1
00:00:00,485 --> 00:00:02,987
Pre deset godina, napisao sam knjigu
koju sam nazvao

2
00:00:02,987 --> 00:00:05,800
"Naš poslednji vek?" sa znakom pitanja.

3
00:00:05,800 --> 00:00:09,377
Moji izdavači su izbacili upitnik.
(Smeh)

4
00:00:09,377 --> 00:00:11,259
Američki izdavači su promenili naslov

5
00:00:11,259 --> 00:00:15,168
u "Naš poslednji čas".

6
00:00:15,168 --> 00:00:18,660
Amerikanci vole
trenutno zadovoljavanje i obrnuto.

7
00:00:18,660 --> 00:00:20,368
(Smeh)

8
00:00:20,368 --> 00:00:22,118
Moja tema je bila ovo:

9
00:00:22,118 --> 00:00:26,284
naša Zemlja postoji 45 miliona vekova,

10
00:00:26,284 --> 00:00:28,297
ali ovaj je poseban -

11
00:00:28,297 --> 00:00:31,313
to je prvi gde jedna vrsta, naša,

12
00:00:31,313 --> 00:00:34,115
drži budućnost planete u svojim rukama.

13
00:00:34,115 --> 00:00:36,105
Tokom skoro cele istorije Zemlje,

14
00:00:36,105 --> 00:00:38,041
pretnju je predstavljala priroda -

15
00:00:38,041 --> 00:00:41,537
zaraze, zemljotresi, asteroidi i drugo -

16
00:00:41,537 --> 00:00:47,209
ali od sada, mi predstavljamo
najveću opasnost.

17
00:00:47,209 --> 00:00:50,480
To sada nije samo nuklearna pretnja -

18
00:00:50,480 --> 00:00:52,231
u našem povezanom svetu,

19
00:00:52,231 --> 00:00:55,394
pad mreže može
da se manifestuje globalno,

20
00:00:55,394 --> 00:00:59,350
avionski letovi mogu da rašire epidemije
širom sveta za nekoliko dana,

21
00:00:59,350 --> 00:01:02,677
a društveni mediji
mogu da šire paniku i glasine

22
00:01:02,677 --> 00:01:05,894
bukvalno brzinom svetlosti.

23
00:01:05,894 --> 00:01:09,119
Previše strahujemo oko manjih pretnji -

24
00:01:09,119 --> 00:01:13,150
neverovatnih sudara u letu,
karcinogena u hrani,

25
00:01:13,150 --> 00:01:15,376
malih doza radijacije i tako dalje -

26
00:01:15,376 --> 00:01:18,201
ali mi i naši politički gospodari

27
00:01:18,201 --> 00:01:22,404
živimo u poricanju
oko katastrofalnih scenarija.

28
00:01:22,404 --> 00:01:25,442
Na sreću, najgori se još nisu desili.

29
00:01:25,442 --> 00:01:27,638
Zaista, verovatno ni neće.

30
00:01:27,638 --> 00:01:30,823
Ali ako je događaj
potencijalno razarajući,

31
00:01:30,823 --> 00:01:33,691
vredi platiti značajno osiguranje

32
00:01:33,691 --> 00:01:37,527
da se od njega zaštitite,
čak i ako nije verovatan,

33
00:01:37,527 --> 00:01:42,040
kao što osiguravamo kuće protiv požara.

34
00:01:42,040 --> 00:01:47,037
A kako nauka nudi
sve veću moć i obećanja,

35
00:01:47,037 --> 00:01:50,903
loša strana takođe postaje sve strašnija.

36
00:01:50,903 --> 00:01:53,142
Postajemo sve ranjiviji.

37
00:01:53,142 --> 00:01:54,980
Kroz nekoliko decenija,

38
00:01:54,980 --> 00:01:57,210
milioni će imati mogućnost

39
00:01:57,210 --> 00:02:00,331
zloupotrebe biotehnologije
koja se brzo razvija,

40
00:02:00,331 --> 00:02:03,884
isto kao što danas
zloupotrebljavaju sajber tehnologiju.

41
00:02:03,884 --> 00:02:07,083
U TED govoru, Friman Dajson

42
00:02:07,083 --> 00:02:10,679
je predvideo da će deca dizajnirati
i stvarati nove organizme

43
00:02:10,679 --> 00:02:15,190
rutinski kao što se njegova generacija
igrala kompletima za hemiju.

44
00:02:15,190 --> 00:02:17,718
Ovo je možda na ivici naučne fantastike,

45
00:02:17,718 --> 00:02:20,901
ali ukoliko se obistini
samo deo njegovog scenarija,

46
00:02:20,901 --> 00:02:23,638
naša ekologija i čak i naša vrsta

47
00:02:23,638 --> 00:02:27,627
ne bi dugo preživele nedirnute.

48
00:02:27,627 --> 00:02:31,490
Na primer, postoje neki eko-ekstremisti

49
00:02:31,490 --> 00:02:33,999
koji misle da bi bilo bolje za planetu,

50
00:02:33,999 --> 00:02:37,402
za Gaju, da postoji mnogo manje ljudi.

51
00:02:37,402 --> 00:02:40,119
Šta bi se desilo
kada bi takvi ljudi ovladali

52
00:02:40,119 --> 00:02:42,256
tehnikama sintetičke biologije

53
00:02:42,256 --> 00:02:45,108
koje će biti sveprisutne do 2050?

54
00:02:45,108 --> 00:02:48,150
Do tada, drugi košmari
iz naučne fantastike

55
00:02:48,150 --> 00:02:49,860
možda postanu stvarnost:

56
00:02:49,860 --> 00:02:51,930
glupi roboti koji podivljaju

57
00:02:51,930 --> 00:02:54,347
ili mreža koja počne sama da misli

58
00:02:54,347 --> 00:02:56,936
i preti svima nama.

59
00:02:56,936 --> 00:03:00,206
Možemo li se regulisanjem braniti
od takvih rizika?

60
00:03:00,206 --> 00:03:02,613
Sigurno moramo pokušati,
ali ova preduzeća

61
00:03:02,613 --> 00:03:06,142
su toliko takmičarski nastrojena,
toliko globalizovana

62
00:03:06,142 --> 00:03:08,122
i vođena komercijalnim pritiskom

63
00:03:08,122 --> 00:03:11,407
da će sve što može da bude urađeno
biti urađeno negde,

64
00:03:11,407 --> 00:03:13,443
bez obzira na pravila.

65
00:03:13,443 --> 00:03:16,930
To je poput zakona o drogama -
pokušavamo da regulišemo, ali ne možemo.

66
00:03:16,930 --> 00:03:19,974
Globalno selo će imati
svoje seoske idiote,

67
00:03:19,974 --> 00:03:23,470
a oni će imati globalni opseg.

68
00:03:23,470 --> 00:03:25,761
Kao što sam rekao u svojoj knjizi,

69
00:03:25,761 --> 00:03:28,650
čeka nas nezgodna vožnja kroz ovaj vek.

70
00:03:28,650 --> 00:03:32,140
Možda će biti prepreka za naše društvo -

71
00:03:32,140 --> 00:03:36,255
zaista, šanse za veliku prepreku su 50%.

72
00:03:36,255 --> 00:03:39,169
Ali da li postoje zamislivi događaji

73
00:03:39,169 --> 00:03:41,330
koji bi mogli biti još gori,

74
00:03:41,330 --> 00:03:44,760
događaji koji bi ugasili sav život?

75
00:03:44,760 --> 00:03:47,686
Kada se na internetu pojavio
novi akcelerator čestica,

76
00:03:47,686 --> 00:03:49,475
neki ljudi su se nervozno upitali

77
00:03:49,475 --> 00:03:51,725
da li bi mogao da uništi Zemlju,

78
00:03:51,725 --> 00:03:54,384
ili još gore, razori materiju svemira?

79
00:03:54,384 --> 00:03:57,927
Na sreću, postoji uteha.

80
00:03:57,927 --> 00:03:59,971
Ja i drugi smo istakli da je priroda

81
00:03:59,971 --> 00:04:01,904
izvodila iste eksperimente

82
00:04:01,904 --> 00:04:04,090
već nebrojeno puta,

83
00:04:04,090 --> 00:04:05,855
preko sudara kosmičkih zraka.

84
00:04:05,855 --> 00:04:08,909
Ali naučnici bi svakako trebalo da paze

85
00:04:08,909 --> 00:04:11,489
na eksperimente koji stvaraju uslove

86
00:04:11,489 --> 00:04:13,972
bez presedana u prirodnom svetu.

87
00:04:13,972 --> 00:04:17,395
Biolozi bi trebalo da izbegavaju
puštanje potencijalno razarajućih

88
00:04:17,395 --> 00:04:20,110
genetski modifikovanih patogena.

89
00:04:20,110 --> 00:04:23,627
Usput, naša naročita averzija

90
00:04:23,627 --> 00:04:27,088
prema riziku od zaista
egzistencijalnih katastrofa

91
00:04:27,088 --> 00:04:30,363
zavisi od filozofskog i etičkog pitanja,

92
00:04:30,363 --> 00:04:32,033
a to je sledeće.

93
00:04:32,033 --> 00:04:34,341
Zamislite dva scenarija.

94
00:04:34,341 --> 00:04:39,577
Prvi scenario će zbrisati 90% čovečanstva.

95
00:04:39,577 --> 00:04:43,473
Drugi će zbrisati 100%.

96
00:04:43,473 --> 00:04:46,391
Koliko je drugi gori od prvog?

97
00:04:46,391 --> 00:04:49,414
Neki bi rekli 10% gori.

98
00:04:49,414 --> 00:04:52,564
Broj mrtvih je 10% veći.

99
00:04:52,564 --> 00:04:55,470
Ali ja mislim
da je drugi nemerljivo gori.

100
00:04:55,470 --> 00:04:58,099
Kao astronom, ne mogu da verujem

101
00:04:58,099 --> 00:05:00,566
da su ljudi kraj priče.

102
00:05:00,566 --> 00:05:03,889
Ima pet milijardi godina
pre nego što se Sunce zapali

103
00:05:03,889 --> 00:05:06,600
i univerzum se možda zauvek nastavi,

104
00:05:06,600 --> 00:05:08,892
dakle post-ljudska evolucija,

105
00:05:08,892 --> 00:05:11,082
na Zemlji i dalje od nje,

106
00:05:11,082 --> 00:05:13,796
može da se produži kao i Darvinov proces

107
00:05:13,796 --> 00:05:17,077
koji je doveo do nas, i da bude još lepša.

108
00:05:17,077 --> 00:05:19,741
Evolucija u budućnosti će se zaista
dešavati mnogo brže

109
00:05:19,741 --> 00:05:21,940
na tehnološkoj skali,

110
00:05:21,940 --> 00:05:24,239
ne na skali prirodne selekcije.

111
00:05:24,239 --> 00:05:28,434
U svetlu tih ogromnih rizika,

112
00:05:28,434 --> 00:05:31,820
sigurno ne bi trebalo da prihvatimo
ni rizik jednog u milijardu

113
00:05:31,820 --> 00:05:34,049
da bi istrebljenje ljudi moglo da prekine

114
00:05:34,049 --> 00:05:36,359
ovaj ogromni potencijal.

115
00:05:36,359 --> 00:05:38,131
Neki scenariji koji su zamišljeni

116
00:05:38,131 --> 00:05:39,950
zaista mogu da budu naučna fantastika,

117
00:05:39,950 --> 00:05:43,336
ali drugi mogu da budu
razočaravajuće realni.

118
00:05:43,336 --> 00:05:46,210
Važna je maksima da nepoznato

119
00:05:46,210 --> 00:05:48,907
nije isto što i nemoguće

120
00:05:48,907 --> 00:05:51,305
i zato zapravo na Univerzitetu Kembridž

121
00:05:51,305 --> 00:05:54,680
osnivamo centar za izučavanje toga
kako da se umanje

122
00:05:54,680 --> 00:05:56,712
ovi egzistencijalni rizici.

123
00:05:56,712 --> 00:05:59,775
Čini se kao da vredi
da samo nekoliko ljudi

124
00:05:59,775 --> 00:06:02,091
razmišlja o ovim
potencijalnim katastrofama.

125
00:06:02,091 --> 00:06:05,104
Potrebna nam je sva pomoć
koju možemo dobiti od drugih

126
00:06:05,104 --> 00:06:07,583
jer smo posada na dragocenoj

127
00:06:07,583 --> 00:06:11,066
bledoj plavoj tački u ogromnom kosmosu,

128
00:06:11,066 --> 00:06:14,444
na planeti koja ispred sebe ima
50 miliona vekova.

129
00:06:14,444 --> 00:06:17,000
Hajde da ne ugrozimo tu budućnost.

130
00:06:17,000 --> 00:06:18,795
Želeo bih da završim citatom

131
00:06:18,795 --> 00:06:22,296
sjajnog naučnika, Pitera Medavara.

132
00:06:22,296 --> 00:06:25,569
On kaže:
"Zvona koja zvone za čovečanstvom

133
00:06:25,569 --> 00:06:28,213
su poput zvona na grlima stoke u Alpima.

134
00:06:28,213 --> 00:06:30,499
Prikačena su za naše vratove

135
00:06:30,499 --> 00:06:33,174
i mora da je naša krivica
ako ne proizvode

136
00:06:33,174 --> 00:06:35,305
harmoničan i melodičan zvuk."

137
00:06:35,305 --> 00:06:37,572
Mnogo vam hvala.

138
00:06:37,572 --> 00:06:39,357
(Aplauz)