WEBVTT 00:00:03.836 --> 00:00:07.140 Bildigo ĉefrolas en mia laboro. 00:00:07.678 --> 00:00:10.449 Mi instruas tutmondan sanon 00:00:10.548 --> 00:00:13.231 Kaj mi scias ke la datumaro mem ne sufiĉas. 00:00:13.231 --> 00:00:17.920 Mi devas montri ĝin tiel ke homoj ĝuas kaj komprenas. 00:00:17.920 --> 00:00:22.303 Nun, mi provos ion, kion mi neniam antaŭe faris: 00:00:22.303 --> 00:00:25.182 movbildigi la datumojn en vera spaco 00:00:25.182 --> 00:00:28.526 helpe de mia teĥnika teamo. 00:00:29.311 --> 00:00:33.375 Ek, jen unue, akso por sano. 00:00:33.375 --> 00:00:38.640 Vivdaŭro de 25 ĝis 75 jaroj. 00:00:38.640 --> 00:00:41.177 Jen infre, akso por riĉeco. 00:00:41.177 --> 00:00:46.550 Enspezo po homo: 400, 4.000, 40.000 dolaroj. 00:00:46.550 --> 00:00:50.334 Malalte tie, estas malriĉa kaj malsana, 00:00:50.334 --> 00:00:51.904 kaj alte tie, estas riĉa kaj sana. 00:00:53.473 --> 00:00:58.520 Nun mi montros al vi la mondon antaŭ 200 jaroj, 00:00:58.520 --> 00:01:00.291 en 1810. 00:01:00.291 --> 00:01:01.962 Kaj jen la landoj: 00:01:01.962 --> 00:01:08.099 Eŭropaj brunas, aziaj ruĝas, mezorientaj verdas, subsaharafrikaj bluas, 00:01:08.099 --> 00:01:09.622 kaj amerikaj flavas. 00:01:09.622 --> 00:01:13.300 Kaj la grandeco de landa bobelo montras la loĝantaran grandecon. 00:01:13.300 --> 00:01:17.375 En 1810, multas malalte tie, ĉu ne? 00:01:17.375 --> 00:01:19.409 Ĉiuj landoj malsanis kaj malriĉis, 00:01:19.409 --> 00:01:23.155 vivdaŭro estis malpli ol 40 ĉiulande 00:01:23.155 --> 00:01:26.957 krom britio kaj nederlando kiuj pli bonis, 00:01:26.957 --> 00:01:28.553 sed nur iomete. 00:01:28.553 --> 00:01:30.201 Kaj nun, mi startigas la mondon. 00:01:31.970 --> 00:01:36.603 Pro la Industria Revolucio, landoj en Eŭropo kaj aliloke 00:01:36.603 --> 00:01:38.578 foriras de la aliaj, 00:01:38.578 --> 00:01:41.433 sed la koloniitaj landoj en Azio kaj Afriko, 00:01:41.433 --> 00:01:43.610 restadas malalte tie. 00:01:43.610 --> 00:01:47.421 Poste, la okcidentaj landoj iĝas pli sanaj kaj pli riĉaj. 00:01:47.467 --> 00:01:51.313 Nun lantmove por montri la efikon 00:01:51.313 --> 00:01:52.936 de la Unua Mondmilito 00:01:52.936 --> 00:01:57.672 kaj de la Hispana Gripa Epidemio. Kia katastrofo! 00:01:57.672 --> 00:02:02.403 Nun rapide tra 1920-j kaj 1930-j. 00:02:02.403 --> 00:02:04.042 Kaj, spite al la Granda Depresio, 00:02:04.119 --> 00:02:05.880 la okcidentaj langoj plu progresas 00:02:05.880 --> 00:02:07.426 ĝis pli da sano kaj pli da riĉo. 00:02:07.426 --> 00:02:09.540 Japanio kaj iuj aliaj provas sekvi 00:02:09.540 --> 00:02:11.440 sed la plej multaj restas malalte tie. 00:02:11.440 --> 00:02:15.117 Nun, post la tragedio de la Dua Mondmilito, 00:02:15.117 --> 00:02:18.512 ni paŭzas por vidi la mondon en 1948. 00:02:18.512 --> 00:02:22.926 1948 estis tre bona jaro: la milito finiĝis, 00:02:22.926 --> 00:02:26.098 svedio pintis en la vintraj olimpikoj, 00:02:26.098 --> 00:02:27.675 kaj mi naskiĝis. 00:02:27.675 --> 00:02:30.763 La malsamoj inter mondaj landoj 00:02:30.763 --> 00:02:32.463 estis pli grandaj ol iam ajn. 00:02:32.463 --> 00:02:36.525 Usono pintis, japanio proksimiĝis, 00:02:36.555 --> 00:02:38.691 brazilio multe postlasiĝis, 00:02:38.691 --> 00:02:42.742 irano iĝis iom pli riĉa pro nafto sed ankoraŭ kun mallongaj vivdaŭroj. 00:02:42.742 --> 00:02:45.559 Kaj la aziaj gigantoj: 00:02:45.559 --> 00:02:47.943 ĉinio, barato, pakistano, bangladeŝo, kaj indonezio, 00:02:47.943 --> 00:02:50.343 restis malriĉaj kaj malsanaj tie, 00:02:50.343 --> 00:02:52.371 sed atentu la okazontan! 00:02:52.371 --> 00:02:53.962 Ek denove! 00:02:53.962 --> 00:02:57.384 En mia vivdaŭro, ekskolonioj akiris sendependecon, 00:02:57.384 --> 00:03:00.188 kaj tiam fine ili ekiĝis pli sanaj, 00:03:00.188 --> 00:03:00.950 kaj pli sanaj, 00:03:00.950 --> 00:03:02.403 kaj pli sanaj. 00:03:02.403 --> 00:03:06.131 En la 1970-j, landoj en azio kaj latinameriko 00:03:06.131 --> 00:03:08.562 ekproksimiĝis al la okcidentaj landoj: 00:03:08.562 --> 00:03:10.715 ili fariĝis la emerĝaj ekonomioj. 00:03:10.715 --> 00:03:12.415 Iom el akriko sekvas, 00:03:12.415 --> 00:03:14.454 iuj afrikaj senmove restis en internaj militoj, 00:03:14.454 --> 00:03:15.954 aliaj frapitaj de HIV. 00:03:15.954 --> 00:03:18.454 Kaj nun ni povas vidi la mondon hodiaŭan, 00:03:18.454 --> 00:03:21.598 per la plej lastaj statistikoj. 00:03:22.859 --> 00:03:25.440 La plej multaj homoj vivas tie meze. 00:03:25.440 --> 00:03:28.068 Sed samtempe estas enormaj malsamoj 00:03:28.068 --> 00:03:30.237 inter la plej bonaj kaj plej malbonaj landoj 00:03:30.237 --> 00:03:34.098 kaj ekzistas enormaj malsamoj ene de landoj. 00:03:34.098 --> 00:03:36.560 Tiuj bobeloj montras mezumojn, 00:03:36.560 --> 00:03:38.120 sed mi povas disigi ilin. 00:03:38.120 --> 00:03:41.160 Je ĉinio, mi povas disigi laŭ provincoj. 00:03:41.160 --> 00:03:44.052 Jen Ŝanhajo, 00:03:44.052 --> 00:03:47.680 ĝi riĉas kaj sanas kiel italio hodiaŭ. 00:03:47.680 --> 00:03:51.077 Kaj la malriĉa landinterna provinco Gansuo, 00:03:51.077 --> 00:03:52.403 ĝi estas kiel Pakistano. 00:03:52.403 --> 00:03:54.912 Kaj se mi plu disigas, 00:03:54.912 --> 00:03:57.800 la kamparaj provincoj estas kiel Ganao. 00:04:01.100 --> 00:04:03.462 Tamen, spite al la hodiaŭaj malsamegoj, 00:04:05.133 --> 00:04:06.805 ni konstatas 200 jarojn da rimarkinda progreso. 00:04:06.805 --> 00:04:08.741 Tiu grandega historia fendo 00:04:08.741 --> 00:04:10.449 inter okcidento kaj malokcidento nun fermiĝas. 00:04:10.449 --> 00:04:15.216 Ni fariĝis tute nova konverĝanta mondo, 00:04:15.216 --> 00:04:17.609 kaj mi vidas klaran emon en la futuron 00:04:17.609 --> 00:04:20.496 kun helpo, komerco, verda teknologio, kaj paco. 00:04:20.496 --> 00:04:23.242 Tute eblas ke ĉiuj povos atingi 00:04:24.381 --> 00:04:25.520 la riĉan sanan kvadranton. 00:04:27.689 --> 00:04:30.683 Nu, dum la ĵusaj kelkaj minutoj, vi vidis 00:04:30.714 --> 00:04:33.602 la rakonton de 200 landoj 00:04:33.602 --> 00:04:36.160 tra 200 jaroj kaj preter. 00:04:36.160 --> 00:04:40.200 Ĝi koncernis grafiki 120.000 numerojn, 00:04:40.250 --> 00:04:43.000 genie ĉu ne?