WEBVTT

00:00:00.830 --> 00:00:04.350
Çoğumuz vücutta kalbin ne yaptığını biliyor.

00:00:04.360 --> 00:00:09.790
Kanı pompalar ve özellikle vücudun geri kalanından kanı alır.

00:00:09.790 --> 00:00:14.800
Bu burada mavi çünkü bu kan oksijen taşımıyor.

00:00:14.810 --> 00:00:20.030
Ve bu kanı akciğerlere pompalar, kan orada oksijen açısından zenginleşir.

00:00:20.190 --> 00:00:27.420
Ve sonra akciğerlerden geri gelir, kırmızı olarak gösterilen, çünkü içinde oksijen var.

00:00:27.420 --> 00:00:32.040
Ve sonra oksijenli kan vücudun geri kalanına pompalanır.

00:00:32.040 --> 00:00:38.140
Ve ayrıca, sanırım çoğumuzun genel bir fikir var, ne zaman insanlar kalp rahatsızlığı veya kalp krizi hakkında konuşsa,

00:00:38.140 --> 00:00:45.490
ki bunlar farklı şeylerdir, ilgili ama farklı şeyler, bunun atardamarların tıkanması ile bir ilgisi vardır.

00:00:45.500 --> 00:00:50.280
Yani ben çocukken damaların tıkanmasını öğrendiğim zaman,

00:00:50.290 --> 00:00:53.550
ve kalbin vücuda kan pompalamakla ilgili olduğunu biliyordum,

00:00:53.560 --> 00:01:00.340
Ben insanların bahsettiği atardamarların kalpten dışarı çıkap vücuda giden bu büyük olanlar

00:01:00.340 --> 00:01:03.560
olduğunu sanardım, bunların bir şekilde tıkandığını.

00:01:03.570 --> 00:01:07.160
Bunu çizeyim, farklı renkle ki

00:01:07.170 --> 00:01:09.740
bunun benim düşündüğüm olduğunu görün,

00:01:09.750 --> 00:01:13.620
insanlar atardamarların tıkanmasından bahsettiği zaman

00:01:13.620 --> 00:01:18.050
ve belki yeterince tıkandıkları zaman bir şekilde vücudun geri kalanına kan gitmesini engelliyorlardı

00:01:18.060 --> 00:01:23.870
ve bu kişiyi gerçekten öldürür. Şimdi bunu açık olarak belirtmek istiyorum:

00:01:23.870 --> 00:01:28.350
İnsanların bahsettiği tıkanan damarlar bunlar değil,

00:01:28.360 --> 00:01:32.360
kalp rahatsızlığı veya kalp krizinden bahsedilince.

00:01:32.360 --> 00:01:38.370
Bahsettikleri damarlar aslında kalbe doğrudan kan sağlayan damarlar.

00:01:38.380 --> 00:01:42.930
Kalbin de bir kas olduğunu unutmayın. Ona da oksijen gerekir.

00:01:42.930 --> 00:01:51.170
Öyleyse burada atardamarlar var, kırmızı tüpler. Onlar atardamar.

00:01:51.170 --> 00:01:52.880
Ve sonra mavi olanlar da toplardamar.

00:01:52.890 --> 00:01:56.300
Oksijence fakir kanı kalp dokusundan uzağa taşıyorlar.

00:01:56.300 --> 00:01:58.390
Ve bunlara koroner damar denir.

00:01:58.390 --> 00:02:03.700
Ve buradaki sizin veya benim bakış açımdan sağda gibi duruyor.

00:02:03.710 --> 00:02:08.670
Veya kalbin sahibinin açısından solda.

00:02:08.680 --> 00:02:13.320
Bu sağdakine sol koroner damar (ing. LCA) deniyor.

00:02:13.320 --> 00:02:18.310
Ve bu sağdaki kırmızı olan da sağ koroner damar. (RCA)

00:02:18.320 --> 00:02:23.310
Ve böylece insanlar tıkanan damrlardan bahsettiği zaman

00:02:23.310 --> 00:02:25.930
koroner damarlar hakkında konuşuyorlar.

00:02:25.930 --> 00:02:30.380
Kalbe kan tedarik eden şeylerden bahsediyorlar.

00:02:30.390 --> 00:02:40.320
Öyleyse onlardan biri üzerine yakınlaşalım.... Belki buraya olabilir, damarın burasına.

00:02:40.330 --> 00:02:49.240
İşte tüp.... Nereye yakınlaştığım açık. Tam buraya yakınlaşıyorum.

00:02:49.250 --> 00:02:55.550
Böylece zaman içinde, ayrıntılı olarak nasıl oldu bu anlatmayacağım, başka bir videonun konusu.

00:02:55.550 --> 00:03:00.150
Damar duvarlarında bu plaklar birikebilir.

00:03:00.160 --> 00:03:05.770
Yani zamanla bir kişi doğru gıda almıyorsa veya yatkınlığı varsa

00:03:05.780 --> 00:03:11.350
damar duvarlarında bu plaklar oluşabilir.

00:03:11.350 --> 00:03:15.760
Ve plaklar, içlerindeki malzeme lipiddir, yani

00:03:15.760 --> 00:03:19.150
yağ, kolesterol ve ayrıca ölü beyaz kan hücreleri,

00:03:19.150 --> 00:03:28.730
yani bir tür karışık bir madde, tam burada. Buna plak diyoruz.

00:03:28.740 --> 00:03:35.190
Ve bu plakların oluşumu aslında damarı tıkar, atardamarı tıkar.

00:03:35.200 --> 00:03:44.070
Biz diyoruz ki.... bunu açık yapayım. Burada bu tüp var. Kanı çizeyim.

00:03:44.070 --> 00:03:59.180
Bu plakların oluşumuna ateroskleroz diyoruz.

00:03:59.180 --> 00:04:03.860
Öyleyse düşünebilirz ki bunlar birikirse,

00:04:03.870 --> 00:04:10.810
sonrasına kan sağlayan damarın burasını daraltacaktır.

00:04:10.820 --> 00:04:16.570
Yani kanın akışını yok edecektir.

00:04:16.570 --> 00:04:23.000
Genel süreçte kan akışının tıkanmasından bahsediyoruz, olan iskemi burada.

00:04:23.010 --> 00:04:28.430
Yani iskemi kan ve oksijen akışınn buranın sonrasına azalması.

00:04:28.430 --> 00:04:39.400
Koroner arter hastalığı veya kalp rahatsızlığı dediğimiz yani.

00:04:39.410 --> 00:04:52.380
Bu koroner damar hastalığına neden olur, ki bazen kalp rahatsızlığı da denir.

00:04:52.380 --> 00:04:58.570
Koroner kalp hastalığı gereksiz olurdu, çünkü koroner zaten kalple ilgili demek.

00:04:58.580 --> 00:05:07.170
Buna bazen kalp hastalığı denir. Ve eğer ilerdeki kas dokusu

00:05:07.170 --> 00:05:09.970
gerektiği kadar oksijen alamıyorsa, özellikle kalbin sahibi

00:05:09.980 --> 00:05:17.380
egzersiz yaparken, daha çok oksijen gerekir. Kalbin daha güçlü atması gerekir.

00:05:17.390 --> 00:05:20.960
İlerideki hücreler tüm ihtiyaç duydukları oksijeni almıyorsa,

00:05:20.970 --> 00:05:25.500
kalbin tüm görevini yerine getiremeyeceğini tahmin edersiniz,

00:05:25.510 --> 00:05:29.340
kimin kalbiyse, yapması gerektiği.

00:05:29.340 --> 00:05:33.770
Ve bu olunca ona kalp yetmezliği denir.

00:05:33.780 --> 00:05:39.350
Yani kalp rahatsızlığı kalp yetmezliğinin bir sebebi.

00:05:39.360 --> 00:05:43.460
Şimdi açık olmak istiyorum, kalp yetmezliği, kalp duruyor anlamına gelmez.

00:05:43.460 --> 00:05:48.710
Kalp durdu ve kişi öldü değil, tam anlamıyla sadece kalp yapması

00:05:48.720 --> 00:05:53.550
gerekeni yapamıyor demektir. O kişinin ihtiyaçlarını sağlamada başarısız oluyor.

00:05:53.550 --> 00:06:01.280
Yani yeterince güçlü veya iyi pompalamıyor, o kişiye yetecek kadar.

00:06:01.280 --> 00:06:06.670
Diğer bir belirti ise birinde coroner kalp hastalığı olduğunda oluşan,

00:06:06.680 --> 00:06:11.000
tıkanıklık ya da bu iskemi olunca

00:06:11.000 --> 00:06:18.700
veya bu tıkanma sonrası oksijen eksikliği, böyle boğucu bir göğüs ağrısı yaşayabilirler.

00:06:18.710 --> 00:06:23.260
Buna anjina pektoris veya bazen anjina denir.

00:06:23.260 --> 00:06:33.330
Çok az insan pectoris bölümünü söylüyor. Bazen insanların Ah anjin dediğini duydum.

00:06:33.340 --> 00:06:40.260
Anjina pectoris, gerçekten göğüs ağrısıdır, anjina tam anlamıyla bu tür boğulma hissidir,

00:06:40.260 --> 00:06:43.920
ve pectoris göğüste demektir. Göğüste boğulma hissi.

00:06:43.930 --> 00:06:53.120
Kalp hastalığı belirtilerinden biridir. Şimdi bu zaten içinde olmak isteyeceğiniz bir durum değil

00:06:53.120 --> 00:06:57.300
çünkü vücudunuz zaten olabileceği kadar iyi çalışmıyordur.

00:06:57.300 --> 00:07:02.140
Bazen burada açıkladığım gibi plaktır.

00:07:02.150 --> 00:07:06.910
Bazı plaklar aslında dengesizdir. Bu plaklar sadece büyür ve büyür ve büyür.

00:07:06.920 --> 00:07:12.250
Kalp hastalığını daha da kötü yapar, kalp yetmezliği daha kötü, anjina pektorisi daha kötü.

00:07:12.260 --> 00:07:15.740
Bu plaklar kararsız. Gerçekten parçalanabilir.

00:07:15.740 --> 00:07:25.720
Düşünebilirsiniz ki kan akar, plak büyüdükçe kan çevresinde türbülans oluşturur.

00:07:25.730 --> 00:07:29.130
Bu dar yerden çok hızlı akar, çıkınca da türbülans oluşturur ve

00:07:29.130 --> 00:07:35.290
sürtünme oluşur ve benzeri. Bir noktada, bu plak dengesiz olur

00:07:35.290 --> 00:07:45.590
ve parçalanabilir. Buraya parçalanmış bir plak çizeyim... aynısını... parçalanmış olarak.

00:07:45.600 --> 00:07:54.700
Şimdi bu plakda yırtılma var. Çok büyüdü. Belki çalkantılı kan akışı bunu teşvik etti filan.

00:07:54.700 --> 00:07:59.520
Sebebi ne olursa olsun, yırtıldı.

00:07:59.530 --> 00:08:05.100
Yırtılınca, basitleştirilmiş şekilde anlatıyorum ben şimdi.

00:08:05.110 --> 00:08:13.510
Şimdi bu plağın içeriği: lipid, yağ, kolesterol, ölü kan hücresi.

00:08:13.510 --> 00:08:19.450
Bir anda kan akışına mağruz kaldı, özellikle pıhtılaşma faktörlerine.

00:08:19.460 --> 00:08:25.450
Bu son derece thrombojenik malzemedir. Thrombojenik, çok süslü bir kelime.

00:08:25.450 --> 00:08:31.440
Bu sadece kan pıhtısına neden olur demek. Tromboz kan pıhtısı anlamına gelir.

00:08:31.440 --> 00:08:36.130
Olan şu, bu olduğu anda, ki dakikalar hatta saniyeler içinde olabilir.

00:08:36.130 --> 00:08:41.840
Bir anda bu pıhtılaşma faktörleri tam da bu plağın üzerinde pıhtı oluşturur.

00:08:41.840 --> 00:08:50.910
Bu olunca, damarı gerçekten iyice tıkamaya başlar.

00:08:50.910 --> 00:08:54.730
Bazen tamamen bile tıkayabilir.

00:08:54.740 --> 00:09:01.720
Bu durumda, oradan aşağı giden kan akışını önemli ölçüde engeller.

00:09:01.720 --> 00:09:12.790
Kesebilir bile. Bu olunca ilerideki hücreler oksijen alamaz.

00:09:12.790 --> 00:09:27.020
Ölürler. Buna enfarktüs denir. Enfarktüs ölü kalp dokusudur.

00:09:27.030 --> 00:09:37.200
Kalp dokusu ölmeye başladığı zaman, bu koroner kalp rahatsızlığından bile kötüdür.

00:09:37.200 --> 00:09:42.770
Şimdi koroner kalp rahatsızlığındaki gibi sadece yetersiz okijen almıyorlar, gerçekten ölüler.

00:09:42.770 --> 00:09:55.740
Ölü dokuya dönüşüyorlar. Bu hücrelerin tamamen veya neredeyse tamamen oksijenden mahrum kalıp ölmesine kalp krizi denir.

00:09:55.750 --> 00:10:05.050
Bu damarı tamamen tıkayayım ki açık olsun. Tam burada kalp krizi var.

00:10:05.060 --> 00:10:09.210
Kalp krizinin birincil nedeni budur.

00:10:09.220 --> 00:10:16.200
Daha düşükt ihtimal olmasına karşın bazen bir plak da akışa kapılabilir, bir tromboembolizm oluşturur.

00:10:16.210 --> 00:10:22.060
Çevresindeki trombojenic malzeme, pıhtı olurdu.

00:10:22.060 --> 00:10:27.980
Aslında gerçekten damarı daha ileride tıkar ve embolizm olur.

00:10:27.980 --> 00:10:34.240
Bu aynı zamanda damarı tıkayıp dokuyu öldürebilir. Ama asıl neden bu yoğun pıhtılaşmadır,

00:10:34.250 --> 00:10:41.260
çok hızlı oluşur ve damarı tamamen tıkar. Değinmek istediğim son bir kelime daha var,

00:10:41.260 --> 00:10:52.220
diğer kelimeler ile karışır, Bu kelime kardiyak arrest. Çünkü bazen bunları aynı boylamda kullanıyoruz.

00:10:52.220 --> 00:11:03.130
Biri diğerine yol açabilir. Kalp krizi kardiyak arrest değildir. Kardiyak arrest kalbin gerçekten durmasıdır.

00:11:03.130 --> 00:11:12.915
Kalp krizinde anlattığım, insanlar kalp krizi geçirebilir. Bir kısım as dokuları ölür.

00:11:12.915 --> 00:11:22.260
Bir kısım enfarktüs, myokordial enfarktüs. Bu kalbin kasında veya kalbin kası ölüyor demek.

00:11:22.270 --> 00:11:27.370
Bazen myokordial enfarktüs denir. Bu kardiyak arrest değildir.

00:11:27.370 --> 00:11:31.950
Kalp kasınızın bir kısmı ölebilir ve yaşayabilirsiniz. Kalbiniz zayıflar.

00:11:31.950 --> 00:11:37.660
Ama yaşamaya devam edecektir. Kardiyak arrest kalbinizin durmasıdır.

00:11:37.660 --> 00:11:41.830
Bu tabii ki kişinin ölmesine neden olur. Eğer yeterince kötü bir kalp krizi olursa,

00:11:41.840 --> 00:11:53.362
eğer yeterince büyük bir bölge oksijensiz kalıp ölürse enfarktüs olur.

00:11:53.362 --> 00:11:57.980
Bu kalp durmasına yol açabilir. Her seferinde olmaz.

00:11:57.990 --> 00:12:02.810
Açıkçası, kalp krizi, kalp durmasına neden olabilecek tek şey değil.

00:12:02.810 --> 00:12:11.160
Kardiyak arrest'i kalp yetmezliğinden de ayırmak istiyorum, çünkü ikisi de kalbin yetersizliği.

00:12:11.170 --> 99:59:59.999
Kardiyak arrest kalbin durması. Kalp yetmezliği kalbin tüm vücüda gerekenleri yetiştirememesi.