WEBVTT

00:00:06.817 --> 00:00:09.773
Birleşik Devletler'de
ve Latin Amerika'da birçok insan

00:00:09.773 --> 00:00:14.540
Chiristopher Columbus'un yolculuğunun 
yıl dönümünü kutlayarak büyümüştür,

00:00:14.540 --> 00:00:18.106
fakat o iki dünyayı bir
araya getiren gözükara bir kaşif miydi

00:00:18.376 --> 00:00:22.611
yoksa sömürgeciliği ve köleliği getiren 
acımasız bir sömürgeci miydi?

00:00:22.611 --> 00:00:25.752
Amerka'yı gerçekten de keşfetti mi?

00:00:26.252 --> 00:00:31.962
Tarihle karşı karşıya gelen Christopher 
Columbus'u kürsüye çıkarma vakti geldi.

00:00:32.472 --> 00:00:34.123
"Sessizlik, sessizlik.

00:00:34.123 --> 00:00:36.614
Bir dakika, bugün işte olmam
gerekiyor muydu ki?"

00:00:36.614 --> 00:00:37.989
(Öksürük)

00:00:37.989 --> 00:00:39.380
"Evet, Sayın Hakim.

00:00:39.380 --> 00:00:43.910
1792'den beri Columbus Günü,
gerçek yıl dönümü olan 12 Ekim'de

00:00:43.910 --> 00:00:47.245
Birleşik Devletler'in 
birçok yerinde kutlanıldı.

00:00:47.245 --> 00:00:51.170
1934'de resmi bayram 
ilan edildiyse de

00:00:51.170 --> 00:00:54.783
ayrı devletler buna 
riayet etmek zorunda değiller.

00:00:54.783 --> 00:00:57.394
Sadece 23 devlet 
kamu hizmetlerini kapatıyor

00:00:57.394 --> 00:01:01.135
ve çoğu devlet bunu 
tamamen geride bırakıyor."

00:01:01.135 --> 00:01:02.075
(Öksürük)

00:01:02.075 --> 00:01:03.329
"Ne yazık.

00:01:03.329 --> 00:01:06.233
70'lerde insanların 
üç gün güzelce hafta sonları olsun diye

00:01:06.233 --> 00:01:08.875
Ekim'in ikinci pazartesisine
bile taşıdık,

00:01:08.875 --> 00:01:12.008
ama sanırım siz millet 
kutlamalardan nefret ediyorsunuz."

00:01:12.008 --> 00:01:14.017
"Ah, yine neyi kutluyoruz?"

00:01:14.207 --> 00:01:17.104
"Hadi ama, Sayın Hakim,
bunu hepimiz okulda öğrendik.

00:01:17.104 --> 00:01:20.975
Christopher Columbus, Hindistan'a giden
daha iyi bir ticaret rotası bulmak adına,

00:01:20.975 --> 00:01:24.977
karadan Doğu'ya doğru değil Batı'dan 
gemiyle dünyanın etrafından dolanarak

00:01:24.977 --> 00:01:27.540
onu göreve göndermesi için 
İspanya Kralını ikna etti.

00:01:27.540 --> 00:01:31.269
Herkes bunun çılgınca olduğunu söyledi 
çünkü hala dünyayı düz zannediyorlardı

00:01:31.269 --> 00:01:32.968
ama o doğrusunu biliyordu.

00:01:32.968 --> 00:01:36.188
1492'de okyanusun maviliklerine açıldı,

00:01:36.308 --> 00:01:38.423
Hindistan'dan daha iyi bir şey buldu:

00:01:38.423 --> 00:01:40.143
Tamamen yeni bir kıta."

00:01:40.593 --> 00:01:42.200
"Zırvalık.

00:01:42.200 --> 00:01:46.604
Öncelikle eğitimli insanlar Aristo'dan 
beri dünyanın yuvarlak olduğunu biliyor.

00:01:46.794 --> 00:01:49.524
İkincisi, Columbus hiçbir şey keşfetmedi.

00:01:49.814 --> 00:01:52.867
İnsanlar orada bin yıllardır yaşıyordu.

00:01:52.867 --> 00:01:55.272
Ziyaret eden ilk Avrupalı bile değil.

00:01:55.272 --> 00:01:59.171
İskandinavlar Newfoundland'e 
neredeyse 500 yıl önce yerleşti."

00:01:59.561 --> 00:02:02.737
"Hadi canım, peki neden hepimiz 
o inek miğferlerini takmıyoruz?"

00:02:02.737 --> 00:02:05.385
"Aslında, onlar da giymiyorlardı."

00:02:05.385 --> 00:02:06.978
(Öksürük)

00:02:06.978 --> 00:02:09.818
"Birkaç Viking'in bir zamanlar 
ne yaptığı kimin umurunda?

00:02:09.818 --> 00:02:13.268
O yerleşkeler yerinde kalmadı 
ama Columbus'unki kaldı.

00:02:13.268 --> 00:02:16.411
Avrupa'ya getirdiği haberler 
çok uzaklara yayıldı,

00:02:16.411 --> 00:02:20.162
ardından gelen kaşiflere 
ve göçmenlere ilham oldu.

00:02:20.442 --> 00:02:23.541
O olmasaydı, bugün hiçbirimiz 
burada olmazdık."

00:02:23.541 --> 00:02:28.757
"Ve onun yüzünden milyonlarca 
Amerikan Yerlisi bugün burada değil.

00:02:29.067 --> 00:02:31.837
Columbus bulduğu kolonilerle ne yaptı, 
biliyor musun?

00:02:31.837 --> 00:02:34.822
İlk karşılaştığı yerlileri 
tutsak aldı ve günlüğüne

00:02:34.822 --> 00:02:40.241
onlara hükmedip köleleştirmenin 
ne kadar kolay olabileceğini yazdı."

00:02:40.571 --> 00:02:44.314
"Ah, hadi ama. O zamanlar herkes 
birbiriyle savaşıyordu.

00:02:44.514 --> 00:02:46.448
Yerliler, Columbus'a diğer kabilelerin

00:02:46.448 --> 00:02:50.062
baskın yapıp esirler aldıklarını
söylemedi mi?"

00:02:50.062 --> 00:02:52.837
"Evet, ama kabilesel savaş
tek tük ve kısıtlıydı.

00:02:52.837 --> 00:02:55.931
Kesinlikle nüfusun 
%90'ını silip süpürmedi."

00:02:56.241 --> 00:02:59.949
"Hmm. Columbus'u kutlamak senin için 
neden bu kadar önemli ki?

00:02:59.949 --> 00:03:03.962
"Sayın Hakim, Columbus'un yolculuğu 
Avrupa'da mücadele eden insanların

00:03:03.962 --> 00:03:08.288
ilham kaynağıydı, özgürlüğü 
ve yeni başlangıçları simgeliyor.

00:03:08.288 --> 00:03:11.450
Onun keşfi büyüklerimize 
ve atalarımıza buraya gelme

00:03:11.450 --> 00:03:15.677
ve çocukları için daha iyi 
bir yaşam kurma şansı tanıdı.

00:03:15.707 --> 00:03:19.346
Ülkemizin göçmenlerin mücadeleleri 
üzerine kurulu olduğunu hatırlatmak için

00:03:19.346 --> 00:03:22.565
bir kahramanı hak etmiyor muyuz?"

00:03:22.775 --> 00:03:25.657
"Peki ya neredeyse tamamen 
yok edilmiş, tecrite zorlanmış,

00:03:25.657 --> 00:03:28.832
soydaşları hala yoksulluk 
ve ayrımcılıktan muzdarip

00:03:28.832 --> 00:03:32.395
Amerika Yerlilerinin çabaları ne olacak?

00:03:32.685 --> 00:03:36.420
Bu kadar acıya sebep olmuş bir adamı 
nasıl kahraman ilan edeceksin?"

00:03:36.520 --> 00:03:41.210
"Tarih bu. 15. yy'daki bir adımı 
modern standartlara göre yargılayamazsın.

00:03:41.210 --> 00:03:44.625
O zamanlar insanlar Hristiyanlığı 
ve uygarlığı tüm dünyaya yaymayı

00:03:44.625 --> 00:03:47.081
ahlaki bir görev olarak görüyormuş."

00:03:47.391 --> 00:03:50.262
"Aslında, eski standartlara 
göre de oldukça kötüydü.

00:03:50.262 --> 00:03:53.430
Hispanyola'yı yönetirken
yeterince altın getirmeyen yerlilere

00:03:53.430 --> 00:03:56.333
işkence edip sakat bıraktı

00:03:56.333 --> 00:03:59.815
ve 9 yaşındaki kız çocuklarını 
seks köleliğine sattı.

00:03:59.895 --> 00:04:02.631
Yönettiği diğer sömürgelere karşı da

00:04:02.631 --> 00:04:06.489
öyle zalimdi ki 
yetkileri alınıp hapse atıldı.

00:04:07.059 --> 00:04:11.263
Misyoner Bartolomé de las Casas 
adayı ziyarete geldiğinde:

00:04:11.263 --> 00:04:16.087
'1494'ten 1508'e kadar 
3.000.000'dan fazla insan

00:04:16.167 --> 00:04:19.897
savaş, kölelik ve mayından mahvoldu.

00:04:20.517 --> 00:04:23.447
Gelecek nesillerden 
kim buna inanacak?" diye yazdı.

00:04:23.447 --> 00:04:26.086
"Bu sayılara pek inanamadım."

00:04:26.086 --> 00:04:29.398
"Söylesene, bayramın kutlanması için 
başka yollar yok mu?"

00:04:29.398 --> 00:04:31.278
"Bazı Latin Amerika ülkelerinde

00:04:31.278 --> 00:04:35.210
aynı tarihi Día de la Raza gibi 
farklı isimlerle kutluyorlar.

00:04:35.730 --> 00:04:39.437
Bu yerlerde daha çok 
sömürge döneminden sağ çıkmış

00:04:39.437 --> 00:04:41.949
yerli ve karma kültürler kutlanıyor.

00:04:41.949 --> 00:04:44.583
ABD'de bazı yerler de bayramı, 
Amerika Yerlileri Günü

00:04:44.583 --> 00:04:47.724
ya da Yerli Halklar Günü 
olarak yeniden adlandırdı

00:04:47.724 --> 00:04:50.356
ve kutlamaları da ona göre değiştirdi."

00:04:50.486 --> 00:04:53.440
"Peki, eğer sorun varsa 
neden sadece ismi değiştirmediler?"

00:04:53.440 --> 00:04:55.511
"Çünkü bu bir gelenek.

00:04:55.511 --> 00:04:59.004
Sıradan insanlar kahramanlara 
ve kuruluş mitlerine ihtiyaç duyar.

00:04:59.004 --> 00:05:01.918
Böyle ciddi araştırmalara dalmadan,

00:05:01.918 --> 00:05:05.233
yüzyıl boyunca yaptığımız gibi 
kutlamaya devam edemez miyiz?

00:05:05.573 --> 00:05:08.690
Kimsenin gerçekten 
soykırımı kutladığı yok."

00:05:08.910 --> 00:05:12.349
"Gelenekler değişir 
ve onları yaşatma biçimimiz,

00:05:12.349 --> 00:05:14.860
değerlerimiz hakkında çok şey ifade eder."

00:05:14.860 --> 00:05:20.870
"Peki, görünüşe göre yorgun hakimlere
izin günü vermek bu değerlerden değil."

00:05:21.790 --> 00:05:24.649
Gelenekler ve bayramlar 
tüm kültürler için önemlidir

00:05:24.649 --> 00:05:28.518
ama bir dönemdeki kahraman, 
tarihi bilgimiz genişledikçe

00:05:28.518 --> 00:05:32.529
ve değerlerimiz geliştikçe
gelecek dönemin haini olabilir.

00:05:32.529 --> 00:05:35.694
Bu geleneklerin bugün ne 
ifade etmesi gerektiğine karar vermek

00:05:35.694 --> 00:05:38.972
tarihi yargılamanın büyük bir kısmıdır.