1
00:00:00,485 --> 00:00:02,707
Πριν από δέκα χρόνια
έγραψα ένα βιβλίο με τίτλο

2
00:00:02,707 --> 00:00:05,800
«Ο τελευταίος μας αιώνας;» Με ερωτηματικό.

3
00:00:05,800 --> 00:00:09,377
Οι εκδότες έκοψαν το ερωτηματικό.
(Γέλια)

4
00:00:09,377 --> 00:00:11,259
Οι αμερικανοί εκδότες άλλαξαν τον τίτλο

5
00:00:11,259 --> 00:00:15,168
σε «Η Τελευταία μας Ώρα».

6
00:00:15,168 --> 00:00:18,660
Στους Αμερικάνους αρέσει
η άμεση ικανοποίηση, και το αντίθετό της.

7
00:00:18,660 --> 00:00:20,368
(Γέλια)

8
00:00:20,368 --> 00:00:22,118
Και το θέμα μου είναι το εξής:

9
00:00:22,118 --> 00:00:26,284
Η Γη μας υπάρχει
εδώ και 45 εκατομμύρια αιώνες

10
00:00:26,284 --> 00:00:28,297
αυτός εδώ όμως είναι ξεχωριστός -

11
00:00:28,297 --> 00:00:31,313
είναι ο πρώτος στον οποίο ένα είδος,
το δικό μας,

12
00:00:31,313 --> 00:00:33,825
έχει το μέλλον του πλανήτη στα χέρια του.

13
00:00:33,825 --> 00:00:36,145
Σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια
της ιστορίας της Γης,

14
00:00:36,145 --> 00:00:38,041
οι απειλές προέρχονταν από τη φύση -

15
00:00:38,041 --> 00:00:41,537
ασθένειες, σεισμοί, αστεροειδείς
και ούτω καθεξής -

16
00:00:41,537 --> 00:00:46,899
αλλά στο εξής, οι χειρότεροι κίνδυνοι
προέρχονται από εμάς.

17
00:00:47,209 --> 00:00:50,480
Και τώρα δεν πρόκειται μόνο
για την πυρηνική απειλή.

18
00:00:50,480 --> 00:00:52,231
Στον διασυνδεδεμένο κόσμο μας,

19
00:00:52,231 --> 00:00:55,394
η κατάρρευση δικτύων
μπορεί να εξαπλωθεί παγκοσμίως.

20
00:00:55,394 --> 00:00:59,350
Οι εναέριες μεταφορές μπορούν να διαδώσουν
πανδημίες παγκοσμίως μέσα σε λίγες μέρες.

21
00:00:59,350 --> 00:01:03,052
Και τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν
να διαδώσουν πανικό και φήμες

22
00:01:03,052 --> 00:01:05,894
κυριολεκτικά με την ταχύτητα του φωτός.

23
00:01:05,894 --> 00:01:09,119
Ανησυχούμε πάρα πολύ
για μικρούς κινδύνους -

24
00:01:09,119 --> 00:01:13,150
απίθανες εναέριες συγκρούσεις,
καργινογόνες ουσίες στα τρόφιμα,

25
00:01:13,150 --> 00:01:15,376
χαμηλές δόσεις ραδιενέργειας κ.ο.κ. -

26
00:01:15,376 --> 00:01:18,201
αλλά τόσο εμείς
όσο και οι πολιτικοί μας ηγέτες

27
00:01:18,201 --> 00:01:22,404
βρίσκομαστε σε άρνηση
πραγματικά καταστροφικών σεναρίων.

28
00:01:22,404 --> 00:01:25,442
Τα χειρότερα ευτυχώς
δεν έχουν συμβεί ακόμη.

29
00:01:25,442 --> 00:01:27,638
Πράγματι, πιθανότατα δε θα συμβούν.

30
00:01:27,638 --> 00:01:30,823
Αν όμως ένα γεγονός είναι δυνητικά ολέθριο

31
00:01:30,823 --> 00:01:33,691
αξίζει να εκτιμηθεί ουσιαστικά

32
00:01:33,691 --> 00:01:37,527
για να εξασφαλιστούμε απέναντί του,
ακόμη και αν είναι απίθανο,

33
00:01:37,527 --> 00:01:42,040
όπως ακριβώς
στην ασφάλιση πυρός του σπιτιού μας.

34
00:01:42,040 --> 00:01:47,037
Καθώς η επιστήμη προσφέρει
μεγαλύτερη δύναμη και υποσχέσεις,

35
00:01:47,037 --> 00:01:50,903
η άλλη της πλευρά γίνεται
όλο και πιο τρομαχτική.

36
00:01:50,903 --> 00:01:53,142
Γινόμαστε συνεχώς πιο ευάλωτοι.

37
00:01:53,142 --> 00:01:54,980
Μέσα σε λίγες δεκαετίες,

38
00:01:54,980 --> 00:01:57,210
εκατομμύρια θα έχουν τη δυνατότητα

39
00:01:57,210 --> 00:02:00,331
να καταχρώνται
την εκρηκτικά αναπτυσσόμενη βιοτεχνολογία,

40
00:02:00,331 --> 00:02:03,884
όπως καταχρώνται σήμερα
και την τεχνολογία του κυβερνοχώρου.

41
00:02:03,884 --> 00:02:07,083
Ο Φρήμαν Ντάισον, σε μια ομιλία στο TED

42
00:02:07,083 --> 00:02:10,679
προέβλεψε ότι τα παιδιά θα σχεδιάζουν
και θα δημιουργούν νέους οργανισμούς

43
00:02:10,679 --> 00:02:14,940
με την ίδια ευκολία που η δική του γενιά
έπαιζε με χημικές ενώσεις.

44
00:02:14,940 --> 00:02:17,888
Ίσως αυτό να βρίσκεται στα όρια
της επιστημονικής φαντασίας,

45
00:02:17,888 --> 00:02:20,901
αλλά ακόμα και μέρος αυτού του σεναρίου
να πραγματωθεί,

46
00:02:20,901 --> 00:02:23,638
η οικολογία μας, ακόμη και το είδος μας

47
00:02:23,638 --> 00:02:27,627
σίγουρα δε θα επιβιώσουν αλώβητα για πολύ.

48
00:02:27,627 --> 00:02:31,490
Για παράδειγμα, υπάρχουν
κάποιοι οικο-εξτρεμιστές

49
00:02:31,490 --> 00:02:33,999
που θεωρούν ότι θα ήταν καλύτερο
για τον πλανήτη,

50
00:02:33,999 --> 00:02:37,402
για την Γαία, αν υπήρχαν
πολύ λιγότεροι άνθρωποι.

51
00:02:37,402 --> 00:02:40,119
Τι θα συμβεί όταν αυτοί οι άνθρωποι
θα έχουν κατακτήσει

52
00:02:40,119 --> 00:02:42,256
τεχνικές συνθετικής βιολογίας

53
00:02:42,256 --> 00:02:45,108
που θα είναι ευρέως διαδεδομένες
μέχρι το 2050;

54
00:02:45,108 --> 00:02:47,990
Μέχρι τότε, κάποιοι άλλοι εφιάλτες
επιστημονικής φαντασίας

55
00:02:47,990 --> 00:02:49,960
ίσως μεταπηδήσουν στην πραγματικότητα:

56
00:02:49,960 --> 00:02:51,930
ηλίθια ρομπότ που γίνονται ατίθασα,

57
00:02:51,930 --> 00:02:54,347
ή ένα δίκτυο που αναπτύσσει
τη δική του νοημοσύνη

58
00:02:54,347 --> 00:02:56,936
μας απειλεί όλους.

59
00:02:56,936 --> 00:02:59,846
Λοιπόν, μπορούμε να προφυλαχθούμε
απ' αυτά με τη νομοθεσία;

60
00:02:59,846 --> 00:03:02,693
Σίγουρα θα πρέπει να προσπαθήσουμε,
αλλά τέτοια εγχειρήματα

61
00:03:02,693 --> 00:03:05,922
είναι τόσο ανταγωνιστικά,
τόσο παγκοσμιοποιημένα,

62
00:03:05,922 --> 00:03:08,122
και οδηγούνται τόσο πολύ
από εμπορικές πιέσεις,

63
00:03:08,122 --> 00:03:11,407
που οτιδήποτε μπορεί να γίνει,
θα γίνει κάπου,

64
00:03:11,407 --> 00:03:13,443
ό,τι κι αν λένε οι κανονισμοί.

65
00:03:13,443 --> 00:03:16,930
Είναι σαν τους νόμους για τα ναρκωτικά -
προσπαθούμε, αλλά δεν μπορούμε.

66
00:03:16,930 --> 00:03:19,974
Και το παγκόσμιο χωριό θα έχει
και τους τρελούς του χωριού,

67
00:03:19,974 --> 00:03:23,470
που θα έχουν παγκόσμιο βεληνεκές.

68
00:03:23,470 --> 00:03:25,761
Όπως έγραψα και στο βιβλίο μου,

69
00:03:25,761 --> 00:03:28,650
θα έχουμε μια ανώμαλη διαδρομή
σε αυτόν τον αιώνα.

70
00:03:28,650 --> 00:03:32,140
Ίσως υπάρξουν οπισθοδρομήσεις
στην κοινωνία μας -

71
00:03:32,140 --> 00:03:36,255
πράγματι, υπάρχει πιθανότητα 50%
να έχουμε σοβαρότατη οπισθοδρόμηση.

72
00:03:36,255 --> 00:03:39,169
Υπάρχουν όμως εικάσιμα γεγονότα

73
00:03:39,169 --> 00:03:41,330
που θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερα,

74
00:03:41,330 --> 00:03:44,760
που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν
κάθε μορφή ζωής;

75
00:03:44,760 --> 00:03:47,686
Όταν εμφανίστηκε
ένας νέος επιταχυντής σωματιδίων

76
00:03:47,686 --> 00:03:49,215
κάποιοι ρώτησαν ανήσυχα,

77
00:03:49,215 --> 00:03:51,875
αν θα μπορούσε να καταστρέψει τη Γη,
ή ακόμη χειρότερα,

78
00:03:51,875 --> 00:03:54,384
να διαρρήξει τη δομή του σύμπαντος;

79
00:03:54,384 --> 00:03:57,927
Ευτυχώς μπορούσαν να δοθούν διαβεβαιώσεις.

80
00:03:57,927 --> 00:03:59,971
Εγώ και άλλοι επισημάναμε πως η φύση

81
00:03:59,971 --> 00:04:01,904
έχει πραγματοποιήσει τα ίδια πειράματα

82
00:04:01,904 --> 00:04:04,090
άπειρες φορές ήδη,

83
00:04:04,090 --> 00:04:05,855
μέσω συγκρούσεων κοσμικών ακτίνων.

84
00:04:05,855 --> 00:04:08,909
Όμως οι επιστήμονες έπρεπε σίγουρα
να είναι επιφυλακτικοί

85
00:04:08,909 --> 00:04:11,489
με πειράματα που δημιουργούν συνθήκες

86
00:04:11,489 --> 00:04:13,972
χωρίς προηγούμενο στον φυσικό κόσμο.

87
00:04:13,972 --> 00:04:17,515
Οι βιολόγοι θα πρέπει να αποφεύγουν
την απελευθέρωση πιθανά καταστροφικών

88
00:04:17,515 --> 00:04:20,110
γενετικά τροποποιημένων παθογόνων.

89
00:04:20,110 --> 00:04:23,627
Και, ειρήσθω εν παρόδω,
η ιδιαίτερη αποστροφή μας

90
00:04:23,627 --> 00:04:27,088
προ του κινδύνου πραγματικά
υπαρξιακών καταστροφών

91
00:04:27,088 --> 00:04:30,363
εξαρτάται από ένα φιλοσοφικό
και ηθικό ερώτημα,

92
00:04:30,363 --> 00:04:32,033
που είναι το εξής:

93
00:04:32,033 --> 00:04:34,341
Αναλογιστείτε δύο περιπτώσεις:

94
00:04:34,341 --> 00:04:39,577
Η περίπτωση Α εξαλείφει
το 90% της ανθρωπότητας.

95
00:04:39,577 --> 00:04:43,473
Η περίπτωση Β εξαλείφει το 100%.

96
00:04:43,473 --> 00:04:46,391
Πόσο χειρότερη είναι 
η περίπτωση Β από την Α;

97
00:04:46,391 --> 00:04:49,414
Κάποιοι θα έλεγαν 10% χειρότερη.

98
00:04:49,414 --> 00:04:52,564
Οι απώλειες είναι 10% περισσότερες.

99
00:04:52,564 --> 00:04:55,470
Εγώ όμως ισχυρίζομαι ότι η Β
είναι ασύγκριτα χειρότερη.

100
00:04:55,470 --> 00:04:58,099
Σαν αστρονόμος, δε μπορώ να πιστέψω

101
00:04:58,099 --> 00:05:00,566
ότι οι άνθρωποι αποτελούν
το τέλος της ιστορίας.

102
00:05:00,566 --> 00:05:03,889
Βρισκόμαστε πέντε δισεκατομμύρια χρόνια
πριν από την έκρηξη του ηλίου,

103
00:05:03,889 --> 00:05:06,600
και το σύμπαν ίσως συνεχίσει
να υπάρχει για πάντα,

104
00:05:06,600 --> 00:05:08,892
επομένως η εξέλιξη μετά τους ανθρώπους,

105
00:05:08,892 --> 00:05:11,082
εδώ στη Γη αλλά και πέρα από αυτή,

106
00:05:11,082 --> 00:05:13,796
μπορεί να διαρκέσει όσο
και η δαρβινική διαδικασία

107
00:05:13,796 --> 00:05:17,077
που οδήγησε σε εμάς,
αλλά και σε πολλά άλλα θαυμαστά.

108
00:05:17,077 --> 00:05:20,091
Και πράγματι, η εξέλιξη στο μέλλον
θα συμβεί γρηγορότερα,

109
00:05:20,091 --> 00:05:21,940
σε μια τεχνολογική χρονοκλίμακα

110
00:05:21,940 --> 00:05:24,239
και όχι σε μια χρονοκλίμακα
φυσικής επιλογής.

111
00:05:24,239 --> 00:05:28,434
Εμείς λοιπόν σίγουρα,
βλέποντας αυτά τα τεράστια διακυβεύματα

112
00:05:28,434 --> 00:05:31,820
δε θα πρέπει να αποδεχτούμε ούτε
μία στο δισεκατομμύριο τον κίνδυνο

113
00:05:31,820 --> 00:05:34,049
η απάλειψη της ανθρωπότητας να αποκλείσει

114
00:05:34,049 --> 00:05:36,109
αυτή την τεράστια δυναμική.

115
00:05:36,109 --> 00:05:38,121
Κάποια από τα σενάρια που έχουν προβλεφτεί

116
00:05:38,121 --> 00:05:40,470
ίσως ανήκουν πράγματι
στην επιστημονική φαντασία,

117
00:05:40,470 --> 00:05:43,226
κάποια άλλα όμως μπορεί να είναι
ανησυχητικά πραγματικά.

118
00:05:43,226 --> 00:05:46,210
Είναι πολύ σημαντική η αρχή
που λέει ότι το ανοίκειο

119
00:05:46,210 --> 00:05:48,627
δεν είναι το ίδιο με το απίθανο,

120
00:05:48,627 --> 00:05:51,405
μάλιστα γι' αυτόν τον λόγο
στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ

121
00:05:51,405 --> 00:05:54,680
φτιάχνουμε ένα κέντρο μελέτης
των τρόπων μετριασμού

122
00:05:54,680 --> 00:05:56,712
αυτών των υπαρξιακών κινδύνων.

123
00:05:56,712 --> 00:05:59,585
Φαίνεται πως αξίζει τον κόπο
μόνο για κάποιους ανθρώπους

124
00:05:59,585 --> 00:06:02,091
να σκεφτούν γύρω από αυτές
τις πιθανές καταστροφές.

125
00:06:02,091 --> 00:06:05,104
Και χρειαζόμαστε όση βοήθεια μπορεί
να μας δοθεί από άλλους,

126
00:06:05,104 --> 00:06:07,583
διότι είμαστε διαχειριστές μιας πολύτιμης

127
00:06:07,583 --> 00:06:11,066
χλωμής γαλάζιας κουκκίδας
μέσα στον απέραντο κόσμο,

128
00:06:11,066 --> 00:06:14,444
έναν πλανήτη με 50 εκατομμύρια αιώνες
μπροστά του.

129
00:06:14,444 --> 00:06:17,000
Ας μην διακινδυνεύσουμε λοιπόν
αυτό το μέλλον.

130
00:06:17,000 --> 00:06:18,795
Θα ήθελα να τελειώσω με ένα απόφθεγμα

131
00:06:18,795 --> 00:06:22,296
ενός μεγάλου επιστήμονα
ονόματι Πήτερ Μένταγουαρ.

132
00:06:22,296 --> 00:06:25,569
Παραθέτω: «Οι καμπάνες που χτυπούν
για την ανθρωπότητα

133
00:06:25,569 --> 00:06:28,213
είναι όπως οι κουδούνες
των αλπικών βοοειδών.

134
00:06:28,213 --> 00:06:30,499
Είναι δεμένες στον σβέρκο μας,

135
00:06:30,499 --> 00:06:33,174
και θα είναι δικό μας το φταίξιμο
αν δεν βγάζουν

136
00:06:33,174 --> 00:06:35,305
έναν γλυκό και μελωδικό ήχο».

137
00:06:35,305 --> 00:06:37,572
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

138
00:06:37,572 --> 00:06:39,685
(Χειροκρότημα)