1
00:00:03,836 --> 00:00:07,140
तथ्यलाई दृश्यमा प्रस्तुत गर्नु मेरो पनि आफ्नो कामको मुटुमा पर्छ।

2
00:00:07,678 --> 00:00:10,449
म विश्वव्यापी स्वास्थ्यका बारे पढाउंछु।

3
00:00:10,548 --> 00:00:13,231
र मलाई थाहा छ यसबारे तथ्यांक मात्र भएर पुग्दैन।

4
00:00:13,231 --> 00:00:17,920
मैले त्यसलाई यस्तो तरीकाले प्रस्तुत गर्न पर्छ की मानिसहरुले रमाइलो मानुन् र बुझुन्।

5
00:00:17,920 --> 00:00:22,303
अब म आफूले पहिले कहिल्यै नगरेको काम गर्न गैरहेको छु:

6
00:00:22,303 --> 00:00:25,182
त्यो हो तथ्यांकलाई वास्तविक धरातलमा एनिमेशनबाट प्रस्तुत गर्नु,

7
00:00:25,182 --> 00:00:28,526
त्यसका लागि मलाई यहांका यी साथीहरुको प्राविधिक सहयोग प्राप्त छ

8
00:00:29,311 --> 00:00:33,375
त शुरु गरौं: पहिले यो एक्सीस स्वास्थ्य को।

9
00:00:33,375 --> 00:00:38,640
औसत आयु २५ बर्ष देखि ७५ बर्ष सम्म।

10
00:00:38,640 --> 00:00:41,177
यहां मुनि अर्को एक्सिस बनाउं सम्पत्तिको:

11
00:00:41,177 --> 00:00:46,550
प्रतिव्यक्ति आय: ४००, ४,००० र ४०,००० डलर।

12
00:00:46,550 --> 00:00:50,334
भनेपछि गरिब र रोगीहरु यहां तल पर्ने भए,

13
00:00:50,334 --> 00:00:51,904
यता माथि चाहिं धनी र निरोगीहरु।

14
00:00:53,473 --> 00:00:58,520
अब म तपाईंलाई २०० बर्ष अघिको संसार देखाउंछु,

15
00:00:58,520 --> 00:01:00,291
सन् १८१० तिरको।

16
00:01:00,291 --> 00:01:01,962
यि भए संसारका सबै देशहरु:

17
00:01:01,962 --> 00:01:08,099
युरोप खैरो, एशिया रातो, मध्यपूर्व हरियो, साहारादेखि दक्षिणको अफ्रीका नीलो,

18
00:01:08,099 --> 00:01:09,622
र अमेरिकाज पहेंलो।

19
00:01:09,622 --> 00:01:13,300
देशको नामको आकारको फोकाले त्यहांको जनसंख्या जनाउंछ।

20
00:01:13,300 --> 00:01:17,375
र सन् १८१० मा यहां मुनि भिडभाड निकै थियो होइन त?

21
00:01:17,375 --> 00:01:19,409
सबै देशहरुमा रोग र गरिबी व्याप्त थियो,

22
00:01:19,409 --> 00:01:23,155
सबै देशमा मानिसहरुको औसत आयु ४० बर्षभन्दा मुनि थियो

23
00:01:23,155 --> 00:01:26,957
र खाली युके र नेदरल्याण्ड्स मात्र केहि राम्रो अवस्थामा थिए,

24
00:01:26,957 --> 00:01:28,553
तर त्यति धेरै पनि होइन।

25
00:01:28,553 --> 00:01:30,201
अब म यो विश्वलाई गतिशिल बनाउंछु।

26
00:01:31,970 --> 00:01:36,603
औद्योगीक क्रान्तिले युरोप र अन्यत्रका मुलुकलाई

27
00:01:36,603 --> 00:01:38,578
बांकी भन्दा टाढा लैजान्छ,

28
00:01:38,578 --> 00:01:41,433
तर एशिया र अफ्रीकामा उपनिवेश बनाइएका देशहरु

29
00:01:41,433 --> 00:01:43,610
यहां तल अल्झिएर बसेका छन्।

30
00:01:43,610 --> 00:01:47,421
पश्चिमा देशहरु विस्तारै विस्तारै निरोगी हुंदै जान्छन्।

31
00:01:47,467 --> 00:01:51,313
अब युद्धको र रोगको प्रभाव केहि विस्तारै हेरौं,

32
00:01:51,313 --> 00:01:52,936
पहिलो विश्वयुद्धको

33
00:01:52,936 --> 00:01:57,672
र स्पेनी फ्लू महामारीको। यसबेला कस्तो ठूलो विपद भएको रहेछ।

34
00:01:57,672 --> 00:02:02,403
अब तिब्र गतिमा अघि बढ्दै १९२० र १९३० को दशकतिर हेरौं।

35
00:02:02,403 --> 00:02:04,042
ग्रेट डिप्रेशन भनिएको महा-आर्थिक मन्दीको बेलामा पनि

36
00:02:04,119 --> 00:02:05,880
पश्चिमा देशहरु अघि बढी ने रहेका देखिन्छन्

37
00:02:05,880 --> 00:02:07,426
अझ बढी सम्पन्नता र निरोगीपन तिर।

38
00:02:07,426 --> 00:02:09,540
जापान र अरु देशहरु पछ्याउने प्रयास गर्छन्

39
00:02:09,540 --> 00:02:11,440
तर धेरैजसो देशहरु यहां तल तिर नै अड्कीएका छन्।

40
00:02:11,440 --> 00:02:15,117
अब, दोस्रो विश्व युद्धको वियोगहरु पछि

41
00:02:15,117 --> 00:02:18,512
सन् १९४८ को संसार हेर्न एकैछिन अडिऔं।

42
00:02:18,512 --> 00:02:22,926
१९४८ महान बर्ष थियो: लडाईं सकिएको थियो,

43
00:02:22,926 --> 00:02:26,098
हिउंदे ओलिम्पिक्सको पदक तालिकामा स्वीडेन शिर्षस्थानमा थियो

44
00:02:26,098 --> 00:02:27,675
र त्यही साल म पनि जन्में।

45
00:02:27,675 --> 00:02:30,763
तर संसारका देशहरु बीचको भिन्नताको खाडल

46
00:02:30,763 --> 00:02:32,463
पहिले कहिल्यै भन्दा बढी फराकिलो थियो।

47
00:02:32,463 --> 00:02:36,525
संयुक्त राज्य अमेरिका अग्रस्थानमा थियो, जापान त्यसलाई पछ्याउंदै थियो

48
00:02:36,555 --> 00:02:38,691
ब्रजील निकै पछाडी थियो,

49
00:02:38,691 --> 00:02:42,742
तेलधनबाट इरान केहि सम्पन्न हुंदै थियो तर औसत आयु अझै पनि कमै थियो

50
00:02:42,742 --> 00:02:45,559
र विशाल एशियाली अर्थतन्त्रहरु:

51
00:02:45,559 --> 00:02:47,943
चिन, भारत, पाकिस्तान, बांग्लादेश र इन्डोनेशिया

52
00:02:47,943 --> 00:02:50,343
तिनीहरु यहां मुनितिर अझै गरिब र रोगी नै थिए,

53
00:02:50,343 --> 00:02:52,371
तर अब हेर्नुस् के हुनेछ!

54
00:02:52,371 --> 00:02:53,962
लौ अब फेरि अघि बढौं।

55
00:02:53,962 --> 00:02:57,384
मेरो जीवनकालमै, पहिलेका उपनिवेशहरु स्वतन्त्र भएका छन्,

56
00:02:57,384 --> 00:03:00,188
र अन्तत: तिनीहरु विस्तारै निरोगी बन्न शुरु भएको छ

57
00:03:00,188 --> 00:03:00,950
झन निरोगी

58
00:03:00,950 --> 00:03:02,403
झन झन निरोगी।

59
00:03:02,403 --> 00:03:06,131
र सन् १९७० को दशकमा, एशिया र ल्याटिन अमेरिकाका देशहरु

60
00:03:06,131 --> 00:03:08,562
पश्चिमा देशहरुकै हाराहारीमा आउन थाले:

61
00:03:08,562 --> 00:03:10,715
तिनीहरु उदाउंदो अर्थतन्त्र बन्न पुगे।

62
00:03:10,715 --> 00:03:12,415
अफ्रीकाका केहि देशले तिनलाई पछ्याए

63
00:03:12,415 --> 00:03:14,454
तर केहि अफ्रीकीहरु भने गृहयुद्धको चपेटामा परे

64
00:03:14,454 --> 00:03:15,954
अरुलाई एचआइभीको मार पर्यो।

65
00:03:15,954 --> 00:03:18,454
र अब हामी अहिलेको विश्व देख्न सक्छौं,

66
00:03:18,454 --> 00:03:21,598
उपलब्ध भएसम्मको ताजा तथ्यांकहरुको दृश्यमा।

67
00:03:22,859 --> 00:03:25,440
अहिले धेरैजसो मानिसहरु बीचको भागमा छन्।

68
00:03:25,440 --> 00:03:28,068
तर यति नै बेला एकदम ठूला भिन्नताहरु पनि छन्

69
00:03:28,068 --> 00:03:30,237
धनी देशहरु र गरिब देशहरुका बीचमा

70
00:03:30,237 --> 00:03:34,098
र ति देशहरुभित्रै पनि ठूला असमानताहरु छन्।

71
00:03:34,098 --> 00:03:36,560
यि फोकाहरुले देशहरुको औसतलाई देखाउंछन्

72
00:03:36,560 --> 00:03:38,120
तर म तिनलाई विभाजीत गर्न सक्छु।

73
00:03:38,120 --> 00:03:41,160
चिनलाई लिउं, म यस्लाई प्रान्तहरुमा विभाजीत गर्छु।

74
00:03:41,160 --> 00:03:44,052
त्यो सांघाई भयो।

75
00:03:44,052 --> 00:03:47,680
त्यहां अहिले इटलीमा जत्तिकै सम्पत्ति र निरोगीपना छ।

76
00:03:47,680 --> 00:03:51,077
र यहां गरिब भित्री प्रान्त गुईझु छ,

77
00:03:51,077 --> 00:03:52,403
यो पाकिस्तान जस्तो छ।

78
00:03:52,403 --> 00:03:54,912
यस्लाई अझै थप टुक्रा पार्ने हो भने

79
00:03:54,912 --> 00:03:57,800
यहांका ग्रामिण भेकहरु अफ्रीकाको घाना जस्तै छन्।

80
00:04:01,100 --> 00:04:03,462
तैपनि, यत्तिका विशाल असमानताहरु अहिले विद्यमान छंदा छंदै

81
00:04:05,133 --> 00:04:06,805
हामीले गत दुईसय बर्षमा भएका उल्लेखनीय प्रगतिहरुलाई देख्यौं।

82
00:04:06,805 --> 00:04:08,741
त्यो ठूलो ऐतिहासिक खाडल

83
00:04:08,741 --> 00:04:10,449
जुन पश्चिम र बांकी विश्वका बीच थियो त्यो अब पुरिंदैछ।

84
00:04:10,449 --> 00:04:15,216
हामी नितान्त नयां एकिकरणमुखी संसार बन्न पुगेका छौं

85
00:04:15,216 --> 00:04:17,609
र म भविष्यको दिशामा स्पष्ट परिवर्तनहरु देखिरहेको छु

86
00:04:17,609 --> 00:04:20,496
सहायता, व्यापार, हरित प्रविधि र शान्ति सहितको।

87
00:04:20,496 --> 00:04:23,242
सबै देशहरुले त्यस्तो लक्ष्य हासिल गर्न एकदमै सम्भव छ

88
00:04:24,381 --> 00:04:25,520
जुन यो स्वस्थ र सम्पन्नहरुको कुनामा पर्छ।

89
00:04:27,689 --> 00:04:30,683
र यसरी वितेका केहि मिनेटमा तपाईंले जे देख्नु भयो

90
00:04:30,714 --> 00:04:33,602
त्यो विश्वका दुई सय देशहरुको

91
00:04:33,602 --> 00:04:36,160
दुई सय बर्ष र त्यो भन्दा पनि अघि देखिको कथा हो।

92
00:04:36,160 --> 00:04:40,200
त्यो देखाउनका लागि एकलाख बीस हजार अंकहरुको संयोजन गर्नु परेको थियो।

93
00:04:40,250 --> 00:04:43,000
गज्जब होइन त?