0:00:01.440,0:00:04.040
Jestem badaczem głębin,

0:00:05.480,0:00:08.280
a dokładniej badaczem podwodnych jaskiń.

0:00:09.200,0:00:11.816
Kiedy byłam mała, [br]chciałam zostać astronautą,

0:00:11.840,0:00:16.440
nie było to jednak możliwe, [br]bo wychowywałam się w Kanadzie.

0:00:17.680,0:00:21.456
Okazuje się, że wiemy[br]dużo więcej o kosmosie

0:00:21.480,0:00:25.816
niż o wodach głębinowych i ich ścieżkach[br]biegnących przez naszą planetę,

0:00:25.840,0:00:28.800
tworzących układ krwionośny Matki Ziemi.

0:00:29.720,0:00:33.096
Postanowiłam robić [br]coś bardziej niezwykłego.

0:00:33.120,0:00:35.576
Zamiast badać kosmos,

0:00:35.600,0:00:38.760
chciałam badać cuda świata głębin.

0:00:39.920,0:00:41.576
Wielu ludzi twierdzi,

0:00:41.600,0:00:45.720
że nurkowanie w jaskiniach [br]jest bardzo niebezpieczne.

0:00:46.560,0:00:49.456
Wyobraźcie sobie, że teraz w tej sali

0:00:49.480,0:00:52.376
nagle zapanowała całkowita ciemność,

0:00:52.400,0:00:54.816
a waszym zadaniem jest znaleźć wyjście,

0:00:54.840,0:00:57.176
czasem płynąc przez wielkie przestrzenie,

0:00:57.200,0:01:00.536
a niekiedy czołgając się pod siedzeniami,

0:01:00.560,0:01:03.096
trzymając się cienkiej linki asekuracyjnej

0:01:03.120,0:01:07.856
czekając, aż aparat oddechowy[br]dostarczy wam tlenu na następny oddech.

0:01:07.880,0:01:09.600
Tak wygląda moja praca.

0:01:10.760,0:01:12.736
Chcę wam pokazać,

0:01:12.760,0:01:17.136
że nasz świat nie jest jedną wielką skałą.

0:01:17.160,0:01:19.120
Jest raczej gąbką.

0:01:19.960,0:01:23.816
Mogę płynąć przez liczne [br]otwory w "gąbce" Ziemi,

0:01:23.840,0:01:25.256
a tam, gdzie już nie mogę,

0:01:25.280,0:01:30.296
płyną dalej inne formy życia i materiały.

0:01:30.320,0:01:33.336
Mój głos opowie wam

0:01:33.360,0:01:36.280
o wnętrzu Matki Ziemi.

0:01:38.640,0:01:41.616
Nie miałam żadnego przewodnika,

0:01:41.640,0:01:44.720
kiedy postanowiłam jako pierwsza[br]

0:01:44.720,0:01:47.720
nurkować w jaskiniach [br]gór lodowych Antarktydy.

0:01:47.720,0:01:52.136
W 2000 roku był to największy[br]ruchomy obiekt na świecie.

0:01:52.160,0:01:54.176
Odłamał się od Lodowca Szelfowego Rossa.

0:01:54.200,0:01:57.136
Zeszliśmy tam, żeby zbadać [br]ekosystem pokrywy lodowej,

0:01:57.160,0:01:59.800
w poszukiwaniu form życia pod lodem.

0:02:00.440,0:02:03.616
Korzystaliśmy z tak zwanych oddycharek.

0:02:03.640,0:02:07.856
Są bardzo podobne do urządzeń[br]używanych przy spacerach w kosmosie.

0:02:07.880,0:02:10.336
Pozwalają nam zejść głębiej

0:02:10.360,0:02:13.096
niż moglibyśmy sobie wyobrazić[br]nawet 10 lat temu.

0:02:13.120,0:02:15.176
Używamy gazów egzotycznych,

0:02:15.200,0:02:20.400
a nasze misje pod wodą [br]mogą trwać nawet do 20 godzin.

0:02:21.160,0:02:23.336
Pracuję z biologami.

0:02:23.360,0:02:27.896
Okazuje się, że jaskinie[br]są skarbnicą niezwykłych form życia,

0:02:27.920,0:02:30.720
gatunków, o istnieniu których[br]nie mieliśmy pojęcia.

0:02:31.760,0:02:35.056
Wiele z nich prowadzi[br]niezwykły tryb życia.

0:02:35.080,0:02:39.016
Często są bezbarwne i nie mają oczu,

0:02:39.040,0:02:43.536
żyją również bardzo długo.

0:02:43.560,0:02:47.016
Właściwie zwierzęta, które dziś[br]pływają w tych jaskiniach

0:02:47.040,0:02:49.536
wyglądają tak samo jak skamieliny

0:02:49.560,0:02:52.896
datowane na okres przed[br]wyginięciem dinozaurów.

0:02:52.920,0:02:56.656
Wyobraźcie sobie, że są [br]jak małe pływające dinozaury.

0:02:56.680,0:03:00.120
Czego mogą nas nauczyć [br]o ewolucji i przetrwaniu?

0:03:01.120,0:03:05.136
Patrząc na łopatonoga w słoiku,

0:03:05.160,0:03:08.016
widzimy, że ma wielkie jadowite kły.

0:03:08.040,0:03:12.296
Mógłby zaatakować coś 40 razy[br]większego od siebie i to zabić.

0:03:12.320,0:03:14.096
Jeśli byłby wielkości kota,

0:03:14.120,0:03:16.720
byłby najniebezpieczniejszym[br]stworzeniem na Ziemi.

0:03:17.920,0:03:21.176
Te zwierzęta żyją w niesamowicie [br]pięknych miejscach.

0:03:21.200,0:03:25.816
Czasem te jaskinie są bardzo młode,

0:03:25.840,0:03:27.576
a te zwierzęta bardzo stare.

0:03:27.600,0:03:28.880
Jak się tam dostały?

0:03:29.880,0:03:32.056
Pracuję też z fizykami,

0:03:32.080,0:03:35.696
którzy interesują się[br]globalną zmianą klimatu.

0:03:35.720,0:03:38.016
Zbierają skały z jaskiń,

0:03:38.040,0:03:41.096
tną je, oglądają warstwy w środku,

0:03:41.120,0:03:43.056
podobne do słojów drzewa.

0:03:43.080,0:03:45.096
Mogą cofnąć się w czasie

0:03:45.120,0:03:48.816
i dowiedzieć się, jak zmieniał się klimat[br]w różnych okresach na Ziemi.

0:03:48.840,0:03:51.336
Kolor czerwony widoczny na tym zdjęciu

0:03:51.360,0:03:54.696
to piasek Sahary.

0:03:54.720,0:03:58.816
Uniósł go wiatr znad Oceanu Atlantyckiego.

0:03:58.840,0:04:03.216
Tutaj spadł na wyspę Abaco na Bahamach.

0:04:03.240,0:04:04.856
Przesiąknął przez glebę

0:04:04.880,0:04:08.856
i osiadł na skałach w tych jaskiniach.

0:04:08.880,0:04:12.696
Badając warstwy tych skał,[br]możemy rozpoznać okresy,

0:04:12.720,0:04:15.496
kiedy klimat na Ziemi był bardzo suchy.

0:04:15.520,0:04:19.279
Możemy tak odczytać [br]setki tysięcy lat wstecz.

0:04:20.560,0:04:22.816
Paleoklimatolodzy badają również

0:04:22.840,0:04:26.136
poziom morza w różnych okresach na Ziemi.

0:04:26.160,0:04:28.376
Tu, na Bermudach, wraz z zespołem

0:04:28.400,0:04:31.456
zanurkowaliśmy tak głęboko, jak [br]nikt wcześniej w tej okolicy.

0:04:31.480,0:04:33.096
Szukaliśmy miejsc,

0:04:33.120,0:04:36.656
gdzie dawniej poziom morza [br]stykał się z linią brzegową

0:04:36.680,0:04:39.520
setki metrów poniżej obecnego poziomu.

0:04:40.880,0:04:44.376
Pracuję też z paleontologami [br]i archeologami.

0:04:44.400,0:04:48.776
W miejscach takich jak Meksyk,[br]Bahamy czy Kuba,

0:04:48.800,0:04:53.496
szukamy w jaskiniach pozostałości [br]po kulturze czy obecności człowieka.

0:04:53.520,0:04:54.776
Dużo mówią nam

0:04:54.800,0:04:57.880
o dawnych mieszkańcach tych regionów.

0:04:58.760,0:05:02.256
Mój ulubiony projekt był[br]ponad 15 lat temu,

0:05:02.280,0:05:04.804
kiedy byłam częścią zespołu [br]wykonującego pierwszą

0:05:04.828,0:05:08.136
dokładną mapę 3D podziemnej powierzchni.

0:05:08.160,0:05:10.536
Urządzenie, które prowadzę przez jaskinię,

0:05:10.560,0:05:15.016
wykonywało model 3D w czasie rzeczywistym.

0:05:15.040,0:05:17.096
Przez radio o ultra niskiej częstotliwości

0:05:17.120,0:05:21.800
przekazywaliśmy naszą aktualną pozycję [br]w jaskini na powierzchnię.

0:05:22.320,0:05:27.136
Płynęłam więc pod domami, biurowcami, [br]kręgielniami i polami golfowymi,

0:05:27.160,0:05:30.320
a nawet pod restauracją Sonny's BBQ.

0:05:31.080,0:05:33.176
Niesamowite. Nauczyłam się,

0:05:33.200,0:05:36.096
że wszystko, co robimy na powierzchni

0:05:36.120,0:05:38.536
powróci do nas w postaci wody pitnej.

0:05:38.560,0:05:43.336
Nasza planeta to nie tylko[br]rzeki, jeziora i oceany,

0:05:43.360,0:05:48.136
to ogromna sieć wód gruntowych,[br]która łączy nas wszystkich.

0:05:48.160,0:05:52.016
To wspólne źródło, [br]z którego wszyscy pijemy.

0:05:52.040,0:05:56.336
Gdy zrozumiemy nasze powiązanie[br]z wodami gruntowymi

0:05:56.360,0:05:59.016
i ze wszystkimi źródłami wody na ziemi,

0:05:59.040,0:06:00.776
zaczniemy pracować nad problemem,

0:06:00.800,0:06:04.160
prawdopodobnie najważniejszym[br]wyzwaniem tego stulecia.

0:06:05.040,0:06:08.456
Nie zostałam astronautą,[br]tak jak zawsze chciałam,

0:06:08.480,0:06:12.096
ale to urządzenie, zaprojektowane [br]przez dra Billa Stone, zostanie nim.

0:06:12.120,0:06:13.536
Zostało ono zmodyfikowane.

0:06:13.560,0:06:16.856
To samodzielnie pływający, [br]autonomiczny robot

0:06:16.880,0:06:18.536
o sztucznej inteligencji,

0:06:18.560,0:06:22.136
którego ostatecznym celem jest[br]wylot na księżyc Jowisza, Europę

0:06:22.160,0:06:26.760
w celu zbadania oceanów[br]pod jej zamarzniętą powierzchnią.

0:06:27.480,0:06:29.400
To niesamowite.

0:06:30.160,0:06:35.880
(Brawa)