In de vroege morgen van 2 mei 2000 gebeurde iets dat een diepgaand gevolg had op de werking van onze samenleving. Ironisch: bijna niemand merkte het op. Het was een stille, niet merkbare verandering, tenzij je precies wist waar je moest kijken. Die bewuste morgen gaf VS-president Bill Clinton opdracht voor het omzetten van een schakelaar in de om de aarde draaiende satellieten van het Global Positioning System. Onmiddellijk veranderde in elke gps-ontvanger van burgers wereldwijd de foutmarge zo groot als een voetbalveld in een foutmarge zo groot als een kleine kamer. Deze verandering in meetprecisie had een groot effect op ons. Voordat deze schakelaar werd omgezet, bestonden in auto-navigatiesystemen geen draai-na-draai richtingaanwijzingen, omdat een gps toen nog niet kon aangeven in welke wijk je reed, laat staan in welke straat. Voor geo-positionering is precisie belangrijk, en die is de afgelopen 10 jaar alleen maar beter geworden. Met meer basisstations, meer grondstations, betere ontvangers en betere algoritmes vertelt gps je niet alleen in welke straat je bent, maar ook in welk deel van de straat. Het precisieniveau gaf ruimte aan vele innovaties. Velen van jullie zijn naar hier gekomen met behulp van je TomTom of je smartphone. Papieren kaarten zijn overbodig geworden. We bevinden ons aan het begin van een nieuwe revolutie in de precisie van geo-positionering. Wat als ik jullie zou vertellen dat de 2-meter positionering van onze huidige mobieltjes en onze TomToms lachwekkend is vergeleken met wat mogelijk is? Het is al enige tijd bekend dat de draaggolffase van het gps-signaal in combinatie met een internetverbinding, de overgang van meterniveau naar centimeterniveau mogelijk maakt. Zelfs millimeterniveau-positionering kan. Waarom hebben we deze mogelijkheid niet op onze telefoons? Ik geloof alleen door een gebrek aan fantasie. Fabrikanten hebben deze draaggolffasetechniek niet ingebouwd in hun goedkope gps-chips omdat ze er niet zeker van zijn wat het publiek zou doen met geo-positionering die zo precies is, dat je er de rimpels mee in je handpalm kunt aanwijzen. Maar jullie en ik, en andere vernieuwers, zien wel de mogelijkheden van deze volgende stap in precisie. Stellen jullie zich bijvoorbeeld een augmented-reality-app voor die een virtuele wereld met millimeterniveauprecisie over de fysieke wereld heen legt. Ik zou hier dan een 3D-structuur kunnen bouwen, op de millimeter nauwkeurig, enkel zichtbaar voor jullie, of mijn vrienden thuis. We zijn op zoek naar dit niveau van positionering, en ik geloof dat binnen een paar jaar op dit niveau van hyperprecisie draaggolffase-positionering goedkoop wordt en overal beschikbaar komt. De gevolgen zullen fantastisch zijn. De Heilige Graal is natuurlijk de gps-dot. Herinner je je de film 'De Da Vinci Code'? Hier zien jullie professor Langdon die een gps-dot onderzoekt terwijl zijn compagnon hem vertelt dat het een opsporingsapparaat is met een precisie van dertig centimeter waar ook ter wereld, maar wij in de echte wereld weten dat de gps-dot onmogelijk is. Een gps werkt niet binnenskamers, en ze maken deze apparatuur niet zo klein, vooral wanneer deze apparaten hun metingen over een netwerk moeten sturen. Nu is het zo dat deze bezwaren een paar jaar geleden heel terecht waren, maar de wereld is veranderd. Er is een sterke trend naar miniaturisatie, naar hogere gevoeligheid. Een paar jaar geleden, zag een gps-apparaat er nog uit als deze onhandige doos links van de sleutels. Vergelijk dit met het apparaat dat een paar maanden geleden is uitgebracht en wordt verpakt in iets ter grootte van een sleutelhanger en als jullie kijken naar een 'state of the art' complete gps-ontvanger, die maar een centimeter breed is en gevoeliger dan ooit, dan begrijpen jullie dat de gps-dot spoedig geen fictie meer zal zijn. Wat kunnen we doen met een wereld vol gps-dots? Niet alleen verlies je nooit meer je portemonnee of sleutels, of je kind wanneer je in Disneyland bent. Je zal die gps-dots per dozijn kunnen aanschaffen en op al je waardevolle spullen plakken. Onlangs kon ik 's ochtends mijn schoenen niet vinden en als gewoonlijk moest ik mijn vrouw vragen waar ze lagen. Ik zou mijn vrouw niet meer hoeven lastigvallen voor zoiets onbenulligs. Ik zou dan aan mijn huis kunnen vragen waar mijn schoenen lagen. (Gelach) Degenen onder jullie die naar Gmail zijn overgestapt, herinneren zich vast hoe verfrissend het was om e-mail niet meer te hoeven organiseren maar de berichten gewoon te zoeken. De gps-dot zal hetzelfde doen voor je spullen. Natuurlijk is er een keerzijde aan de gps-dot. Ik kreeg een paar maanden geleden een telefoontje in mijn kantoor. De vrouw aan de andere kant van de lijn, laten we haar Carol noemen, was in paniek. Blijkbaar had een ex-vriend uit Californië haar in Texas gevonden. HIj volgde haar overal. Je vraagt je misschien af waarom ze uitgerekend mij belde. Dat vroeg ik me ook af. Er bleek een technisch kantje te zitten aan de zaak van Carol. Telkens haar ex-vriend kwam opdagen, op de meest onwaarschijnlijke tijden en de meest onwaarschijnlijke locaties, had hij een open laptop bij. Geleidelijk realiseerde Carol zich dat hij een gps-opsporingsapparaat in haar auto had geplaatst. Daarom vroeg ze mijn hulp om het apparaat uit te schakelen. "Ik zou naar een goede automonteur gaan en vragen of hij je auto wil onderzoeken", zei ik. "Dat heb ik al gedaan", vertelde ze. "Hij zag niks bijzonders en hij zei dat hij de auto helemaal uit elkaar zou moeten halen." "Oké, dan ga je beter naar de politie", zei ik. "Dat heb ik al gedaan", antwoordde ze. "Ze zijn er niet zeker van dat mijn geval ernstig genoeg is, en bovendien zijn ze technisch niet in staat om het apparaat te vinden." "Dan kun je naar de FBI gaan." "Met hen heb ik ook gesproken, en hetzelfde verhaal." We bespraken de mogelijkheid dat ze naar mijn laboratorium zou komen om haar auto op radiosignalen te onderzoeken. Ik was er niet zeker van of dat iets zou opleveren, omdat sommige apparaten zo zijn ingesteld dat ze alleen uitzenden in een veilige zone of wanneer de auto rijdt. Daar stonden we dan. Carol is niet de eerste, en zeker niet de laatste, die zich in zo'n beangstigende en zorgwekkende situatie bevindt, veroorzaakt door een gps-volgsysteem. Ik bekeek haar zaak diepgaander en ontdekte tot mijn verrassing dat het niet helemaal onwettig is om een volgsysteem in iemands auto te plaatsen. Vorige maand besliste het Hooggerechtshof dat een politieman een vergunning moet hebben als hij voor langere tijd een volgsysteem wil gebruiken, maar de wet is onduidelijk over burgers. We moeten ons niet alleen zorgen maken om Big Brother, maar ook om Big Neighbour [Buurman]. (Gelach) Carol had nog een alternatief kunnen kiezen, een erg effectief hulpmiddel: de Wave Bubble. Dit is een open-source gps-storingsapparaat, ontwikkeld door Limor Fried, een masterstudent aan het MIT. Ze noemt het een tool voor het heroveren van onze persoonlijke ruimte. Het omzetten van een schakelaar maakt een bubbel om je heen waarbinnen gps-signalen niet doordringen. Ze worden uitgefilterd door de bubbel. Limor ontwierp dit apparaat, omdat zij zich, net als Carol, bedreigd voelde door gps-volgsystemen. Daarna plaatste ze haar ontwerp op het web. Als je geen tijd hebt om je eigen apparaat te bouwen, dan kun je er een kopen. Chinese fabrikanten verkopen nu duizenden bijna identieke apparaten op het internet. Mogelijk vinden jullie die Wave Bubble een leuk idee. Ik wil er een hebben voor als iemand ooit een volgsysteem in mijn auto plaatst. Je moet wel beseffen dat dit onwettig is in de Verenigde Staten. Waarom? Omdat het helemaal geen bubbel is. Ze stoort signalen en stopt niet aan de rand van je persoonlijke ruimte of aan de buitenkant van je auto. Ze verstoort onschuldige gps-ontvangers kilometers om je heen. (Gelach) Als je Carol of Limor bent of iemand die zich bedreigd voelt door een gps-volgsysteem, dan voelt het oké om de Wave Bubble aan te zetten maar de gevolgen kunnen werkelijk rampzalig zijn. Stel dat je kapitein bent op een cruiseschip dat zich een weg baant door een dikke mist en sommige passagiers achterin het schip zetten een Wave Bubble aan. Ineens wordt je gps-scherm zwart en zijn er alleen nog jij en de mist en wat je misschien nog van de radar kunt aflezen. Als je tenminste nog weet hoe je die moet bedienen. De vuurtorens worden niet meer onderhouden, en LORAN, het enige backupsysteem voor gps, werd vorig jaar stopgezet. Onze moderne samenleving heeft een bijzondere relatie met gps. We vertrouwen er bijna blind op. Het is diep geworteld in onze systemen en infrastructuur. Sommigen noemen het de onzichtbare toepassing. Het aanzetten van een Wave Bubble veroorzaakt niet alleen ongemak. Het kan dodelijk zijn. Maar er blijkt voor het beschermen van je privacy en ten koste van algemene gps-betrouwbaarheid, nog iets krachtigers te bestaan dat zelfs nog meer ontwrichtend is dan een Wave Bubble. Dat systeem heet de gps-spoofer. Het idee achter de gps-spoofer is simpel. In plaats van het verstoren van gps-signalen, boots je ze na. Je imiteert de signalen en als je dat goed doet dan weet het apparaat dat je aanvalt niet eens dat het wordt gespooft. Ik vertel jullie hoe het werkt. In elke gps-ontvanger zit een piek die correspondeert met de authentieke signalen. Deze drie rode stippen staan voor de volgpunten die proberen zich te centreren op die piek. Maar als je een vals gps-signaal zendt dan verschijnt er een andere piek. Als je deze twee signalen perfect op elkaar kunt leggen dan kunnen de volgpunten het verschil niet meer vaststellen. Ze worden gekaapt door het sterkere namaaksignaal. De oorspronkelijke piek wordt weggedrukt. Op dat moment is het 'game over'. De valse signalen besturen dan de gps-ontvanger. Is dit echt mogelijk? Kan iemand werkelijk de timing en positionering van een gps-ontvanger manipuleren, zomaar, met een spoofer? Het korte antwoord is: ja. De sleutel is dat civiele gps-signalen volledig open zijn. Er is geen encryptie. Ze hebben geen authenticatie. Ze zijn volledig open en kwetsbaar voor een spoofingaanval. Tot zeer kort geleden maakte niemand zich zorgen om gps-spoofers. Men dacht dat dit voor een hacker te ingewikkeld of te duur zou zijn om te bouwen. Ik en een schoolvriend zagen het anders. Wij wisten dat het niet zo heel moeilijk was, en we wilden de eersten zijn die er eentje bouwden om zo het probleem voor te zijn en te helpen tegen gps-spoofing. Ik herinner me nog levendig de week dat het lukte. We bouwden het bij mij thuis - wat betekent dat ik wat extra hulp kreeg van mijn zoon Ramon van drie. Dit is Ramon - (Gelach) - die wat extra aandacht wil van papa. We begonnen met een warboel van kabels en computers, maar we kregen het toch verpakt in een kleine doos. Het Frankensteinmoment, toen de spoofer eindelijk tot leven kwam en ik een glimp opving van zijn afschuwelijke mogelijkheden, kwam laat op een avond toen ik de spoofer testte met mijn iPhone. Ik toon jullie wat materiaal van dat allereerste experiment. Ik vertrouwde dit kleine blauwe stipje met zijn vertrouwenwekkende halo volledig. Het leek of ze tegen me spraken. Alsof ze zeiden: "Hier ben je, hier ben je." (Gelach) En: "Je kunt ons vertrouwen." Er scheelde iets aan de wereld. Het was bijna een gevoel van verraad, toen dat kleine blauwe stipje startte bij mijn huis, snel richting noorden ging en mij achterliet. Ik bewoog niet. In die kleine bewegende stip zag ik het potentieel voor chaos. Ik zag vliegtuigen en boten van hun route afwijken, met een kapitein die veel te laat merkt dat er iets verkeerd was. Ik zag een van een gps afgeleid tijdsignaal van de New York Stock Exchange gemanipuleerd door hackers. Je kunt je nauwelijks voorstellen wat voor verwoesting je kunt veroorzaken als je met een gps-spoofer weet om te gaan. Er is niettemin één geruststellende eigenschap aan de gps-spoofer. Het is het ultieme wapen tegen een invasie van gps-dots. Stel dat je gevolgd wordt. In dat geval kan je de volger voor de gek houden en doen alsof je op je werk bent terwijl je feitelijk met vakantie bent. Of, in het geval Carol, je ex-vriend naar een lege parkeerplaats lokken waar de politie hem opwacht. Wat mij fascineert is het dreigende conflict tussen privacy aan de ene kant en de noodzaak van een schoon radiospectrum aan de andere kant. We kunnen gps-storingsapparatuur en spoofers niet tolereren, maar gegeven het gebrek aan effectieve wettige middelen die onze privacy beschermen tegen de gps-dot, kun je mensen niet echt kwalijk nemen dat ze ze willen gebruiken. Ik hoop dat we in staat zullen zijn om dit conflict op te lossen met een nieuwe technologie. Houd je ondertussen maar vast want het gaat echt interessant worden. Binnen een paar jaar zullen velen van jullie de trotse eigenaar zijn van een gps-dot. Misschien wel een hele zak vol. Je raakt nooit meer je spullen kwijt. De gps-dot gaat je leven wezenlijk reorganiseren. Maar zal je de verleiding kunnen weerstaan om je medemens te volgen? Of zal je de verleiding kunnen weerstaan om een gps-spoofer of een Wave Bubble aan te zetten om je eigen privacy te beschermen? Zoals zo vaak zien we net achter de horizon belofte en gevaar. Ik ben heel benieuwd waar dit ons brengt. Bedankt voor jullie aandacht. (Applaus)