0:00:00.750,0:00:02.048
Czy istnieje prawdziwe ja?

0:00:02.048,0:00:04.548
To pytanie może zabrzmieć dziwnie.

0:00:06.068,0:00:07.047
Moglibyście zapytać,

0:00:07.047,0:00:09.225
jak znaleźć prawdziwe ja,

0:00:09.225,0:00:11.139
jak rozpoznać, czym jest prawdziwe ja?

0:00:11.139,0:00:12.223
I tak dalej.

0:00:12.223,0:00:15.311
Ale idea, że gdzieś istnieje prawdziwe ja,

0:00:15.591,0:00:16.634
jest oczywista.

0:00:16.634,0:00:19.895
Jeśli istnieje cokolwiek rzeczywistego[br]na tym świecie, to właśnie Ja.

0:00:20.975,0:00:22.090
Nie jestem pewien.

0:00:22.090,0:00:24.797
Musimy zrozumieć trochę lepiej,[br]co to właściwie oznacza.

0:00:24.797,0:00:28.291
Jest wiele rzeczy w naszej kulturze,

0:00:28.291,0:00:30.498
które potwierdzają,

0:00:30.498,0:00:34.249
że w każdym z nas jest [br]jakaś istota, jakiś rdzeń.

0:00:34.249,0:00:37.423
Coś, co każdego z nas określa

0:00:37.423,0:00:39.823
i pozostaje niezmienne.

0:00:39.823,0:00:42.283
Najbardziej prymitywnym przykładem

0:00:42.283,0:00:43.467
są horoskopy.

0:00:43.647,0:00:46.127
Niektórzy są z nimi silnie związani.

0:00:46.127,0:00:47.951
Dodają je na profilach na Facebooku,

0:00:47.951,0:00:49.594
jak gdyby miały znaczenie,

0:00:49.594,0:00:52.131
niektórzy znają nawet[br]swój chiński horoskop.

0:00:52.131,0:00:54.724
Są nawet bardziej naukowe przykłady,

0:00:54.724,0:00:57.781
jak wszelkiego rodzaju testy osobowości,

0:00:57.961,0:01:00.404
na przykład MBTI.

0:01:00.404,0:01:01.835
Nie wiem, czy je robiliście.

0:01:01.835,0:01:03.739
Wiele firm używa ich podczas rekrutacji.

0:01:03.739,0:01:07.036
Odpowiada się na wiele pytań

0:01:07.036,0:01:10.792
i to ma określić naszą osobowość.

0:01:11.042,0:01:14.093
Fascynacja tym jest ogromna.

0:01:14.093,0:01:16.181
W czasopismach tego typu

0:01:16.181,0:01:17.623
w lewym dolnym rogu

0:01:17.623,0:01:21.333
niemal w każdej jest coś o osobowości.

0:01:21.503,0:01:23.113
Jeśli weźmie się taki magazyn,

0:01:23.113,0:01:24.521
ciężko się oprzeć, prawda?

0:01:24.641,0:01:27.586
Robi się testy, by sprawdzić[br]predyspozycje do uczenia się,

0:01:27.586,0:01:30.354
style miłości i pracy.

0:01:30.604,0:01:32.994
Czy jest się taką osobą, czy inną.

0:01:33.014,0:01:36.987
Myślę, że zdajemy sobie sprawę,

0:01:36.987,0:01:39.634
że istnieje jakiś rdzeń, nasza esencja,

0:01:39.894,0:01:41.338
czekająca na odkrycie.

0:01:41.338,0:01:44.424
I to jest właśnie coś w rodzaju[br]niepodważalnej prawdy o nas,

0:01:44.424,0:01:46.864
coś niezmiennego w naszym życiu.

0:01:46.864,0:01:50.615
Właśnie z tą myślą chcę się zmierzyć.

0:01:50.615,0:01:52.457
Wyjaśnię to trochę później

0:01:52.457,0:01:55.285
i nie mówię o tym, bo jestem dziwny.

0:01:55.285,0:01:59.082
Próba odpowiedzi na to pytanie [br]ma bardzo długą historię.

0:01:59.082,0:02:01.251
Zdroworozsądkowo.

0:02:01.251,0:02:02.287
Tutaj jesteś ty.

0:02:02.287,0:02:05.595
Każdy z nas ma coś, co go określa.

0:02:06.565,0:02:10.227
W ciągu swojego życia

0:02:10.227,0:02:12.736
zbieracie różne doświadczenia,

0:02:13.006,0:02:14.716
więc macie wspomnienia,

0:02:14.716,0:02:17.066
a one pomagają tworzyć własne Ja.

0:02:17.406,0:02:19.623
Macie pragnienia,[br]takie jak ochota na ciastko,

0:02:19.623,0:02:22.418
może na coś, o czym nie chcemy mówić

0:02:22.418,0:02:24.293
w szkole przed południem.

0:02:24.293,0:02:25.864
Nabieracie przekonań.

0:02:25.864,0:02:28.187
To jest tablica rejestracyjna kogoś z USA.

0:02:28.187,0:02:31.259
Nie wiem, czy ta tablica "Mesjasz 1"

0:02:31.259,0:02:33.701
sugeruje, że kierowca wierzy w mesjasza,

0:02:33.701,0:02:35.545
czy że on sam jest mesjaszem.

0:02:35.545,0:02:38.298
W każdym razie ma przekonania o mesjaszu.

0:02:38.438,0:02:39.890
Posiadamy wiedzę,

0:02:39.890,0:02:42.098
doznania i doświadczenia.

0:02:42.098,0:02:44.575
To nie tylko kwestia intelektu.

0:02:44.715,0:02:46.998
To jest ogólny zarys koncepcji,

0:02:46.998,0:02:48.150
kim jest człowiek.

0:02:48.150,0:02:54.441
Człowiek to suma życiowych doświadczeń.

0:02:54.441,0:02:56.960
Chcę wam dzisiaj powiedzieć,

0:02:57.080,0:03:00.395
że coś nie zgadza się w tej koncepcji.

0:03:00.395,0:03:02.853
Mogę to udowodnić [br]za pomocą jednego kliknięcia.

0:03:02.853,0:03:09.638
W środku tego wszystkiego[br]nie ma czegoś takiego jak ty.

0:03:10.038,0:03:11.571
Niepokojące? Może niekoniecznie.

0:03:11.571,0:03:13.079
Co tam jest?

0:03:13.079,0:03:16.348
Z pewnością wspomnienia,[br]pragnienia, zamiary, doznania

0:03:16.348,0:03:18.291
i tak dalej.

0:03:18.841,0:03:20.549
To wszystko istnieje

0:03:20.549,0:03:22.618
i tworzy w jakiś sposób całość.

0:03:22.618,0:03:26.407
To wszystko nachodzi na siebie[br]i łączy się na różne sposoby.

0:03:26.407,0:03:28.997
Łączą się ze sobą,

0:03:28.997,0:03:32.324
ponieważ należą do jednego ciała i mózgu.

0:03:32.504,0:03:35.387
Istnieje też historia, opowieść o nas,

0:03:35.387,0:03:38.282
przeżycia, które mamy,[br]gdy przypominamy sobie przeszłość.

0:03:38.282,0:03:40.514
Robimy coś ze względu na coś.

0:03:40.514,0:03:44.126
To, czego pragniemy, jest po części[br]efektem tego, w co wierzymy,

0:03:44.126,0:03:47.692
a to, co pamiętamy,[br]składa się na naszą wiedzę.

0:03:47.962,0:03:50.354
Zatem te wszystkie

0:03:50.354,0:03:53.393
wierzenia, pragnienia[br]odczucia i doświadczenia,

0:03:53.713,0:03:55.823
są ze sobą powiązane

0:03:56.093,0:03:59.371
i to właśnie tworzy ciebie.

0:03:59.371,0:04:04.208
Z jednej strony to mała różnica[br]w zdroworozsądkowym zrozumieniu.

0:04:04.408,0:04:06.462
Z drugiej - ogromna.

0:04:06.462,0:04:08.638
To zmiana sposobu myślenia o sobie

0:04:08.638,0:04:12.034
jako o czymś, co posiada wszystkie[br]życiowe doświadczenia,

0:04:12.034,0:04:15.297
a czymś, co jest po prostu zbiorem

0:04:15.297,0:04:16.999
tych doświadczeń.

0:04:17.129,0:04:19.847
Jesteś całością złożoną z części.

0:04:19.847,0:04:21.969
Również w sensie fizycznym,

0:04:21.969,0:04:23.871
mózg, ciało, nogi i reszta,

0:04:23.871,0:04:26.174
ale to nie jest aż tak istotne.

0:04:26.174,0:04:28.847
Po przeszczepie serca[br]wciąż jest tą samą osobą.

0:04:28.847,0:04:31.417
Po przeszczepie wspomnień,[br]czy to wciąż ta sama osoba?

0:04:31.417,0:04:34.602
Po przeszczepie wartości,[br]czy wciąż będzie się tą samą osobą?

0:04:34.602,0:04:39.501
Koncepcja, że to, czym jesteśmy,[br]to, jak możemy siebie zrozumieć,

0:04:39.501,0:04:43.962
nie jako niezmienną istotę,[br]obdarzoną doświadczeniem,

0:04:43.962,0:04:46.360
ale jako zbiór doświadczeń,

0:04:46.360,0:04:48.971
może wydać się dziwna.

0:04:48.971,0:04:51.145
Ale tak naprawdę nie uważam, że to dziwne.

0:04:51.415,0:04:53.154
Na swój sposób to rozsądne.

0:04:53.154,0:04:57.215
Pomyślcie dla porównania

0:04:57.215,0:05:00.172
o czymś zupełnie innym[br]we wszechświecie,

0:05:00.172,0:05:03.542
może oprócz najbardziej [br]podstawowych sił i praw.

0:05:03.542,0:05:05.657
Weźmy wodę.

0:05:05.657,0:05:08.338
Moja wiedza tu nie jest zbyt rozległa.

0:05:08.528,0:05:10.383
Moglibyśmy powiedzieć, że woda posiada

0:05:10.383,0:05:13.099
dwie cząsteczki wodoru[br]i jedną tlenu, zgadza się?

0:05:13.099,0:05:14.747
Wszyscy to wiemy.

0:05:14.747,0:05:18.292
Mam nadzieję, że nikt z obecnych[br]nie sądzi, że to oznacza,

0:05:18.942,0:05:22.554
że gdzieś jest coś zwane wodą,[br]a do tego przyczepione są

0:05:22.754,0:05:25.051
atomy wodoru i tlenu

0:05:25.051,0:05:26.244
i to właśnie jest woda.

0:05:26.244,0:05:27.179
Oczywiście, że nie.

0:05:27.179,0:05:30.351
Rozumiemy, z łatwością,

0:05:30.351,0:05:32.083
że woda jest tylko

0:05:32.083,0:05:37.117
odpowiednio połączonymi[br]cząsteczkami wodoru i tlenu.

0:05:37.617,0:05:39.290
Wszystko inne działa tak samo.

0:05:39.290,0:05:43.199
Nie ma nic niezwykłego w moim zegarku.

0:05:43.539,0:05:46.562
Mówimy, że zegarek ma tarcze i wskazówki

0:05:46.562,0:05:48.362
oraz mechanizm i baterie.

0:05:48.362,0:05:49.883
Ale naprawdę nie myślimy,

0:05:49.883,0:05:51.368
że istnieje coś zwane zegarkiem

0:05:51.368,0:05:53.861
do czego doczepiamy te wszystkie elementy.

0:05:53.861,0:05:56.897
Rozumiemy doskonale, że składamy części

0:05:56.897,0:05:58.994
i w ten sposób powstaje zegarek.

0:05:58.994,0:06:01.638
Jeśli wszystko we wszechświecie[br]działa w ten sposób,

0:06:01.638,0:06:03.944
czemu mielibyśmy być inni?

0:06:03.944,0:06:06.388
Dlaczego mielibyśmy być

0:06:06.388,0:06:09.460
czymś złożonym z części,

0:06:09.460,0:06:13.858
a nie czymś, co te części posiada?

0:06:14.608,0:06:17.438
To właściwie nie jest nowe spojrzenie,

0:06:17.438,0:06:18.853
ma dość długi rodowód.

0:06:18.853,0:06:20.463
Znajdziecie je w buddyzmie,

0:06:20.463,0:06:23.009
w filozofii XVII i XVIII wieku,

0:06:23.009,0:06:26.604
a także we współczesności[br]czy w dziełach Locke'a i Hume'a.

0:06:26.604,0:06:28.687
Ale co ciekawe, ten pomysł

0:06:28.687,0:06:32.731
znajduje swoje oparcie[br]we współczesnej neurobiologii.

0:06:33.161,0:06:36.515
Paul Broks, neuropsycholog kliniczny,

0:06:36.515,0:06:37.684
stwierdził:

0:06:37.684,0:06:40.996
"Mamy silne przeczucie[br]istnienia rdzenia, esencji,

0:06:40.996,0:06:42.505
i trudno je odeprzeć,

0:06:42.505,0:06:45.516
może nawet się nie da.

0:06:45.516,0:06:49.443
Jednak neurobiologia pokazuje,[br]że nie ma w mózgu żadnego centrum,

0:06:49.443,0:06:51.963
gdzie wszystko się łączy".

0:06:52.243,0:06:54.203
Patrząc na mózg

0:06:54.203,0:06:58.220
i na to, jak daje nam poczucie istnienia,

0:06:58.220,0:07:02.004
zauważycie, że nie ma centralnego[br]ośrodka kontrolującego w mózgu.

0:07:02.004,0:07:05.303
Nie ma żadnego jądra,[br]skąd wszystko jest sterowane.

0:07:05.303,0:07:07.888
W mózgu zachodzi wiele różnych procesów,

0:07:07.888,0:07:10.987
a każdy z nich odbywa się[br]w dość niezależny sposób.

0:07:10.987,0:07:14.097
Jednak z ich wzajemnych relacji

0:07:14.097,0:07:16.958
bierze się poczucie własnego Ja.

0:07:16.958,0:07:20.447
Pojęcie, jakiego użyłem w książce,[br]nazywam sztuczką ego,

0:07:20.447,0:07:22.876
to swego rodzaju sztuczka.

0:07:23.956,0:07:25.106
Techniczny wybieg.

0:07:25.106,0:07:27.586
To nie tak, że nie istniejemy,

0:07:27.586,0:07:30.870
po prostu jesteśmy zwodzeni,

0:07:30.870,0:07:34.356
że w nas jest coś bardziej[br]jednolitego niż w rzeczywistości.

0:07:34.356,0:07:37.493
Może myślicie, że to niepokojące.

0:07:38.233,0:07:39.825
Jeśli to prawda,

0:07:39.825,0:07:43.576
że nie ma w nas żadnego stałego jestestwa,

0:07:43.576,0:07:45.561
żadnej niezmiennej esencji,

0:07:45.561,0:07:49.493
czy to oznacza, że jaźń jest iluzją?

0:07:49.493,0:07:51.807
Czy to oznacza, że nie istniejemy?

0:07:51.807,0:07:53.615
Prawdziwe ja nie istnieje.

0:07:53.615,0:07:56.696
Wiele osób korzysta z koncepcji iluzji.

0:07:57.326,0:08:00.674
Psycholodzy Thomas Metzinger, Bruce Hood,

0:08:00.674,0:08:02.978
Susan Blackmore.

0:08:02.978,0:08:05.963
Wielu z nich mówi o iluzji.

0:08:05.963,0:08:08.029
Własne ja jest iluzją, fikcją.

0:08:08.029,0:08:11.075
Ale nie sądzę, żeby to[br]ułatwiało spojrzenie na problem.

0:08:11.075,0:08:13.982
Wróćmy do zegarka, nie jest on iluzją,

0:08:13.982,0:08:16.174
bo nie jest on niczym innym,

0:08:16.174,0:08:18.152
niż zbiorem elementów.

0:08:18.152,0:08:20.299
Tak samo my też nie jesteśmy iluzją.

0:08:20.459,0:08:25.552
Fakt, że jesteśmy po prostu wielką[br]skomplikowaną kompozycją,

0:08:25.712,0:08:27.137
uporządkowaną składanką,

0:08:27.137,0:08:29.292
nie oznacza, że nie istniejemy.

0:08:29.452,0:08:32.051
Użyję prostej metafory,

0:08:32.051,0:08:34.516
wyobraźcie sobie wodospad,

0:08:34.516,0:08:38.123
na przykład wodospad Iguazu w Argentynie.

0:08:38.903,0:08:40.625
Myśląc o czymś takim,

0:08:40.625,0:08:43.639
można docenić fakt, że w rzeczywistości

0:08:43.639,0:08:46.029
nie ma w nim nic trwałego.

0:08:46.029,0:08:47.462
Zawsze się zmienia.

0:08:47.462,0:08:50.309
Woda zawsze żłobi nowe koryta,

0:08:50.309,0:08:52.600
wraz ze zmianami, przepływem, pogodą

0:08:52.600,0:08:57.024
pewne rzeczy wysychają, nowe powstają.

0:08:57.024,0:09:00.511
Także woda tworząca wodospad

0:09:00.511,0:09:03.413
jest inna w każdej chwili.

0:09:03.413,0:09:06.455
Ale to nie oznacza,[br]że wodospad Iguazu to iluzja,

0:09:06.455,0:09:08.278
to nie oznacza, że nie istnieje.

0:09:08.358,0:09:11.132
Oznacza to, że trzeba [br]zrozumieć, czym jest,

0:09:11.132,0:09:13.361
czymś z historią,

0:09:13.361,0:09:16.003
czymś składającym się[br]z współtworzących elementów,

0:09:16.003,0:09:18.799
ale to proces, który jest płynny,[br]zawsze się zmienia.

0:09:19.389,0:09:22.531
Myślę, że to jest właśnie sposób[br]na zrozumienie nas samych

0:09:22.531,0:09:24.195
i myślę, że on nas uwalnia.

0:09:24.195,0:09:27.231
Myśląc, że posiadacie tę[br]sztywną i stałą esencję,

0:09:27.231,0:09:30.577
która jest niezmienna[br]przez całe wasze życie,

0:09:30.577,0:09:32.807
w pewnym sensie bylibyście więźniami.

0:09:32.807,0:09:35.418
Rodzilibyście się jako esencja

0:09:35.418,0:09:38.001
i pozostawalibyście nią aż do śmierci,

0:09:38.001,0:09:41.130
a jeśli wierzycie w życie[br]pozagrobowe - może i dłużej.

0:09:41.130,0:09:44.100
Lecz gdy pomyślicie o sobie

0:09:44.100,0:09:45.470
nie jako o osobie,

0:09:45.470,0:09:47.670
ale w kategorii procesu,

0:09:47.670,0:09:49.407
czegoś zmiennego,

0:09:49.407,0:09:51.174
myślę, że to dość wyzwalające,

0:09:51.174,0:09:53.812
ponieważ w przeciwieństwie do wodospadów

0:09:53.812,0:09:56.307
mamy zdolność do kierowania

0:09:56.307,0:09:59.929
swoim rozwojem.

0:10:00.499,0:10:02.302
Powinniśmy być tu ostrożni.

0:10:02.302,0:10:05.392
Przez zbyt duże dawki[br]X-Factor można uwierzyć,

0:10:05.392,0:10:07.721
że możecie być wszystkim, czym zechcecie.

0:10:07.721,0:10:09.039
To nieprawda.

0:10:09.039,0:10:11.279
Słyszałem dziś rano niesamowitych muzyków

0:10:11.429,0:10:14.927
i jestem pewien, że nie mógłbym[br]być tak dobry jak oni.

0:10:14.927,0:10:17.324
Mógłbym ciężko pracować[br]i może być w tym dobry,

0:10:17.324,0:10:20.328
ale nie posiadam tej naturalnej zdolności.

0:10:20.328,0:10:22.985
Są ograniczenia w tym, co możemy osiągnąć.

0:10:22.985,0:10:25.460
Są ograniczenia w tym,[br]kim możemy się stać.

0:10:25.460,0:10:28.122
Niemniej jednak posiadamy tę zdolność

0:10:28.122,0:10:32.112
w jakimś sensie, kształtowania siebie.

0:10:32.112,0:10:34.368
Prawdziwe ja zatem,

0:10:34.368,0:10:38.429
nie jest czymś do odkrycia przez was,

0:10:38.429,0:10:42.078
nie da się spojrzeć na duszę[br]i znaleźć tam prawdziwego Ja.

0:10:42.078,0:10:43.899
Częściowo tworzycie

0:10:43.899,0:10:46.290
swoje prawdziwe ja.

0:10:46.290,0:10:48.213
I to, myślę, jest niezwykle istotne.

0:10:48.213,0:10:50.179
Zwłaszcza w tej fazie waszego życia.

0:10:50.179,0:10:51.578
Będziecie świadomi faktu,

0:10:51.578,0:10:54.132
jak bardzo zmieniliście się[br]w ciągu ostatnich lat.

0:10:54.132,0:10:57.371
Jeśli macie filmy ze sobą[br]sprzed trzech, czterech lat,

0:10:57.371,0:11:00.651
prawdopodobnie czujecie się zażenowani,[br]bo nie poznajecie siebie.

0:11:00.651,0:11:04.812
Próbuję wam powiedzieć,[br]że powinniśmy patrzeć na siebie

0:11:04.812,0:11:07.515
jako na istoty, które możemy[br]kształtować i zmieniać.

0:11:07.515,0:11:08.941
To ponownie Budda.

0:11:08.941,0:11:11.360
"Budowniczy studni kierują wodą,

0:11:11.360,0:11:12.761
wytwórca strzał nagina je,

0:11:12.761,0:11:15.226
stolarz kształtuje drewno,

0:11:15.226,0:11:19.000
mądrzy ludzie kształtują siebie".

0:11:19.000,0:11:21.051
Z tą koncepcją chcę was zostawić:

0:11:21.051,0:11:28.058
wasze prawdziwe ja to nie coś,[br]czego musicie szukać,

0:11:28.058,0:11:30.873
jakaś tajemnica, której może[br]nigdy nie rozwiążecie.

0:11:30.873,0:11:32.574
W temacie własnego ja,

0:11:32.574,0:11:35.338
to coś, co częściowo odkrywacie,

0:11:35.728,0:11:37.701
ale też częściowo tworzycie.

0:11:37.701,0:11:42.197
I myślę, że to jest właśnie[br]wyzwalające i ekscytujące.

0:11:42.197,0:11:43.423
Dziękuję za uwagę.

0:11:43.423,0:11:44.723
(Brawa)