1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Birkaç yıl önce

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
Long Beach'teki TED Konferansına katıldığımda

3
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
Harriet ile tanıştım.

4
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
Aslında daha önce internetten tanıştık--

5
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
-yok düşündüğünüz gibi değil.-

6
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
Aslında tanıştırıldık. Her ikimiz de ilk sanal

7
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
kişisel genomik şirketlerinden birinin kurucusu olan Linda Avey'i tanıyorduk.

8
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
Genetik bilgimizi Linda ile paylaştığımız için Linda,

9
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
Harriet ve benim çok ender görülen

10
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
bir mitokondriyal DNA haplotipi olan

11
00:00:22,000 --> 00:00:24,000
K1a1b1 haplotipini paylaştığımızı gösterdi.

12
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Bu da uzaktan akraba olduğumuzu gösteriyordu.

13
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Aslında buz adam Ozzie ile aynı soydan geliyorduk.

14
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
Yani Ozzie, Harriet ve ben.

15
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
Günümüz insanı olarak tabiatıyla kendi Facebook grubumuzu kurduk.

16
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
Hepiniz katılabilirsiniz.

17
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
Harriet ile bir sonraki TED konferansında kişisel olarak tanıştığımda,

18
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
internetten mutlu haplotip tişörtlerimizi almıştı bile.

19
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
(Kahkahalar)

20
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Şimdi bu hikayeyi size neden anlatıyorum,

21
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
ve bunun sağlığın geleceği ile ilgisi nedir?

22
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
Aslında Harriet ile tanışma şeklimiz

23
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
çapraz disiplinleri kapsayan ve

24
00:00:50,000 --> 00:00:52,000
üssel hızda büyüyen teknolojilerin,

25
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
düşük maliyetli gen analizlerinden

26
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
güçlü biyoinformatik analizlerine ve

27
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
internet ve sosyal ağları birbirine bağlamasına kadar

28
00:00:58,000 --> 00:01:01,000
sağlığımızı nasıl etkilediğinin bir örneği.

29
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Bugün konuşmak istediğim şey

30
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
hızla büyüyen bu teknolojileri anlamaktır.

31
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
Genellikle doğrusal düşünüyoruz.

32
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
Ama eğer üzerine biraz düşünürseniz, bir nilüfer çiçeğiniz olsaydı

33
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
ve her gün ikiye bölünseydi--

34
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
2, 4, 8, 16--

35
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
15 günde elinizde 32.000 tane olurdu.

36
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
Bir ayda ne kadar olurdu dersiniz? Bir milyar.

37
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Yani üssel olarak düşünmeye başlarsak

38
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
bunun tüm teknolojileri nasıl etkilemeye başlayacağını görebiliriz.

39
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
Bu teknolojilerin pek çoğu ile --bir doktor ve mucit olarak konuşuyorum--

40
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
gerçekten kendi sağlığımızın ve sağlık sistemimizin

41
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
geleceğini iyileştirmeye ve bugün sağlık sisteminde

42
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
karşılaştığımız temel zorluklardan bazılarına odaklanmaya başlayabiliriz.

43
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
Bu sorunlar, gerçekten hızla artan maliyetlerden

44
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
nüfusun yaşlanmasına,

45
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
bilgiyi günümüzde çok iyi kullanamayışımıza,

46
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
sağlık hizmetinin parçalı olarak verilmesine,

47
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
ve genellikle yeniliklere çok zor uyum sağlanmasına

48
00:01:43,000 --> 00:01:45,000
kadar uzanıyor.

49
00:01:45,000 --> 00:01:47,000
Yapmamız gereken temel şeylerden biri de bugün biraz konuştuğumuz gibi

50
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
eğriyi biraz sola kaydırmak.

51
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
Paramızın pek çoğunu, yaşamımızın son %20'lik kısmında harcıyoruz.

52
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Paramızı, sağlık sistemimizi ve kendimizi iyileştirmek için,

53
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
eğriyi sola kaydırıp teknolojik gelişim ile birlikte

54
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
kendi sağlığımızı da iyileştirmek için harcayabilseydik

55
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
nasıl olurdu?

56
00:01:59,000 --> 00:02:02,000
Şu an favori teknolojim, hızla büyüyen teknolojilerden biri,

57
00:02:02,000 --> 00:02:04,000
cebimizdeki teknolojidir.

58
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Farkındaysanız, bu teknolojiler gerçekten çarpıcı şekilde gelişiyorlar.

59
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
Yani, bu iPhone 4.

60
00:02:09,000 --> 00:02:12,000
iPhone 8'in neler yapabileceğini hayal edin.

61
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Şimdilerde bu konuyu biraz kavramaya başladım.

62
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Silikon Vadisi'ndeki Singularity Üniversitesi

63
00:02:16,000 --> 00:02:19,000
isimli yeni enstitünün tıp bölümünün

64
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
paylaşımını izledim.

65
00:02:21,000 --> 00:02:23,000
Tüm dünyadan 100 yetenekli öğrenciyi

66
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
her yaz biraraya getiriyoruz.

67
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
Tıp, biyoteknoloji, yapay zeka, robotlar, nanoteknoloji, uzay gibi

68
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
hızla gelişen alanlardaki teknolojilere bakıyoruz ve

69
00:02:30,000 --> 00:02:32,000
henüz gerçekleştirilememiş hedeflerde etkili olmak için

70
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
nasıl disiplinlerarası eğitim verebileceğimizi düşünüyoruz.

71
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
Ayrıca yedi günlük, uygulamalı programlarımız var.

72
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Önümüzdeki ay "Gelecekte Tıp" (Future Med) programı geliyor.

73
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
Çapraz eğitim ile teknolojilerin tıbba yönelmesini sağlayacak bir program.

74
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
Az önce telefondan bahsettim.

75
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
Bu cep telefonları için 20.000'den fazla mobil uygulama mevcut--

76
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
Hatta İngiltere'de geliştirilen bir uygulama yardımıyla

77
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
iPhone'unuza bağlı ufak bir çip üzerine idrar dökerek

78
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
cinsel yolla bulaşan hastalığınız olup olmadığını kontrol edebiliyorsunuz.

79
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
Henüz bunu kendim dener miyim bilmiyorum ama, bu uygulama mevcut.

80
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
Telefonunuz ile tanı koymayı birleştiren

81
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
pek çok farklı uygulama var. Örneğin--

82
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
kan şekerinizi iPhone'la ölçüp

83
00:03:01,000 --> 00:03:03,000
sonucu doktorunuza göndermek mümkün.

84
00:03:03,000 --> 00:03:06,000
Böylelikle doktorunuz sizin kan şekerinizi çabuk öğrenebilir,

85
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
siz de diyabetli biri olarak kan şekerinizi daha iyi takip edebilirsiniz.

86
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Peki o zaman hızla gelişen teknolojilerin sağlık hizmetlerini nasıl ele aldığına bakalım.

87
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
Hızlı olanla başlayalım.

88
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Moore yasalarına göre bilgisayarların

89
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
gittikçe daha da hızlı çalışacak olması bir sır değil.

90
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Artık onlarla daha güçlü şeyler yapabiliyoruz.

91
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Gerçekten, çoğu durumda insan beyninin yeteneklerine yaklaşıyor,

92
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
hatta bazı durumlarda onu geçiyorlar.

93
00:03:22,000 --> 00:03:25,000
Ancak bence hesaplama hızının en çok uygulanabildiği alan

94
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
görüntüleme.

95
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Bugün, gerçek zamanlı olarak insan vücudunun içine

96
00:03:29,000 --> 00:03:32,000
çok yüksek çözünürlükle bakıyor olmak gerçekten inanılmaz birşey.

97
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
Farklı seviyelerdeki birşeyleri arayıp bulmak için

98
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
PET taramaları, CT taramaları ve moleküler tanımlama gibi

99
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
teknolojileri katmanlar halinde kullanıyoruz.

100
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
Şimdi TEDMED küratörü Mark Hodosh tarafından yeniden oluşturulmuş olan ve

101
00:03:43,000 --> 00:03:46,000
günümüzde yapılabilen en yüksek çözünürlüklü MRI taramasını göreceksiniz.

102
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Ve şimdi beynin içini daha önce mümkün olmayan derecedeki

103
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
yüksek çözünürlükle ve yetenekle görebiliyoruz ve

104
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
özellikle beyni nasıl yeniden yapılandıracağımızı,

105
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
hatta hücrelerden yola çıkarak onu ne şekilde

106
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
baştan tasarlayabileceğimizi öğrenmeye çalışıyoruz.

107
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Böylece, patoloji, hastalık ve tedavileri daha iyi anlayabilmemiz mümkün olacaktır.

108
00:04:00,000 --> 00:04:03,000
Bir fMRI ile beynin içine gerçek zamanlı olarak bakabiliriz.

109
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
Ve bu tür süreçleri ve bağlantıları anlayarak,

110
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
ilaçların ya da meditasyonun etkilerini anlayıp

111
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
bunları kişiye özel hale getirmemiz mümkün olacak,

112
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
aynı psikoaktif ilaçlarda yaptığımız gibi.

113
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
Bunun için kullanılan tarayıcılar gittikçe küçülüyor, daha ucuz ve daha taşınabilir hale geliyor.

114
00:04:17,000 --> 00:04:20,000
Ve bu gibi cihazlarla olası hale gelen veri patlamaları

115
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
gerçekten de gittikçe bir sorun haline geliyor.

116
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
Günümüzde bir tarama 800 kitap ya da 20 gigabayt yer tutuyor.

117
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
Birkaç yıl sonra bir tarama bir terabayt, ya da 800 bin kitaplık yer tutacak.

118
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
Bu bilgiyi nasıl idare edebilirsiniz?

119
00:04:30,000 --> 00:04:33,000
Şimdi olayı biraz kişisel hale getirelim. Burada kimlerin kolonoskopi yaptırdığını sormayacağım

120
00:04:33,000 --> 00:04:36,000
ama 50 yaşından büyükseniz artık tarama amaçlı kolonoskopi yaptırma vaktiniz gelmiş demektir.

121
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
Kolonokopi cihazının hortumundan nasıl kurtulabilirsiniz?

122
00:04:38,000 --> 00:04:41,000
Şimdi sanal kolonoskopi denen bir yöntem var.

123
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
Bu iki resmi karşılaştırın, şimdi bir radyolog olarak

124
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
hastanızın kalın bağırsağı boyunca hareket edebilir ve

125
00:04:45,000 --> 00:04:47,000
bu görüntüyü yapay zekayla daha da geliştirebilir,

126
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
ve, burada görüldüğü gibi, kitleleri tespit edebilirsiniz.

127
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Bunu atlayabilirdik, ama radyolojinin üzerine yapay zeka eklediğinizde

128
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
daha önce göremediğimiz kiteleleri bulma imkanımız doğuyor.

129
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
Belki de bu yöntem başka şekilde kolonoskopi yaptırmaya yanaşmayan

130
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
kişilerin taranmasını sağlayabilir.

131
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
Bu bir nevi bakış açısı değişimi.

132
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Dijital tıp çağındayız ve biyo-tıp, bilgi işlem teknolojileri,

133
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
kablosuz iletişim ve hatta mobil teknolojilerin birleştiği noktaya gidiyoruz.

134
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
Artık steteskobum bile dijital.

135
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Ve elbette bunun için bir uygulama da var.

136
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
Bariz olan şu ki, artık tarama-analiz-kayıt fonksiyonlarını aynı anda gerçekleştirebileceğimiz bir çağa (tricorder) giriyoruz.

137
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Artık cep ultrasonu

138
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
Steteskobun yerini alıyor.

139
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
Eskiden 100.000€ ya da birkaç yüzbin dolar

140
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
olan bu cihazlar artık 5.000 $ civarında.

141
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
Bu miktara, inanılmaz derecede güçlü bir teşhis cihazının

142
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
bütün gücüne sahip olabiliyorum.

143
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
Ve bunu elektronik tıbbi kayıtlara entegre edebilidiğimiz halde,

144
00:05:30,000 --> 00:05:33,000
Amerika Birleşik Devletlerinde elektronik kayıtlar hala %20'den az.

145
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
Burada, Hollanda'da sanırım %80 civarında.

146
00:05:35,000 --> 00:05:37,000
Şimdi tıbbi verileri birleştirme yoluna gidiyoruz ve onları elektronik

147
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
hale getirdiğimizde

148
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
toplanan bu bilgileri paylaşabiliriz.

149
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
Artık bir doktor olarak, hastalarımın verilerine elimdeki mobil cihazlar sayesinde

150
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
nerede olursam olayım ulaşabiliyorum.

151
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
Elbette artık iPad hatta iPad2 çağına girdik.

152
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
Daha geçen ay FDA bir uygulamaya onay verdi.

153
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
Bu uygulama radyologların bu tip cihazları

154
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
kullanarak görüntü okumalarına olanak veriyor.

155
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Kesinlikle şunu söyleyebiliriz ki bugün tüm doktorlar, ben de dahil,

156
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
tamamen bu cihazları güvenle kullanıyorlar.

157
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Bir ay kadar önce IBM tarafından üretilen Watson'un

158
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
Riziko yarışması şampiyonlarını yendiğini izlediniz.

159
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
Bu nedenle şunu hayal etmenizi istiyorum, birkaç yıl içinde

160
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
bu bulut-tabanlı bilgiyi uygulamaya aldığımızı,

161
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
yapay zeka sahibi bir doktor yarattığımızı, ve beyinlerimizi

162
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
karar vermek ve tanı koymakta daha önce

163
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
hiç olmadığı kadar kullanmaya başladığımızı hayal edin.

164
00:06:17,000 --> 00:06:20,000
Bugün bile, artık her sorununız olduğunda doktora gitmek zorunda değilsiniz.

165
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
Muayenelerin yaklaşık %20'sinde hastayı elle muayene etmeniz gerekiyor.

166
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
Artık sanal muayene çağındayız --

167
00:06:25,000 --> 00:06:28,000
Skype benzeri bir sistem kullanarak sanal muayene yapan American Well'den

168
00:06:28,000 --> 00:06:31,000
çok daha karmaşık bir sağlık uygulaması yapılandırmış olan Cisco'ya kadar pekçok uygulama var.

169
00:06:31,000 --> 00:06:34,000
Size sağlık hizmeti sağlayanlarla etkileşime geçiş şekliniz artık daha farklı.

170
00:06:34,000 --> 00:06:37,000
Bu uygulamalar, bugün cihazlarımızla daha da geliştiriliyor.

171
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
Bakın, bu arkadaşım Jessica'nın kafası yarıldığında

172
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
onu acil servise gitme zahmetinden kurtarmam için bana gönderdiği resim - buna bakarak tanı koyabilirim.

173
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
Ya da belki günümüzde kullanılan oyun teknolojilerini,

174
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
Microsoft Kinect gibi,

175
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
tanı koymamızı sağlayacak hale getirebiliriz.

176
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
Mesela yüz dolar civarında maliyeti olan

177
00:06:50,000 --> 00:06:53,000
basit hareket algılayıcıları ile felç tanısını koyabiliriz.

178
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
Artık hastalarımızı robotik olarak görebiliriz --

179
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
bu RP7; eğer bir hematolog olsam

180
00:06:58,000 --> 00:07:01,000
bir başka kliniği ya da hastaneyi bu şekilde ziyaret edebilirim.

181
00:07:01,000 --> 00:07:04,000
Bu teknolojiler yakın zamanda evde bulunan diğer cihazlarla daha da desteklenecek.

182
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
Kablosuz tartı cihazlarımız olduğunu düşünün.

183
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Tartı cihazına çıkıyorsunuz.

184
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
Kilonuzu arkadaşlarınıza twitter aracılığı le gönderiyorsunuz ve onlar size çeki düzen veriyor.

185
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Artık kablosuz tansiyon aletlerimiz var.

186
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
Bu şekilde bir grup teknoloji bir araya getiriliyor.

187
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
Böylece bu hantal cihazları takmak yerine, küçük bir bant yapıştırabileceğiz.

188
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
Bu gördüğünüz cihaz Stanford'daki meslektaşlarımız tarafından gelişitirildi. Adı iRitim.

189
00:07:20,000 --> 00:07:23,000
Daha önce kullanılmakta olan teknolojinin yerini alıyor.

190
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
Hem de çok daha ucuz ve çok daha da etkili.

191
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
Artık aynı zamanda ölçümleme çağındayız da.

192
00:07:27,000 --> 00:07:29,000
Tüketiciler yüz dolar vererek bazı cihazlar satın alıyorlar,

193
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
mesela bu cihaz gibi: FitBit.

194
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
Bununla attığım adım sayısını, harcadığım kalori miktarını ölçebilirim.

195
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Her gün bunları izleyerek genel bir fikir edinebilirim.

196
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
Bu bilgileri arkadaşlarımla paylaşabilir, doktoruma verebilirim.

197
00:07:37,000 --> 00:07:40,000
Artık kalp ritminizi kaydeden saatler, Zeo Uyku monitörleri,

198
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
veya sağlığınız hakkında daha detaylı bilgi edinmenize yarayacak

199
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
pekçok yeni cihaz mevcut.

200
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
Ve bizler, bu bilgiyi diğerleri ile birleştirirken,

201
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
bundan böyle bu bilgiyi nasıl kullanacağımızı ve kendi hastalıklarımız hakkında

202
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
nasıl daha çok bilgi sahibi olacağımızı da öğreniyor olacağız.

203
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
Artık günümüzde nabzınızı ölçebilen aynalar bile var.

204
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
Ve iddia ediyorum ki, yakın bir gelecekte, üzerimize giysi gibi giyerek kendimizi

205
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
7 gün 24 saat izlememizi sağlayacak cihazlar olacak.

206
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
Hani şu arabalardaki OnStar sistemi gibi,

207
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
kırmızı bir ışık yanacak -- ama elbette "motoru kontrol edin" demeyecektir.

208
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
Bu ışık "vücudunuzu kontrol edin" anlamına gelecek ve

209
00:08:05,000 --> 00:08:07,000
siz de gidip muayene olacaksınız.

210
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Muhtemelen birkaç yıl içinde, aynaya baktığınızda

211
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
aynanız size tanı koyabiliyor olacak.

212
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
(Gülüşmeler)

213
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
Evinde çocuğu olan dinleyiciler,

214
00:08:15,000 --> 00:08:18,000
mesela size bilgi geçen kablosuz bir çocuk bezi olsa ...

215
00:08:18,000 --> 00:08:20,000
Sanırım bu ihtiyacınız olandan çok fazla bir bilgi.

216
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
Ama bunların hepsi yaklaşıyor.

217
00:08:22,000 --> 00:08:25,000
Şimdi, bugün yeni teknolojiler ve bağlantılar hakkında çok şey dinledik.

218
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
Bence bu teknolojilerin bir kısmı

219
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
bizim hastalarımıza daha yakın olmamızı sağlayacak ve

220
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
ve bu tip teknolojilerin yardımı ile

221
00:08:31,000 --> 00:08:33,000
tıpta çok önemli olan insan faktörüne daha çok

222
00:08:33,000 --> 00:08:35,000
zaman ayırabiliyor olacağız.

223
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
Şimdiye kadar genelde hastaya destek olmaktan bahsettik.

224
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
Peki ya doktorlar için ne yapabiliriz?

225
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
Artık, cerrahlara inanılmaz yetileri verebileceğimiz bir çağdayız.

226
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
Cerrahlar artık vücudun içine girebilir

227
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
ve robotik cerrahi ile

228
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
bundan daha beş yıl öncesine kadar

229
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
imkansız olan şeyleri yapabilirler.

230
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
Şimdi ise daha da ileri teknolojilerden bahsediliyor:

231
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
artırılmış gerçeklik gibi.

232
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
Yani cerrah bir lens kullanarak vücudun içine bakacak ve

233
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
tümörün yerini, kan damarlarının yerlerini tek tek görebilecek.

234
00:08:58,000 --> 00:09:00,000
Bu bulgular karar destek sistemleri ile birleştirilebilir.

235
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
Örneğin New York'taki bir cerrah Amsterdam'daki bir cerraha yardım edebilir.

236
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
Artık gerçekten de neştersiz cerrahi çağına giriyoruz.

237
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
NOTES denen yeni bir cerrahi yöntemle

238
00:09:07,000 --> 00:09:09,000
robotik endoskop mideden geçerek

239
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
hiç bir yeri kesip biçmeden

240
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
safra kesesini çekip çıkarabiliyor.

241
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
Bu tekniğe NOTES deniyor ve bu --

242
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
aslında neştersiz bir cerrahi yöntem,

243
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
robotik cerrahi aracılığıyla yapılıyor.

244
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
Peki başka neleri kontrol edebiliriz?

245
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
Engelli hastalar için -- örneğin kuadriplejik (kol ve bacakları felçli)

246
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
hastalar için bir beyin-bilgisayar arayüzü mevcut, BCI diye biliniyor.

247
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
Beyindeki motor korteks üzerine çipler yerleştiriliyor

248
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
ve boyundan aşağısı tutmayan hastalar

249
00:09:30,000 --> 00:09:34,000
böylelikle bir tekerlekli sandalye kullanabiliyor ya da robotik bir kola hükmedebiliyorlar.

250
00:09:34,000 --> 00:09:36,000
Bu cihazların boyu gittikçe küçülüyor ve

251
00:09:36,000 --> 00:09:38,000
her geçen gün daha çok sayıda hastaya takılıyorlar.

252
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
Hala klinik deney aşamasındalar ama, bunları rutin olarak kullandığınızı hayal edin,

253
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
mesela bu müthiş biyonik kol gibi,

254
00:09:42,000 --> 00:09:45,000
bu DEKA Kol, Dean Kamen ve meslektaşları tarafından tasarlandı.

255
00:09:45,000 --> 00:09:48,000
Toplamda 17 derecelik bir hareket özgürlüğü var

256
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
ve kolunu kaybetmiş bir hastaya

257
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
eskiden yapabildiğimizden çok daha yüksek hassasiyette

258
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
bir kontrol imkanı sağlıyor.

259
00:09:54,000 --> 00:09:57,000
Yani, aslında bir bakıma giyilebilir robotik çağına geliyoruz.

260
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
Eğer bir uzvunuzu kaybetmediyseniz --mesela sadece felç geçirdiniz --

261
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
bu desteklenmiş uzuvları giyebilirsiniz.

262
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Ya da belden aşağı felçseniz -- Berkley Bionics'teki kişileri ziyaret ettim --

263
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
eLEGS diye bir şey geliştirmişler.

264
00:10:06,000 --> 00:10:09,000
Bu videoyu geçen hafta çektim. Burada belden aşağısı felç olan bir hastanın

265
00:10:09,000 --> 00:10:11,000
bu dış iskelet yardımı ile gerçek anlamda yürüdüğünü görebilirsiniz.

266
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Bu cihazları kullanmadığı zaman tamamen tekerlekli sandalyeye bağlı bir hasta bu.

267
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
Bu gördüğünüz giyilebilir robotik çağının henüz başlangıcı.

268
00:10:15,000 --> 00:10:17,000
Bence bu tip teknolojileri destekleyip güçlendirdikçe

269
00:10:17,000 --> 00:10:19,000
engelli kelimesinin tanımını bazı durumlarda

270
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
süper-yeti anlamına gelecek şekilde değiştireceğiz.

271
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
Bu Aimee Mullins, çocukken bacaklarını kaybetmiş,

272
00:10:25,000 --> 00:10:28,000
yanındaki de Hugh Herr, kendisi MIT'de bir profesör ve

273
00:10:28,000 --> 00:10:30,000
bacaklarını bir tırmanma kazasında kaybetmiş.

274
00:10:30,000 --> 00:10:33,000
Şimdi bu iki kişi de sahip oldukları protezler sayesinde

275
00:10:33,000 --> 00:10:36,000
normal insanlardan daha hızlı hareket edebiliyor, daha iyi tırmanabiliyor ve daha farklı yüzebiliyorlar.

276
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
Hızlı biçimde gelişen diğer şeylere bakalım bir de.

277
00:10:38,000 --> 00:10:41,000
Şişmanlığın gidişatı kesinlikle istenmeyen yöne doğru artış şeklinde

278
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
ve beraberinde inanılmaz yüksek maliyetler de getiriyor.

279
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
Tıp'taki gidişat ise, tersine gittikçe küçülme yönünde.

280
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
Size birkaç örnek: artık "Muhteşem Seyahat" filminin

281
00:10:48,000 --> 00:10:50,000
geçtiği çağdayız, bu iPill.

282
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
Bu entegre cihazı yutuyorsunuz.

283
00:10:52,000 --> 00:10:54,000
Sindirim yolunuzda ilerlerken tüm sindirim sisteminizin

284
00:10:54,000 --> 00:10:57,000
fotoğraflarını çekerek size tanı koymaya ve tedaviye yardımcı oluyor.

285
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
Artık daha da küçük mikro-robotlar yapabiliriz,

286
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
ki bunlar sisteminizde kendi başlarına dolanarak

287
00:11:01,000 --> 00:11:03,000
cerrahların yapamadıkları girişimleri

288
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
çok daha az hasarla yapabilirler.

289
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
Bazen bu cihazlar sindirim sisteminde şekil değiştirip

290
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
o ortama uyum sağlayacak biçimde gelişebilirler.

291
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
Kalp ile ilgili olarak, kalp pilleri

292
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
her geçen gün daha kolay takılır hale geliyor.

293
00:11:14,000 --> 00:11:16,000
Böylece bunları takmak için girişimsel bir kardiyologa ihtiyacınız kalmıyor.

294
00:11:16,000 --> 00:11:19,000
Bunlar, kablosuz olarak taşınabilir cihazlarınıza bilgi aktaracak,

295
00:11:19,000 --> 00:11:22,000
ve böylece istediğiniz yere gidip aynı zamanda uzaktan takip edilebileceksiniz.

296
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
Boyları gittikçe daha da küçülüyor.

297
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
Bu gördüğünüz Medtronic tarafından yapılan ve boyutu bir peniden daha ufak bir prototip.

298
00:11:27,000 --> 00:11:30,000
Yapay retinalar, bu dizileri göz küresinin arkasına yerleştirerek

299
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
körlerin görebilmesini sağlamak mümkün.

300
00:11:32,000 --> 00:11:34,000
Bu da henüz deneme aşamasında, ama geleceğe doğru hızla gidiyor.

301
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
Bu uygulamalar oyunun kurallarını değiştirecek.

302
00:11:36,000 --> 00:11:38,000
Peki, gözleri görenler için,

303
00:11:38,000 --> 00:11:40,000
bu destekleyici kontakt lenslere ne dersiniz?

304
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
Bluetooth ya da WiFi olarak, gözünüzün arkasına bir görüntü yansıtıyorlar.

305
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
Eğer diyetinize uymakta zorlanıyorsanız,

306
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
size ilave görseller sunarak

307
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
yiyeceğiniz şeyin kalorisinin ne olduğunu anımsatabilir.

308
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
Ya patoloji doktorunun cep telefonunu kullanarak

309
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
mikroskopik bir inceleme yapması ve

310
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
bu veriyi tekrar buluta yükleyerek daha iyi bir tanı koymasına ne dersiniz?

311
00:11:59,000 --> 00:12:01,000
Aslına bakacak olursanız, tanısal tıbba ait bu dönem

312
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
tamamıyla değişiyor.

313
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
Artık mikroakışkanlara geçebiliriz.

314
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
Mesela Stanford'da Steve Wuae tarafından yapılan bu çip.

315
00:12:07,000 --> 00:12:10,000
Mikroakışkanlar uygulamaları bir laboratuvar dolusu teknisyenin yerini alabilir.

316
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
Bir çipe koyun, dünyanın neresinde olursanız olun

317
00:12:12,000 --> 00:12:14,000
hastanın olduğu noktada tetkik yapın.

318
00:12:14,000 --> 00:12:16,000
Bu gerçekten de teknolojinin gidiş yönünü değiştirerek

319
00:12:16,000 --> 00:12:18,000
kırsal ve gelişmemiş bölgelerde

320
00:12:18,000 --> 00:12:20,000
daha önce binlerce dolar değerindeki testleri birkaç peni harcayarak

321
00:12:20,000 --> 00:12:22,000
hastanın ayağına götürmeyi sağlayacak.

322
00:12:22,000 --> 00:12:25,000
Küçük yolda biraz daha ilerleyecek olursak

323
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
artık nanotıp çağına girişimizi,

324
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
çok ama çok ufak cihazlar imal etme yeteneğimizi görüyoruz.

325
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
Alyuvarlar tasarlayabileceğimiz,

326
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
hatta dolaşım ve bağışıklık sistemimizi izleyen

327
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
veya damarlarımızda pıhtılar oluştuğunda temizleyen robotlar yapabileceğimiz noktaya gidiyoruz.

328
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Peki ya gittikçe ucuzlama nerede?

329
00:12:39,000 --> 00:12:42,000
Genelde tıp alanında pek rastladığımız bir şey değil bu.

330
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Ancak eskiden 10 MB sabit diskler 3.400 $ iken, şimdi ciddi anlamda daha ucuz.

331
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
Genomik biliminde,

332
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
10 yıl önce ilk defa ortaya çıktığında bir genom haritası

333
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
yaklaşık bir milyon dolara mal oluyordu.

334
00:12:51,000 --> 00:12:53,000
Şimdi neredeyse bin dolar seviyesinde.

335
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Önümüzdeki birkaç yıl içinde de muhtemelen yüz dolar seviyesine inecek.

336
00:12:55,000 --> 00:12:58,000
Yüz dolara yaptırılabilen gen haritalarıyla ne yapacağız?

337
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
Yakında bu tip testlerden milyonlarcası ortaya çıkacak.

338
00:13:00,000 --> 00:13:03,000
Bu durum esasen bu bilgiyi toparlamaya ve paylaşmaya başladığımızda daha ilginç hale gelecek.

339
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
Artık kişisel tıp çağına tam anlamda giriyoruz --

340
00:13:05,000 --> 00:13:08,000
doğru zamanda, doğru kişi için doğru ilaç sağlayabilmek--

341
00:13:08,000 --> 00:13:11,000
Bugün yaptığımızın tersine, yani herkese aynı ilacı

342
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
bir nevi çok satan fakat size iyi gelmeyen ilacı vermek yerine

343
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
kişiye mahsus ilaç verilecek.

344
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
Bu yaklaşımı gerçekleştirmek için çalışan pek çok firma var.

345
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
Size 23and Me 'den bir başka örnek göstermek istiyorum.

346
00:13:20,000 --> 00:13:23,000
Benim buradaki verilerime göre, bende orta derecede

347
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
maküler dejenerasyon -bir nevi körlük- ortaya çıkma riski var.

348
00:13:25,000 --> 00:13:28,000
Ama aynı veriyi alır da deCODEme uygulamasına yüklersem

349
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
Tip 2 Diyabet hastalığına yakalanma riskimi de görebilirim.

350
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
Tip 2 Diyabet hastası olma riskim normal insanların iki katı.

351
00:13:32,000 --> 00:13:35,000
Mesela öğlen yemeğimde ne kadar tatlı yediğime dikkat etmeye başlayabilirim böylece.

352
00:13:35,000 --> 00:13:37,000
Bu bilgi, benim davranışımı değiştirebilir.

353
00:13:37,000 --> 00:13:39,000
Farmakogenomik ile ilgili bilgimi artırmak --

354
00:13:39,000 --> 00:13:42,000
genlerimin nasıl çalıştığını, ilaçların bana ne yaptığını ve hangi doza

355
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
ihtiyacım olduğunu bilmek gittikçe daha önemli olacak.

356
00:13:44,000 --> 00:13:46,000
Bireyler ve hastalar bu bilgiye sahip olduklarında

357
00:13:46,000 --> 00:13:49,000
daha iyi ilaç seçimi ve doz ayarlaması mümkün olacak.

358
00:13:49,000 --> 00:13:52,000
Tekrar belirtmek istiyorum, sadece genler değil, pekçok farklı detay --

359
00:13:52,000 --> 00:13:54,000
alışkanlıklarımız, çevrede maruz kaldığımız şeyler etkilenecek.

360
00:13:54,000 --> 00:13:57,000
Doktorunuz size en son ne zaman nerede yaşadığınızı sordu?

361
00:13:57,000 --> 00:13:59,000
Jeo-Tıp'a göre yaşadığınız yer, maruz kaldığınız çevresel etkenler

362
00:13:59,000 --> 00:14:01,000
sağlığınızı önemli ölçüde etkileyebilir.

363
00:14:01,000 --> 00:14:03,000
Bu bilgiyi alabiliriz.

364
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
Yani genomik, proteomik ve çevre ile ilgili

365
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
bütün bu veriler teker teker biz çaresiz doktorlara akıyor.

366
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
Bunu nasıl idare edebiliriz?

367
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
Artık, bu bilgileri birleştirmeye başlayabileceğimiz

368
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
tıp sistemleri ya da sistem biyolojisi çağına giriyoruz.

369
00:14:14,000 --> 00:14:17,000
Ve paternlere bakarak, örneğin kanımızdaki

370
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
10.000 biyolojik işareti tek bir testle ölçerek,

371
00:14:19,000 --> 00:14:21,000
bu küçük paternlere bakabilir ve

372
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
hastalıkları çok daha erken evrelerinde yakalayabiliriz.

373
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
Bu alanın kurucusu olan Lee Hood bu kavrama

374
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
P4 Tıbbı adını veriyor.

375
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Öngörülebilir olacak, başınıza ne gelebileceğini biliyor olacağız.

376
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
Önlenebilir olacak; koruyucu tıp kişisel hale gelecek.

377
00:14:32,000 --> 00:14:34,000
Daha da önemlisi artan bir şekilde katılımcı olacak.

378
00:14:34,000 --> 00:14:36,000
"Patients Like Me" benzeri internet siteleri ile

379
00:14:36,000 --> 00:14:39,000
ya da kendi verinizi Microsoft Health Vault ya da Google Health'da yöneterek

380
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
katılımcılığı birlikte gittikçe artıracağız.

381
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
Bu gittikçe daha önemli hale gelecek.

382
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
En son olarak hızla artan kaliteden bahsetmek istiyorum.

383
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
Daha iyi ve daha etkin tedaviler uygulamak istiyoruz.

384
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
Bugün, yüksek tansiyonu genelde haplarla tedavi ediyoruz.

385
00:14:49,000 --> 00:14:51,000
Ama yeni bir cihaz olsa ve

386
00:14:51,000 --> 00:14:54,000
kan basıncını düzenleyen sinirleri etkisizleştirse

387
00:14:54,000 --> 00:14:57,000
ve tek bir seanslık tedavi ile hipertansiyonu tedavi etse?

388
00:14:57,000 --> 00:14:59,000
Bunu yapan bir cihaz var.

389
00:14:59,000 --> 00:15:01,000
Birkaç yıl içinde piyasaya sürülecek.

390
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
Ya kanseri direkt olarak hedef alan diğer tedaviler?

391
00:15:03,000 --> 00:15:05,000
Evet, ben bir onkoloğum (kanser uzmanı)

392
00:15:05,000 --> 00:15:07,000
ve genelde hastalara ilaç olarak verdiğimiz şeylerin çoğunun zehir olduğunu söyleyebilirim.

393
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
Stanford ve diğer yerlerde şunu öğrendik ki

394
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
hastalığın nüksetmesinden sorumlu olan

395
00:15:11,000 --> 00:15:14,000
kanser kök hücrelerini ortaya çıkarabiliriz.

396
00:15:14,000 --> 00:15:16,000
Kanseri bir nevi zararlı ot gibi düşünün,

397
00:15:16,000 --> 00:15:18,000
onu söküp atabilirsiniz.

398
00:15:18,000 --> 00:15:20,000
Gitmiş gibi görünür ama genelde geri gelir.

399
00:15:20,000 --> 00:15:22,000
Yani aslında yanlış hedefe saldırıyoruz.

400
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
Kanserin kök hücreleri orada kalıyor,

401
00:15:24,000 --> 00:15:26,000
böylece tümör aylar hatta yıllar sonra geri gelebiliyor.

402
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
Artık kanser kök hücrelerini tanımlamayı

403
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
ve onları hedef olarak belirleyerek uzun vadeli tedavi etmeyi öğreniyoruz.

404
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
Artık kişiselleşmiş onkoloji çağına girmekteyiz.

405
00:15:33,000 --> 00:15:35,000
Bu dönemde tüm bu verileri bir araya getirip,

406
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
tümörü iyice analiz edip, her bir hasta için

407
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
kişiye özel bir kokteyl hazırlayabileceğiz.

408
00:15:40,000 --> 00:15:42,000
Konuşmamı rejeneratif tıp konusu ile bitirmek istiyorum.

409
00:15:42,000 --> 00:15:44,000
Kök hücreleri konusunda epey araştırma yaptım --

410
00:15:44,000 --> 00:15:46,000
özellikle embriyonik kök hücreleri çok güçlüler.

411
00:15:46,000 --> 00:15:48,000
Ama vücudumuzun hemen her yerinde yetişkin kök hücreler var.

412
00:15:48,000 --> 00:15:50,000
Biz bunları, benim alanımda kemik iliği naklinde kullanıyoruz.

413
00:15:50,000 --> 00:15:52,000
Geron, daha geçen yıl insan embriyonik kök hücrelerini

414
00:15:52,000 --> 00:15:54,000
kullanarak omurilik yaralanmalarını

415
00:15:54,000 --> 00:15:56,000
tedavi etmeye başladı.

416
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
Hala denemenin birinci aşamasındalar ama yavaş yavaş gelişiyor.

417
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Aslında yetişkin kök hücrelerini son 15 yıldır

418
00:16:00,000 --> 00:16:02,000
başta kalp ve damar sistemi hastalıkları olmak üzere

419
00:16:02,000 --> 00:16:05,000
çok çeşitli klinik denemelerde kullanıyoruz.

420
00:16:05,000 --> 00:16:07,000
Kendi kemik iliği hücrelerimizi alıp,

421
00:16:07,000 --> 00:16:09,000
kalp krizi geçirmiş olan hastaları tedavi ediyoruz.

422
00:16:09,000 --> 00:16:12,000
Kalp krizini takiben kendi kemik iliği hücreleri ile tedavi edilen kişilerin

423
00:16:12,000 --> 00:16:15,000
kalp fonksiyonlarında iyileşme ve yaşam sürelerinde uzama görüyoruz.

424
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
Ben, çok daha az hasarla hastadan kemik iliği almaya yarayan

425
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
MarrowMiner diye bir cihaz icat ettim.

426
00:16:19,000 --> 00:16:21,000
Şu anda FDA onayı verildi

427
00:16:21,000 --> 00:16:23,000
ve umuyorum ki seneye veya yakın bir zamanda piyasaya sunulacak.

428
00:16:23,000 --> 00:16:25,000
Bakın, hastaya 200 defa iğne batırarak kemik iliğini almaya çalıştığımız

429
00:16:25,000 --> 00:16:27,000
eski yöntemin aksine, lokal anestezi altında yapılan tek bir girişimle

430
00:16:27,000 --> 00:16:30,000
hastanın vücudunun kıvrımlarını takip ederek kemik iliği topluyor.

431
00:16:30,000 --> 00:16:32,000
Peki, kök hücre tedavisi nereye gidiyor dersiniz?

432
00:16:32,000 --> 00:16:35,000
Eğer düşünecek olursanız, vücudunuzdaki her hücrenin DNA'sı aynı,

433
00:16:35,000 --> 00:16:37,000
aynen sizin embriyo halinizde olduğu gibi.

434
00:16:37,000 --> 00:16:39,000
Artık deri hücrelerinizi yeniden programlayabilir,

435
00:16:39,000 --> 00:16:42,000
onları pluripotent özelliğe sahip embriyonik kök hücreleri haline dönüştürebilir

436
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
ve bu yeni hücreleri aynı hastanın pekçok organlarını tedavide kullanabiliriz --

437
00:16:45,000 --> 00:16:47,000
yani kişiye özel kök hücresi üretebiliriz.

438
00:16:47,000 --> 00:16:50,000
Bence artık kök hücre bankaları ile ilgili yeni bir döneme giriyoruz.

439
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
Dondurucularda kendi kalp hücrelerinizi,

440
00:16:52,000 --> 00:16:54,000
kas hücrelerinizi ve sinir hücrelerinizi saklayacaksınız

441
00:16:54,000 --> 00:16:57,000
ve gelecekte ihtiyacınız olduğunda kullanabileceksiniz.

442
00:16:57,000 --> 00:16:59,000
Artık bu gelişmeleri hücre mühendisliği dönemi ile birleştiriyoruz.

443
00:16:59,000 --> 00:17:01,000
Gittikçe hızlı gelişen teknolojileri birleştirerek

444
00:17:01,000 --> 00:17:03,000
3 boyutlu organ şekillerini oluşturabiliyoruz.

445
00:17:03,000 --> 00:17:05,000
Bunu mürekkep yerine hücreleri kullanarak yapıyoruz

446
00:17:05,000 --> 00:17:08,000
ve aslında 3 boyutlu yeni bir organı tasarlayıp yeniden yaratıyoruz.

447
00:17:08,000 --> 00:17:10,000
Bu teknolojilerin varacağı nokta burası, fakat hala başlangıç aşamasındayız.

448
00:17:10,000 --> 00:17:12,000
Ama bana göre hızlı gelişen teknolojilerin

449
00:17:12,000 --> 00:17:14,000
birleştirilmesine ilişkin iyi bir örnek.

450
00:17:14,000 --> 00:17:17,000
Sonuçta, teknolojik akımların sağlık ve tıp alanında

451
00:17:17,000 --> 00:17:19,000
ne gibi etkileri olduğunu düşünecek olursanız

452
00:17:19,000 --> 00:17:21,000
artık minyatürleşme, ademi merkezileşme

453
00:17:21,000 --> 00:17:23,000
ve kişiselleşme çağına girdiğimizi görürsünüz.

454
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
Bence bütün bunları bir araya getirdiğimizde,

455
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
bütün bunları anlamaya çalışmaya ve kullanabilmeye başladığımızda,

456
00:17:27,000 --> 00:17:29,000
hastalara güç doktorlara ilave yetiler vermiş olacağız,

457
00:17:29,000 --> 00:17:31,000
sağlıklı yaşamı desteklemiş ve

458
00:17:31,000 --> 00:17:34,000
hastalık ortaya çıkmadan tedavi etmiş olacağız.

459
00:17:34,000 --> 00:17:37,000
Çünkü bir doktor olarak şunu biliyorum, eğer birisi bana Evre 1 hasta olarak gelirse

460
00:17:37,000 --> 00:17:39,000
çok heyecanlanıyorum çünkü onları genelde tedavi edebiliyoruz.

461
00:17:39,000 --> 00:17:42,000
Ama genelde bana geldiklerinde üçüncü ya da dördüncü evre olup kanser gelişmiş oluyor.

462
00:17:42,000 --> 00:17:44,000
Bu nedenle, bu teknolojileri hep birlikte geliştirirsek

463
00:17:44,000 --> 00:17:46,000
bence yeni bir çağa gireceğiz.

464
00:17:46,000 --> 00:17:48,000
Bu çağa ben Evre Sıfır Tıp adını veriyorum.

465
00:17:48,000 --> 00:17:51,000
Ve bir kanser uzmanı olarak, işsiz kalacağım günleri dört gözle bekliyorum.

466
00:17:51,000 --> 00:17:53,000
Çok çok teşekkürler.

467
00:17:54,000 --> 00:17:56,000
Sunucu: Biz teşekkür ederiz.

468
00:17:56,000 --> 00:17:58,000
(Alkışlar)

469
00:17:58,000 --> 00:18:00,000
Teşekkürlerimizi kabul edin.