WEBVTT

00:00:01.440 --> 00:00:04.040
Ja sam podvodni istraživač

00:00:05.480 --> 00:00:08.280
preciznije pećinski ronilac.

NOTE Paragraph

00:00:09.200 --> 00:00:11.816
Želela sam da budem astronaut
kada sam bila dete,

00:00:11.840 --> 00:00:16.440
ali u Kanadi kao mladoj devojci, to nije 
bilo dostupno za mene.

00:00:17.680 --> 00:00:21.456
Ali izgleda da znamo mnogo više o svemiru

00:00:21.480 --> 00:00:25.816
nego o podzemnim vodenim putevima koji
teku unutar naše planete,

00:00:25.840 --> 00:00:28.800
prava životna sila Majke Zemlje.

00:00:29.720 --> 00:00:33.096
Tako sam odlučila da uradim nešto 
još izvanrednije.

00:00:33.120 --> 00:00:35.576
Umesto istraživanja sveta 
van zemljine atmosfere,

00:00:35.600 --> 00:00:38.760
želela sam da istražim 
lepote sveta ispod površine.

00:00:39.920 --> 00:00:41.576
Sad, većina ljudi će reći

00:00:41.600 --> 00:00:45.720
da je pećinsko ronjenje varovatno
jedan od najopasnijih poduhvata.

00:00:46.560 --> 00:00:49.456
Mislim, zamislite sebe 
ovde u ovoj sobi,

00:00:49.480 --> 00:00:52.376
ako biste iznenada
zaronili u tamu,

00:00:52.400 --> 00:00:54.816
sa jedinim zadatkom da nađete izlaz,

00:00:54.840 --> 00:00:57.176
ponekad plivajući kroz prostrane površine,

00:00:57.200 --> 00:01:00.536
a nekad puzeći ispod sedišta,

00:01:00.560 --> 00:01:03.096
prateći veoma precizna uputstva,

00:01:03.120 --> 00:01:07.856
samo čekajući spasioce da vam
obezbede sledeći udisaj.

00:01:07.880 --> 00:01:09.600
Eto, to je moje radno mesto.

NOTE Paragraph

00:01:10.760 --> 00:01:12.736
Ali ono što hoću da vas naučim danas

00:01:12.760 --> 00:01:17.136
je da naš svet nije 
jedna čvrsta stena.

00:01:17.160 --> 00:01:19.120
Mnogo više podseća na sunđer.

00:01:19.960 --> 00:01:23.816
Ja mogu da plivam kroz mnogobrojne pore
u sunđeru naše zemlje,

00:01:23.840 --> 00:01:25.256
ali tamo gde ja ne mogu,

00:01:25.280 --> 00:01:30.296
drugi oblici života i druge supstance
mogu da putuju bez mene.

00:01:30.320 --> 00:01:33.336
I moj glas je onaj 
koji će da vas uči

00:01:33.360 --> 00:01:36.280
o unutrašnjosti Majke Zemlje.

NOTE Paragraph

00:01:38.640 --> 00:01:41.616
Nije bilo meni dostupnog priručnika

00:01:41.640 --> 00:01:47.696
kada sam odlučila da budem prvi ronilac 
unutar Antartičkih ledenih bregova.

00:01:47.720 --> 00:01:52.136
U 2000, to je bio najveći
pokretni objekat na planeti.

00:01:52.160 --> 00:01:54.176
odlomio se od Ross Ice Lednika,

00:01:54.200 --> 00:01:57.136
i mi smo se spustili tamo da istražimo
ekologiju ledenog brega

00:01:57.160 --> 00:01:59.800
i nadjemo oblike života ispod leda.

NOTE Paragraph

00:02:00.440 --> 00:02:03.616
Tehnologija koju koristimo se zove 
rebreathers.

00:02:03.640 --> 00:02:07.856
To je veoma slična tehnologija 
onoj koja se koristi za svemirske šetnje.

00:02:07.880 --> 00:02:10.336
Ova tehnologija nam omogućava da idemo 
dublje

00:02:10.360 --> 00:02:13.096
nego što smo čak mogli i zamisliti 
pre deset godina.

00:02:13.120 --> 00:02:15.176
Mi koristimo egzotične gasove,

00:02:15.200 --> 00:02:20.400
i možemo da ostanemo čak i do 
20 sati pod vodom.

NOTE Paragraph

00:02:21.160 --> 00:02:23.336
Ja radim sa biolozima.

00:02:23.360 --> 00:02:27.896
Ispostavilo se da su pećine
skladišta neverovatnih oblika života,

00:02:27.920 --> 00:02:30.720
vrsta koje nismo zanli da su postojale.

00:02:31.760 --> 00:02:35.056
Mnogi od ovih oblika života 
žive na neuobičajen način.

00:02:35.080 --> 00:02:39.016
Nemaju pigment ni oči 
u većini slučajeva,

00:02:39.040 --> 00:02:43.536
i ove životinje takođe ekstremno dugo 
žive.

00:02:43.560 --> 00:02:47.016
Zapravo životinje koje plivaju 
u tim pećinama danas

00:02:47.040 --> 00:02:49.536
su identične onim u datoteci nađenih
fosila

00:02:49.560 --> 00:02:52.896
iz vremena pre istrebljenja dinosaurusa.

00:02:52.920 --> 00:02:56.656
Tako zamislite to: one su kao
mali plivajući dinosaurusi.

00:02:56.680 --> 00:03:00.120
Šta nas oni uče o evoluciji i opstanku?

00:03:01.120 --> 00:03:05.136
Kada gledamo životinju kao što je 
remipedia kako pliva u tegli,

00:03:05.160 --> 00:03:08.016
on ima ogromne kljove pune otrova.

00:03:08.040 --> 00:03:12.296
On može napasti biće 40 puta veće 
od njega i ubiti ga.

00:03:12.320 --> 00:03:14.096
Kada bi bio veličine mačke,

00:03:14.120 --> 00:03:16.720
on bi bio najopasnije biće 
na našoj planeti.

00:03:17.920 --> 00:03:21.176
A ove životinje žive na 
neverovatno lepim mestima

00:03:21.200 --> 00:03:25.816
i u nekim slučajevima,
takve pećine su veoma mlade,

00:03:25.840 --> 00:03:27.576
ipak životinje su prastare.

00:03:27.600 --> 00:03:28.880
Kako li su dospele tamo?

NOTE Paragraph

00:03:29.880 --> 00:03:32.056
Takođe radim sa fizičarima,

00:03:32.080 --> 00:03:35.696
i oni su često zainteresovani za globalne
klimatske promene.

00:03:35.720 --> 00:03:38.016
Oni uzimaju stene iz pećina,

00:03:38.040 --> 00:03:41.096
oni ih iseku i gledaju
slojeve u steni,

00:03:41.120 --> 00:03:43.056
slično kao kodovi u drvetu,

00:03:43.080 --> 00:03:45.096
i mogu da broje unazad u istoriju

00:03:45.120 --> 00:03:48.816
i uče o klimi na našoj planeti
u različitim razdobljima.

00:03:48.840 --> 00:03:51.336
To crveno sto vidite na ovoj fotografiji

00:03:51.360 --> 00:03:54.696
je zapravo prašina iz pustinje Sahara.

00:03:54.720 --> 00:03:58.816
Poneo ju je vetar, 
i nanijeo preko Atlantskog Okeana.

00:03:58.840 --> 00:04:03.216
Pala je sa kišom u ovom slučaju
na ostrvo Abaco u Bahamima.

00:04:03.240 --> 00:04:04.856
Prodire u zemljište

00:04:04.880 --> 00:04:08.856
i taloži se
u stenama unutar ovih pećina.

00:04:08.880 --> 00:04:12.696
I onda kada gledamo slojeve tih pećina,
možemo pronaći vreme

00:04:12.720 --> 00:04:15.496
kada je klima bila veoma, 
veoma suha na zemlji,

00:04:15.520 --> 00:04:19.279
i možemo se vratiti 
mnogo stotina hiljada godina unazad.

NOTE Paragraph

00:04:20.560 --> 00:04:22.816
Paleoklimatolozi su takodje zainteresovani

00:04:22.840 --> 00:04:26.136
gde su se nivoi mora nalazili 
u drugim periodima na zemlji.

00:04:26.160 --> 00:04:28.376
Ovde u Bermudi, moj tim i ja smo kročili

00:04:28.400 --> 00:04:31.456
na najdublje ronilačke poduhvate
ikad organizovane u regionu,

00:04:31.480 --> 00:04:33.096
i tražili smo mesta

00:04:33.120 --> 00:04:36.656
gde je nivo mora 
bio uz obalu

00:04:36.680 --> 00:04:39.520
mnogo stotina stopa
ispod trenutnog nivoa.

NOTE Paragraph

00:04:40.880 --> 00:04:44.376
Takođe radim sa paleontolozima i 
arheolozima.

00:04:44.400 --> 00:04:48.776
U mestima kao što je Meksiko, 
Bahami, i čak na Kubi,

00:04:48.800 --> 00:04:53.496
mi tražimo ostatke kulturne baštine
i ljudske ostatke u pećinama,

NOTE Paragraph

00:04:53.520 --> 00:04:54.776
i oni nam govore puno

00:04:54.800 --> 00:04:57.880
o nekim od najranijih stanovnika
ovih oblasti.

NOTE Paragraph

00:04:58.760 --> 00:05:02.256
Ali moj omiljeni projekat je
bio pre više od 15 godina,

00:05:02.280 --> 00:05:04.804
kada sam bila deo tima koji 
je sačinio prvu

00:05:04.828 --> 00:05:08.136
preciznu, trodimenzionalnu mapu
podzemne površine.

00:05:08.160 --> 00:05:10.536
Uređaj koji sam vozila 
kroz pećinu

00:05:10.560 --> 00:05:15.016
je zapravo kreirao
trodimenzionalni model dok smo vozili.

00:05:15.040 --> 00:05:17.096
Takođe smo koristili nisko talasni radio

00:05:17.120 --> 00:05:21.800
da prenesemo na površinu 
našu tačnu poziciju unutar pećine.

00:05:22.320 --> 00:05:27.136
Tako sam ja plivala ispod kuća, radnji 
i kuglana i terena za golf,

00:05:27.160 --> 00:05:30.320
i čak ispod Sonijevog BBQ restorana,

NOTE Paragraph

00:05:31.080 --> 00:05:33.176
Prilično neverovatno, i to me je naučilo

00:05:33.200 --> 00:05:36.096
da sve što radimo na površini
zemlje

00:05:36.120 --> 00:05:38.536
vratiće nam se u vodi.

00:05:38.560 --> 00:05:43.336
Našu vodenu planetu ne čine samo
reke, jezera i okeani,

00:05:43.360 --> 00:05:48.136
nego i njena podvodna mreža 
koja nas spaja sve zajedno.

00:05:48.160 --> 00:05:52.016
To je zajednički resurs
iz kojeg svi pijemo vodu.

00:05:52.040 --> 00:05:56.336
I kada budemo mogli razumeti
našu povezanost sa podzemnim vodama

00:05:56.360 --> 00:05:59.016
i sa svim našim vodenim resursima
na ovoj planeti,

00:05:59.040 --> 00:06:00.776
onda ćemo raditi na problemu

00:06:00.800 --> 00:06:04.160
koji je verovatno najvažniji
u ovom veku.

NOTE Paragraph

00:06:05.040 --> 00:06:08.456
I tako ja nikada nisam postala astronaut 
kao što sam želela,

00:06:08.480 --> 00:06:12.096
ali ovaj uređaj za kreiranje mapa
koji je dizajnirao Dr. Bill Stone će biti.

00:06:12.120 --> 00:06:13.536
Već je zapravo transformisan.

00:06:13.560 --> 00:06:16.856
To je samostalno plivajući nezavisan robot

00:06:16.880 --> 00:06:18.536
veštački inteligentan,

00:06:18.560 --> 00:06:22.136
i njegov krajnji cilj
je da ode na Jupiterov mesec Europa

00:06:22.160 --> 00:06:26.760
i istraži okeane
ispod zamrznute površine nebeskog tela.

NOTE Paragraph

00:06:27.480 --> 00:06:29.400
I to je neverovatno.

NOTE Paragraph

00:06:30.160 --> 00:06:35.880
(Aplauz)