WEBVTT 00:00:08.719 --> 00:00:11.675 İnsan gözü harika bir mekanizma. 00:00:11.675 --> 00:00:15.665 Birkaç fotondan direkt güneş ışığına kadar herhangi bir yeri algılayabilir 00:00:15.665 --> 00:00:19.081 ya da odak noktasını, önündeki ekrandan 00:00:19.081 --> 00:00:22.631 uzaktaki ufuk çizgisine saniyenin üçte birinde değiştirebilir. 00:00:22.631 --> 00:00:25.979 Aslında böyle inanılmaz bir esneklik için gereken yapılar 00:00:25.979 --> 00:00:28.418 bir zamanlar o kadar karmaşık olarak görüldü ki 00:00:28.418 --> 00:00:33.499 Charles Darwin'in kendisi bile gözün evrimleştiği fikrinin 00:00:33.499 --> 00:00:37.456 mümkün olan en yüksek derecede saçma göründüğünü kabul etti; 00:00:37.456 --> 00:00:42.981 ama gözün evrimi 500 milyon yıldan daha önce başlamıştı. 00:00:42.981 --> 00:00:44.892 İnsan gözünün hikayesi, 00:00:44.892 --> 00:00:47.255 öglena gibi tek hücreli canlılarda bulunan 00:00:47.255 --> 00:00:51.472 basit bir ışık beneği ile başladı. 00:00:51.472 --> 00:00:53.843 Bu yapı ışığa duyarlı, organizmanın kamçısına 00:00:53.843 --> 00:00:56.412 bağlı olan proteinler yığınıdır. 00:00:56.412 --> 00:01:00.002 Işığı ve yiyeceği bulduğunda aktifleşir. 00:01:00.002 --> 00:01:05.037 Bu ışık beneğinin daha karmaşık bir türü, yassı solucan olan planaryada bulunur. 00:01:05.037 --> 00:01:07.512 Kase biçim gelen ışığın yönünün algılanmasını 00:01:07.512 --> 00:01:12.035 düz biçimden daha iyi sağlar. 00:01:12.035 --> 00:01:13.768 Başka kullanımları içinde, 00:01:13.768 --> 00:01:19.488 bu beceri, organizmanın gölge bulmasını ve avcılardan saklanabilmesini sağlar. 00:01:19.488 --> 00:01:20.922 Binlerce yıldan fazla sürede, 00:01:20.922 --> 00:01:23.429 böyle ışık kaseleri bazı organizmalarda derinleştikçe 00:01:23.429 --> 00:01:26.453 öndeki açıklık küçüldü. 00:01:26.453 --> 00:01:31.187 Sonuç iğne deliği etkisiydi. Bu etki göze sadece ince bir ışık demetinin 00:01:31.187 --> 00:01:36.464 girmesine izin verip bozulmayı azaltarak çözünürlüğü çarpıcı bir ölçüde artırdı. 00:01:36.464 --> 00:01:39.083 Ahtapotun atası olan notilusda, 00:01:39.083 --> 00:01:44.558 iğne deliği gözü ileri çözünürlüğü ve yönsel algılamayı sağlar. 00:01:45.148 --> 00:01:48.559 İğne deliği basit görüntülerin oluşumunu sağlasa da, 00:01:48.559 --> 00:01:52.487 bildiğimiz göze doğru giden en önemli adım mercektir. 00:01:52.487 --> 00:01:54.109 Merceğin, enfeksiyonu önlemek için 00:01:54.109 --> 00:01:58.556 açıklığı kapatan, ışık duyarlılığını ve ışığın işlemden geçmesini 00:01:58.556 --> 00:02:01.617 en iyi hale getiren sıvıyla gözün içinin dolmasına imkan veren 00:02:01.617 --> 00:02:05.235 şeffaf hücrelerden evrimleştiği düşünülüyor. 00:02:05.235 --> 00:02:07.435 Yüzeyde oluşan kristal proteinler, 00:02:07.435 --> 00:02:09.905 ağ tabaka üzerindeki tek bir noktaya 00:02:09.905 --> 00:02:13.275 ışığı odaklamada yararlı olduğunu kanıtlayan bir şekil yarattı. 00:02:13.275 --> 00:02:17.480 Gözün adapte olabilmesinde mercek en önemli olan yapıdır. 00:02:17.480 --> 00:02:21.789 Yakın ve uzak görüşe uyum sağlamak için merceğin eğriliği değişir. 00:02:21.789 --> 00:02:24.681 Mercekle birlikte bu iğne deliği kamerasının şekli, 00:02:24.681 --> 00:02:29.484 eninde sonunda insan gözüne evrimleşecek şeyin temelini oluşturdu. 00:02:29.484 --> 00:02:33.193 Daha ileri bir gelişme, iris denilen, göze giren ışık miktarını 00:02:33.193 --> 00:02:36.694 kontrol eden renkli bir halkayı ve 00:02:36.694 --> 00:02:39.982 sklera denilen, gözün yapısını koruyan, 00:02:39.982 --> 00:02:41.910 sağlam, beyaz, dış bir tabakayı ve 00:02:41.910 --> 00:02:45.469 koruyucu ince örtü salgılayan göz yaşı bezlerini içerecekti; 00:02:45.469 --> 00:02:46.909 ama eşit derecede önemli olan, 00:02:46.909 --> 00:02:49.489 aldığı daha keskin ve renkli görüntüleri işlemek için 00:02:49.489 --> 00:02:51.501 görsel korteksin genişlemesiyle, 00:02:51.501 --> 00:02:56.157 gözün evrimine eşlik eden beynin evrimiydi. 00:02:56.157 --> 00:03:00.242 Artık biliyoruz ki gözümüz ideal bir tasarım şaheseri olmaktan uzak olup, 00:03:00.242 --> 00:03:04.342 adım adım ilerleyen evrimin izlerini taşır. 00:03:04.342 --> 00:03:07.561 Örneğin, insanlarda ağ tabakası tersine çevrilmiştir ve 00:03:07.561 --> 00:03:11.249 ışığı algılayan hücreler göz açıklığına karşı ters yöne bakar. 00:03:11.249 --> 00:03:12.904 Bu durum kör nokta ile sonuçlanır. 00:03:12.904 --> 00:03:15.626 Optik sinir, arkadaki ışığa duyarlı tabakaya ulaşmak için 00:03:15.626 --> 00:03:18.382 ağ tabakayı delmek zorundadır. 00:03:18.382 --> 00:03:21.528 Bağımsız olarak evrimleşen, kafadan bacaklıların 00:03:21.528 --> 00:03:23.187 benzer görünen gözleri 00:03:23.187 --> 00:03:27.970 kör nokta olmadan görmelerini sağlayan öne doğru bakan ağ tabakaya sahiptir. 00:03:27.970 --> 00:03:30.794 Başka yaratıkların gözleri farklı adaptasyonlar gösterir. 00:03:30.794 --> 00:03:33.732 Dörtgöz balık denilen anableps, 00:03:33.732 --> 00:03:38.802 suyun üstüne ve altına bakmak için iki bölüme ayrılmış gözlere sahiptir. 00:03:38.802 --> 00:03:42.258 Hem avcılarını hem de avlarını görmek için mükemmeldir. 00:03:42.258 --> 00:03:47.465 Klasik olarak gece avcıları olan kediler yansıtıcı bir tabakayla evrimleştiler. 00:03:47.465 --> 00:03:51.185 Bu tabaka, gözün algılayabileceği ışık miktarını maksimuma ulaştırır ve 00:03:51.185 --> 00:03:55.715 mükemmel gece görüşünü sağlamakla birlikte kedilere özgü göz parıltısını verir. 00:03:55.715 --> 00:04:00.468 Bunlar hayvanlar alemindeki geniş göz çeşitliliğinin sadece birkaç örneği. 00:04:00.468 --> 00:04:04.869 Eğer bir göz tasarımı yapabilseydin, farklı bir şekilde yapar mıydın? 00:04:04.869 --> 00:04:07.632 Bu soru o kadar da garip değil. 00:04:07.632 --> 00:04:11.365 Bugünlerde doktorlar ve bilim insanları görme engellilere yardım etmek amacıyla 00:04:11.365 --> 00:04:15.662 biyomekanik implantların tasarlanması için farklı göz yapılarını araştırıyorlar. 00:04:15.662 --> 00:04:18.279 Çok uzak olmayan bir gelecekte, 00:04:18.279 --> 00:04:22.200 insan gözünün hassaslığında ve esnekliğinde yapılan makineler 00:04:22.200 --> 00:04:26.283 kendi evriminin bile ötesine geçmesini sağlayabilir.