WEBVTT

00:00:00.764 --> 00:00:03.723
Chodźmy na południe.

00:00:05.334 --> 00:00:10.538
Wszyscy tam właściwie idziecie.

00:00:10.539 --> 00:00:15.228
To ten kierunek, w tę stronę.

00:00:16.159 --> 00:00:21.748
8 tysięcy kilometrów na południe stąd

00:00:21.749 --> 00:00:26.981
osiągniemy kres południa Ziemi,

00:00:26.982 --> 00:00:29.392
sam biegun południowy.

00:00:29.393 --> 00:00:33.200
Nie jestem odkrywcą

00:00:33.201 --> 00:00:36.112
ani ekologiem.

00:00:36.753 --> 00:00:39.391
Jestem właściwie ocaleńcem.

00:00:40.282 --> 00:00:45.850
Te fotografie pokazują zagrożenie.

00:00:45.851 --> 00:00:51.975
To topniejące lodowce z obu biegunów.

00:00:51.976 --> 00:00:53.515
Panie i panowie,

00:00:53.516 --> 00:00:59.943
wsłuchajmy się w to,
co te miejsca chcą nam powiedzieć,

00:00:59.944 --> 00:01:06.189
albo staniemy w obliczu zagłady,

00:01:06.190 --> 00:01:09.495
tu, na Ziemi.

00:01:09.636 --> 00:01:15.667
Zmierzyłem się z tymi miejscami.

00:01:15.668 --> 00:01:20.195
Pokonywanie oceanu topniejącego lodu,

00:01:20.196 --> 00:01:23.329
było najbardziej
przerażającym doświadczeniem

00:01:23.330 --> 00:01:25.856
w moim życiu.

00:01:27.117 --> 00:01:33.063
Antarktyda napawa nadzieją.

00:01:33.064 --> 00:01:39.695
Chroni ją Traktat Antarktyczny 
z 1959 roku.

00:01:40.845 --> 00:01:47.099
W 1991 roku zawarto 50-letnią umowę

00:01:47.100 --> 00:01:52.854
wstrzymującą eksploatację Antarktydy.

00:01:52.855 --> 00:01:57.694
Umowa ta może zostać zmieniona,

00:01:57.695 --> 00:02:03.057
a nawet unieważniona,

00:02:03.058 --> 00:02:07.907
już w roku 2041.

00:02:09.526 --> 00:02:12.298
Panie i panowie,

00:02:12.299 --> 00:02:18.266
ludzie daleko na północy, w Arktyce,

00:02:18.267 --> 00:02:23.587
już wykorzystują topnienie lodu.

00:02:25.325 --> 00:02:31.552
Wydobywają zasoby z obszarów
dawniej pokrytych lodem,

00:02:31.553 --> 00:02:34.960
10, 20, 30,

00:02:34.961 --> 00:02:38.044
czy nawet 100 tysięcy lat temu.

00:02:38.305 --> 00:02:41.577
Czy tak trudno się zorientować

00:02:41.578 --> 00:02:46.359
dlaczego lód topnieje?

00:02:47.940 --> 00:02:52.223
Antarktyka to niesamowite miejsce.

00:02:52.223 --> 00:02:57.947
Ostatnie 23 lata poświęciłem misji

00:02:57.947 --> 00:03:01.532
mającej zapewnić,

00:03:01.532 --> 00:03:04.296
że to, co dzieje się na północy,

00:03:04.297 --> 00:03:09.715
nigdy nie wydarzy się na południu.

00:03:09.716 --> 00:03:11.507
Kiedy to wszystko się zaczęło?

00:03:11.508 --> 00:03:14.456
Kiedy miałem 11 lat.

00:03:14.457 --> 00:03:16.327
Zobaczcie tę dziwną fryzurę.

00:03:16.327 --> 00:03:17.452
(Śmiech)

00:03:17.452 --> 00:03:22.555
Zainspirowali mnie prawdziwi odkrywcy,

00:03:22.556 --> 00:03:27.319
chciałem jako pierwszy zdobyć oba bieguny.

00:03:27.320 --> 00:03:35.045
Ponad to pomysł zostania polarnikiem

00:03:35.283 --> 00:03:39.909
podobał się dziewczynom
na imprezach czasów studenckich.

00:03:39.910 --> 00:03:41.877
To dodatkowo mnie zachęcało.

00:03:41.878 --> 00:03:45.499
Po siedmiu latach zbierania pieniędzy

00:03:45.500 --> 00:03:48.146
i siedmiu latach odmów,

00:03:48.147 --> 00:03:52.502
sugestii rodziny,

00:03:53.013 --> 00:03:57.115
by szukać pomocy psychiatrycznej,

00:03:57.115 --> 00:03:58.155
(Śmiech)

00:03:58.155 --> 00:04:04.111
pomaszerowałem z dwiema osobami 
na biegun południowy.

00:04:04.112 --> 00:04:10.139
Najdłuższy jak dotąd marsz bez asysty.

00:04:10.140 --> 00:04:13.873
Na tym zdjęciu jesteśmy na obszarze

00:04:13.874 --> 00:04:17.452
wielkości Stanów Zjednoczonych,

00:04:17.452 --> 00:04:18.935
zdani tylko na siebie.

00:04:18.935 --> 00:04:22.466
Nie mamy radia, żadnego wsparcia.

00:04:22.467 --> 00:04:29.281
Stoimy na 90% lodu całego świata,

00:04:30.220 --> 00:04:34.352
70% wody pitnej świata,

00:04:34.353 --> 00:04:36.094
Stoimy na tym.

00:04:36.095 --> 00:04:40.761
Oto moc Antarktydy.

00:04:40.762 --> 00:04:44.267
Podczas marszu trafialiśmy
na niebezpieczne szczeliny

00:04:44.268 --> 00:04:46.565
i dotkliwy chłód,

00:04:46.566 --> 00:04:52.045
który mrozi pot pod ubraniem,

00:04:52.046 --> 00:04:53.833
potrafi kruszyć zęby

00:04:53.834 --> 00:04:55.992
i zmrozić wilgoć w oczach.

00:04:55.993 --> 00:04:59.057
Troszkę tam chłodno.
(Śmiech)

00:04:59.058 --> 00:05:03.228
Po 70 trudnych dniach
dotarliśmy do bieguna południowego.

00:05:03.229 --> 00:05:04.976
Udało się.

00:05:04.977 --> 00:05:10.695
Ale podczas 70-dniowego marszu
w 1986 roku coś mi się przytrafiło,

00:05:10.696 --> 00:05:13.499
przez to jestem tutaj.

00:05:13.500 --> 00:05:18.614
Przez te 70 dni uszkodzenia 
zmieniły mi kolor oczu.

00:05:18.615 --> 00:05:20.651
Twarze pokryły się nam pęcherzami,

00:05:20.652 --> 00:05:25.643
skóra schodziła płatami
i nie wiedzieliśmy dlaczego.

00:05:25.644 --> 00:05:29.172
Po powrocie do domu usłyszeliśmy od NASA,

00:05:29.173 --> 00:05:32.028
że nad biegunem południowym

00:05:32.029 --> 00:05:34.107
odkryto dziurę ozonową.

00:05:34.107 --> 00:05:38.345
A my chodziliśmy pod nią.

00:05:39.026 --> 00:05:43.775
Promienie UV odbijały się
od lodu i wypalały nam oczy,

00:05:43.775 --> 00:05:45.796
twarze.

00:05:48.146 --> 00:05:50.696
To był niezły szok.
(Śmiech)

00:05:51.017 --> 00:05:54.261
Dało mi to do myślenia.

00:05:54.622 --> 00:05:58.067
W 1989 roku ruszyliśmy na północ.

00:05:58.067 --> 00:06:00.783
60 dni, każdy krok przez zamarznięty ocean

00:06:00.783 --> 00:06:03.942
oddalał nas od bezpiecznego lądu.

00:06:03.942 --> 00:06:06.908
Znów było rozpaczliwie zimno.

00:06:06.908 --> 00:06:13.133
Tu ja po kąpieli nago
przy -60 stopniach Celsjusza.

00:06:13.133 --> 00:06:17.918
Jeśli ktoś kiedyś mi powie: "Zimno mi"...

00:06:17.918 --> 00:06:18.848
(Śmiech)

00:06:18.848 --> 00:06:22.695
...i będzie tak wyglądać,
to faktycznie mu uwierzę.

00:06:22.695 --> 00:06:25.599
(Brawa)

00:06:27.281 --> 00:06:33.078
Tysiąc kilometrów od bezpiecznego lądu,

00:06:33.078 --> 00:06:36.101
spotyka nas katastrofa.

00:06:36.431 --> 00:06:42.755
Ocean Arktyczny topnieje nam pod nogami
o cztery miesiące za wcześnie,

00:06:43.245 --> 00:06:46.540
a nam brakuje 1000 kilometrów
do bezpiecznej przystani.

00:06:46.540 --> 00:06:52.469
Lód wokół nas pęka, kruszy się.
Boję się, że zginiemy.

00:06:54.059 --> 00:06:57.824
Coś tego dnia zrozumiałem.

00:06:57.824 --> 00:06:59.233
Zdałem sobie sprawę,


00:06:59.233 --> 00:07:04.963
że świat stoi na krawędzi zagłady.

00:07:04.963 --> 00:07:08.765
To uczucie nie opuszcza mnie
od 25 długich lat.

00:07:08.765 --> 00:07:13.579
Wtedy mieliśmy do wyboru
maszerować albo umrzeć.

00:07:13.579 --> 00:07:17.222
To nie był jakiś 
reality show o rozbitkach.

00:07:17.222 --> 00:07:20.480
Gdyby coś poszło nie tak, śmierć.

00:07:20.480 --> 00:07:23.681
Nasz dzielny Afroamerykanin Daryl,

00:07:23.681 --> 00:07:27.255
pierwszy Amerykanin,
który zdobył biegun północny,

00:07:27.255 --> 00:07:31.693
po 200 kilometrach odmroził sobie piętę.

00:07:31.943 --> 00:07:34.394
Musiał iść dalej, i poszedł,

00:07:34.394 --> 00:07:38.941
a po 60 dniach na lodzie,
staliśmy na biegunie.

00:07:38.941 --> 00:07:41.160
Udało się.

00:07:41.355 --> 00:07:45.825
Jestem pierwszą osobą w historii
na tyle głupią, by zdobyć oba bieguny.

00:07:45.825 --> 00:07:48.217
To był nasz sukces.

00:07:49.387 --> 00:07:53.246
Niestety, podczas powrotu do domu,

00:07:53.247 --> 00:07:56.381
nie było już tak zabawnie.

00:07:56.382 --> 00:07:58.122
Byłem bardzo zdołowany.

00:07:58.123 --> 00:08:04.411
Czasem ciężej znieść sukces
niż dążenie do niego.

00:08:04.412 --> 00:08:08.524
Czułem pustkę, byłem samotny,
spłukany finansowo.

00:08:08.525 --> 00:08:10.869
Straciłem nadzieję.

00:08:10.870 --> 00:08:14.584
Wróciła w postaci 
wielkiego Jacques'a Cousteau.

00:08:14.585 --> 00:08:19.980
Zainspirował mnie do podjęcia misji 2041.

00:08:19.981 --> 00:08:23.152
Jacques dał mi jasne instrukcje:

00:08:23.153 --> 00:08:27.549
wciągnąć światowych liderów,
przemysłowców i biznesmenów,

00:08:27.550 --> 00:08:31.488
a przede wszystkim młodych ludzi,

00:08:31.489 --> 00:08:36.342
bo to oni wybiorą
przyszłość ochrony Antarktydy.

00:08:36.344 --> 00:08:40.729
Co do wspomnianych liderów,
byłem na wszystkich Szczytach Ziemi.

00:08:40.730 --> 00:08:45.094
Na wszystkie trzy 
dotarliśmy jachtem "2041",

00:08:45.095 --> 00:08:49.924
dwa razy w Rio, w 1992 i 2012 roku,

00:08:49.925 --> 00:08:53.546
oraz w Johannesburgu.

00:08:53.547 --> 00:09:00.859
Pokonaliśmy najdłuższą na świecie
trasę naziemną jachtem,

00:09:00.861 --> 00:09:05.039
13 tysięcy kilometrów 
dookoła Afryki Południowej,

00:09:05.040 --> 00:09:11.517
by zainspirować
ponad milion młodych ludzi

00:09:11.518 --> 00:09:16.579
tematyką roku 2041 
i środowiska naturalnego.

00:09:16.580 --> 00:09:23.495
Przez ostatnie 11 lat zabraliśmy
na Antarktydę ponad tysiąc osób,

00:09:23.499 --> 00:09:26.517
przemysłowców, biznesmenów,
kobiety i mężczyzn,

00:09:26.518 --> 00:09:30.892
studentów z całego świata.

00:09:30.893 --> 00:09:34.001
W trakcie tych misji udało nam się zebrać

00:09:34.002 --> 00:09:39.651
ponad 1500 ton złomu
pozostawionego na Antarktydzie.

00:09:39.652 --> 00:09:41.382
Zajęło nam to osiem lat.

00:09:41.382 --> 00:09:43.111
Jestem ogromnie dumny,

00:09:43.111 --> 00:09:50.245
bo wszystko, co zebraliśmy,
udało się przetworzyć.

00:09:50.246 --> 00:09:56.524
Od małego mama
wpajała mi zasady recyklingu.

00:09:57.051 --> 00:09:58.987
Oto ona.

00:09:59.198 --> 00:10:01.224
(Brawa)

00:10:03.175 --> 00:10:09.181
Robi to do dziś, a ma 100 lat.

00:10:09.181 --> 00:10:10.846
Czy to nie wspaniałe.

00:10:10.847 --> 00:10:13.196
(Brawa)

00:10:14.477 --> 00:10:16.438
Kocham moją mamę.

00:10:16.439 --> 00:10:17.558
(Śmiech)

00:10:17.559 --> 00:10:25.569
Kiedy mama przyszła na świat
na świecie było 1,8 miliarda ludzi.

00:10:27.240 --> 00:10:28.919
Mówiąc o miliardach,

00:10:28.919 --> 00:10:32.820
nadmienię, że w misjach
brali udział młodzi przedsiębiorcy

00:10:32.820 --> 00:10:35.259
z Indii i Chin.

00:10:35.259 --> 00:10:40.075
To narody, które będą mieć ogromny wpływ

00:10:40.075 --> 00:10:45.504
na decyzje odnośnie ochrony Antarktydy.

00:10:45.604 --> 00:10:52.414
Udało nam się zaangażować i zainspirować
kobiety Bliskiego Wschodu,

00:10:52.414 --> 00:10:56.652
często reprezentujące
swoje kraje na Antarktydzie

00:10:56.652 --> 00:10:58.550
po raz pierwszy.

00:10:58.551 --> 00:11:01.065
Niesamowici ludzie, pełni inspiracji.

00:11:01.066 --> 00:11:04.321
Żeby chronić Antarktydę,

00:11:04.322 --> 00:11:10.657
trzeba zainteresować ludzi
tym niesamowitym miejscem,

00:11:10.658 --> 00:11:14.857
zbudować związki, więzy,

00:11:14.858 --> 00:11:17.620
rozkochać ich.

00:11:17.621 --> 00:11:21.079
To ogromny zaszczyt
pojechać na Antarktydę.

00:11:21.080 --> 00:11:22.426
To trudno opisać.

00:11:22.427 --> 00:11:24.005
Uważam się za szczęśliwca,

00:11:24.006 --> 00:11:27.232
byłem tam 35 razy.

00:11:27.233 --> 00:11:31.950
Ludzie, którzy z nami jeżdżą,
wracają do domu jako orędownicy

00:11:31.951 --> 00:11:33.898
nie tylko Antarktydy,

00:11:33.899 --> 00:11:37.542
ale też lokalnych problemów
swoich krajów.

00:11:37.543 --> 00:11:43.890
Wracając do tematu,
pokrywa lodowa biegunów topnieje.

00:11:43.891 --> 00:11:46.433
To nie jest dobra wiadomość.

00:11:47.713 --> 00:11:51.688
NASA poinformowało 6 miesięcy temu,

00:11:51.689 --> 00:11:56.687
że rozpada się
Lodowiec Szelfowy Larsena.

00:11:56.688 --> 00:11:59.112
To ogromne połacie lodu.

00:11:59.113 --> 00:12:03.384
Popatrzmy na rozmiary
w porównaniu z Ameryką Południową.

00:12:03.385 --> 00:12:09.955
Urywają się części lodowca 
wielkości małych państw

00:12:10.761 --> 00:12:15.165
NASA oszacowało,
że średni poziom wód podniesie się,

00:12:15.166 --> 00:12:17.339
bez wątpliwości,

00:12:17.340 --> 00:12:20.752
o 1 metr w przeciągu stulecia.

00:12:20.753 --> 00:12:24.287
To tyle, ile przeżyła moja mama.

00:12:24.288 --> 00:12:25.977
To się wydarzy.

00:12:25.978 --> 00:12:30.309
A ochrona Antarktydy

00:12:31.649 --> 00:12:36.193
i nasze przetrwanie na Ziemi
łączą się ze sobą.

00:12:36.194 --> 00:12:38.087
Rozwiązanie jest proste.

00:12:38.088 --> 00:12:43.606
Jeśli będziemy używać odnawialnej energii,

00:12:43.607 --> 00:12:49.468
będziemy bardziej wydajni,

00:12:49.469 --> 00:12:53.764
będziemy wytwarzać energię zieloną,

00:12:53.765 --> 00:12:58.610
nie będzie się opłacała 
eksploatacja Antarktydy.

00:12:58.611 --> 00:13:00.669
Straci sens.

00:13:00.670 --> 00:13:03.646
Jeśli będziemy mądrze zarządzać energią,


00:13:04.896 --> 00:13:08.206
może uda nam się zwolnić,

00:13:08.206 --> 00:13:10.505
a nawet całkowicie zastopować,

00:13:10.506 --> 00:13:13.546
to groźne dla nas topnienie lodowców.

00:13:13.547 --> 00:13:16.847
To ogromne wyzwanie. Jak na nie odpowiemy?

00:13:17.097 --> 00:13:20.079
Pod koniec przyszłego roku

00:13:20.079 --> 00:13:22.964
wrócimy jeszcze raz

00:13:22.965 --> 00:13:27.279
na biegun południowy,

00:13:27.279 --> 00:13:31.051
tam, gdzie dotarliśmy pieszo 30 lat temu.

00:13:31.052 --> 00:13:36.776
Przejdziemy tą samą trasą 1600 kilometrów,

00:13:36.777 --> 00:13:42.826
tym razem używając do przeżycia
tylko energii odnawialnej.

00:13:42.827 --> 00:13:48.385
Przejdziemy po pokrywach lodowych,
które pod spodem topnieją,

00:13:48.386 --> 00:13:53.294
w nadziei, że zainspirujemy
jakieś rozwiązania.

00:13:53.295 --> 00:13:55.719
To mój syn, Barney.

00:13:55.720 --> 00:13:58.510
Będzie maszerować ze mną,

00:13:58.511 --> 00:14:03.260
ramię w ramię z ojcem,

00:14:03.261 --> 00:14:07.274
aby później zaszczepić te idee

00:14:07.275 --> 00:14:12.899
w głowach przyszłych młodych liderów.

00:14:12.900 --> 00:14:14.938
Jestem z niego niezwykle dumny.

00:14:14.939 --> 00:14:17.621
Świetnie, Barney.

00:14:19.623 --> 00:14:25.609
Panie i panowie, ponieważ ocalałem,

00:14:26.198 --> 00:14:34.525
widzę problem i nie mogę 
przejść obok niego obojętnie,

00:14:34.686 --> 00:14:40.825
pozwalając, by urósł do rangi zagrożenia.

00:14:41.975 --> 00:14:47.618
Mamy 27 lat, by uratować Antarktydę.

00:14:47.618 --> 00:14:50.406
Należy do nas wszystkich.

00:14:50.766 --> 00:14:53.283
Wszyscy jesteśmy za to odpowiedzialni.

00:14:53.283 --> 00:14:58.342
Nikt nie ma jej na własność,
więc może się uda.

00:14:58.403 --> 00:15:02.752
Antarktyda to moralny drogowskaz
wyryty w śniegu,

00:15:02.752 --> 00:15:06.170
należy o to zawalczyć,

00:15:07.100 --> 00:15:12.817
Walczyć ostro o to ostatnie, piękne
i nieskażone miejsce Ziemi.

00:15:12.817 --> 00:15:14.480
Wiem, że to możliwe.

00:15:14.480 --> 00:15:16.131
Zrobimy to.

00:15:16.463 --> 00:15:20.162
Zostawię was ze słowami Goethego.

00:15:20.302 --> 00:15:22.679
To moje życiowe motto.

00:15:23.780 --> 00:15:30.697
"Jeśli możesz działać
lub marzysz, że możesz,

00:15:30.697 --> 00:15:33.812
zabierz się za to.

00:15:34.232 --> 00:15:40.634
Śmiałość ma w sobie geniusz, moc i magię.

00:15:41.026 --> 00:15:42.589
Powodzenia.

00:15:42.590 --> 00:15:43.850
Dziękuję bardzo.

00:15:43.850 --> 00:15:47.995
(Brawa)