0:00:00.042,0:00:05.018
รู้จัก “วิกฤตเครดิต” ด้วยภาพ

0:00:09.000,0:00:10.045
“วิกฤตเครดิต” คืออะไร?

0:00:10.072,0:00:17.001
มันคือความเหลวแหลกของภาคการเงินทั่วโลก เต็มไปด้วยคำที่คุณไม่เคยได้ยินอย่าง “สินเชื่อที่อยู่อาศัยซับไพรม์”

0:00:17.013,0:00:23.021
“หลักทรัพย์อิงสินเชื่อที่อยู่อาศัย หรือ ซีดีโอ” “ตลาดสินเชื่อแช่แข็ง” และ “ประกันผิดนัดชำระหนี้ หรือ ซีดีเอส”

0:00:23.033,0:00:26.019
ใครถูกกระทบบ้างล่ะ? ทุกคนเลย

0:00:26.031,0:00:28.080
มันเกิดขึ้นอย่างไร มาดูกัน

0:00:28.092,0:00:31.083
วิกฤตซับไพรม์ชักจูงคนสองกลุ่มให้มาเจอกัน

0:00:31.095,0:00:33.096
เจ้าของบ้าน กับนักลงทุน

0:00:34.007,0:00:39.027
เจ้าของบ้านผ่อนสินเชื่อที่อยู่อาศัย นักลงทุนก็เอาเงินมา

0:00:39.039,0:00:44.068
สิ่งที่อยู่ใต้สินเชื่อที่อยู่อาศัยก็คือบ้าน ส่วนสิ่งที่อยู่เบื้องหลังเงินทุนก็คือสถาบันใหญ่ๆ

0:00:44.080,0:00:50.037
อย่างเช่นกองทุนบำนาญ บริษัทประกัน กองทุนความมั่งคั่งแห่งชาติ กองทุนรวม และอื่นๆ

0:00:50.049,0:00:57.043
สองกลุ่มนี้มาเจอกันผ่านระบบการเงิน – กลุ่มธนาคารและนายหน้าค้าหลักทรัพย์ที่เราเรียกว่า ภาคการเงิน

0:00:57.031,0:01:04.052
อาจดูไม่เหมือน แต่ธนาคารเหล่านี้ใกล้ชิดกับบ้านเรือนกว่าที่เราคิด

0:01:04.064,0:01:07.026
เพื่อความเข้าใจ มาเริ่มกันที่จุดตั้งต้นดีกว่า

0:01:07.039,0:01:11.069
หลายปีก่อน นักลงทุนนั่งทับเงินมหาศาล

0:01:11.081,0:01:15.025
มองหาโอกาสการลงทุนดีๆ จะได้มีเงินมากขึ้น

0:01:15.037,0:01:22.012
ปกติพวกเขาไปที่ธนาคารกลาง ซื้อพันธบัตรรัฐบาล ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นการลงทุนที่ปลอดภัยที่สุด

0:01:22.024,0:01:26.062
แต่หลังจากที่ฟองสบู่ดอทคอมแตก เกิดโศกนาฏกรรม 9/11

0:01:26.074,0:01:33.082
อลัน กรีนสแปน ประธานธนาคารกลาง ก็ลดดอกเบี้ยลงเหลือแค่ร้อยละ 1 เพื่อพยุงเศรษฐกิจ

0:01:33.094,0:01:39.069
ร้อยละ 1 นี่ถือว่าเป็นผลตอบแทนการลงทุนที่ต่ำมาก นักลงทุนเลยไม่เอา

0:01:39.081,0:01:46.053
แต่ในแง่บวก มันแปลว่าธนาคารกู้เงินจากธนาคารกลางได้ในอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 1 เท่านั้นเอง

0:01:46.078,0:01:51.058
นอกจากนั้นยังมีเงินไหลเข้าจากญี่ปุ่น จีน ตะวันออกกลาง

0:01:51.070,0:01:54.033
มีเงินเหลือเฟือให้กู้

0:01:54.031,0:02:00.063
ทำให้ธนาคารกู้เงินง่ายมาก พวกเขาก็เลยรีบ.... กู้เงินมาลงทุน

0:02:01.037,0:02:07.004
การกู้เงินมาลงทุน คือการกู้เงินมาทำให้ผลลัพธ์ทวีคูณ

0:02:07.060,0:02:15.076
มันทำงานอย่างนี้: ในดีลปกติ คนที่มีเงิน $10,000 ซื้อกล่องในราคา $10,000

0:02:16.024,0:02:20.002
แล้วเอาไปขายคนอื่นในราคา $11,000

0:02:22.042,0:02:25.052
ทำกำไร $1,000 ไม่เลวเลย

0:02:25.064,0:02:33.079
แต่ถ้าเป็นการใช้เงินกู้มาลงทุน คนที่มี $10,000 จะไปกู้เงินมาอีก 990,000 เหรียญสหรัฐ

0:02:37.028,0:02:40.041
ทำให้เขามีเงินในมือ $1,000,000

0:02:40.083,0:02:47.004
เสร็จแล้วก็เอา $1,000,000 ไปซื้อกล่องมา 100 กล่อง

0:02:47.061,0:02:53.019
ขายให้คนอื่นในราคา $1,100,000

0:02:55.087,0:03:01.083
เสร็จแล้วก็จ่ายคืนเงินกู้ $990,000 บวกดอกเบี้ยอีก $10,000

0:03:02.017,0:03:09.059
ดังนั้นจากเงินตัวเอง $10,000 เขาได้กำไรถึง $90,000 เทียบกับกำไร $1,000 ของคนที่ไม่ได้กู้มาลงทุน

0:03:09.071,0:03:16.002
การกู้เงินมาลงทุนแปลงดีลโอเคให้เป็นดีลเจ๋งมาก นี่เป็นวิธีหากำไรหลักของธนาคาร

0:03:16.054,0:03:24.002
ภาคการเงินเลยไปกู้เงินมหาศาลมาทำดีเจ๋งมาก แล้วก็ร่ำรวยมหาศาล

0:03:25.011,0:03:26.075
แล้วก็ใช้หนี้

0:03:28.068,0:03:34.006
นักลงทุนเห็นภาพแบบนี้ อยากมีเอี่ยวด้วย ภาคการเงินเลยปิ๊งไอเดีย

0:03:34.043,0:03:40.046
เชื่อมนักลงทุนกับเจ้าของบ้านผ่านสินเชื่อที่อยู่อาศัยได้

0:03:43.051,0:03:45.000
มันทำงานแบบนี้

0:03:45.026,0:03:51.052
ครอบครัวอยากได้บ้าน ออมเงินพอจ่ายเงินดาวน์ แล้วไปติดต่อนายหน้าขายบ้าน

0:03:51.064,0:03:57.032
นายหน้าแนะนำครอบครัวให้กับธนาคาร ธนาคารปล่อยสินเชื่อที่อยู่อาศัยให้

0:03:57.044,0:03:59.071
นายหน้าได้ค่านายหน้างามๆ

0:04:00.033,0:04:03.085
ครอบครัวนี้ซื้อบ้าน กลายเป็นเจ้าของบ้าน

0:04:03.097,0:04:10.094
ดีกับพวกเขามาก เพราะราคาบ้านมีแต่ขึ้นไม่เคยลงเท่าที่เคยเห็น ทุกอย่างลงตัวสวยงาม

0:04:11.061,0:04:16.043
วันหนึ่ง เจ้าหนี้ได้รับโทรศัพท์จากวาณิชธนกรที่อยากซื้อสินเชื่อที่อยู่อาศัย

0:04:16.055,0:04:19.077
เจ้าหนี้ขายให้แลกกับค่าธรรมเนียมงามๆ

0:04:20.078,0:04:27.015
เสร็จแล้ววาณิชธนกรก็ไปยืมเงินมาหลายล้านเหรียญ ซื้อสินเชื่อที่อยู่อาศัยมาอีกหลายพันสัญญา

0:04:27.027,0:04:29.090
แล้วใส่มันลงไปในกล่องสวยๆ

0:04:30.002,0:04:35.074
นั่นแปลว่าทุกเดือนเขาจะได้เงินค่างวดจากเจ้าของบ้าน ซึ่งเป็นลูกหนี้สินเชื่อทั้งหมดที่อยู่ในกล่อง

0:04:37.023,0:04:41.085
เขาสั่งให้พ่อมดการเงินมาเสกคาถา

0:04:42.020,0:04:45.042
คือหั่นมันออกเป็นเสี้ยวๆ

0:04:45.082,0:04:49.018
"ปลอดภัย โอเค กับ เสี่ยงสูง"

0:04:49.031,0:04:56.067
พวกเขาอัดเสี้ยวต่างๆ เข้าไปในกล่องใหม่ เรียกมันว่า หลักทรัพย์อิงสินเชื่อที่อยู่อาศัย หรือ ซีดีโอ

0:04:56.079,0:05:00.024
ซีอีโอทำงานเหมือนถาดสามชั้นที่เรียงกันเป็นทอด

0:05:00.083,0:05:08.023
พอเงินไหลเข้า ถาดบนสุดจะเต็มก่อน แล้วค่อยล้นออกมาใส่ถาดที่สอง อะไรก็ตามที่ยังเหลือจะไหลไปใบสุดท้าย

0:05:08.047,0:05:11.071
เงินไหลมาจากเงินค่างวด จากเจ้าของบ้านที่ผ่อนสินเชื่อ

0:05:12.014,0:05:15.065
ถ้าเจ้าของบ้านผ่อนไม่ได้ ผิดนัดชำระหนี้

0:05:15.077,0:05:19.022
เงินก็ไหลเข้าน้อยลง ถาดใบล่างสุดอาจไม่เต็ม

0:05:19.057,0:05:23.099
แปลว่าถาดใบล่างสุดเสี่ยงสูงกว่า ถาดใบบนสุดปลอดภัยกว่า

0:05:24.011,0:05:26.048
ถาดใบล่างสุดได้รับค่าตอบแทนความเสี่ยงที่สูงกว่า

0:05:26.060,0:05:33.048
ด้วยการได้ผลตอบแทนดีกว่าถาดใบบนสุด ซึ่งได้ผลตอบแทนน้อยกว่าแต่ก็ยังดูดี

0:05:33.060,0:05:40.067
ธนาคารทำให้ถาดบนสุดปลอดภัยกว่านั้นอีกด้วยการขายประกันการผิดนัดชำระหนี้ให้ เรียกว่า ซีดีเอส

0:05:41.012,0:05:49.029
ธนาคารทำแบบนี้เพื่อให้สถาบันจัดอันดับเครดิตแปะป้ายถาดบนสุดว่า การลงทุนที่ปลอดภัย คืออันดับ AAA

0:05:49.041,0:05:51.070
ซึ่งเป็นระดับการลงทุนที่ปลอดภัยที่สุด

0:05:52.019,0:05:57.067
ถาดใบกลาง เสี้ยวโอเค ได้อันดับ BBB ซึ่งก็ยังโอเคอยู่ พวกเขาไม่เสียเวลาจัดอันดับถาดใบล่างสุด

0:05:58.024,0:06:06.048
อันดับ AAA ทำให้วาณิชธนกรสามารถขายเสี้ยวปลอดภัยให้กับนักลงทุนที่อยากได้แต่การลงทุนที่ปลอดภัย

0:06:07.001,0:06:13.099
เขาขายเสี้ยว "โอเค" ให้กับธนาคารอื่น และขายเสี้ยวเสี้ยงสูงให้กับกองทุนเฮดจ์ฟันด์และคนอื่นที่อยากเสี่ยง

0:06:14.011,0:06:17.029
วาณิชธนกรทำเงินได้หลายล้าน

0:06:18.018,0:06:20.087
แล้วก็จ่ายหนี้คืน

0:06:21.033,0:06:27.023
สุดท้ายนักลงทุนก็พบการลงทุนที่ดี ดีกว่าพันธบัตรรัฐบาล 1% มาก

0:06:27.035,0:06:30.074
พวกเขาดีใจมากจนอยากได้เสี้ยวซีดีโออีก

0:06:30.099,0:06:35.012
วาณิชธนกรจึงโทรฯ หาเจ้าหนี้ บอกว่าอยากได้สินเชื่อที่อยู่อาศัยอีก

0:06:35.024,0:06:38.050
เจ้าหนี้โทรหานายหน้า บอกให้หาเจ้าของบ้านมาอีก

0:06:39.003,0:06:41.033
แต่นายหน้าหาเจ้าของบ้านไม่เจอแล้ว

0:06:41.058,0:06:45.041
ทุกคนที่ผ่านเกณฑ์สินเชื่อตอนนี้มีบ้านกันหมดแล้ว

0:06:45.082,0:06:47.033
แต่พวกเขามีไอเดีย

0:06:51.089,0:06:58.093
พอเจ้าของบ้านผิดนัดชำระหนี้ เจ้าหนี้ก็ยึดบ้าน แต่บ้านนั้นราคาสูงขึ้นตลอด

0:06:59.029,0:07:01.088
ในเมื่อเจ้าหนี้ขายบ้านได้คุ้มยอดสินเชื่อที่หายไป

0:07:02.000,0:07:07.064
พวกเขาจึงเพิ่มความเสี่ยงให้กับสินเชื่อใหม่ๆ ได้ เริ่มจากบอกให้คนไม่ต้องดาวน์

0:07:07.076,0:07:10.065
ไม่ต้องพิสูจน์ว่ามีรายได้ ไม่ต้องมีเอกสารอะไรเลย!

0:07:11.000,0:07:13.002
นั่นคือสิ่งที่พวกเขาทำ

0:07:13.038,0:07:18.062
แทนที่จะปล่อยสินเชื่อให้กับเจ้าของบ้านที่รับผิดชอบ เรียกว่า สินเชื่อที่อยู่อาศัยสำหรับลูกค้าชั้นดี (prime)

0:07:18.087,0:07:23.004
พวกเขาก็เริ่มปล่อยให้กับคนที่ เอ่อ ไม่ค่อยรับผิดชอบเท่าไร

0:07:23.016,0:07:25.092
นั่นคือสินเชื่อซับไพรม์ (subprime)

0:07:26.055,0:07:28.088
นั่นคือจุดเปลี่ยน

0:07:31.077,0:07:37.084
เหมือนกับทุกครั้ง นายหน้าสินเชื่อเชื่อมครอบครัวให้กับเจ้าหนี้

0:07:37.096,0:07:39.028
ได้ค่านายหน้าไป

0:07:39.040,0:07:41.078
ครอบครัวซื้อบ้านหลังใหญ่

0:07:42.014,0:07:45.004
เจ้าหนี้ขายสินเชื่อที่อยู่อาศัยต่อไปให้กับวาณิชธนกร

0:07:47.016,0:07:49.064
ซึ่งแปลงมันเป็นซีดีโอ

0:07:50.061,0:07:53.056
แล้วก็เอาเสี้ยวต่างๆ ไปขายให้นักลงทุนและคนอื่น

0:07:53.068,0:07:58.064
ดีลนี้เจ๋งสำหรับทุกคน พวกเขาร่ำรวยกันถ้วนหน้า

0:07:59.049,0:08:04.067
ไม่มีใครกังวลใจ เพราะทันทีที่ขายสินเชื่อไปให้กับคนต่อไป มันก็ไม่ใช่ปัญหาของเขาแล้ว

0:08:05.018,0:08:08.031
ถ้าเจ้าของบ้านเริ่มผิดนัดชำระหนี้ พวกเขาก็ไม่สน

0:08:08.043,0:08:12.004
เพราะกำลังขายความเสี่ยงต่อไปอีกทอด ทำเงินได้หลายล้าน

0:08:12.029,0:08:15.002
มันเหมือนเล่นเกมโมราเรียกชื่อ แต่ใช้ระเบิดเวลาแทน

0:08:16.000,0:08:22.042
ไม่น่าแปลกใจ ไม่นานเจ้าของบ้านก็ผิดนัดชำระหนี้ ซึ่งตอนนี้เป็นของเจ้าหนี้ธนาคาร

0:08:22.054,0:08:28.021
แปลว่าธนาคารไปยึดบ้าน เงินค่างวดหนึ่งเดือนกลายเป็นบ้าน

0:08:28.033,0:08:31.021
เรื่องกล้วยๆ เขาเอาบ้านไปขาย

0:08:33.024,0:08:37.028
แต่เงินค่างวดกลายเป็นบ้านมากขึ้นเรื่อยๆ

0:08:39.095,0:08:46.014
ตอนนี้ในตลาดมีบ้านประกาศขายมากมาย มีอุปทานมากกว่าอุปสงค์

0:08:46.026,0:08:50.089
ราคาบ้านก็ไม่พุ่งสูงอีกแล้ว ที่จริงมันดิ่งเหวเลย

0:08:52.044,0:08:57.034
ทำให้เกิดปัญหาที่น่าสนใจสำหรับเจ้าของบ้านที่ยังผ่อนอยู่

0:08:57.059,0:09:03.011
พอบ้านในละแวกของเขาทยอยถูกประกาศขายไปทีละหลัง มูลค่าบ้านของพวกเขาก็ลดลง

0:09:03.023,0:09:08.003
พวกเขาเริ่มข้องใจว่าผ่อนสินเชื่อ $300,000 อยู่ทำไม

0:09:08.015,0:09:12.042
ในเมื่อตอนนี้บ้านมีมูลค่า $90,000 เท่านั้นเอง

0:09:12.054,0:09:17.043
พวกเขาตัดสินใจว่าไม่คุ้มที่จะผ่อนต่อ แม้ว่าจะมีกำลังผ่อน

0:09:17.055,0:09:22.080
พวกเขาเดินหนีออกจากบ้าน กระแสอัตราการผิดนัดพุ่งทั่วประเทศ ราคาดิ่งเหว

0:09:23.038,0:09:27.084
ตอนนี้วาณิชธนกรเท่ากับถือกล่องที่เต็มไปด้วยบ้านไร้ค่า

0:09:27.096,0:09:35.051
เขาโทรฯ หาเพื่อนนักลงทุน พยายามขายซีดีโอ แต่นักลงทุนไม่โง่ บอกว่าไม่เอาแล้ว ขอบคุณ

0:09:35.063,0:09:39.071
เขารู้ดีว่าเงินหยุดไหล ไม่มีแม้แต่หนึ่งหยด

0:09:39.083,0:09:43.091
วาณิชธนกรพยายามขายให้ทุกคน แต่ไม่มีใครอยากซื้อระเบิดเวลา

0:09:44.027,0:09:49.072
เขากำลังประสาทกินเพราะกู้เงินมาหลายล้าน บางทีหลายพันล้าน เพื่อมาซื้อระเบิดเวลา

0:09:49.084,0:09:54.088
ตอนนี้เขาชำระหนี้ไม่ได้ ไม่ว่าจะพยายามอย่างไรก็กำจัดระเบิดนี่ไม่ได้

0:09:57.017,0:09:58.098
แต่เขาไม่ใช่คนเดียว

0:09:59.089,0:10:03.085
นักลงทุนที่ซื้อระเบิดเวลาไปแล้วหลายพันลูก

0:10:04.070,0:10:11.034
เจ้าหนี้พยายามขายสินเชื่อที่อยู่อาศัย แต่วาณิชธนกรไม่เอา นายหน้าก็ตกงาน

0:10:11.091,0:10:16.099
ระบบการเงินทั้งระบบถูกแช่แข็ง ทุกอย่างดับมืด...

0:10:22.010,0:10:24.035
ทุกคนเริ่มล้มละลาย

0:10:27.064,0:10:28.091
แต่ยังไม่จบ

0:10:29.003,0:10:35.044
นักลงทุนโทรฯ บอกเจ้าของบ้านว่า ที่เขาลงทุนไปน่ะไร้ค่า

0:10:35.071,0:10:39.066
คุณคงเริ่มเห็นแล้วว่าวิกฤตนี้ไหลเป็นวงจรอุบาทว์อย่างไร

0:10:40.090,0:10:43.085
ขอต้อนรับสู่วิกฤตเครดิต