1
00:00:00,257 --> 00:00:02,395
Nghĩ về vẽ bản đồ thành phố

2
00:00:02,395 --> 00:00:04,780
ta có xu hướng nghĩ về 
đường, phố, tòa nhà,

3
00:00:04,780 --> 00:00:08,000
và câu chuyện định cư
dẫn tới việc hình thành thành phố,

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,984
hay về tầm nhìn táo bạo 
của một nhà thiết kế đô thị nào đó,

5
00:00:10,984 --> 00:00:13,037
thế nhưng, vẫn còn
những cách khác

6
00:00:13,037 --> 00:00:15,653
để phát họa và tìm hiểu 
nguồn gốc thành phố.

7
00:00:15,653 --> 00:00:19,256
Hôm nay, tôi muốn giới thiệu một loại 
bản đồ mới, không phải bản đồ địa lý.

8
00:00:19,256 --> 00:00:22,523
Đây là bản đồ về mối quan hệ người dân 
tại thành phố quê hương tôi,

9
00:00:22,523 --> 00:00:23,713
Baltimore, Maryland,

10
00:00:23,713 --> 00:00:28,130
và ở đây, bạn thấy 
mỗi chấm tượng trưng cho một người,

11
00:00:28,130 --> 00:00:31,424
mỗi đường thẳng tượng trưng cho
một mối quan hệ giữa người với người,

12
00:00:31,424 --> 00:00:34,870
và mỗi màu tượng trưng cho 
một cộng đồng trong hệ thống.

13
00:00:34,870 --> 00:00:39,732
Tôi ở phía xanh lá cây, dưới xa góc phải, 
nơi của lũ mọt sách,

14
00:00:39,732 --> 00:00:43,580
TEDx cũng ở phía dưới
góc phải đằng kia. (Tiếng cười)

15
00:00:43,580 --> 00:00:46,157
Ở phía bên kia của hệ thống,

16
00:00:46,157 --> 00:00:49,117
bạn có chủ yếu dân Mỹ gốc Phi 
hay dân Mỹ gốc Mỹ La tinh

17
00:00:49,117 --> 00:00:52,707
những người có mối quan tâm rất khác 
so với lũ mọt sách,

18
00:00:52,707 --> 00:00:56,488
ở đây chỉ là đại khái thôi,
phần xanh lá được gọi Smalltimore,

19
00:00:56,488 --> 00:00:58,099
dành cho những người như tôi,

20
00:00:58,099 --> 00:01:01,014
vì có vẻ chúng tôi sống 
trong một thị trấn rất nhỏ.

21
00:01:01,014 --> 00:01:03,048
Chúng tôi gặp đi gặp lại cùng một người,

22
00:01:03,048 --> 00:01:05,219
nhưng đó là vì ta không 
thật sự khai thác

23
00:01:05,219 --> 00:01:08,081
chiều sâu và chiều rộng toàn diện 
của thành phố.

24
00:01:08,081 --> 00:01:09,833
Ở đầu kia của mạng lưới,

25
00:01:09,833 --> 00:01:12,770
bạn có những người thích 
những thứ như nhạc hip-hop

26
00:01:12,770 --> 00:01:16,574
và tự nhận mình đang sống 
trong khu Washington DC/ Maryland/Virgina

27
00:01:16,574 --> 00:01:20,990
giữa lòng thành phố Baltimore.

28
00:01:20,990 --> 00:01:23,090
Ở giữa, các bạn thấy

29
00:01:23,090 --> 00:01:25,343
thứ gì đó nối kết 
hai cộng đồng lại với nhau,

30
00:01:25,343 --> 00:01:26,532
và đó là thể thao.

31
00:01:26,532 --> 00:01:29,760
Ta có bóng chày Baltimore Orioles, 
bóng bầu dục Baltimore Baven,

32
00:01:29,760 --> 00:01:31,276
Michael Phelps, dân Olympic.

33
00:01:31,276 --> 00:01:33,974
Under Armour, bạn đã từng nghe, 
một công ty ở Baltimore,

34
00:01:33,974 --> 00:01:36,257
cộng đồng thể thao đó 
làm chiếc cầu duy nhất

35
00:01:36,257 --> 00:01:38,528
nối hai đầu mạng lưới.

36
00:01:38,528 --> 00:01:40,423
Nào, bây giờ hãy nhìn San Francisco.

37
00:01:40,423 --> 00:01:43,609
Bạn sẽ thấy cái gì đó 
khác với San Francisco.

38
00:01:43,609 --> 00:01:48,002
Nói cách khác, bạn cũng có 
giới truyền thông, chính trị gia, tin tức

39
00:01:48,002 --> 00:01:50,537
như ở Baltimore 
và các thành phổ khác,

40
00:01:50,537 --> 00:01:52,892
nhưng lại có một nhóm nổi trội hơn hẳn

41
00:01:52,892 --> 00:01:57,285
nằm giữa đám mọt sách và dân kỹ thuật 
chiếm nửa đỉnh kia của mạng lưới,

42
00:01:57,285 --> 00:01:59,787
thậm chí, đó là nhóm 
quá tách biệt và rõ ràng

43
00:01:59,787 --> 00:02:02,137
mà ta có thể gọi tên nhóm 
là nhân viên Twitter,

44
00:02:02,137 --> 00:02:05,504
nằm kế nhóm mọt sách, ở giữa 
dân chơi điện tử và nhóm mọt sách,

45
00:02:05,504 --> 00:02:08,445
nằm đối diện đầu kia của 
vành đai nhạc hip hop.

46
00:02:08,445 --> 00:02:10,162
Vì vậy, bạn có thể thấy, dù rằng

47
00:02:10,162 --> 00:02:12,843
những căng thẳng 
được đồn đại ở San Francisco

48
00:02:12,843 --> 00:02:15,764
liên quan đến chỉnh trang đô thị

49
00:02:15,764 --> 00:02:18,523
và tất cả các công ty công nghệ mới 
mang lại sự giàu có

50
00:02:18,523 --> 00:02:20,620
và đã bén rể tại thành phố này là có thật,

51
00:02:20,620 --> 00:02:22,849
bạn thật sự có thể 
nhìn thấy chúng ở đây.

52
00:02:22,849 --> 00:02:24,869
Bạn có thể thấy cộng đồng Người Đồng Tính

53
00:02:24,869 --> 00:02:28,165
không thật sự sống chung với 
cộng đồng mọt sách mà lại hòa thuận

54
00:02:28,165 --> 00:02:30,297
với cộng đồng nghệ thuật 
và âm nhạc.

55
00:02:30,297 --> 00:02:32,070
Và điều đó dẫn tới chuyện này.

56
00:02:32,070 --> 00:02:33,043
(“Tống cổ Twitter”)

57
00:02:33,043 --> 00:02:34,867
Ai đó gởi tôi 
cách đây vài tuần,

58
00:02:34,867 --> 00:02:37,774
và tấm hình này diễn tả 
chuyện xảy ra ở San Francisco,

59
00:02:37,774 --> 00:02:40,158
và tôi nghĩ bạn có thể đang
cố tìm hiểu nó

60
00:02:40,158 --> 00:02:41,860
bằng cách nhìn vào
tấm bản đồ.

61
00:02:41,860 --> 00:02:43,620
Hãy nhìn vào Rio de Janeiro.

62
00:02:43,620 --> 00:02:46,074
Tôi đã bỏ nhiều tuần 
để thu thập dữ liệu về Rio,

63
00:02:46,074 --> 00:02:48,881
và một trong những ấn tượng của tôi
về thành phố này

64
00:02:48,881 --> 00:02:51,003
là mọi thứ thật sự trộn lẫn với nhau.

65
00:02:51,003 --> 00:02:54,917
Một thành phố dị thể khác biệt với
Baltimore hay San Francisco.

66
00:02:54,917 --> 00:02:57,562
Bạn vẫn có những nhóm người 
liên quan đến

67
00:02:57,562 --> 00:02:59,946
chính quyền, báo chí, 
chính trị, và bình luận.

68
00:02:59,946 --> 00:03:03,350
TEDxRio ở phía dưới bên phải, cạnh 
những bloggers và nhà văn.

69
00:03:03,350 --> 00:03:06,059
Nhưng bạn cũng có sự đa dạng
kinh ngạc cho những người

70
00:03:06,059 --> 00:03:08,333
quan tâm đến các dòng nhạc khác nhau.

71
00:03:08,333 --> 00:03:10,537
Thậm chí, người hâm mộ 
Justin Bieber có ở đây.

72
00:03:10,537 --> 00:03:13,429
Những nhóm nhạc choi choi, 
những ca sỹ nhạc đồng quê,

73
00:03:13,429 --> 00:03:16,337
nhạc chúa, nhạc năm 60 của 
dân da đen, rap và hài độc thoại,

74
00:03:16,337 --> 00:03:19,376
có cả một khu hoàn toàn 
cho ma túy và giễu cợt.

75
00:03:19,376 --> 00:03:20,862
Quá hay đi chứ?

76
00:03:20,862 --> 00:03:23,996
Đội bóng bầu dục Flamego 
cũng có ở đây.

77
00:03:23,996 --> 00:03:26,156
Bạn có cùng một kiểu trải rộng

78
00:03:26,156 --> 00:03:28,871
từ thể thao, dân sự đến 
nghệ thuật, âm nhạc,

79
00:03:28,871 --> 00:03:31,032
thể hiện theo những cách rất khác,

80
00:03:31,032 --> 00:03:34,352
và tôi nghĩ có lẽ điều đó phù hợp 
với những gì chúng ta hiểu về Rio,

81
00:03:34,352 --> 00:03:38,366
một thành phố rất đa dạng 
về văn hóa và âm nhạc.

82
00:03:38,366 --> 00:03:41,984
Chúng ta có đầy đủ dữ liệu.

83
00:03:41,984 --> 00:03:45,102
Một bộ dữ liệu cực kỳ phong phú 
về thành phố ngày nay,

84
00:03:45,102 --> 00:03:48,348
có lẽ còn phong phú hơn hẳn 
bộ dữ liệu trước đây.

85
00:03:48,348 --> 00:03:50,272
Thế thì, ta có thể làm gì với nó?

86
00:03:50,272 --> 00:03:53,142
Tôi nghĩ điều đầu tiên 
ta có thể cố tìm hiểu là

87
00:03:53,142 --> 00:03:55,480
sự phân chia cấu trúc xã hội.

88
00:03:55,480 --> 00:03:58,824
Cái gì ta chọn làm, 
và không làm,

89
00:03:58,824 --> 00:04:00,756
nếu bạn suy nghĩ về chuyện này,

90
00:04:00,756 --> 00:04:04,970
cái ta làm với dữ liệu là ngắm 
kính viễn vọng không gian vào thành phố,

91
00:04:04,970 --> 00:04:07,199
xem nó như là 
quán cà phê trường trung học,

92
00:04:07,199 --> 00:04:10,937
xem cách mọi người chọn chỗ
cho mình trên sơ đồ.

93
00:04:10,937 --> 00:04:14,250
Có lẽ, đã đến lúc cần xáo trộn
sơ đồ này lên một chút.

94
00:04:14,250 --> 00:04:16,790
Một điều nữa, 
ta bắt đầu nhận ra rằng

95
00:04:16,790 --> 00:04:19,428
chủng tộc là đại diện kém cỏi 
cho sự đa dạng.

96
00:04:19,428 --> 00:04:22,365
Chúng ta có người 
từ tất cả các chủng tộc

97
00:04:22,365 --> 00:04:24,271
trên khắp bản đồ ở đây -

98
00:04:24,271 --> 00:04:27,497
nếu chỉ nhìn vào chủng tộc thì
không thật sự đóng góp

99
00:04:27,497 --> 00:04:29,785
vào sự phát triển của đa dạng.

100
00:04:29,785 --> 00:04:31,954
Thế nên, nếu cố gắng 
dùng sự đa dạng

101
00:04:31,954 --> 00:04:34,605
để đối đầu với một số 
những vấn đề bất trị hơn,

102
00:04:34,605 --> 00:04:37,899
ta cần bắt đầu nghĩ về 
nó theo một hướng mới.

103
00:04:37,899 --> 00:04:41,426
Và điều cuối cùng, 
ta có khả năng can thiệp

104
00:04:41,426 --> 00:04:44,520
để uốn nắn lại 
thành phố theo hướng mới,

105
00:04:44,520 --> 00:04:47,120
và tôi tin tưởng rằng 
với năng lực đó,

106
00:04:47,120 --> 00:04:50,185
ta cần gánh vác 
trách nhiệm để làm việc này.

107
00:04:50,185 --> 00:04:51,950
Thế thì, thành phố là gì?

108
00:04:51,950 --> 00:04:54,156
Tôi nghĩ một số người 
sẽ nói đó là

109
00:04:54,156 --> 00:04:57,316
một vùng địa lý hay một tập hợp
đường và nhà,

110
00:04:57,316 --> 00:05:00,068
nhưng tôi tin rằng thành phố 
là tập hợp mối quan hệ

111
00:05:00,068 --> 00:05:01,889
giữa những người sống ở đó, và

112
00:05:01,889 --> 00:05:07,680
tôi tin rằng nếu thật sự bắt đầu 
ghi chép về mối quan hệ này,

113
00:05:07,680 --> 00:05:09,543
có lẽ ta sẽ có một hình dung rõ nét

114
00:05:09,543 --> 00:05:12,368
về làm thế nào tạo nên thành phố
mà ta mong muốn.

115
00:05:12,368 --> 00:05:13,785
Xin cảm ơn!

116
00:05:13,785 --> 00:05:15,749
(Vỗ tay)