1
00:00:00,000 --> 00:00:03,526
Xin chào, tên tôi là Tiến sỹ Scott E. Page. Tôi hiện là giáo sư nghiên cứu về các hệ thống phức hợp,

2
00:00:03,526 --> 00:00:07,550
khoa học chính trị và kinh tế tại Đại học Michigan, Ann Arbor. Và tôi muốn

3
00:00:07,550 --> 00:00:11,306
chào mừng bạn đến với khóa học online miễn phí có tên Model Thinking. Trong buổi học mở đầu

4
00:00:11,306 --> 00:00:14,939
này, trước hết tôi chú trọng 4 việc. Việc đầu tiên tôi là tôi muốn

5
00:00:14,939 --> 00:00:18,480
giải thích cho bạn tại sao, cá nhân tôi lại cho rằng, thật sự là rất quan trọng

6
00:00:18,480 --> 00:00:21,731
và thú vị khi tham gia một khóa học về mô hình. Thứ hai là tôi muốn

7
00:00:21,731 --> 00:00:24,889
giới thiệu tổng quan về cấu trúc khóa học. Những gì chúng ta sẽ tìm hiểu,

8
00:00:24,889 --> 00:00:27,839
một chút thôi, và những điều đó sẽ được cấu trúc như thế nào. Việc thứ ba là, tôi sẽ nói

9
00:00:27,839 --> 00:00:31,080
một sơ qua về một khóa học online. Trước đây, tôi chưa bao giờ dạy một khóa học online

10
00:00:31,080 --> 00:00:34,362
nào cả, và bạn có thể cũng chưa bao giờ tham gia 1 khóa học như thế. Vì vậy, hãy nói một chút về vệc

11
00:00:34,362 --> 00:00:37,603
cấu trúc khóa học sẽ như thế nào, khóa học sẽ bắt đầu ra sao, những gì được trình bày trên trang web

12
00:00:37,603 --> 00:00:40,844
hoặc đại loại thế. Và điều cuối cùng, tôi sẽ nói, về việc

13
00:00:40,844 --> 00:00:44,292
tôi sẽ tổ chức mỗi một bài học cụ thể như thế nào. Mỗi bài học sẽ tập trung vào một mô hình riêng hoặc

14
00:00:44,292 --> 00:00:47,616
một nhóm mô hình. Tôi muốn giúp bạn cảm nhận một cách chính xác việc chúng ta sẽ

15
00:00:47,616 --> 00:00:50,982
tìm hiểu những mô hình đó như thế nào, phân tích chúng, và suy ngẫm về chúng. Bạn hình dung ra chứ? Vậy hãy bắt đầu.

16
00:00:50,982 --> 00:00:54,468
Về lí do đầu tiên, tôi nghĩ thế này. Để trở thành một công dân thông minh của thế giới,

17
00:00:54,468 --> 00:00:58,042
tôi cho rằng bạn cần phải hiểu được các mô hình. Tại sao lại thế?

18
00:00:58,042 --> 00:01:01,524
Ví dụ, khi xét đến giáo dục khai phóng, tôi nghĩ rằng một số người trong chúng ta

19
00:01:01,524 --> 00:01:05,237
thường sẽ nghĩ đến những quyển sách kinh điển, những giá sách trải dài với những cuốn sách mà

20
00:01:05,237 --> 00:01:08,858
tất cả mọi người đều biết đến. Và vào lúc mà những cuốn sách tuyệt vời đó được tạo ra,

21
00:01:08,858 --> 00:01:12,525
tôi sẽ nói về điều này trong những bài học sắp tới, phần lớn tri thức của loài người

22
00:01:12,525 --> 00:01:16,038
không chứa mô hình trong đó. Mô hình là một hiện tượng khá mới mẻ. Vì thế, nếu như

23
00:01:16,038 --> 00:01:19,668
bạn tìm hiểu về chúng, thì dù bạn xuất phát từ ngành nhân chủng học cho tới động vật học

24
00:01:19,668 --> 00:01:23,495
hay bất cứ ngành nào. Khi vào đại học, bạn sẽ phát hiện ra là, trời ơi, mình đang học

25
00:01:23,495 --> 00:01:27,370
về các mô hình trong khóa học này. Và chúng ta sẽ nói thêm một chút, về một số lí do tại sao

26
00:01:27,370 --> 00:01:31,196
chúng ta lại sử dụng mô hình. Mô hình ở khắp mọi nơi. Và do đó, để tham gia

27
00:01:31,196 --> 00:01:35,366
vào một cuộc tranh luận trong thời đại ngày nay, việc bạn cần phải sử dụng và hiểu được

28
00:01:35,366 --> 00:01:39,695
các mô hình là rất quan trọng. Lí do thứ 2, lí do mà các mô hình có mặt khắp mọi nơi,

29
00:01:39,695 --> 00:01:43,614
từ nhân chủng học cho tới động vật học là, các mô hình rất hữu ích.

30
00:01:43,614 --> 00:01:47,686
Chúng giúp chúng ta trở thành những người tư duy tốt và rõ ràng hơn. Bất cứ khi nào, nếu một ai đó đã từng tham gia một cuộc đua ngựa

31
00:01:47,686 --> 00:01:51,758
thì xét trên việc lập mô hình, sẽ có những người sử dụng mô hình để đưa ra quyết định, và cũng có

32
00:01:51,758 --> 00:01:55,728
những người khác không sử dụng, và kết quả là nhóm người đã sử dụng mô hình lại thực hiện tốt hơn.

33
00:01:55,728 --> 00:01:59,800
Như vậy, mô hình giúp bạn trở thành một người tư duy tốt hơn. Lí do là vì chúng loại bỏ

34
00:01:59,800 --> 00:02:03,923
sự thiếu nhất quán về mặt logic. Chúng là điểm tựa. Chúng ta đôi khi khá thiếu suy xét,nghĩ ra những điều ngốc nghếch, không thể nghĩ một cách logic xuyên suốt từ đầu đến cuối.

35
00:02:03,923 --> 00:02:07,486
nghĩ ra những điều ngốc nghếch, không thể nghĩ một cách logic xuyên suốt từ đầu đến cuối.

36
00:02:07,486 --> 00:02:11,934
Mô hình, trong một chứng mực nhỏ, ràng buộc chúng ta vào một định hướng cụ thể nào đó. Và nhờ làm như vậy,

37
00:02:11,934 --> 00:02:17,830
chúng ta suy nghĩ tốt hơn, về những gì chúng ta làm.
Lí do thứ 3 là để sử dụng và

38
00:02:17,830 --> 00:02:22,581
hiểu về dữ liệu. Thế giới bên ngoài có rất nhiều dữ liệu, đúng không?
Khi tôi bắt đầu trở thành một nhà khoa học xã hội, cần phải có một sự nỗ lực thật sự cho ai đó để

39
00:02:22,581 --> 00:02:26,408
một nhà khoa học xã hội, cần phải có một sự nỗ lực thật sự cho ai đó để

40
00:02:26,408 --> 00:02:30,381
nắm bắt một tập dữ liệu. Ngày nay, có đến cả tấn dữ liệu như thế. Tôi coi đó là một luồng dữ liệu,

41
00:02:30,382 --> 00:02:34,209
nhưng bạn tôi, những nhà khoa học về máy tính,họ gọi nó là búi dữ liệu, bởi vì .

42
00:02:34,209 --> 00:02:37,987
nó thô sơ và hỗn tạpDo đó, mô hình, chúng

43
00:02:37,987 --> 00:02:41,765
sẽ nhận các dữ liệu đó, cấu trúc chúng lại thành thông tin, và sau đó

44
00:02:41,765 --> 00:02:45,739
chuyển thông tin đó thành tri thức. Và như vậy, nếu không có mô hình, tất cả những gì chúng ta có là

45
00:02:45,739 --> 00:02:49,615
cả một loạt số liệu đơn thuần. Với mô hình, chúng ta thực sự lấy được thông tin và

46
00:02:49,615 --> 00:02:53,540
tri thức, và cuối cùng thậm chí là sự khôn ngoan. Ít nhất, chúng ta có thể hi vọng, đúng không nhỉ?

47
00:02:53,540 --> 00:02:56,856
Lí do thứ 4, ý cuối cùng trong mục những lí do chính. Và cũng nhân đây, tôi dự định rằng

48
00:02:58,514 --> 00:03:00,172
trong bốn bài học tới, tôi sẽ tìm hiểu qua và xem xét mỗi một trong

49
00:03:00,172 --> 00:03:03,446
số 4 lí do sâu hơn. Tuy nhiên hện tại thì tôi chỉ muốn nêu chúng ra ở đâyở bài giảng đầu tiên

50
00:03:03,446 --> 00:03:06,550
. Vậy, lí do thứ 4: là để quyết định, vạch chiến lược, và thiết kế.

51
00:03:06,550 --> 00:03:10,143
Khi bạn muốn tạo một quyết định
thì dù

52
00:03:10,143 --> 00:03:13,459
bạn là tổng thống Mỹ hoặc bạn đang điều hành Hội Phụ Huynh ở địa phương bạn

53
00:03:13,459 --> 00:03:17,006
đi chăng nữa thì cũng sẽ rất hữu dụng nếu xây dựng hoặc cấu trúc các thông tin theo một cách

54
00:03:17,006 --> 00:03:20,646
giúp cho việc ra quyết định tốt hơn. Như vậy, chúng ta sẽ học về những điều như là mô hình cây để ra quyết định,

55
00:03:20,646 --> 00:03:24,285
lí thuyết trò chơi và những thứ tương tự thế, để giúp ta đưa ra quyết định và vạch chiến lược tốt hơn

56
00:03:24,285 --> 00:03:27,970
Và thêm nữa, ở phần kết thúc của lớp học, chúng ta sẽ nói về các vấn đề thiết kế.

57
00:03:27,970 --> 00:03:31,241
Bạn có thể sử dụng các mô hình để thiết kế những thứ như là các thể chế và

58
00:03:31,241 --> 00:03:34,788
chính sách hoặc những điều tương tự vậy. Do đó, mô hình rất hữu hiệu trong việc giúp đưa ra lựa chọn và

59
00:03:34,788 --> 00:03:38,789
thực hiện hành động. Vậy, những điều trên là điểm thứ 4. Bây giờ, chúng ta hãy nói một chút về

60
00:03:38,789 --> 00:03:42,882
tổ chức khóa học, nó sẽ như thế nào. Khóa học này sẽ không phải là

61
00:03:42,882 --> 00:03:46,871
một khóa học thông thường.Không phải chỉ bởi vì nó là trực tuyến, mà bởi vì cấu trúc

62
00:03:46,871 --> 00:03:51,172
của nó rất khác biệt. Phần lớn các khóa học, ví như nếu bạn tham gia một lớp toán học,Nó

63
00:03:51,172 --> 00:03:55,265
sẽ bắt đầu ở đây, và phát triển dần, với mỗi thứ được xây dựng từ những thứ được xây dựng trước đó

64
00:03:55,265 --> 00:03:59,358
Sự khó khăn của một khóa học như thế là nếu như bạn, giống như bỏ lỡ

65
00:03:59,358 --> 00:04:02,330
một đoàn tàu, bạn sẽ tụt lại phía sau. Chính là như thế. Bạn sẽ bị lạc. Bởi vì bạn biết rằng

66
00:04:02,330 --> 00:04:05,647
mọi thứ, những gì tôi làm ở bài 6, bạn cần phải biết về bài 5.

67
00:04:05,647 --> 00:04:09,005
Và để hiểu bài 5bạn phải nắm được bài 4. Khóa học này sẽ rất

68
00:04:09,005 --> 00:04:12,280
khác biệt. Khóa học này sẽ đôi chút giống giống như một chuyến đi đến vườn thú. Như vậy chúng ta sẽ học về những chú hươu cao cổ, và chúng ta sẽ học về những con tê giác

69
00:04:12,280 --> 00:04:16,300
Như vậy chúng ta sẽ học về những chú hươu cao cổ, và chúng ta sẽ học về

70
00:04:16,300 --> 00:04:20,127
những con tê giác rồi thì chúng ta sẽ đi qua lồng sư tử…như vậy, nếu như bạn không hiểu rõ

71
00:04:20,127 --> 00:04:23,953
về những con tê giác,thì nó cũng chẳng ảnh hưởng lắm đến bạn khi chúng ta đi qua lồng sư tử, đúng chứ?Như vậy,

72
00:04:23,953 --> 00:04:27,925
điều này giống như chuyển từ một chủ đề sang chủ đề kế tiếp. Chúng có thể hơi liên quan đến nhau

73
00:04:27,925 --> 00:04:31,849
rằng tất cả đều là động vật, nhưng bạn không cần hiểu thật đầy đủ về hươu cao cổ

74
00:04:31,849 --> 00:04:35,530
mới có thể chuyển sang tê giác. Nhưng rõ ràng là, chúng ta không tìm hiểu về hươu và

75
00:04:35,530 --> 00:04:39,212
tê giácchúng ta học về các mô hình và..Vậy những kiểu mô hình nào. Chúng ta

76
00:04:39,212 --> 00:04:42,612
sẽ học về các mô hình ví dụ như mô hình hành động chung. Chúng là các mô hình trong đó mỗi cá nhân

77
00:04:42,612 --> 00:04:45,770
phải quyết định đóng góp bao nhiêu cho cộng đồng

78
00:04:45,770 --> 00:04:48,805
chúng ta sẽ học những thứ ví như là trí tuệ đám đông. Ví dụ như những nhóm

79
00:04:48,805 --> 00:04:51,962
người thực sự thông minh như thế nào? Chúng ta còn học về những mô hình có tên kỳ lạ như

80
00:04:51,962 --> 00:04:54,998
[inaudible] mô hình và mô hình Markov. Đây là mô hình quá trình.

81
00:04:54,998 --> 00:04:58,034
Những mô hình này nghe có vẻ rắc rối, nhưng thật sự thì chúng rất hay

82
00:04:58,034 --> 00:05:01,110
và thú vị. Chúng ta sẽ học những mô hình lý thuyết trò chơi, và một vài nội dung khác gọi là

83
00:05:01,110 --> 00:05:04,470
trò chơi Colonel Blotto, là trò chơi trong đó bạn phải quyết định cần huy động bao nhiêu nguồn lực

84
00:05:04,470 --> 00:05:07,789
trong những tình huống khác nhau. Đây có thể xem như một mô hình

85
00:05:07,789 --> 00:05:10,460
thú vị về chiến tranh.Nó còn có thể là một mô hình hấp dẫn

86
00:05:10,460 --> 00:05:13,586
của những cuộc đọ sức, trận đấu hay cuộc biện hộ, đại loại thế. Chúng ta sẽ

87
00:05:13,586 --> 00:05:16,915
làm việc với cả một nhóm các vấn đề. Tất cả những thứ từ sự tăng trưởng kinh tế đến

88
00:05:16,915 --> 00:05:20,285
các điểm bùng phát. Có cả tá vấn đề trong đó. Vì thế, điều này sẽ

89
00:05:20,285 --> 00:05:24,432
rất rất thú vị. Hình thức nào? Nó hoạt động như thế nào?Một khóa học

90
00:05:24,432 --> 00:05:27,780
trực tuyến cuối cùng sẽ như thế nào? Hãy suy nghĩ về điều đó. Nhưng trước hết,

91
00:05:27,780 --> 00:05:31,397
đó là những video này. Ngay bây giờ, bạn đang xem một trong số chúng. Tôi sẽ cố gắng để các đoạn bài giảng

92
00:05:31,397 --> 00:05:34,807
dài khoảng 8 đến 15 phút. Đôi khi, một vài video kéo dài khoảng

93
00:05:34,807 --> 00:05:38,434
16 phút nhưng chủ yếu thì các đoạn sẽ chỉ dài khoảng 15 phút. Và trong video 
95
00:05:42,006 --> 00:05:45,068
nói “ Thành phố nào là thủ phủ của bang Delaware?”. Đáng nhẽ những cụm từ như thế không xuất hiện, nhưng

94
00:05:38,434 --> 00:05:42,060
sẽ có những câu hỏi. Có thể như video dừng lại bất chợt và

95
00:05:42,060 --> 00:05:45,687
đây là một cách để tạo phấn khích cũng như sự tập trung của các bạn vào bài giảng.

96
00:05:45,687 --> 00:05:49,502
Như vậy, các bài giảng sẽ dài

97
00:05:49,502 --> 00:05:53,269
8-15 phút. Với mỗi video, tại một số thời điểm sẽ

98
00:05:53,269 --> 00:05:56,727
xuất hiện những câu như vậy khoảng 3, 4 lần. Ngoài ra, bạn sẽ đọc thêm.

99
00:05:56,727 --> 00:06:00,085
Bạn có thể tìm những liên kết trên trang Wiki.Không phải

100
00:06:00,085 --> 00:06:03,578
là những bài viết từ những cuốn sách tôi đã và

101
00:06:03,578 --> 00:06:07,026
đang viết, mà là những gì Tôi đang viết thực tế về khóa học này. Và chúng

102
00:06:07,026 --> 00:06:10,519
hoàn toàn miễn phí. Nhà xuất bản Đại học Princeton rất rộng rãi

103
00:06:10,519 --> 00:06:14,504
trong việc để rất nhiều nội dung trong sách của tôi ra bên ngoài. Do vậy, bạn có thể

104
00:06:14,504 --> 00:06:18,266
tải xuống miễn phí những gì bạn cần tìm. Tôi đưa một số bài tập lên.

105
00:06:18,266 --> 00:06:21,893
Bạn sẽ thấy một ít bài tập về nhà.Vì vậy,

106
00:06:21,893 --> 00:06:25,271
hãy chắn chắc bạn đang theo dõi kịp bài học. 
Bạn cần biết những gì đang diễn ra

107
00:06:25,271 --> 00:06:28,685
trong khóa học, và cuối cùng là sẽ có một vài đợt kiểm tra để

108
00:06:28,685 --> 00:06:32,100
giúp bạn ôn tập và nắm vững vấn đề

109
00:06:32,100 --> 00:06:35,687
Bạn sẽ lắng nghe tôi và suy nghĩ, Scott hiểu những mô hình nhưng đó không phải

110
00:06:35,687 --> 00:06:39,144
là điều đáng nói, mà quan trọng là bạn hiểu các mô hình ra sao. Do vậy

111
00:06:39,144 --> 00:06:42,222
mà cần đến những bài kiểm tra,nhưng sẽ rất thú vị. Và cuối cùng là

112
00:06:42,222 --> 00:06:45,445
diễn đàn thảo luận. Có 40 đến 50000 người trong lớp học

113
00:06:45,445 --> 00:06:49,015
do vậy các giờ học chính thức có thể rất đa dạng. Chúng ta sẽ thảo luận trên diễn đàn nơi

114
00:06:49,015 --> 00:06:52,107
mọi người hỏi các câu hỏi. Tôi sẽ trả lời một số câu. Một vài

115
00:06:52,107 --> 00:06:55,330
sinh viên cao học của tôi có thể trả lờimột số khác. Những sinh viên khác có thể trả lời, nhưng sẽ có nơi

116
00:06:55,330 --> 00:06:58,639
để các bạn chia sẻ ý tưởng, suy nghĩ và đưa ra lời khuyên.

117
00:06:58,639 --> 00:07:01,992
Hy vọng điều đó sẽ hữu ích khi mọi người được làm việc cùng nhau.

118
00:07:01,992 --> 00:07:06,500
Vậy, khóa học diễn ra như thế nào? Các phần trên

119
00:07:06,500 --> 00:07:10,758
sẽ như thế nào?Khóa học sẽ có 21 bài học.Mỗi phần tập

120
00:07:10,758 --> 00:07:14,318
trung vào một mô hình cụ thể. Và như vậy, chúng ta nói về mô hình và

121
00:07:14,318 --> 00:07:17,969
tìm hiểu mô hình là gì? Giả thiết là gì? Có những phần nào?Mô hình

122
00:07:17,969 --> 00:07:21,392
làm việc như thế nào? Những kết quả chính là gì? Có những ứng dụng nào?Như vậy,

123
00:07:21,392 --> 00:07:25,089
chúng ta bàn luận mọi mặt về mô hình đó. Sau đó,

124
00:07:25,089 --> 00:07:28,648
sẽ là đi vàonhững chi tiết kĩ thuật cụ thể. Đôi khi tôi sẽ trình bày mô hình trong cùng một bài học,

125
00:07:28,648 --> 00:07:32,299
có khi nó lại ở bài sau. Sẽ có nhiều kiến thức chuyên môn và đôi chút

126
00:07:32,299 --> 00:07:36,042
về toán học. Hiện tại, tôi cố đưa ra cách rõ ràng cho dù đó có là toán hay không

127
00:07:36,042 --> 00:07:39,328
dễ, trung bình hay khó. Tôi sẽ để bạn biết trước.

128
00:07:39,328 --> 00:07:42,933
Điều đó yêu cầu nhiều về đại số và một chút về

129
00:07:42,933 --> 00:07:46,250
tư duy logic. Tôi hiểu rõ rằng sẽ cần phải nỗ lực hết sức như thế nào để có thể

130
00:07:46,250 --> 00:07:49,801
hiểu hết mọi thứ. Và sẽ có một số

131
00:07:49,801 --> 00:07:53,529
bài luyện tập bạn có thể làm thêm nữa. Và một điều nữa tôi muốn làm trong mỗi

132
00:07:53,529 --> 00:07:57,129
phần là nói về ứng dụng của mô hình.

133
00:07:57,129 --> 00:08:00,706
Ví dụmô hình Colonel Blotter, mô hình có thể dùng để mô phỏng chiến tranh hoặc

134
00:08:00,706 --> 00:08:04,058
các cuộctranh tài thể thao hoặc tranh biện pháp lý. Phần lớn các mô hình được phát triển

135
00:08:04,058 --> 00:08:07,455
cho một mục đích nào đó nhưng chúng ta có thể ứng dụng cho những mục đích khác. Do đó chúng ta sẽ nói nhiều

136
00:08:07,455 --> 00:08:10,987
về việc làm thể nào để đạt được điều đó.Giờ chúng ta đã học mô hình và phạm vi áp dụng.Và

137
00:08:10,987 --> 00:08:14,244
liệu mô hình còn đúng trong tình huống nào khác nữa hay không. Chính xác là như thế.Chính xác

138
00:08:14,244 --> 00:08:17,599
thì nó được thiết lập và ứng dụng như thế nào. Học mô hình là một việc quan trọng.Điều đó

139
00:08:17,599 --> 00:08:21,046
giúp bạn trở thành công dân thông minh hơn, một con người chín chắn hơn

140
00:08:21,046 --> 00:08:24,630
trên thế giới. Bởi vì phần lớn những gì người ta nghĩ

141
00:08:24,630 --> 00:08:28,491
và làm ngày nay đều dựa trên mô hình.Chúng giúp bạn tư duy mạch lạc. Đó là lí do tại sao

142
00:08:28,491 --> 00:08:32,213
ngày càng nhiều người đang sử dụng mô hình. Nó giúp bạn sử dụng và hiểu dữ liệu, và giúp bạn

143
00:08:32,213 --> 00:08:35,936
đưa ra quyết định sáng suốt hơn, vạch chiến lược tốt hơn, và thậm chí

144
00:08:35,936 --> 00:08:39,566
tạo nhiều thứ tốt hơn. Vậy là khóa học sẽ rất hữu ích. Chúng ta sẽ nghiên cứu rất nhiều

145
00:08:39,566 --> 00:08:43,059
chủ đề Không cần thiết phải được xây dựng từ trước.Sẽ có các

146
00:08:43,059 --> 00:08:46,690
bài kiểm tra, bài giảng, và đại loại thế. Và đó sẽ là một khoảng thời gian tuyệt vời

147
00:08:46,690 --> 00:08:50,720
Chào mừng bạn đến với khóa học. Nào hãy bắt đầu! Cảm ơn.