0:00:00.257,0:00:02.395
Nghĩ về vẽ bản đồ thành phố

0:00:02.395,0:00:04.780
ta có xu hướng nghĩ về [br]đường, phố, tòa nhà,

0:00:04.780,0:00:08.000
và câu chuyện định cư[br]dẫn tới việc hình thành thành phố,

0:00:08.000,0:00:10.984
hay về tầm nhìn táo bạo [br]của một nhà thiết kế đô thị nào đó,

0:00:10.984,0:00:13.037
thế nhưng, vẫn còn[br]những cách khác

0:00:13.037,0:00:15.653
để phát họa và tìm hiểu [br]nguồn gốc thành phố.

0:00:15.653,0:00:19.256
Hôm nay, tôi muốn giới thiệu một loại [br]bản đồ mới, không phải bản đồ địa lý.

0:00:19.256,0:00:22.523
Đây là bản đồ về mối quan hệ người dân [br]tại thành phố quê hương tôi,

0:00:22.523,0:00:23.713
Baltimore, Maryland,

0:00:23.713,0:00:28.130
và ở đây, bạn thấy [br]mỗi chấm tượng trưng cho một người,

0:00:28.130,0:00:31.424
mỗi đường thẳng tượng trưng cho[br]một mối quan hệ giữa người với người,

0:00:31.424,0:00:34.870
và mỗi màu tượng trưng cho [br]một cộng đồng trong hệ thống.

0:00:34.870,0:00:39.732
Tôi ở phía xanh lá cây, dưới xa góc phải, [br]nơi của lũ mọt sách,

0:00:39.732,0:00:43.580
TEDx cũng ở phía dưới[br]góc phải đằng kia. (Tiếng cười)

0:00:43.580,0:00:46.157
Ở phía bên kia của hệ thống,

0:00:46.157,0:00:49.117
bạn có chủ yếu dân Mỹ gốc Phi [br]hay dân Mỹ gốc Mỹ La tinh

0:00:49.117,0:00:52.707
những người có mối quan tâm rất khác [br]so với lũ mọt sách,

0:00:52.707,0:00:56.488
ở đây chỉ là đại khái thôi,[br]phần xanh lá được gọi Smalltimore,

0:00:56.488,0:00:58.099
dành cho những người như tôi,

0:00:58.099,0:01:01.014
vì có vẻ chúng tôi sống [br]trong một thị trấn rất nhỏ.

0:01:01.014,0:01:03.048
Chúng tôi gặp đi gặp lại cùng một người,

0:01:03.048,0:01:05.219
nhưng đó là vì ta không [br]thật sự khai thác

0:01:05.219,0:01:08.081
chiều sâu và chiều rộng toàn diện [br]của thành phố.

0:01:08.081,0:01:09.833
Ở đầu kia của mạng lưới,

0:01:09.833,0:01:12.770
bạn có những người thích [br]những thứ như nhạc hip-hop

0:01:12.770,0:01:16.574
và tự nhận mình đang sống [br]trong khu Washington DC/ Maryland/Virgina

0:01:16.574,0:01:20.990
giữa lòng thành phố Baltimore.

0:01:20.990,0:01:23.090
Ở giữa, các bạn thấy

0:01:23.090,0:01:25.343
thứ gì đó nối kết [br]hai cộng đồng lại với nhau,

0:01:25.343,0:01:26.532
và đó là thể thao.

0:01:26.532,0:01:29.760
Ta có bóng chày Baltimore Orioles, [br]bóng bầu dục Baltimore Baven,

0:01:29.760,0:01:31.276
Michael Phelps, dân Olympic.

0:01:31.276,0:01:33.974
Under Armour, bạn đã từng nghe, [br]một công ty ở Baltimore,

0:01:33.974,0:01:36.257
cộng đồng thể thao đó [br]làm chiếc cầu duy nhất

0:01:36.257,0:01:38.528
nối hai đầu mạng lưới.

0:01:38.528,0:01:40.423
Nào, bây giờ hãy nhìn San Francisco.

0:01:40.423,0:01:43.609
Bạn sẽ thấy cái gì đó [br]khác với San Francisco.

0:01:43.609,0:01:48.002
Nói cách khác, bạn cũng có [br]giới truyền thông, chính trị gia, tin tức

0:01:48.002,0:01:50.537
như ở Baltimore [br]và các thành phổ khác,

0:01:50.537,0:01:52.892
nhưng lại có một nhóm nổi trội hơn hẳn

0:01:52.892,0:01:57.285
nằm giữa đám mọt sách và dân kỹ thuật [br]chiếm nửa đỉnh kia của mạng lưới,

0:01:57.285,0:01:59.787
thậm chí, đó là nhóm [br]quá tách biệt và rõ ràng

0:01:59.787,0:02:02.137
mà ta có thể gọi tên nhóm [br]là nhân viên Twitter,

0:02:02.137,0:02:05.504
nằm kế nhóm mọt sách, ở giữa [br]dân chơi điện tử và nhóm mọt sách,

0:02:05.504,0:02:08.445
nằm đối diện đầu kia của [br]vành đai nhạc hip hop.

0:02:08.445,0:02:10.162
Vì vậy, bạn có thể thấy, dù rằng

0:02:10.162,0:02:12.843
những căng thẳng [br]được đồn đại ở San Francisco

0:02:12.843,0:02:15.764
liên quan đến chỉnh trang đô thị

0:02:15.764,0:02:18.523
và tất cả các công ty công nghệ mới [br]mang lại sự giàu có

0:02:18.523,0:02:20.620
và đã bén rể tại thành phố này là có thật,

0:02:20.620,0:02:22.849
bạn thật sự có thể [br]nhìn thấy chúng ở đây.

0:02:22.849,0:02:24.869
Bạn có thể thấy cộng đồng Người Đồng Tính

0:02:24.869,0:02:28.165
không thật sự sống chung với [br]cộng đồng mọt sách mà lại hòa thuận

0:02:28.165,0:02:30.297
với cộng đồng nghệ thuật [br]và âm nhạc.

0:02:30.297,0:02:32.070
Và điều đó dẫn tới chuyện này.

0:02:32.070,0:02:33.043
(“Tống cổ Twitter”)

0:02:33.043,0:02:34.867
Ai đó gởi tôi [br]cách đây vài tuần,

0:02:34.867,0:02:37.774
và tấm hình này diễn tả [br]chuyện xảy ra ở San Francisco,

0:02:37.774,0:02:40.158
và tôi nghĩ bạn có thể đang[br]cố tìm hiểu nó

0:02:40.158,0:02:41.860
bằng cách nhìn vào[br]tấm bản đồ.

0:02:41.860,0:02:43.620
Hãy nhìn vào Rio de Janeiro.

0:02:43.620,0:02:46.074
Tôi đã bỏ nhiều tuần [br]để thu thập dữ liệu về Rio,

0:02:46.074,0:02:48.881
và một trong những ấn tượng của tôi[br]về thành phố này

0:02:48.881,0:02:51.003
là mọi thứ thật sự trộn lẫn với nhau.

0:02:51.003,0:02:54.917
Một thành phố dị thể khác biệt với[br]Baltimore hay San Francisco.

0:02:54.917,0:02:57.562
Bạn vẫn có những nhóm người [br]liên quan đến

0:02:57.562,0:02:59.946
chính quyền, báo chí, [br]chính trị, và bình luận.

0:02:59.946,0:03:03.350
TEDxRio ở phía dưới bên phải, cạnh [br]những bloggers và nhà văn.

0:03:03.350,0:03:06.059
Nhưng bạn cũng có sự đa dạng[br]kinh ngạc cho những người

0:03:06.059,0:03:08.333
quan tâm đến các dòng nhạc khác nhau.

0:03:08.333,0:03:10.537
Thậm chí, người hâm mộ [br]Justin Bieber có ở đây.

0:03:10.537,0:03:13.429
Những nhóm nhạc choi choi, [br]những ca sỹ nhạc đồng quê,

0:03:13.429,0:03:16.337
nhạc chúa, nhạc năm 60 của [br]dân da đen, rap và hài độc thoại,

0:03:16.337,0:03:19.376
có cả một khu hoàn toàn [br]cho ma túy và giễu cợt.

0:03:19.376,0:03:20.862
Quá hay đi chứ?

0:03:20.862,0:03:23.996
Đội bóng bầu dục Flamego [br]cũng có ở đây.

0:03:23.996,0:03:26.156
Bạn có cùng một kiểu trải rộng

0:03:26.156,0:03:28.871
từ thể thao, dân sự đến [br]nghệ thuật, âm nhạc,

0:03:28.871,0:03:31.032
thể hiện theo những cách rất khác,

0:03:31.032,0:03:34.352
và tôi nghĩ có lẽ điều đó phù hợp [br]với những gì chúng ta hiểu về Rio,

0:03:34.352,0:03:38.366
một thành phố rất đa dạng [br]về văn hóa và âm nhạc.

0:03:38.366,0:03:41.984
Chúng ta có đầy đủ dữ liệu.

0:03:41.984,0:03:45.102
Một bộ dữ liệu cực kỳ phong phú [br]về thành phố ngày nay,

0:03:45.102,0:03:48.348
có lẽ còn phong phú hơn hẳn [br]bộ dữ liệu trước đây.

0:03:48.348,0:03:50.272
Thế thì, ta có thể làm gì với nó?

0:03:50.272,0:03:53.142
Tôi nghĩ điều đầu tiên [br]ta có thể cố tìm hiểu là

0:03:53.142,0:03:55.480
sự phân chia cấu trúc xã hội.

0:03:55.480,0:03:58.824
Cái gì ta chọn làm, [br]và không làm,

0:03:58.824,0:04:00.756
nếu bạn suy nghĩ về chuyện này,

0:04:00.756,0:04:04.970
cái ta làm với dữ liệu là ngắm [br]kính viễn vọng không gian vào thành phố,

0:04:04.970,0:04:07.199
xem nó như là [br]quán cà phê trường trung học,

0:04:07.199,0:04:10.937
xem cách mọi người chọn chỗ[br]cho mình trên sơ đồ.

0:04:10.937,0:04:14.250
Có lẽ, đã đến lúc cần xáo trộn[br]sơ đồ này lên một chút.

0:04:14.250,0:04:16.790
Một điều nữa, [br]ta bắt đầu nhận ra rằng

0:04:16.790,0:04:19.428
chủng tộc là đại diện kém cỏi [br]cho sự đa dạng.

0:04:19.428,0:04:22.365
Chúng ta có người [br]từ tất cả các chủng tộc

0:04:22.365,0:04:24.271
trên khắp bản đồ ở đây -

0:04:24.271,0:04:27.497
nếu chỉ nhìn vào chủng tộc thì[br]không thật sự đóng góp

0:04:27.497,0:04:29.785
vào sự phát triển của đa dạng.

0:04:29.785,0:04:31.954
Thế nên, nếu cố gắng [br]dùng sự đa dạng

0:04:31.954,0:04:34.605
để đối đầu với một số [br]những vấn đề bất trị hơn,

0:04:34.605,0:04:37.899
ta cần bắt đầu nghĩ về [br]nó theo một hướng mới.

0:04:37.899,0:04:41.426
Và điều cuối cùng, [br]ta có khả năng can thiệp

0:04:41.426,0:04:44.520
để uốn nắn lại [br]thành phố theo hướng mới,

0:04:44.520,0:04:47.120
và tôi tin tưởng rằng [br]với năng lực đó,

0:04:47.120,0:04:50.185
ta cần gánh vác [br]trách nhiệm để làm việc này.

0:04:50.185,0:04:51.950
Thế thì, thành phố là gì?

0:04:51.950,0:04:54.156
Tôi nghĩ một số người [br]sẽ nói đó là

0:04:54.156,0:04:57.316
một vùng địa lý hay một tập hợp[br]đường và nhà,

0:04:57.316,0:05:00.068
nhưng tôi tin rằng thành phố [br]là tập hợp mối quan hệ

0:05:00.068,0:05:01.889
giữa những người sống ở đó, và

0:05:01.889,0:05:07.680
tôi tin rằng nếu thật sự bắt đầu [br]ghi chép về mối quan hệ này,

0:05:07.680,0:05:09.543
có lẽ ta sẽ có một hình dung rõ nét

0:05:09.543,0:05:12.368
về làm thế nào tạo nên thành phố[br]mà ta mong muốn.

0:05:12.368,0:05:13.785
Xin cảm ơn!

0:05:13.785,0:05:15.749
(Vỗ tay)