Birleşik Devletler'de
ve Latin Amerika'da birçok insan
Chiristopher Columbus'un yolculuğunun
yıl dönümünü kutlayarak büyümüştür,
fakat o iki dünyayı bir
araya getiren gözükara bir kaşif miydi
yoksa sömürgeciliği ve köleliği getiren
acımasız bir sömürgeci miydi?
Amerka'yı gerçekten de keşfetti mi?
Tarihle karşı karşıya gelen Christopher
Columbus'u kürsüye çıkarma vakti geldi.
"Sessizlik, sessizlik.
Bir dakika, bugün işte olmam
gerekiyor muydu ki?"
(Öksürük)
"Evet, Sayın Hakim.
1792'den beri Columbus Günü,
gerçek yıl dönümü olan 12 Ekim'de
Birleşik Devletler'in
birçok yerinde kutlanıldı.
1934'de resmi bayram
ilan edildiyse de
ayrı devletler buna
riayet etmek zorunda değiller.
Sadece 23 devlet
kamu hizmetlerini kapatıyor
ve çoğu devlet bunu
tamamen geride bırakıyor."
(Öksürük)
"Ne yazık.
70'lerde insanların
üç gün güzelce hafta sonları olsun diye
Ekim'in ikinci pazartesisine
bile taşıdık,
ama sanırım siz millet
kutlamalardan nefret ediyorsunuz."
"Ah, yine neyi kutluyoruz?"
"Hadi ama, Sayın Hakim,
bunu hepimiz okulda öğrendik.
Christopher Columbus, Hindistan'a giden
daha iyi bir ticaret rotası bulmak adına,
karadan Doğu'ya doğru değil Batı'dan
gemiyle dünyanın etrafından dolanarak
onu göreve göndermesi için
İspanya Kralını ikna etti.
Herkes bunun çılgınca olduğunu söyledi
çünkü hala dünyayı düz zannediyorlardı
ama o doğrusunu biliyordu.
1492'de okyanusun maviliklerine açıldı,
Hindistan'dan daha iyi bir şey buldu:
Tamamen yeni bir kıta."
"Zırvalık.
Öncelikle eğitimli insanlar Aristo'dan
beri dünyanın yuvarlak olduğunu biliyor.
İkincisi, Columbus hiçbir şey keşfetmedi.
İnsanlar orada bin yıllardır yaşıyordu.
Ziyaret eden ilk Avrupalı bile değil.
İskandinavlar Newfoundland'e
neredeyse 500 yıl önce yerleşti."
"Hadi canım, peki neden hepimiz
o inek miğferlerini takmıyoruz?"
"Aslında, onlar da giymiyorlardı."
(Öksürük)
"Birkaç Viking'in bir zamanlar
ne yaptığı kimin umurunda?
O yerleşkeler yerinde kalmadı
ama Columbus'unki kaldı.
Avrupa'ya getirdiği haberler
çok uzaklara yayıldı,
ardından gelen kaşiflere
ve göçmenlere ilham oldu.
O olmasaydı, bugün hiçbirimiz
burada olmazdık."
"Ve onun yüzünden milyonlarca
Amerikan Yerlisi bugün burada değil.
Columbus bulduğu kolonilerle ne yaptı,
biliyor musun?
İlk karşılaştığı yerlileri
tutsak aldı ve günlüğüne
onlara hükmedip köleleştirmenin
ne kadar kolay olabileceğini yazdı."
"Ah, hadi ama. O zamanlar herkes
birbiriyle savaşıyordu.
Yerliler, Columbus'a diğer kabilelerin
baskın yapıp esirler aldıklarını
söylemedi mi?"
"Evet, ama kabilesel savaş
tek tük ve kısıtlıydı.
Kesinlikle nüfusun
%90'ını silip süpürmedi."
"Hmm. Columbus'u kutlamak senin için
neden bu kadar önemli ki?
"Sayın Hakim, Columbus'un yolculuğu
Avrupa'da mücadele eden insanların
ilham kaynağıydı, özgürlüğü
ve yeni başlangıçları simgeliyor.
Onun keşfi büyüklerimize
ve atalarımıza buraya gelme
ve çocukları için daha iyi
bir yaşam kurma şansı tanıdı.
Ülkemizin göçmenlerin mücadeleleri
üzerine kurulu olduğunu hatırlatmak için
bir kahramanı hak etmiyor muyuz?"
"Peki ya neredeyse tamamen
yok edilmiş, tecrite zorlanmış,
soydaşları hala yoksulluk
ve ayrımcılıktan muzdarip
Amerika Yerlilerinin çabaları ne olacak?
Bu kadar acıya sebep olmuş bir adamı
nasıl kahraman ilan edeceksin?"
"Tarih bu. 15. yy'daki bir adımı
modern standartlara göre yargılayamazsın.
O zamanlar insanlar Hristiyanlığı
ve uygarlığı tüm dünyaya yaymayı
ahlaki bir görev olarak görüyormuş."
"Aslında, eski standartlara
göre de oldukça kötüydü.
Hispanyola'yı yönetirken
yeterince altın getirmeyen yerlilere
işkence edip sakat bıraktı
ve 9 yaşındaki kız çocuklarını
seks köleliğine sattı.
Yönettiği diğer sömürgelere karşı da
öyle zalimdi ki
yetkileri alınıp hapse atıldı.
Misyoner Bartolomé de las Casas
adayı ziyarete geldiğinde:
'1494'ten 1508'e kadar
3.000.000'dan fazla insan
savaş, kölelik ve mayından mahvoldu.
Gelecek nesillerden
kim buna inanacak?" diye yazdı.
"Bu sayılara pek inanamadım."
"Söylesene, bayramın kutlanması için
başka yollar yok mu?"
"Bazı Latin Amerika ülkelerinde
aynı tarihi Día de la Raza gibi
farklı isimlerle kutluyorlar.
Bu yerlerde daha çok
sömürge döneminden sağ çıkmış
yerli ve karma kültürler kutlanıyor.
ABD'de bazı yerler de bayramı,
Amerika Yerlileri Günü
ya da Yerli Halklar Günü
olarak yeniden adlandırdı
ve kutlamaları da ona göre değiştirdi."
"Peki, eğer sorun varsa
neden sadece ismi değiştirmediler?"
"Çünkü bu bir gelenek.
Sıradan insanlar kahramanlara
ve kuruluş mitlerine ihtiyaç duyar.
Böyle ciddi araştırmalara dalmadan,
yüzyıl boyunca yaptığımız gibi
kutlamaya devam edemez miyiz?
Kimsenin gerçekten
soykırımı kutladığı yok."
"Gelenekler değişir
ve onları yaşatma biçimimiz,
değerlerimiz hakkında çok şey ifade eder."
"Peki, görünüşe göre yorgun hakimlere
izin günü vermek bu değerlerden değil."
Gelenekler ve bayramlar
tüm kültürler için önemlidir
ama bir dönemdeki kahraman,
tarihi bilgimiz genişledikçe
ve değerlerimiz geliştikçe
gelecek dönemin haini olabilir.
Bu geleneklerin bugün ne
ifade etmesi gerektiğine karar vermek
tarihi yargılamanın büyük bir kısmıdır.