WEBVTT

00:00:00.433 --> 00:00:03.204
Quero que se imaxinen isto

00:00:03.204 --> 00:00:06.099
Dous homes, Tahul e Rajiv,

00:00:06.099 --> 00:00:08.140
os dous viven no mesmo barrio,

00:00:08.140 --> 00:00:10.956
teñen a mesma formación
e traballos semellantes

00:00:10.956 --> 00:00:14.330
e os dous se achegan
ao servizo de urxencias

00:00:14.330 --> 00:00:17.261
queixándose dunha dor aguda no peito.

NOTE Paragraph

00:00:17.261 --> 00:00:20.251
A Rahul fanlle probas do corazón

00:00:20.251 --> 00:00:23.173
pero a Rajiv non: mándanno a casa.

00:00:23.173 --> 00:00:25.860
Cal é a explicación do trato distinto

00:00:25.860 --> 00:00:28.939
en dúas persoas practicamente iguais?

00:00:28.939 --> 00:00:32.500
Rajiv sofre unha enfermidade mental.

00:00:32.500 --> 00:00:35.685
A diferenza
na calidade dos coidados médicos

00:00:35.685 --> 00:00:37.738
recebidos por persoas
con enfermidade mental

00:00:37.738 --> 00:00:39.848
é unha das razóns
polas que viven menos tempo

00:00:39.848 --> 00:00:41.908
que as persoas sen enfermidade mental

00:00:41.908 --> 00:00:44.573
Mesmo nos paises
que dispoñen de máis recursos no mundo,

00:00:44.573 --> 00:00:48.148
a diferenza na espectativa de vida
supera os 20 anos.

NOTE Paragraph

00:00:48.148 --> 00:00:50.627
Nos paises en vías de desenvolvemento

00:00:50.627 --> 00:00:53.378
a diferenza aínda é maior

00:00:53.378 --> 00:00:57.783
Pero ademais, as enfermidades mentais
poden matar de forma máis directa.

00:00:57.783 --> 00:00:59.810
O exemplo máis obvio é o suicidio

00:00:59.810 --> 00:01:01.945
Pode que lles sorprenda,
como me pasou a min,

00:01:01.945 --> 00:01:07.363
cando descubrín que o suicidio 
é unha das principais causas de morte

00:01:07.363 --> 00:01:09.605
entre a xente nova en todo o mundo

NOTE Paragraph

00:01:09.605 --> 00:01:13.019
incluíndo os paises máis pobres do planeta

00:01:13.019 --> 00:01:17.279
Pero máis que o impacto que un problema
de saúde teña na esperanza de vida

00:01:17.279 --> 00:01:20.513
a nós preocúpanos
o seu efecto na calidade de vida

00:01:20.513 --> 00:01:24.912
Para analizar simultaneamente
o impacto dun problema de saúde

00:01:24.912 --> 00:01:27.015
sobre a cantidade e a calidade de vida

00:01:27.015 --> 00:01:30.123
necesitamos usar un indicador
chamado AVAD

00:01:30.123 --> 00:01:33.569
e que se corresponde cos 
Anos de Vida Axustados por Discapacidade

00:01:33.569 --> 00:01:35.206
Cando facemos isto,

00:01:35.206 --> 00:01:37.847
descubrimos cousas alarmantes
sobre a saúde mental

00:01:37.847 --> 00:01:39.679
dende unha perspectiva global

00:01:39.679 --> 00:01:42.113
Descubrimos, por exemplo,

00:01:42.113 --> 00:01:47.091
...que a enfermidade mental é unha das 
principais causas de invalidez no mundo

00:01:47.091 --> 00:01:51.526
A depresión, por exemplo, é a terceira 
causa de incapacidade no mundo

00:01:51.526 --> 00:01:56.448
xunto con enfermidades
como a diarrea e a neumonía en nenos.

00:01:56.448 --> 00:01:58.970
Cando xuntas todas as enferidades mentais

00:01:58.970 --> 00:02:04.444
representan arredor do 15%
de todas as enfermidades do mundo.

00:02:04.444 --> 00:02:10.566
A verdade é que
se trata dunhas doenzas moi daniñas.

00:02:10.566 --> 00:02:16.270
Pero máis alá da carga de enfermidade
imos considerar as cifras absolutas.

00:02:16.270 --> 00:02:18.789
A Organización Mundial da Saúde estima...

00:02:18.789 --> 00:02:21.894
que hai entre 400 e 500 millóns de persoas

00:02:21.894 --> 00:02:24.077
vivindo no noso pequeno planeta

00:02:24.077 --> 00:02:25.738
que padecen enfermidades mentais.

00:02:25.738 --> 00:02:29.097
Algúns de vostedes parecen
un pouco sorprendidos por este número

00:02:29.097 --> 00:02:34.615
pero consideren por un momento
a incrible variedade de doenzas mentais,

00:02:34.615 --> 00:02:37.068
dende o autismo e a 
deficiencia mental na infancia,

00:02:37.068 --> 00:02:39.122
ata a depresión e a ansiedade,

00:02:39.122 --> 00:02:41.113
abuso de substancias e psicose en adultos

00:02:41.113 --> 00:02:43.334
para chegar á demencia na vellez,

00:02:43.334 --> 00:02:45.990
e teño para min que todos os presentes

00:02:45.990 --> 00:02:50.284
podemos pensar
polo menos nunha persoa, unha persoa

00:02:50.284 --> 00:02:52.746
afectada por unha enfermidade mental

00:02:52.746 --> 00:02:56.558
no noso círculo social máis próximo.

00:02:56.558 --> 00:02:59.609
Vexo que algúns asinten coa cabeza.

00:02:59.609 --> 00:03:02.594
Pero alén das cifras sorprendentes

NOTE Paragraph

00:03:02.594 --> 00:03:05.574
o realmente importante 
dende o punto de vista da saúde mundial

00:03:05.574 --> 00:03:08.563
o realmente preocupante
dende o punto de vista da saúde mundial

00:03:08.563 --> 00:03:11.318
e que a grande maioría 
deses individuos afectados

00:03:11.318 --> 00:03:15.296
non reciben os coidados que
sabemos que poden cambiar as súas vidas

00:03:15.296 --> 00:03:17.715
e lembren que temos firmes evidencias

00:03:17.715 --> 00:03:19.491
de que unha chea de medidas,

00:03:19.491 --> 00:03:22.312
medicinas,
intervencións psicolóxicas e sociais

00:03:22.312 --> 00:03:25.014
poden cambiar por completo a situación.

00:03:25.014 --> 00:03:27.192
Aínda así, 
mesmo nos países de mais recursos

00:03:27.192 --> 00:03:28.683
por exemplo, aquí, en Europa

00:03:28.683 --> 00:03:32.888
cerca dun 50% das persoas afectadas
non reciben eses tratamentos

00:03:32.888 --> 00:03:35.395
No tipo de paises en que eu traballo

00:03:35.395 --> 00:03:37.632
esta ausencia de tratamento

00:03:37.632 --> 00:03:43.052
acércase ao sorprendente 90%.

00:03:43.052 --> 00:03:44.559
Por iso non é raro

00:03:44.559 --> 00:03:47.951
se tes que falar cunha persoa
que padece unha enfermidade mental

00:03:47.951 --> 00:03:53.102
escoitar historias de sufrimento oculto

00:03:53.102 --> 00:03:54.704
vergoña e discriminación

00:03:54.704 --> 00:03:58.084
en case tódolos ámbitos da súa vida.

00:03:58.084 --> 00:04:00.833
Pero quizais, o máis desgarrador de todo

00:04:00.833 --> 00:04:03.413
sexan as historias de abuso

00:04:03.413 --> 00:04:05.842
mesmo dos dereitos humanos máis básicos

00:04:05.842 --> 00:04:09.104
tal e como amosa a imaxe desta nena

00:04:09.104 --> 00:04:12.311
que acontecen
tódolos días, tristemente

00:04:12.311 --> 00:04:16.615
incluso nas institucións
creadas para cuidar a estas persoas,

00:04:16.615 --> 00:04:18.649
os hospitais mentais.

00:04:18.649 --> 00:04:21.814
Esta inxusticia foi decisiva
para que eu me propuxera como misión

NOTE Paragraph

00:04:21.814 --> 00:04:23.252
intentar transformar as vidas

00:04:23.252 --> 00:04:26.134
de persoas afectadas por enfermedad mental

00:04:26.134 --> 00:04:28.230
e me centro
sobre todo en tender unha ponte

00:04:28.230 --> 00:04:30.489
entre os coñecementos que temos

00:04:30.489 --> 00:04:33.275
capaces de transformar vidas,

00:04:33.275 --> 00:04:35.717
os coñecementos
sobre tratamentos efectivos,

00:04:35.717 --> 00:04:39.139
e o uso diario que facemos
destes coñecementos no mundo.

00:04:39.139 --> 00:04:42.298
E un desafío
especialmente importante co que me atopei

00:04:42.298 --> 00:04:45.223
é a grande escaseza
de profesionais de saúde mental,

00:04:45.223 --> 00:04:46.895
psiquiatras e psicólogos,

00:04:46.895 --> 00:04:49.683
sobre todo
nos paises en vías de desenvolvemento.

NOTE Paragraph

00:04:49.683 --> 00:04:52.198
Estudiei medicina na India,


00:04:52.198 --> 00:04:54.827
e despois
elexín psiquiatría como especialidade

00:04:54.827 --> 00:04:58.015
para desgusto
da miña nai e de toda a miña familia

00:04:58.015 --> 00:05:01.208
que pensaban que a neurocirurxía
sería unha opción máis respectable

00:05:01.208 --> 00:05:03.107
para o seu brillante fillo.

00:05:03.107 --> 00:05:05.621
Sexa como fora
eu seguín coa psiquiatría,

00:05:05.621 --> 00:05:10.016
e atopeime estudando en Inglaterra
nalgún dos mellores hospitais do país.

00:05:10.016 --> 00:05:13.191
Fun un privilexiado. 
Traballei nun grupo moi talentoso,

00:05:13.191 --> 00:05:16.954
compasivo, pero o máis importante
moi ben formado e especializado

00:05:16.954 --> 00:05:19.095
en saúde mental.

00:05:19.095 --> 00:05:21.346
Pouco despois de rematar os estudos

NOTE Paragraph

00:05:21.346 --> 00:05:24.328
comecei a traballar
primeiro en Zimbabue e despois na India

00:05:24.328 --> 00:05:27.081
onde atopo
unha realidade totalmente nova.

00:05:27.081 --> 00:05:29.771
Foi a realidade dun mundo


00:05:29.771 --> 00:05:32.297
no que casi non había
profesionais da saúde mental

00:05:32.297 --> 00:05:36.412
En Zimbabue, por exemplo,
apenas había unha ducia de psiquiatras

00:05:36.412 --> 00:05:39.156
a maioría deles
vivían e traballaban na cidade de Harare,

00:05:39.156 --> 00:05:42.326
quedando só un par deles
ao coidado das necesidades de saúde mental

00:05:42.326 --> 00:05:45.912
dos 9 millóns de persoas
que vivían no campo.

00:05:45.912 --> 00:05:48.925
Na India
non atopo unha situación moito mellor.

00:05:48.925 --> 00:05:51.103
Para que se fagan unha idea,

NOTE Paragraph

00:05:51.103 --> 00:05:55.720
se na India houbera a mesma proporción
de psiquiatras que en Gran Bretaña

00:05:55.720 --> 00:06:02.383
debería haber
150.000 psiquiatras na India

00:06:02.383 --> 00:06:05.451
Adivinen cantos hai.

00:06:05.451 --> 00:06:07.773
Nestes momentos arredor de 3.000

00:06:07.773 --> 00:06:10.162
case o 2% dos que debía haber.

00:06:10.162 --> 00:06:11.613
En seguida me din de conta

00:06:11.613 --> 00:06:15.728
de que non podía seguir os modelos
de coidados de saúde mental que estudiara

00:06:15.728 --> 00:06:21.252
baseados en profesionais
caros e altamente especializados

NOTE Paragraph

00:06:21.252 --> 00:06:23.139
para paises como a India e Zimbabue.

00:06:23.139 --> 00:06:27.970
Tiña que pensar
noutro modelo de coidados.

00:06:27.970 --> 00:06:30.499
Foi así que atopei estes libros,

00:06:30.499 --> 00:06:35.471
e neles descubrín a idea 
da delegación de tarefas na saúde global.

NOTE Paragraph

00:06:35.471 --> 00:06:37.437
A idea é moi simple.

00:06:37.437 --> 00:06:41.321
A idea é,
cando dispoña de poucos profesionais

00:06:41.321 --> 00:06:44.370
utilice calquera persoa
dispoñible na comunidade,

00:06:44.370 --> 00:06:47.307
fórmeos para prestar uns coidados mínimos.

00:06:47.307 --> 00:06:50.175
Nos libros lin exemplos inspiradores

00:06:50.175 --> 00:06:54.551
por exemplo, como se formou
a xente non preparada para atender partos

00:06:54.551 --> 00:06:58.230
ou diagnosticar
e tratar pneumonía, con bos resultados.

00:06:58.230 --> 00:07:03.603
E pensei que si se lles pode preparar
para facer tarefas tan complexas

00:07:03.603 --> 00:07:07.135
quizáis tamén se lles poda preparar
para prestar coidados en saúde mental.

NOTE Paragraph

00:07:07.135 --> 00:07:12.274
Hoxe, compráceme informarlles
que se ten experimentado moito

00:07:12.274 --> 00:07:14.676
na delegación de tarefas en saúde mental


00:07:14.676 --> 00:07:17.327
na última década 
nos paises en vías de desenvolvemento,

00:07:17.327 --> 00:07:20.647
e quero compartir con vostedes
os resultados de tres experimentos

00:07:20.647 --> 00:07:25.804
todos eles enfocados na depresión,
a enfermidade mental máis común.

00:07:25.804 --> 00:07:30.379
Na Uganda rural,
Paul Bolton e os seus colaboradores

00:07:30.379 --> 00:07:35.381
demostraron que os aldeáns
podían facer psicoterapia para a depresión

00:07:35.381 --> 00:07:37.465
e mediante un
estudo aleatorio controlado

00:07:37.465 --> 00:07:41.430
demostró que o 90% das persoas que 
recibiron esta intervención se recuperaron

00:07:41.430 --> 00:07:45.622
fronte a un 40% no grupo control.

00:07:45.622 --> 00:07:49.268
Noutro estudo aleatorio controlado
en áreas rurais de Pakistán,

00:07:49.268 --> 00:07:53.738
Atif Rahman e os seus colaboradores
demostraron que as mulleres visitadoras

00:07:53.738 --> 00:07:56.393
que eran traballadoras de saúde maternal
da comunidade

00:07:56.393 --> 00:07:58.642
pertencentes ao sistema de saúde pakistaní

00:07:58.642 --> 00:08:01.589
poideron prestar
terapia cognitiva conductual

00:08:01.589 --> 00:08:03.007
a nais que sufriron depresión

00:08:03.007 --> 00:08:05.734
demostrando grandes diferencias
nas tasas de recuperación.

00:08:05.734 --> 00:08:09.309
Cerca do 75% das nais se recuperaron
fronte ao 45% no grupo control.

00:08:09.309 --> 00:08:12.297
E no meu propio estudo en Goal,
na India,

00:08:12.297 --> 00:08:15.891
novamente mostramos como conselleiros
oriundos das comunidades locais

00:08:15.891 --> 00:08:18.623
poden ser entrenados
para facer intervencións psicosociais

00:08:18.623 --> 00:08:20.246
para a depresión ou a ansiedade,

00:08:20.246 --> 00:08:21.912
acadando taxas do 70% de remisión


NOTE Paragraph

00:08:21.912 --> 00:08:26.531
en comparación co 50%
nos centros de atención primaira.

00:08:26.531 --> 00:08:30.223
Se tivese que reunir todos estes
experimentos de delegación de tarefas,

00:08:30.223 --> 00:08:32.597
e hai moitos outros exemplos,

00:08:32.597 --> 00:08:34.615
e intentase identificar os aspectos clave

00:08:34.615 --> 00:08:37.693
que contribúen
ao éxito na delegación de tarefas

00:08:37.693 --> 00:08:40.859
resumiríano co acrónimo SUNDAR
que eu veño de acuñar.

00:08:41.409 --> 00:08:45.533
SUNDAR, en Hindi, significa "atractivo".

00:08:45.533 --> 00:08:51.268
Eu creo que hai cinco leccións clave
que amoso nesta diapositiva

00:08:51.268 --> 00:08:53.307
para unha axeitada delegación de tarefas.

00:08:53.307 --> 00:08:56.950
A primeira é que necesitamos
simplificar a mensaxe que utilizamos

00:08:56.950 --> 00:09:01.226
eliminando toda a xerga
que rodea a medicina.

00:09:01.226 --> 00:09:04.760
Temos que dividir
as intervencións complexas de coidados

00:09:04.760 --> 00:09:07.411
en unidades pequenas
para poder transferirlas fácilmente

00:09:07.411 --> 00:09:09.318
ás persoas menos entrenadas.

00:09:09.318 --> 00:09:12.061
Hai que prestar os coidados
non en grandes institucións,

00:09:12.061 --> 00:09:13.598
senón perto dos fogares da xente

00:09:13.598 --> 00:09:14.598
e cómpre facelo

00:09:14.598 --> 00:09:19.324
utilizando a quen estea accesible
e dispoñible na comunidade.

00:09:19.324 --> 00:09:20.417
E, moi importante,

00:09:20.417 --> 00:09:23.845
temos que reubicar
aos poucos especialistas que hai

NOTE Paragraph

00:09:23.845 --> 00:09:26.715
para desenvolver labores 
de formación e supervisión.

00:09:28.195 --> 00:09:32.424
Para min, a delegación de tarefas
é dunha importancia transcendental

00:09:32.424 --> 00:09:38.967
porque aínda que xurdiu
do problema da falta de recursos

00:09:38.967 --> 00:09:41.015
nos paises en vías de desenvolvemento

00:09:41.015 --> 00:09:43.964
creo que tamén é importante
nos países con recursos abundantes.

00:09:43.964 --> 00:09:45.455
E por qué?

00:09:45.455 --> 00:09:48.465
en parte porque os coidados de saúde 
nos paises desenvolvidos,

00:09:48.465 --> 00:09:51.170
os custos dos coidados de saúde
nos paises desenvolvidos,

00:09:51.170 --> 00:09:53.267
estanse a ir rápidamente fóra de control,

00:09:53.267 --> 00:09:56.427
en boa medida
polo custo dos recursos humáns.

00:09:56.767 --> 00:09:59.383
Pero tamén porque
os coidados de saúde

00:09:59.383 --> 00:10:02.260
teñen acadado
unha especialización tan alta

00:10:02.260 --> 00:10:05.955
que se teñen distanciado
das comunidades locais.

00:10:05.955 --> 00:10:09.677
O concepto de SUNDAR
na transferencia de tarefas

00:10:09.677 --> 00:10:13.423
non afecta só
á accesibilidade e á economía

00:10:13.423 --> 00:10:17.371
senón á capacitación e o
fortalecemento das comunidades.

00:10:17.371 --> 00:10:21.987
Esta formación de xente sen estudos
para o coidado da saúde

00:10:21.987 --> 00:10:24.339
doutras persoas na súa comunidade,

00:10:24.339 --> 00:10:27.162
axúdalles tamén
a coidarse mellor a si mesmos.

00:10:27.162 --> 00:10:30.141
A delegación de tarefas
é o exemplo máis importante

00:10:30.141 --> 00:10:34.903
da democratización do
coñecemento médico, do poder médico.

00:10:36.573 --> 00:10:40.650
Hai pouco máis de 30 anos,
os paises do mundo reuníronse en Alma-Ata

00:10:40.650 --> 00:10:43.849
e fixeron esta simbólica declaración.
(Saúde para todos no ano 2000)

NOTE Paragraph

00:10:43.849 --> 00:10:45.240
Creo que todos poden imaxinar


00:10:45.240 --> 00:10:47.998
que 12 anos despois
aínda estamos lonxe desta meta.

00:10:47.998 --> 00:10:54.553
Hoxe, sabendo que 
a xente entrenada na comunidade,

00:10:54.553 --> 00:10:56.738
con suficiente supervisión e apoio

00:10:56.738 --> 00:10:59.934
pode prestar un amplo abano
de coidados de forma efectiva,

00:10:59.934 --> 00:11:03.687
tal vez estemos máis cerca
de acadar esta meta.

00:11:03.687 --> 00:11:07.239
De feito, para poñer en marcha 
a iniciativa "Saúde para Todos"

00:11:07.239 --> 00:11:10.680
necesitamos incluír a todos
nesa estratexia particular

00:11:10.680 --> 00:11:13.605
e, no caso da saúde mental en particular,

00:11:13.605 --> 00:11:16.517
necesitamos incluír
ás persoas que padecen unha doenza mental

00:11:16.517 --> 00:11:18.539
xunto aos seus coidadores.

00:11:18.539 --> 00:11:20.155
É por esa razón que, hai uns anos,

00:11:20.155 --> 00:11:22.418
fundouse o Movemento 
Global pola Saúde Mundial,

00:11:22.418 --> 00:11:27.512
un tipo de plataforma virtual
na que os profesionais coma min

NOTE Paragraph

00:11:27.512 --> 00:11:29.768
e as persoas que padecen
unha enfermidade mental

00:11:29.768 --> 00:11:32.166
poden loitar xuntos, ombro con ombro,

00:11:32.166 --> 00:11:34.859
e defender os dereitos
das persoas con doenzas mentais

00:11:34.859 --> 00:11:38.216
para recibiren os coidados que
sabemos que poden cambiar as súas vidas

00:11:38.216 --> 00:11:40.508
e para que poidan vivilas con dignidade.

NOTE Paragraph

00:11:40.508 --> 00:11:44.214
E para rematar,
cando teñan un momento de tranquilidade

00:11:44.214 --> 00:11:46.968
nestes días tan ocupados,
ou senón despois,

00:11:46.968 --> 00:11:49.545
dediquen un momento a pensar


00:11:49.545 --> 00:11:53.953
na persoa ou persoas que recordaron
que teñen unha enfermidade mental

00:11:53.953 --> 00:11:57.746
e atrévanse a coidalos. Gracias.