1
00:00:03,836 --> 00:00:07,140
Bildigo ĉefrolas en mia laboro.

2
00:00:07,678 --> 00:00:10,449
Mi instruas tutmondan sanon

3
00:00:10,548 --> 00:00:13,231
Kaj mi scias ke la datumaro mem ne sufiĉas.

4
00:00:13,231 --> 00:00:17,920
Mi devas montri ĝin tiel ke homoj ĝuas kaj komprenas.

5
00:00:17,920 --> 00:00:22,303
Nun, mi provos ion, kion mi neniam antaŭe faris:

6
00:00:22,303 --> 00:00:25,182
movbildigi la datumojn en vera spaco

7
00:00:25,182 --> 00:00:28,526
helpe de mia teĥnika teamo.

8
00:00:29,311 --> 00:00:33,375
Ek, jen unue, akso por sano.

9
00:00:33,375 --> 00:00:38,640
Vivdaŭro de 25 ĝis 75 jaroj.

10
00:00:38,640 --> 00:00:41,177
Jen infre, akso por riĉeco.

11
00:00:41,177 --> 00:00:46,550
Enspezo po homo: 400, 4.000, 40.000 dolaroj.

12
00:00:46,550 --> 00:00:50,334
Malalte tie, estas malriĉa kaj malsana,

13
00:00:50,334 --> 00:00:51,904
kaj alte tie, estas riĉa kaj sana.

14
00:00:53,473 --> 00:00:58,520
Nun mi montros al vi la mondon antaŭ 200 jaroj,

15
00:00:58,520 --> 00:01:00,291
en 1810.

16
00:01:00,291 --> 00:01:01,962
Kaj jen la landoj:

17
00:01:01,962 --> 00:01:08,099
Eŭropaj brunas, aziaj ruĝas, mezorientaj verdas, subsaharafrikaj bluas,

18
00:01:08,099 --> 00:01:09,622
kaj amerikaj flavas.

19
00:01:09,622 --> 00:01:13,300
Kaj la grandeco de landa bobelo montras la loĝantaran grandecon.

20
00:01:13,300 --> 00:01:17,375
En 1810, multas malalte tie, ĉu ne?

21
00:01:17,375 --> 00:01:19,409
Ĉiuj landoj malsanis kaj malriĉis,

22
00:01:19,409 --> 00:01:23,155
vivdaŭro estis malpli ol 40 ĉiulande

23
00:01:23,155 --> 00:01:26,957
krom britio kaj nederlando kiuj pli bonis,

24
00:01:26,957 --> 00:01:28,553
sed nur iomete.

25
00:01:28,553 --> 00:01:30,201
Kaj nun, mi startigas la mondon.

26
00:01:31,970 --> 00:01:36,603
Pro la Industria Revolucio, landoj en Eŭropo kaj aliloke

27
00:01:36,603 --> 00:01:38,578
foriras de la aliaj,

28
00:01:38,578 --> 00:01:41,433
sed la koloniitaj landoj en Azio kaj Afriko,

29
00:01:41,433 --> 00:01:43,610
restadas malalte tie.

30
00:01:43,610 --> 00:01:47,421
Poste, la okcidentaj landoj iĝas pli sanaj kaj pli riĉaj.

31
00:01:47,467 --> 00:01:51,313
Nun lantmove por montri la efikon

32
00:01:51,313 --> 00:01:52,936
de la Unua Mondmilito

33
00:01:52,936 --> 00:01:57,672
kaj de la Hispana Gripa Epidemio. Kia katastrofo!

34
00:01:57,672 --> 00:02:02,403
Nun rapide tra 1920-j kaj 1930-j.

35
00:02:02,403 --> 00:02:04,042
Kaj, spite al la Granda Depresio,

36
00:02:04,119 --> 00:02:05,880
la okcidentaj langoj plu progresas

37
00:02:05,880 --> 00:02:07,426
ĝis pli da sano kaj pli da riĉo.

38
00:02:07,426 --> 00:02:09,540
Japanio kaj iuj aliaj provas sekvi

39
00:02:09,540 --> 00:02:11,440
sed la plej multaj restas malalte tie.

40
00:02:11,440 --> 00:02:15,117
Nun, post la tragedio de la Dua Mondmilito,

41
00:02:15,117 --> 00:02:18,512
ni paŭzas por vidi la mondon en 1948.

42
00:02:18,512 --> 00:02:22,926
1948 estis tre bona jaro: la milito finiĝis,

43
00:02:22,926 --> 00:02:26,098
svedio pintis en la vintraj olimpikoj,

44
00:02:26,098 --> 00:02:27,675
kaj mi naskiĝis.

45
00:02:27,675 --> 00:02:30,763
La malsamoj inter mondaj landoj

46
00:02:30,763 --> 00:02:32,463
estis pli grandaj ol iam ajn.

47
00:02:32,463 --> 00:02:36,525
Usono pintis, japanio proksimiĝis,

48
00:02:36,555 --> 00:02:38,691
brazilio multe postlasiĝis,

49
00:02:38,691 --> 00:02:42,742
irano iĝis iom pli riĉa pro nafto sed ankoraŭ kun mallongaj vivdaŭroj.

50
00:02:42,742 --> 00:02:45,559
Kaj la aziaj gigantoj:

51
00:02:45,559 --> 00:02:47,943
ĉinio, barato, pakistano, bangladeŝo, kaj indonezio,

52
00:02:47,943 --> 00:02:50,343
restis malriĉaj kaj malsanaj tie,

53
00:02:50,343 --> 00:02:52,371
sed atentu la okazontan!

54
00:02:52,371 --> 00:02:53,962
Ek denove!

55
00:02:53,962 --> 00:02:57,384
En mia vivdaŭro, ekskolonioj akiris sendependecon,

56
00:02:57,384 --> 00:03:00,188
kaj tiam fine ili ekiĝis pli sanaj,

57
00:03:00,188 --> 00:03:00,950
kaj pli sanaj,

58
00:03:00,950 --> 00:03:02,403
kaj pli sanaj.

59
00:03:02,403 --> 00:03:06,131
En la 1970-j, landoj en azio kaj latinameriko

60
00:03:06,131 --> 00:03:08,562
ekproksimiĝis al la okcidentaj landoj:

61
00:03:08,562 --> 00:03:10,715
ili fariĝis la emerĝaj ekonomioj.

62
00:03:10,715 --> 00:03:12,415
Iom el akriko sekvas,

63
00:03:12,415 --> 00:03:14,454
iuj afrikaj senmove restis en internaj militoj,

64
00:03:14,454 --> 00:03:15,954
aliaj frapitaj de HIV.

65
00:03:15,954 --> 00:03:18,454
Kaj nun ni povas vidi la mondon hodiaŭan,

66
00:03:18,454 --> 00:03:21,598
per la plej lastaj statistikoj.

67
00:03:22,859 --> 00:03:25,440
La plej multaj homoj vivas tie meze.

68
00:03:25,440 --> 00:03:28,068
Sed samtempe estas enormaj malsamoj

69
00:03:28,068 --> 00:03:30,237
inter la plej bonaj kaj plej malbonaj landoj

70
00:03:30,237 --> 00:03:34,098
kaj ekzistas enormaj malsamoj ene de landoj.

71
00:03:34,098 --> 00:03:36,560
Tiuj bobeloj montras mezumojn,

72
00:03:36,560 --> 00:03:38,120
sed mi povas disigi ilin.

73
00:03:38,120 --> 00:03:41,160
Je ĉinio, mi povas disigi laŭ provincoj.

74
00:03:41,160 --> 00:03:44,052
Jen Ŝanhajo,

75
00:03:44,052 --> 00:03:47,680
ĝi riĉas kaj sanas kiel italio hodiaŭ.

76
00:03:47,680 --> 00:03:51,077
Kaj la malriĉa landinterna provinco Gansuo,

77
00:03:51,077 --> 00:03:52,403
ĝi estas kiel Pakistano.

78
00:03:52,403 --> 00:03:54,912
Kaj se mi plu disigas,

79
00:03:54,912 --> 00:03:57,800
la kamparaj provincoj estas kiel Ganao.

80
00:04:01,100 --> 00:04:03,462
Tamen, spite al la hodiaŭaj malsamegoj,

81
00:04:05,133 --> 00:04:06,805
ni konstatas 200 jarojn da rimarkinda progreso.

82
00:04:06,805 --> 00:04:08,741
Tiu grandega historia fendo

83
00:04:08,741 --> 00:04:10,449
inter okcidento kaj malokcidento nun fermiĝas.

84
00:04:10,449 --> 00:04:15,216
Ni fariĝis tute nova konverĝanta mondo,

85
00:04:15,216 --> 00:04:17,609
kaj mi vidas klaran emon en la futuron

86
00:04:17,609 --> 00:04:20,496
kun helpo, komerco, verda teknologio, kaj paco.

87
00:04:20,496 --> 00:04:23,242
Tute eblas ke ĉiuj povos atingi

88
00:04:24,381 --> 00:04:25,520
la riĉan sanan kvadranton.

89
00:04:27,689 --> 00:04:30,683
Nu, dum la ĵusaj kelkaj minutoj, vi vidis

90
00:04:30,714 --> 00:04:33,602
la rakonton de 200 landoj

91
00:04:33,602 --> 00:04:36,160
tra 200 jaroj kaj preter.

92
00:04:36,160 --> 00:04:40,200
Ĝi koncernis grafiki 120.000 numerojn,

93
00:04:40,250 --> 00:04:43,000
genie ĉu ne?