1
00:00:00,986 --> 00:00:05,178
Op maandag en donderdag
leer ik hoe te sterven.

2
00:00:05,178 --> 00:00:07,102
Ik noem ze mijn einddagen.

3
00:00:07,102 --> 00:00:09,936
Mijn vrouw Fernanda 
houdt niet van de term,

4
00:00:09,936 --> 00:00:14,738
maar veel mensen in mijn familie 
stierven aan melanoomkanker.

5
00:00:14,738 --> 00:00:17,373
Ook mijn ouders 
en grootouders hadden het.

6
00:00:17,373 --> 00:00:20,657
Ik bleef maar denken dat ik ooit 
bij een arts zou zitten

7
00:00:20,657 --> 00:00:22,779
die mijn tests bekijkt en zegt:

8
00:00:22,779 --> 00:00:25,094
"Ricardo, het ziet er 
niet erg goed uit.

9
00:00:25,094 --> 00:00:27,773
Je hebt nog zes maanden 
tot een jaar te leven."

10
00:00:27,773 --> 00:00:31,019
Je denkt na over wat je zou 
doen met deze tijd.

11
00:00:31,034 --> 00:00:33,814
Je zegt: "Ik ga meer tijd 
doorbrengen met de kinderen.

12
00:00:33,839 --> 00:00:35,396
Ik ga nog wat plaatsen bezoeken,

13
00:00:35,423 --> 00:00:38,161
bergen op en af lopen, 
dingen bekijken

14
00:00:38,161 --> 00:00:42,039
en al die dingen doen 
waar ik de tijd niet voor had."

15
00:00:42,039 --> 00:00:43,639
Maar natuurlijk weten we allemaal

16
00:00:43,639 --> 00:00:46,623
dat dat bitterzoete 
herinneringen gaan zijn.

17
00:00:46,623 --> 00:00:47,946
Heel moeilijk om te doen.

18
00:00:47,946 --> 00:00:51,599
Je gaat waarschijnlijk 
heel wat zitten grienen.

19
00:00:51,599 --> 00:00:53,986
Dus vond ik dat ik 
iets anders moest doen.

20
00:00:53,986 --> 00:00:58,825
Elke maandag en donderdag
ga ik mijn einddagen benutten.

21
00:00:58,825 --> 00:01:01,194
Ik ga die dagen doorbrengen

22
00:01:01,194 --> 00:01:04,721
met wat ik zou doen 
als ik dat nieuws had ontvangen.

23
00:01:04,721 --> 00:01:06,094
(Gelach)

24
00:01:06,094 --> 00:01:08,128
Wanneer je erover nadenkt -

25
00:01:08,128 --> 00:01:12,293
(Applaus)

26
00:01:12,293 --> 00:01:17,210
Vaak zien we het tegengestelde 
van werken als vrije tijd.

27
00:01:17,247 --> 00:01:20,314
Je zegt, ach, ik heb 
wat vrije tijd nodig, enzovoort.

28
00:01:20,314 --> 00:01:23,851
Maar feit is dat vrije tijd 
een zeer drukke zaak is.

29
00:01:23,851 --> 00:01:26,250
Je gaat golfen en tennissen, 
mensen ontmoeten,

30
00:01:26,250 --> 00:01:29,360
je gaat lunchen, 
je bent te laat voor de film.

31
00:01:29,362 --> 00:01:31,410
Zeer belastend.

32
00:01:31,410 --> 00:01:34,910
Het tegenovergestelde van werk 
is nietsdoen.

33
00:01:34,910 --> 00:01:38,235
Maar zeer weinigen van ons weten 
wat te beginnen met nietsdoen.

34
00:01:38,235 --> 00:01:42,002
Als je kijkt naar hoe we 
ons leven meestal indelen,

35
00:01:42,007 --> 00:01:46,561
dan zie je dat 
in de periodes met veel geld

36
00:01:46,561 --> 00:01:48,558
we heel weinig tijd hebben.

37
00:01:48,558 --> 00:01:53,585
En als we eindelijk tijd hebben, 
hebben we geen geld of gezondheid meer.

38
00:01:53,585 --> 00:01:58,205
Daar hebben we als bedrijf 
de laatste 30 jaar over nagedacht.

39
00:01:58,205 --> 00:02:01,376
Dit is een gecompliceerd bedrijf 
met duizenden werknemers

40
00:02:01,376 --> 00:02:03,736
en honderden miljoenen dollars omzet.

41
00:02:03,736 --> 00:02:10,288
Het maakt raketbrandstofsystemen, 
beheert 4.000 geldautomaten in Brazilië,

42
00:02:10,288 --> 00:02:13,646
berekent voor tienduizenden 
de inkomstenbelasting.

43
00:02:13,646 --> 00:02:17,258
Dus geen simpel bedrijfje.

44
00:02:17,258 --> 00:02:19,386
We keken ernaar en zeiden:

45
00:02:19,386 --> 00:02:24,254
"Laten we een bedrijf 
op mensenmaat maken.

46
00:02:24,254 --> 00:02:26,634
We halen alle kostschoolaspecten weg

47
00:02:26,634 --> 00:02:28,783
van wanneer je aankomt, 
van hoe je je kleedt,

48
00:02:28,783 --> 00:02:31,745
hoe je naar vergaderingen komt, 
wat je zegt, wat je niet zegt.

49
00:02:31,745 --> 00:02:34,412
En laten we zien 
wat we overhouden.

50
00:02:34,412 --> 00:02:36,242
30 jaar geleden begonnen we

51
00:02:36,242 --> 00:02:38,767
dit aan te pakken.

52
00:02:38,767 --> 00:02:40,964
We hertekenden het pensioen,

53
00:02:40,964 --> 00:02:44,106
de hele grafiek van onze levensloop.

54
00:02:44,106 --> 00:02:47,263
In plaats van te gaan 
bergbeklimmen op je 82ste,

55
00:02:47,263 --> 00:02:49,436
waarom niet volgende week?

56
00:02:49,436 --> 00:02:50,791
We doen het zo:

57
00:02:50,791 --> 00:02:54,737
je kan je woensdagen afkopen
voor 10 procent van je salaris.

58
00:02:54,737 --> 00:02:59,440
Als je violist wil zijn, 
wat je waarschijnlijk niet bent,

59
00:02:59,440 --> 00:03:01,594
dan doe je dat op woensdag.

60
00:03:01,594 --> 00:03:02,941
Wat we ontdekten -

61
00:03:02,941 --> 00:03:05,478
we dachten, het gaan de ouderen zijn

62
00:03:05,478 --> 00:03:08,077
die zich voor dit programma 
echt gaan interesseren.

63
00:03:08,077 --> 00:03:10,531
De gemiddelde leeftijd 
van de eersten die meededen,

64
00:03:10,531 --> 00:03:11,979
was 29, uiteraard.

65
00:03:11,979 --> 00:03:13,337
We bekeken het

66
00:03:13,337 --> 00:03:15,837
en vonden dat we het 
anders moesten aanpakken.

67
00:03:15,837 --> 00:03:17,608
We vroegen ons af

68
00:03:17,608 --> 00:03:19,982
of we wel willen weten 
hoe laat je kwam werken,

69
00:03:19,982 --> 00:03:21,233
hoe laat je wegging, enz.?

70
00:03:21,233 --> 00:03:23,587
Kunnen we dat niet inruilen 
voor een contract

71
00:03:23,587 --> 00:03:27,049
om iets van je te kopen, 
een soort werk?

72
00:03:27,049 --> 00:03:29,070
Waarom bouwen we een hoofdkantoor?

73
00:03:29,070 --> 00:03:31,838
Gaat het niet om een ego-kwestie, 
om solide te lijken

74
00:03:31,838 --> 00:03:33,717
en groot en belangrijk?

75
00:03:33,717 --> 00:03:37,001
Maar jij moet daarvoor 
wel twee uur door de stad?

76
00:03:37,001 --> 00:03:40,532
We zetten die vragen op een rijtje.

77
00:03:40,532 --> 00:03:41,925
Zo bijvoorbeeld.

78
00:03:41,925 --> 00:03:44,207
Eén: hoe vinden we mensen?

79
00:03:44,207 --> 00:03:47,390
We gingen mensen aanwerven 
en zegden:

80
00:03:47,390 --> 00:03:48,943
"Als je bij ons begint,

81
00:03:48,943 --> 00:03:50,855
krijg je van ons 
na een paar gesprekken

82
00:03:50,855 --> 00:03:53,337
geen contract voor het leven.

83
00:03:53,337 --> 00:03:55,577
Zo doen wij dat niet.

84
00:03:55,577 --> 00:03:57,832
Doe je interviews.

85
00:03:57,832 --> 00:04:01,268
Iedereen die erin geïnteresseerd is, 
zal komen opdagen.

86
00:04:01,268 --> 00:04:05,261
En dan zien we wel 
op intuïtie wat dat oplevert,

87
00:04:05,261 --> 00:04:09,303
in plaats van pietepeuterig nagaan 
of je wel je de juiste persoon bent.

88
00:04:09,303 --> 00:04:11,060
Daarna kom je terug.

89
00:04:11,060 --> 00:04:14,621
Loop een halve of hele dag rond 
in het bedrijf, praat met wie je wil.

90
00:04:14,621 --> 00:04:17,541
Verzeker je ervan 
dat wij de bruid zijn die je zoekt

91
00:04:17,541 --> 00:04:20,605
en niet alle bullshit die we 
in onze eigen advertenties zetten."

92
00:04:20,605 --> 00:04:22,681
(Gelach)

93
00:04:22,681 --> 00:04:26,377
Geleidelijk aan evolueerden we 
naar een proces waar we dingen zeggen als:

94
00:04:26,377 --> 00:04:28,578
"We willen geen leiders in het bedrijf

95
00:04:28,578 --> 00:04:31,571
die niet eerst zijn geïnterviewd 
en goedgekeurd

96
00:04:31,571 --> 00:04:34,132
door hun toekomstige ondergeschikten."

97
00:04:34,132 --> 00:04:39,009
Om de zes maanden wordt iedereen 
anoniem als leider geëvalueerd.

98
00:04:39,588 --> 00:04:43,620
Dit bepaalt of ze 
in die leidende positie blijven,

99
00:04:43,620 --> 00:04:46,410
die, zoals je weet, vaak 
van de omstandigheden afhangt.

100
00:04:46,410 --> 00:04:52,464
Als ze geen 70, 80 procent halen, 
blijven ze niet.

101
00:04:52,464 --> 00:04:56,803
Dat is waarschijnlijk de reden 
waarom ik de laatste 10 jaar geen CEO was.

102
00:04:56,803 --> 00:05:00,169
Na verloop van tijd 
stelden we andere vragen.

103
00:05:00,169 --> 00:05:02,215
We zeiden dingen als:

104
00:05:02,215 --> 00:05:05,544
"Waarom kunnen mensen 
hun eigen salarissen niet bepalen?

105
00:05:05,544 --> 00:05:07,120
Wat moeten ze daarvoor weten?"

106
00:05:07,120 --> 00:05:09,183
Slechts drie dingen:

107
00:05:09,183 --> 00:05:11,118
wat mensen verdienen in het bedrijf,

108
00:05:11,118 --> 00:05:14,387
hoeveel mensen ergens anders 
in een soortgelijk bedrijf verdienen

109
00:05:14,387 --> 00:05:16,346
en hoeveel we in het algemeen verdienen,

110
00:05:16,346 --> 00:05:18,495
om te zien of we het ons 
kunnen veroorloven.

111
00:05:18,495 --> 00:05:20,264
Ze kregen deze drie gegevens.

112
00:05:20,264 --> 00:05:22,272
We plaatsten in de cafetaria

113
00:05:22,272 --> 00:05:24,503
een computer 
waar je kon nagaan en vragen

114
00:05:24,503 --> 00:05:27,110
wat iemand besteedde, 
hoeveel iemand verdiende,

115
00:05:27,110 --> 00:05:29,450
wat ze bijdroegen, 
wat het bedrijf opbracht,

116
00:05:29,450 --> 00:05:31,760
wat de marges waren, enzovoort.

117
00:05:31,760 --> 00:05:34,522
Dit was 25 jaar geleden.

118
00:05:35,452 --> 00:05:38,187
Toen mensen deze informatie kregen,

119
00:05:38,187 --> 00:05:41,296
zeiden we dingen als: "Wij kijken niet 
naar je kostenrapport,

120
00:05:41,296 --> 00:05:43,868
niet hoeveel vakantie je neemt,

121
00:05:43,892 --> 00:05:45,330
niet waar je werkt."

122
00:05:45,330 --> 00:05:48,816
Op een gegeven moment hadden we 
14 verschillende kantoren in de stad,

123
00:05:48,816 --> 00:05:51,700
en we zeiden: "Ga naar wat 
het dichtst bij je huis is,

124
00:05:51,700 --> 00:05:54,761
of het dichtst bij de klant 
die je vandaag gaat bezoeken.

125
00:05:54,761 --> 00:05:56,770
We hoeven niet te weten waar je bent.

126
00:05:56,770 --> 00:06:00,895
Zelfs toen we zo’n 5.000 mensen 
in het bedrijf hadden,

127
00:06:00,895 --> 00:06:04,273
hadden we maar twee mensen 
in de HR-afdeling,

128
00:06:04,273 --> 00:06:06,671
en gelukkig is één ervan 
met pensioen gegaan.

129
00:06:06,671 --> 00:06:08,630
(Gelach)

130
00:06:08,630 --> 00:06:12,384
Het ging erom hoe 
we kunnen zorgen voor mensen.

131
00:06:12,384 --> 00:06:14,187
Mensen zijn 
het enige wat we hebben.

132
00:06:14,187 --> 00:06:17,625
We kunnen geen afdeling hebben 
om mensen na te lopen en te controleren.

133
00:06:17,625 --> 00:06:23,006
Toen we ondervonden dat dit werkte 
en we uitkeken naar -

134
00:06:23,006 --> 00:06:25,701
en dat is, denk ik, het belangrijkste 
wat ik zocht

135
00:06:25,701 --> 00:06:27,744
in de einddagen en in het bedrijf:

136
00:06:27,744 --> 00:06:31,313
hoe organiseer je je om wijs te worden?

137
00:06:31,313 --> 00:06:35,989
Wij komen uit een tijdperk van revolutie, 
industriële revolutie,

138
00:06:35,989 --> 00:06:38,562
een tijdperk van informatie, 
een tijdperk van kennis,

139
00:06:38,562 --> 00:06:41,704
maar we zijn niet dichter 
bij het tijdperk van wijsheid gekomen.

140
00:06:41,704 --> 00:06:44,611
Hoe ontwerpen we, hoe organiseren we 
voor meer wijsheid?

141
00:06:44,611 --> 00:06:46,154
Vaak is de slimste

142
00:06:46,154 --> 00:06:50,501
of de intelligentste beslissing 
niet de beste.

143
00:06:50,501 --> 00:06:52,883
We zeggen dingen als:

144
00:06:52,883 --> 00:06:56,890
"Laten we afspreken dat je per week 
57 dingen gaat verkopen.

145
00:06:56,890 --> 00:07:00,563
Heb je ze voor woensdag verkocht, 
ga dan naar het strand.

146
00:07:00,563 --> 00:07:04,274
Creëer geen probleem voor ons, 
voor de productie, voor de toepassing.

147
00:07:04,274 --> 00:07:07,027
Want dan moeten we uitbreiden 
concurrenten uitkopen,

148
00:07:07,027 --> 00:07:09,919
allerlei dingen gaan doen, 
omdat je te veel dingen verkocht.

149
00:07:09,919 --> 00:07:12,185
Ga naar het strand en kom maandag terug."

150
00:07:12,185 --> 00:07:15,271
(Gelach) 
(Applaus)

151
00:07:15,271 --> 00:07:18,610
Het proces is 'zoeken naar wijsheid'.

152
00:07:18,610 --> 00:07:22,150
Daarbij wilden we natuurlijk 
dat de mensen alles wisten,

153
00:07:22,150 --> 00:07:25,519
dat het er echt democratisch aan toe ging.

154
00:07:25,519 --> 00:07:30,550
Dus hield ons bestuur twee zetels open, 
met dezelfde stemrechten,

155
00:07:30,550 --> 00:07:33,328
voor de eerste twee mensen 
die kwamen opdagen.

156
00:07:33,328 --> 00:07:34,896
(Gelach)

157
00:07:34,896 --> 00:07:39,462
Zo konden poetsvrouwen meestemmen 
op een bestuursvergadering,

158
00:07:39,462 --> 00:07:43,228
samen met een heleboel belangrijke 
mensen in pakken en stropdassen.

159
00:07:43,228 --> 00:07:46,857
Dat hield ons eerlijk.

160
00:07:46,857 --> 00:07:50,606
We keken naar de mensen 
die bij ons kwamen,

161
00:07:50,606 --> 00:07:52,184
we zegden - wacht even -

162
00:07:52,184 --> 00:07:55,067
mensen vroegen 
waar ze moesten gaan zitten,

163
00:07:55,067 --> 00:07:58,307
hoe ze moesten werken, 
waar ze over 5 jaar zouden staan.

164
00:07:58,308 --> 00:08:01,386
We bekeken het en zeiden: 
"We moeten veel eerder beginnen.

165
00:08:01,386 --> 00:08:02,409
Waar beginnen we?"

166
00:08:02,409 --> 00:08:04,924
Vanaf de kleuterschool, vonden we.

167
00:08:04,924 --> 00:08:09,581
We stichtten in 11 jaar tijd drie scholen,

168
00:08:09,581 --> 00:08:11,883
waar we dezelfde vragen stelden.

169
00:08:11,883 --> 00:08:14,795
Hoe richt je een school in voor wijsheid?

170
00:08:14,795 --> 00:08:17,564
Je kan natuurlijk de leraren bijscholen,

171
00:08:17,564 --> 00:08:19,398
de bestuurders meer laten doen en zo.

172
00:08:19,401 --> 00:08:25,333
Maar feit is dat wat we doen 
met onderwijs volledig achterhaald is.

173
00:08:25,333 --> 00:08:27,831
De rol van de leerkracht 
is volledig achterhaald.

174
00:08:27,831 --> 00:08:33,477
Achter elkaar rekenen, biologie, 
het 14e-eeuwse Frankrijk, dat is onzin.

175
00:08:33,482 --> 00:08:38,183
(Applaus)

176
00:08:38,183 --> 00:08:40,913
We vroegen ons af 
hoe het dan wel moest.

177
00:08:40,913 --> 00:08:44,482
Samen met mensen 
die van onderwijs houden,

178
00:08:44,482 --> 00:08:49,487
mensen zoals Paulo Freire en 
twee ministers van onderwijs in Brazilië

179
00:08:49,487 --> 00:08:53,986
zochten we uit hoe die nieuwe school 
er moest uitzien.

180
00:08:54,013 --> 00:08:57,746
We richtten de Lumiarschool op.

181
00:08:57,746 --> 00:08:59,898
Een ervan is een openbare school.

182
00:08:59,898 --> 00:09:01,704
Lumiar betekent:

183
00:09:01,704 --> 00:09:05,881
we splitsen de rol van leraar op.

184
00:09:05,881 --> 00:09:08,242
Een noemen we een tutor.

185
00:09:08,242 --> 00:09:13,217
Een tutor, in de oud-Griekse betekenis 
van ‘paideia’: let op het kind.

186
00:09:13,217 --> 00:09:16,687
Wat gebeurt thuis, wat drijft hen, enz...

187
00:09:16,687 --> 00:09:18,627
Maar onderwijs alsjeblieft niet

188
00:09:18,627 --> 00:09:21,797
omdat in vergelijking met Google 
jouw kennis futiel is.

189
00:09:21,797 --> 00:09:22,949
Hou dat voor jezelf.

190
00:09:22,949 --> 00:09:24,297
(Gelach)

191
00:09:24,297 --> 00:09:28,250
Nu brengen we mensen 
naar de school met twee dingen:

192
00:09:28,250 --> 00:09:30,344
passie en expertise. 


193
00:09:30,344 --> 00:09:32,438
Soms is het hun beroep, soms niet.

194
00:09:32,438 --> 00:09:34,534
We gebruiken senioren,

195
00:09:34,534 --> 00:09:38,887
de 25 procent van de bevolking 
met wijsheid die niemand meer wil hebben.

196
00:09:38,887 --> 00:09:41,494
We vragen hen:

197
00:09:41,494 --> 00:09:45,330
"Leer deze kinderen 
waar je echt in gelooft.”

198
00:09:45,330 --> 00:09:47,946
We hebben violisten 
die wiskunde onderwijzen.

199
00:09:47,946 --> 00:09:50,511
We hebben allerlei dingen waar we zeggen:

200
00:09:50,511 --> 00:09:53,492
"Maak je geen zorgen over de leerstof.”

201
00:09:53,492 --> 00:09:58,456
We hebben ongeveer 10 grote onderwerpen 
die lopen van 2 tot 17.

202
00:09:58,456 --> 00:10:02,846
Dingen als: hoe kunnen we 
onszelf meten als mens?

203
00:10:02,846 --> 00:10:06,472
Dat omvat wiskunde, natuurkunde 
en van die dingen.

204
00:10:06,472 --> 00:10:08,336
Hoe uiten we onszelf?

205
00:10:08,336 --> 00:10:10,741
Dus is er plaats 
voor muziek en literatuur, enz.,

206
00:10:10,741 --> 00:10:12,385
maar ook voor grammatica.

207
00:10:12,385 --> 00:10:14,822
We hebben de dingen 
die iedereen vergeten is,

208
00:10:14,822 --> 00:10:17,731
waarschijnlijk de meest belangrijke 
dingen in het leven.

209
00:10:17,731 --> 00:10:21,309
De zeer belangrijke dingen in het leven 
waar we niets over weten.

210
00:10:21,309 --> 00:10:23,549
We weten niets over de liefde,

211
00:10:23,549 --> 00:10:25,281
we weten niets over de dood,

212
00:10:25,281 --> 00:10:27,718
we weten niet 
waarom we hier zijn.

213
00:10:27,718 --> 00:10:32,252
Dus moeten we praten 
over alles wat we niet weten.

214
00:10:32,252 --> 00:10:34,356
Daar besteden we veel tijd aan.

215
00:10:34,356 --> 00:10:38,821
(Applaus)

216
00:10:39,951 --> 00:10:42,869
Door de jaren heen 
gingen we de dingen anders doen.

217
00:10:42,869 --> 00:10:45,031
Waarom moest je kinderen terechtwijzen

218
00:10:45,031 --> 00:10:47,822
en zeggen: ga zitten, kom hier, 
doe dat, enzovoort.

219
00:10:47,822 --> 00:10:50,977
We lieten de kinderen iets doen 
wat we een cirkel noemden.

220
00:10:50,977 --> 00:10:52,562
Die vergadert eens per week.

221
00:10:52,562 --> 00:10:54,712
We zeiden: "Jullie stellen de regels op

222
00:10:54,712 --> 00:10:57,039
en dan moet je beslissen 
wat je ermee wilt doen.

223
00:10:57,039 --> 00:10:59,221
Willen jullie je tegen het hoofd slaan?

224
00:10:59,221 --> 00:11:01,543
Tuurlijk, probeer het een week."

225
00:11:01,543 --> 00:11:05,208
Ze kwamen met precies 
dezelfde regels als de onze,

226
00:11:05,208 --> 00:11:07,169
behalve dat het de hunne waren.

227
00:11:07,169 --> 00:11:09,114
Zij hebben de macht,

228
00:11:09,114 --> 00:11:14,106
wat betekent, dat ze kinderen 
kunnen schorsen en van school sturen.

229
00:11:14,106 --> 00:11:19,504
We spelen geen school, zij beslissen echt.

230
00:11:19,504 --> 00:11:22,547
In dezelfde geest

231
00:11:22,547 --> 00:11:24,941
houden we een digitale mozaïek bij,

232
00:11:24,941 --> 00:11:28,572
want dit is geen constructivisme 
of Montessori of zoiets.

233
00:11:28,572 --> 00:11:32,110
We houden het Braziliaanse curriculum aan

234
00:11:32,110 --> 00:11:34,618
met 600 tegels van een mozaïek,

235
00:11:34,618 --> 00:11:37,995
waaraan we deze kinderen willen 
blootstellen tegen dat ze 17 zijn.

236
00:11:37,995 --> 00:11:40,750
We volgen ze nauwgezet 
zodat we weten hoe ze het doen:

237
00:11:40,750 --> 00:11:44,790
je bent nu niet geïnteresseerd in dit, 
laten we een jaartje wachten.

238
00:11:44,804 --> 00:11:49,036
De kinderen zijn niet opgedeeld 
volgens leeftijd,

239
00:11:49,036 --> 00:11:52,762
zodat een 6-jarige kan samenzitten 
met een 11-jarige.

240
00:11:52,762 --> 00:11:55,127
Zo voorkom je de bendes en de groepen

241
00:11:55,127 --> 00:11:59,012
en dat soort dingen 
die we vaak in de scholen hebben.

242
00:11:59,012 --> 00:12:01,453
Ze quoteren zichzelf om de paar uur

243
00:12:01,453 --> 00:12:05,254
met een app van 0 tot 100%.

244
00:12:05,254 --> 00:12:09,689
Totdat we weten dat ze 37% 
halen op dit onderwerp,

245
00:12:09,689 --> 00:12:14,584
zodat ze er genoeg over weten 
om door te gaan.

246
00:12:14,584 --> 00:12:19,827
Zo zijn er cursussen W.K. Voetbal, 
of een fiets in elkaar steken.

247
00:12:19,827 --> 00:12:24,098
Zo heb je een 45-daagse cursus 
over het bouwen van een fiets.

248
00:12:24,098 --> 00:12:28,667
Probeer eens een fiets te bouwen 
zonder te weten dat pi 3,1416 is.

249
00:12:28,667 --> 00:12:30,431
Gaat niet.

250
00:12:30,431 --> 00:12:34,903
Proberen jullie eens iets te bedenken 
waar je 3,1416 voor nodig hebt.

251
00:12:34,903 --> 00:12:36,429
Je weet het niet meer.

252
00:12:36,429 --> 00:12:39,020
Dat ben je kwijt en daar 
proberen we iets aan te doen.

253
00:12:39,020 --> 00:12:41,754
Dat is zoeken naar wijsheid 
in die school.

254
00:12:41,754 --> 00:12:46,694
Dat brengt ons terug naar deze grafiek 
en deze indeling van ons leven.

255
00:12:47,090 --> 00:12:49,751
Ik verdiende, als ik erover nadenk, 
een hoop geld.

256
00:12:49,751 --> 00:12:53,998
Als je dan zegt: nu is het tijd 
om iets terug te geven -

257
00:12:53,998 --> 00:12:57,570
wel, als je iets terug hebt 
te geven, dan heb je te veel genomen.

258
00:12:57,570 --> 00:13:01,792
(Gelach) 
(Applaus)

259
00:13:04,142 --> 00:13:07,402
Ik denk wel eens dat Warren Buffet 
op een dag wakker wordt

260
00:13:07,402 --> 00:13:10,786
en ziet dat hij 30 miljard dollar 
meer heeft dan hij dacht te hebben.

261
00:13:10,786 --> 00:13:12,898
Hij vraagt zich af 
wat hij ermee gaat doen

262
00:13:12,898 --> 00:13:15,915
en zegt: "Ik geef het aan iemand 
die het echt nodig heeft.

263
00:13:15,915 --> 00:13:17,752
Ik geef het aan Bill Gates.”

264
00:13:17,752 --> 00:13:20,419
(Gelach)

265
00:13:20,749 --> 00:13:23,236
Mijn financieel adviseur in New York,

266
00:13:23,236 --> 00:13:25,129
zegt: "Jij bent een rare kerel,

267
00:13:25,129 --> 00:13:28,402
je had vandaag 4,1 keer 
meer geld kunnen hebben

268
00:13:28,402 --> 00:13:32,018
als je geld met geld had verdiend 
in plaats van het meteen te delen.

269
00:13:32,018 --> 00:13:34,480
Maar ik verkies om meteen te delen.

270
00:13:34,480 --> 00:13:37,786
(Applaus)

271
00:13:37,786 --> 00:13:42,058
Ik onderwees een tijdje 
MBA's aan het MIT.

272
00:13:42,058 --> 00:13:44,574
Ik kwam eens terecht 
op het Mount Auburn Cemetery.

273
00:13:44,574 --> 00:13:46,858
Het is een mooie begraafplaats 
in Cambridge.

274
00:13:46,858 --> 00:13:49,650
Het was net mijn verjaardag 
en ik zat te denken.

275
00:13:49,650 --> 00:13:52,044
Ik zag al die grafstenen

276
00:13:52,044 --> 00:13:54,817
van prachtige mensen 
die grote dingen hadden gedaan

277
00:13:54,817 --> 00:13:58,699
en ik dacht: 
"Waarvoor wil ik herinnerd worden?”

278
00:13:58,889 --> 00:14:00,485
Ik wandelde nog wat rond,

279
00:14:00,485 --> 00:14:02,930
en een ander idee kwam bij me op,

280
00:14:02,930 --> 00:14:05,233
een dat mij beter lag, dat wel:

281
00:14:05,233 --> 00:14:08,120
"Wil ik eigenlijk wel herinnerd worden?

282
00:14:08,120 --> 00:14:10,257
(Gelach)

283
00:14:10,257 --> 00:14:13,078
Dat bracht me op verschillende plaatsen.

284
00:14:13,078 --> 00:14:17,326
Op mijn 50ste zaten mijn vrouw Fernanda 
en ik een hele middag

285
00:14:17,326 --> 00:14:19,508
bij een grote kuil met vuur.

286
00:14:19,508 --> 00:14:23,084
Ik gooide alles 
wat ik ooit had gedaan in dat vuur.

287
00:14:23,084 --> 00:14:25,471
Een boek in 38 talen,

288
00:14:25,471 --> 00:14:29,018
honderden artikelen, dvd's, alles.

289
00:14:29,018 --> 00:14:30,438
Dat deed twee dingen.

290
00:14:30,438 --> 00:14:35,363
Een, het bevrijdde onze vijf kinderen 
om in onze voetstappen te moeten lopen -

291
00:14:35,363 --> 00:14:37,019
Ze weten niet wat ik doe.

292
00:14:37,019 --> 00:14:38,243
(Gelach)

293
00:14:38,243 --> 00:14:39,552
Wat goed is.

294
00:14:39,552 --> 00:14:41,477
Ik ben niet van plan om ze ooit

295
00:14:41,477 --> 00:14:43,871
te zeggen: 
"Ooit is dit alles van jou.”

296
00:14:43,871 --> 00:14:45,428
(Gelach)

297
00:14:45,428 --> 00:14:48,960
De vijf kinderen weten niets, 
dat is goed.

298
00:14:48,960 --> 00:14:50,641
En het tweede ding:

299
00:14:50,641 --> 00:14:55,339
ik bevrijdde mezelf van deze molensteen 
van voorbije prestaties.

300
00:14:55,339 --> 00:14:59,837
Ik kan altijd weer iets nieuws beginnen

301
00:14:59,837 --> 00:15:01,958
op die einddagen.

302
00:15:01,958 --> 00:15:03,375
Sommige mensen zouden zeggen:

303
00:15:03,375 --> 00:15:05,913
"Zo, nu heb je de tijd op die einddagen,

304
00:15:05,913 --> 00:15:07,771
nu kan je van alles gaan doen."

305
00:15:07,771 --> 00:15:10,093
Nee, we zijn al naar de stranden geweest,

306
00:15:10,093 --> 00:15:12,655
naar Samoa, de Malediven en Mozambique,

307
00:15:12,655 --> 00:15:14,421
dat hebben we gehad.

308
00:15:14,421 --> 00:15:16,530
Ik heb bergen beklommen 
in de Himalaya.

309
00:15:16,530 --> 00:15:20,401
Ik dook 60 meter diep 
om hamerhaaien te zien.

310
00:15:20,401 --> 00:15:24,952
59 dagen reisde ik op de rug van een kameel 
van Tsjaad naar Timboektoe.

311
00:15:24,952 --> 00:15:28,943
Per hondenslee ging ik 
naar de magnetische Noordpool.

312
00:15:28,943 --> 00:15:30,719
Dat hebben we gehad.

313
00:15:30,719 --> 00:15:36,722
Dat noem ik mijn lege-emmerlijst.

314
00:15:36,722 --> 00:15:39,701
(Gelach)

315
00:15:39,701 --> 00:15:42,368
Zo bekijk ik deze dagen en ik denk

316
00:15:42,368 --> 00:15:46,017
dat ik niet met pensioen ben. 
Ik voel me helemaal niet gepensioneerd.

317
00:15:46,017 --> 00:15:47,918
Ik ben bezig aan een nieuw boek.

318
00:15:47,918 --> 00:15:51,731
We begonnen in de afgelopen twee jaar 
met drie nieuwe bedrijven.

319
00:15:51,731 --> 00:15:56,934
Ik ben nu bezig om dit schoolsysteem 
gratis aan de wereld te schenken,

320
00:15:56,934 --> 00:16:00,363
en ik heb, interessant genoeg, gevonden 
dat niemand het gratis wil.

321
00:16:00,387 --> 00:16:02,325
Al 10 jaar lang probeer ik

322
00:16:02,325 --> 00:16:05,750
het publiek systeem te winnen 
voor mijn systeem.

323
00:16:05,750 --> 00:16:14,525
De openbare scholen halen 43%
en ons systeem 91%.

324
00:16:15,531 --> 00:16:17,964
Maar gratis wil niemand het.

325
00:16:17,964 --> 00:16:21,158
Misschien zal het lukken 
als we er geld voor gaan vragen.

326
00:16:21,158 --> 00:16:24,939
Maar dat is slechts één van de dingen 
die we willen doen.

327
00:16:24,939 --> 00:16:28,256
Een boodschap voor iedereen hier

328
00:16:28,256 --> 00:16:30,008
zie ik een beetje als dit:

329
00:16:30,008 --> 00:16:33,165
we hebben allemaal geleerd 
hoe op zondagavond

330
00:16:33,165 --> 00:16:35,202
te e-mailen en te werken vanuit huis.

331
00:16:35,202 --> 00:16:37,532
Maar zeer weinigen van ons leerden

332
00:16:37,532 --> 00:16:40,422
op maandagmiddag naar de film gaan.

333
00:16:40,422 --> 00:16:44,523
Op zoek naar wijsheid 
moeten we dat ook leren.

334
00:16:44,523 --> 00:16:48,173
Daarvoor hebben we 
een simpel instrument ontworpen:

335
00:16:48,173 --> 00:16:51,345
vraag drie waaroms op een rij.

336
00:16:51,345 --> 00:16:54,106
Voor de eerste waarom 
heb je altijd een goed antwoord.

337
00:16:54,106 --> 00:16:56,521
Bij de tweede wordt het moeilijker.

338
00:16:56,521 --> 00:17:00,460
Bij de derde waarom weet je echt niet 
waarom je doet wat je doet.

339
00:17:00,460 --> 00:17:06,688
Als je dat doet,

340
00:17:06,688 --> 00:17:08,324
kom je bij de vraag:

341
00:17:08,324 --> 00:17:10,717
waarvoor doe ik het?

342
00:17:10,717 --> 00:17:16,599
Hopelijk wens ik dat jullie 
daardoor mettertijd

343
00:17:16,599 --> 00:17:19,663
een veel wijzere toekomst tegemoet gaan.

344
00:17:19,663 --> 00:17:21,448
Heel erg bedankt.

345
00:17:21,448 --> 00:17:27,577
(Applaus)

346
00:17:33,957 --> 00:17:39,044
Chris Anderson: Ricardo, 
je bent een beetje gek.

347
00:17:39,044 --> 00:17:40,869
(Gelach)

348
00:17:40,869 --> 00:17:44,049
Voor veel mensen lijkt dit gek.

349
00:17:44,049 --> 00:17:47,438
En toch ook zo diep wijs.

350
00:17:47,438 --> 00:17:50,347
Ik probeer het aan elkaar te rijgen.

351
00:17:50,347 --> 00:17:52,442
Je ideeën zijn zo radicaal.

352
00:17:52,442 --> 00:17:57,491
In het bedrijfsleven doen deze ideeën 
al een tijdje de ronde.

353
00:17:58,191 --> 00:18:01,401
Waarschijnlijk is het percentage bedrijven 
die ze ter harte nemen

354
00:18:01,401 --> 00:18:03,303
nog steeds vrij laag.

355
00:18:03,303 --> 00:18:06,201
Heb je al een grote onderneming

356
00:18:06,201 --> 00:18:09,420
een van je ideeën zien realiseren
zodat jij "Ja!" kon roepen?

357
00:18:09,420 --> 00:18:12,857
Ricardo Semler: Het gebeurt. 
Het gebeurde ongeveer twee weken geleden

358
00:18:12,857 --> 00:18:15,077
met Richard Branson 
die tegen zijn mensen zei:

359
00:18:15,077 --> 00:18:17,779
"Ik wil jullie vakanties 
niet meer controleren.”

360
00:18:17,779 --> 00:18:19,553
Ook Netflix doet dat een beetje,

361
00:18:19,553 --> 00:18:21,880
maar ik denk niet 
dat dat heel belangrijk is.

362
00:18:21,880 --> 00:18:25,634
Ik zou het misschien graag zien gebeuren 
met een beetje missionaire ijver,

363
00:18:25,634 --> 00:18:27,208
maar dat is heel persoonlijk.

364
00:18:27,208 --> 00:18:31,420
Feit is dat er een geloofssprong nodig is 
om de controle los te laten.

365
00:18:31,420 --> 00:18:33,976
Bijna geen enkele baas 
is daar klaar voor.

366
00:18:33,976 --> 00:18:36,706
Het zal moeten komen 
van jongeren en andere mensen

367
00:18:36,706 --> 00:18:39,148
om bedrijven op een andere manier 
op te starten.

368
00:18:39,148 --> 00:18:41,116
CA: Dus dat is het belangrijkste?

369
00:18:41,116 --> 00:18:43,005
Vanuit jouw standpunt is het bewijs er,

370
00:18:43,005 --> 00:18:45,001
vanuit het zakelijk oogpunt werkt dit,

371
00:18:45,001 --> 00:18:47,709
maar mensen hebben gewoon 
niet de moed om - shshshssh.

372
00:18:47,709 --> 00:18:49,831
RS: Ze worden er niet toe aangezet.

373
00:18:49,831 --> 00:18:52,367
Je runt een bedrijf 
met een mandaat van 90 dagen.

374
00:18:52,367 --> 00:18:53,956
Het zijn kwartaalcijfers.

375
00:18:53,956 --> 00:18:56,774
Als je het niet goed doet 
in die 90 dagen, ga je eruit.

376
00:18:56,774 --> 00:19:00,605
Je zegt: "Hier is een geweldig programma, 
dat in minder dan één generatie -",

377
00:19:00,605 --> 00:19:02,529
zegt de man: "Maak dat je wegkomt."

378
00:19:02,529 --> 00:19:04,420
Dit is dus het probleem.

379
00:19:04,420 --> 00:19:07,335
(Gelach)

380
00:19:07,335 --> 00:19:12,651
CA: Wat je nastreeft in het onderwijs 
lijkt me ongelooflijk diepgaand.

381
00:19:12,651 --> 00:19:17,149
Iedereen maakt zich zorgen
over het opvoedingssysteem van hun land.

382
00:19:17,149 --> 00:19:19,922
Niemand denkt dat we een wereld bijbenen

383
00:19:19,922 --> 00:19:22,872
waar sprake is van Google 
en al deze technologische opties.

384
00:19:22,872 --> 00:19:26,742
Je hebt feitelijk bewijs 
dat kinderen in jouw systeem

385
00:19:26,742 --> 00:19:28,724
dramatisch beter presteren.

386
00:19:28,724 --> 00:19:31,859
Hoe kunnen we je daarbij helpen 
om deze ideeën uit te dragen?

387
00:19:31,859 --> 00:19:35,843
RS: Ik denk dat dat het probleem is 
van ideeën waarvan de tijd is gekomen.

388
00:19:36,750 --> 00:19:40,252
Ik ben daar nooit 
erg evangelisch over geweest.

389
00:19:40,252 --> 00:19:41,793
We presenteren het.

390
00:19:41,793 --> 00:19:43,238
Plotseling vind je mensen -

391
00:19:43,238 --> 00:19:46,673
er is een groep in Japan, 
de Semlerists, wat me heel bang maakt.

392
00:19:46,673 --> 00:19:48,918
Ze hebben 120 bedrijven.

393
00:19:48,918 --> 00:19:53,289
Ze hebben me uitgenodigd. 
Ik ben altijd bang geweest om te gaan.

394
00:19:53,289 --> 00:19:58,464
Er is een groep in Nederland 
met 600 kleine bedrijven.

395
00:19:58,464 --> 00:20:01,141
Het is iets dat 
op zichzelf zal bloeien.

396
00:20:01,141 --> 00:20:03,632
Een deel zal fout gaan, 
maakt niet uit.

397
00:20:03,632 --> 00:20:05,709
Dit zal zijn eigen plek vinden.

398
00:20:05,709 --> 00:20:08,194
Ik ben bang voor iemand die zegt:

399
00:20:08,194 --> 00:20:10,126
"Dit is zo goed dat je het moet doen.

400
00:20:10,126 --> 00:20:12,992
Laten we een systeem opzetten 
en er veel geld in steken.

401
00:20:12,992 --> 00:20:15,319
Dan zullen de mensen 
het sowieso gaan doen."

402
00:20:15,319 --> 00:20:18,563
CA: Je hebt je hele leven 
buitengewone vragen gesteld.

403
00:20:18,563 --> 00:20:21,396
Het lijkt mij de brandstof 
die dit aandrijft.

404
00:20:21,396 --> 00:20:27,265
Heb je nog andere vragen voor ons, 
voor TED, voor deze groep hier?

405
00:20:27,265 --> 00:20:31,854
RS: Ik kom altijd terug 
op variaties op de vraag

406
00:20:31,854 --> 00:20:35,105
die mijn zoon me vroeg toen hij drie was.

407
00:20:35,105 --> 00:20:39,046
We zaten in een jacuzzi, en hij zei: 
"Papa, waarom bestaan we?"

408
00:20:39,056 --> 00:20:40,620
Er is geen andere vraag.

409
00:20:40,620 --> 00:20:42,134
Niemand heeft een andere vraag.

410
00:20:42,134 --> 00:20:46,123
Vanaf drie jaar krijgen we 
variaties op deze vraag.

411
00:20:46,123 --> 00:20:51,519
Als je tijd doorbrengt in een bedrijf, 
in een bureaucratie, in een organisatie

412
00:20:51,519 --> 00:20:53,142
en je zegt -

413
00:20:53,142 --> 00:20:55,549
Hoeveel mensen ken je 
die op hun sterfbed zeiden:

414
00:20:55,549 --> 00:20:58,834
"Ik wou dat ik meer tijd 
op kantoor had doorgebracht?”

415
00:20:58,834 --> 00:21:03,314
Het gaat erom nu de moed te hebben -

416
00:21:03,314 --> 00:21:05,222
niet volgende week of maand,

417
00:21:05,222 --> 00:21:07,516
niet als je vindt 
dat je iets hebt-

418
00:21:07,516 --> 00:21:10,388
te zeggen: 
waar doe ik dit voor?

419
00:21:10,388 --> 00:21:12,505
Stop met alles. 
Ga iets anders doen.

420
00:21:12,505 --> 00:21:14,070
Het zal in orde zijn,

421
00:21:14,070 --> 00:21:16,341
het zal veel beter zijn
dan wat je doet,

422
00:21:16,341 --> 00:21:19,449
als je vastzit in een proces.

423
00:21:19,449 --> 00:21:22,651
CA: Dat lijkt mij een diepe 
en mooie manier om te eindigen

424
00:21:22,651 --> 00:21:24,277
op deze voorlaatste dag van TED.

425
00:21:24,277 --> 00:21:25,955
Ricardo Semler, dank je wel.

426
00:21:25,955 --> 00:21:27,532
RS: Dank je wel.

427
00:21:27,532 --> 00:21:29,184
(Applaus)