09.098
Τα κοιτάω σαν ξεχωριστά άτομα

0:18:09.098,0:18:10.956
και τα αντιλαμβάνομαι σαν πλάσματα

0:18:10.956,0:18:13.304
με προσωπικό καιρικό σύστημα,

0:18:13.304,0:18:15.266
που ορίζει τη συμπεριφορά τους

0:18:15.266,0:18:17.188
και το πώς αντιδρούν στον κόσμο.

0:18:17.188,0:18:20.122
Και πιστεύω πραγματικά [br]πως αυτό με έχει κάνει

0:18:20.122,0:18:22.716
πιο περίεργο και συναισθαντικό άνθρωπο

0:18:22.716,0:18:26.553
και προς τα ζώα που έχω στο κρεβάτι μου

0:18:26.553,0:18:28.420
και ενίοτε καταλήγουν στο πιάτο μου,

0:18:28.420,0:18:31.073
αλλά και προς τους ανθρώπους που γνωρίζω

0:18:31.073,0:18:33.991
που υποφέρουν από άγχος

0:18:33.991,0:18:36.819
και φοβίες και τέτοια,

0:18:36.819,0:18:38.930
και πραγματικά πιστεύω πως

0:18:38.930,0:18:41.061
παρόλο που δε μπορείς να γνωρίζεις ακριβώς

0:18:41.061,0:18:44.134
τι συμβαίνει στο μυαλό ενός γουρουνιού

0:18:44.134,0:18:46.677
ή του σκύλου σου, ή του συντρόφου σου,

0:18:46.677,0:18:50.130
αυτό δε θα έπρεπε να σε σταματάει [br]απ' το να τους συναισθάνεσαι.

0:18:50.130,0:18:53.036
Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε [br]για τους αγαπημένους μας

0:18:53.036,0:18:55.862
είναι, ίσως, [br]να τους βλέπουμε ανθρωπομορφικά.

0:18:57.182,0:19:00.462
Ο πατέρας του Δαρβίνου του είπε κάποτε

0:19:00.462,0:19:04.572
πως ο καθένας μπορεί κάποια στιγμή [br]να χάσει το μυαλό του.

0:19:05.622,0:19:08.335
Ευτυχώς, μπορούμε [br]συχνά να το ξαναβρούμε

0:19:08.335,0:19:10.578
αλλά μόνο ο ένας με τη βοήθεια του άλλου.

0:19:10.578,0:19:11.872
Ευχαριστώ.

0:19:11.872,0:19:13.242
(Χειροκρότημα)