1
00:00:07,021 --> 00:00:12,691
1815'te Tambora Yanardağı'nın patlaması 
bazı yerleri karanlığa mahkûm etti

2
00:00:12,691 --> 00:00:17,860
ve "Yazsız Yıl" olarak bilinen kasvetli 
dönemin başlangıcı oldu.

3
00:00:17,860 --> 00:00:22,311
Bu nedenle Mary ve Percy Shelly,
Lord Byron'ın Ceneve Gölü'ndeki evine

4
00:00:22,311 --> 00:00:23,401
gittiklerinde

5
00:00:23,401 --> 00:00:26,192
zamanlarının çoğunu evde geçirdiler.

6
00:00:26,192 --> 00:00:30,621
Byron, eğlenmek için arkadaşlarına
bir yarışma önerisinde bulundu:

7
00:00:30,621 --> 00:00:34,331
Kim en korkutucu
hayalet hikâyesini yazabilirdi?

8
00:00:34,331 --> 00:00:37,730
Bu, 18 yaşındaki Mary'ye ilham verdi.

9
00:00:37,730 --> 00:00:42,603
İlerleyen birkaç ay içinde Frankenstein'ın
hikâyesini yazdı.

10
00:00:42,603 --> 00:00:46,172
Frankenstein genelde yeşil ve 
hırıldayan bir figür olarak betimlense de

11
00:00:46,172 --> 00:00:48,902
Mary Shelly'nin canavarı böyle değil.

12
00:00:48,902 --> 00:00:53,562
Aslında, kitaptaki canavar isimsizdir.
Frankenstein adı canavarın yaratıcısı olan

13
00:00:53,562 --> 00:00:56,182
Dr. Victor Frankenstein'a aittir.

14
00:00:56,182 --> 00:00:59,572
Yaratıcı ve canavar arasındaki çekişme
o kadar gergindir ki

15
00:00:59,572 --> 00:01:03,345
kolektif bilinçaltımızda ikisi
birbirine girmiştir.

16
00:01:03,345 --> 00:01:06,024
Orijinal metni okumadan önce

17
00:01:06,024 --> 00:01:09,959
Frankenstein ve sahip olduğu pek çok
anlam ile ilgili

18
00:01:09,959 --> 00:01:13,283
bilmenizin yararlı olabileceği 
pek çok şey vardır.

19
00:01:13,283 --> 00:01:16,536
Kitap, Dr. Frankenstein'ın 
yaşamı kontrol etme konusundaki

20
00:01:16,536 --> 00:01:18,686
sonuçsuz çabalarını anlatıyor.

21
00:01:18,686 --> 00:01:22,173
Dr. Frankenstein ceset parçalarını 
birleştirerek canavarı yaratır

22
00:01:22,173 --> 00:01:25,254
ve ona elektrik vererek bilinçli
bir varlığa dönüştürür.

23
00:01:25,254 --> 00:01:30,683
Fakat ortaya çıkan şeyden korkar ve kaçar.

24
00:01:30,683 --> 00:01:34,293
Zaman ve mekân canavarı
uzaklaştırmak için yeterli değildir,

25
00:01:34,293 --> 00:01:38,578
bu yüzden yaratan ve canavar arasında
korkutucu bir kovalamaca başlar.

26
00:01:38,578 --> 00:01:41,214
Shelly, romanın alt başlığına

27
00:01:41,214 --> 00:01:43,153
"Modern Prometheus" adını vererek,

28
00:01:43,153 --> 00:01:46,285
Yunan mitolojisindeki Titan
Prometheus'a bir atıfta bulunmuştur.

29
00:01:46,285 --> 00:01:50,073
Prometheus, Tanrılardan ateşi çalarak
insanlara vermiştir.

30
00:01:50,073 --> 00:01:52,314
Böylece insanlar bilgi
ve güce sahip oldular.

31
00:01:52,314 --> 00:01:54,534
Ama Prometheus,
Tanrıların ateşini çaldığı için

32
00:01:54,534 --> 00:02:00,074
bir taşa zincirlendi ve sonsuza kadar 
akbabalar tarafından yendi.

33
00:02:00,074 --> 00:02:03,754
Prometheus'un hikâyesi, 18. yüzyılda 
Romantik Dönem edebiyatında

34
00:02:03,754 --> 00:02:05,674
yeniden ortaya çıktı.

35
00:02:05,674 --> 00:02:07,321
Mary, Romantizm akımının

36
00:02:07,331 --> 00:02:11,088
doğa, duygular ve sanatın
sadeliğine dair görüşlerini paylaşan

37
00:02:11,088 --> 00:02:13,380
önemli bir yazardı.

38
00:02:13,056 --> 00:02:15,744
Mary, Frankenstein'ı 
yayınladıktan iki yıl sonra

39
00:02:15,744 --> 00:02:19,815
Percy, "Bağları Çözülen Prometheus" adlı
lirik dramasında hikâyeyi

40
00:02:19,815 --> 00:02:21,905
yeniden yorumladı.

41
00:02:21,905 --> 00:02:24,395
Romantikler bu mitolojik göndermelerle

42
00:02:24,395 --> 00:02:28,816
Antik Dünya'nın, modern çağlara kıyasla
ne kadar saf olduğunu vurguladılar

43
00:02:28,816 --> 00:02:31,405
ve genellikle bilime şüpheyle yaklaştılar.

44
00:02:31,405 --> 00:02:34,525
Frankenstein, insanları
yapay zekâya karşı uyaran

45
00:02:34,525 --> 00:02:36,485
ilk hikâyelerden biridir.

46
00:02:36,485 --> 00:02:39,666
Romandaki korku ögesi 
doğaüstü güçler değil;

47
00:02:39,666 --> 00:02:41,873
bir laboratuvarda yapılan canavardı.

48
00:02:41,873 --> 00:02:45,265
Ayrıca, romanda gotik ögeler de 
bulunmaktaydı.

49
00:02:45,265 --> 00:02:48,155
Gotik Edebiyatın karakteristik 
özellikleri tedirginlik,

50
00:02:48,155 --> 00:02:49,375
ürkütücü bir mekân,

51
00:02:49,375 --> 00:02:50,566
grotesk

52
00:02:50,566 --> 00:02:52,646
ve unutulma korkusudur.

53
00:02:52,646 --> 00:02:55,976
Bunların hepsi Frankenstein'da 
görülebilir.

54
00:02:55,976 --> 00:02:59,175
Kitaptaki korku ögesini etkileyen 
bir diğer şey,

55
00:02:59,175 --> 00:03:03,484
Mary'nin hayatındaki travmalardır.

56
00:03:03,484 --> 00:03:10,186
1797'de doğan Mary, William Godwin ve
Mary Wollstonecraft'ın kızıydı.

57
00:03:10,186 --> 00:03:12,415
İkisi de önemli radikal düşünürlerdi.

58
00:03:12,415 --> 00:03:16,097
Annesinin kitabı olan
"Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi"

59
00:03:16,097 --> 00:03:18,367
feminizmde önemli bir yere sahiptir.

60
00:03:18,367 --> 00:03:22,506
Annesi, Mary'nin doğumu sırasında yaşanan
sorunlar nedeniyle öldü.

61
00:03:22,506 --> 00:03:24,967
Mary, annesinin ölümünden çok etkilendi

62
00:03:24,967 --> 00:03:28,695
ve kendisi de hamileliklerinde
sorunlar yaşadı.

63
00:03:28,695 --> 00:03:32,687
16 yaşında Percy ile kaçtıktan
sonra hamile kaldı.

64
00:03:32,687 --> 00:03:35,958
Fakat bebek doğduktan
kısa süre sonra öldü.

65
00:03:35,958 --> 00:03:40,426
4 kere daha hamile kalan Mary'nin
yalnızca bir çocuğu sağ kaldı.

66
00:03:40,426 --> 00:03:43,218
Bazı eleştirmenler bu trajedinin
Frankenstein'daki temaları

67
00:03:43,218 --> 00:03:44,788
etkilediğini ileri sürüyor.

68
00:03:44,788 --> 00:03:48,417
Shelly, doğumu hem yaratıcı 
hem de yıkıcı olarak betimliyor

69
00:03:48,417 --> 00:03:53,316
ve canavarı yaşamın doğal döngüsünün
biçimsiz bir aynası olarak gösteriyor.

70
00:03:53,326 --> 00:03:58,407
Canavar, zafer arayışı içindeki 
Dr. Frankenstein'ın doğayı bozmasının

71
00:03:58,407 --> 00:04:00,466
somut hâlidir.

72
00:04:00,497 --> 00:04:03,967
Bu onun ölümcül hatasıdır.

73
00:04:03,967 --> 00:04:06,347
Tanrı kompleksinin en belirgin olduğu yer

74
00:04:06,347 --> 00:04:08,606
"Yaşam ve ölüm bana her 
şeyden önce, aşmam gereken

75
00:04:08,606 --> 00:04:11,346
hayali bir sınır gibi görünüyordu.

76
00:04:11,346 --> 00:04:15,898
Sonra da karanlık dünyamıza
bir ışık seli yağdıracaktım." cümlesidir.

77
00:04:15,898 --> 00:04:18,228
Büyüleyici bir şey yapmış 
olmasına rağmen

78
00:04:18,228 --> 00:04:22,048
kendi ahlaki görüşüyle ateşle oynadı.

79
00:04:22,048 --> 00:04:24,496
Ve bu kararının etkileri tüm 
kitapta görülebilir.

80
00:04:24,496 --> 00:04:30,177
Kitap aydınlık ve karanlığın arasındaki 
farka ve ateşe birçok atıfta bulunuyor.

81
00:04:30,177 --> 00:04:34,588
Bu yalnızca Prometheus'un ateşinin
kıvılcımını değil,

82
00:04:34,588 --> 00:04:38,118
aynı zamanda hayatın karanlık yönünü 
ortaya çıkaran fikirlerin gücünü de


83
00:04:38,118 --> 00:04:39,364
sembolize ediyor.