WEBVTT

00:00:06.713 --> 00:00:09.754
"Wszyscy ludzie są stworzeni równymi

00:00:09.754 --> 00:00:12.688
i przysługują im prawa do życia,

00:00:12.688 --> 00:00:16.110
wolności i dążenia do szczęścia".

00:00:16.110 --> 00:00:18.404
Nie tak szybko, panie Jefferson!

00:00:18.404 --> 00:00:21.454
Te słowa z Deklaracji niepodległości USA

00:00:21.454 --> 00:00:24.002
oraz okoliczności ich powstania 
są dobrze znane.

00:00:24.002 --> 00:00:26.323
W czerwcu 1776 roku,

00:00:26.323 --> 00:00:29.890
trochę ponad rok 
po wybuchu wojny z Anglią

00:00:29.890 --> 00:00:32.986
rozpoczętej strzałami 
w Lexington i Concord,

00:00:32.986 --> 00:00:36.825
Kongres Kontynentalny 
obradował w Filadelfii

00:00:36.825 --> 00:00:40.048
nad amerykańską niepodległością.

00:00:40.048 --> 00:00:43.499
Po długich dyskusjach, 
rezolucja niepodległościowa

00:00:43.499 --> 00:00:47.946
została zatwierdzona 2 lipca 1776 roku.

00:00:47.946 --> 00:00:49.843
Ameryka była wolna!

00:00:49.843 --> 00:00:54.599
Ludzie tacy jak John Adams myśleli,
że ta data zostanie upamiętniona.

00:00:54.599 --> 00:00:57.675
Jednak 2 dni później, 
przedstawiciele Kongresu

00:00:57.675 --> 00:01:01.280
przegłosowali przyjęcie 
Deklaracji niepodległości,

00:01:01.280 --> 00:01:03.858
autorstwa głównie Thomasa Jeffersona,

00:01:03.858 --> 00:01:08.504
wyliczającej wszystkie argumenty 
przemawiające za wolnością kraju.

00:01:08.504 --> 00:01:11.235
Ponad 235 lat później

00:01:11.235 --> 00:01:15.538
świętujemy ten dzień 
jako urodziny Ameryki.

00:01:15.538 --> 00:01:19.004
Być może nie znacie jednak całej historii.

00:01:19.004 --> 00:01:21.567
Po pierwsze, choć laury 
za napisanie Deklaracji

00:01:21.567 --> 00:01:23.358
zebrał Thomas Jefferson,

00:01:23.358 --> 00:01:27.519
zadanie stworzenia 
dokumentu wyjaśniającego,

00:01:27.519 --> 00:01:29.641
czemu Ameryka powinna być niepodległa,

00:01:29.641 --> 00:01:31.066
otrzymało aż pięciu mężczyzn:

00:01:31.066 --> 00:01:32.352
Robert Livingston,

00:01:32.352 --> 00:01:33.737
Roger Sherman,

00:01:33.737 --> 00:01:35.190
Benjamin Franklin

00:01:35.190 --> 00:01:37.768
i John Adams zostali wybrani jako pierwsi.

00:01:37.768 --> 00:01:40.594
To właśnie Adams zasugerował,

00:01:40.594 --> 00:01:43.738
żeby dołączył do nich młody, 
mało znany Thomas Jefferson,

00:01:43.738 --> 00:01:48.147
bo potrzebowali kogoś 
z wpływowej delegacji Wirginii.

00:01:48.147 --> 00:01:53.245
Ponadto Adams uważał, że Jefferson 
pisał o wiele lepiej niż on sam.

00:01:53.245 --> 00:01:56.470
Po drugie, chociaż Jefferson 
nigdy nie używał przypisów,

00:01:56.470 --> 00:01:58.614
ani nie podawał żadnych źródeł,

00:01:58.614 --> 00:02:02.025
niektóre z jego pamiętnych słów i zwrotów 
zostały zapożyczone

00:02:02.025 --> 00:02:05.044
od innych pisarzy i nieznacznie zmienione.

00:02:05.044 --> 00:02:08.922
Franklin i Adams przedstawili 
kilka swoich sugestii.

00:02:08.922 --> 00:02:12.315
Lecz największa zmiana nadeszła,

00:02:12.315 --> 00:02:16.259
gdy przedstawiono Deklarację 
całemu Kongresowi.

00:02:16.259 --> 00:02:21.405
Nieszczęśliwy Thomas Jefferson
przez dwa dni siedział i irytował się,

00:02:21.405 --> 00:02:24.183
podczas gdy przepatrywano 
napisane przez niego słowa.

00:02:24.183 --> 00:02:28.930
W końcu Kongres dokonał 
kilku nieznacznych zmian w słownictwie

00:02:28.930 --> 00:02:31.624
oraz wykreślił całkowicie jeden fragment.

00:02:31.624 --> 00:02:34.346
Długa lista zarzutów Jeffersona

00:02:34.346 --> 00:02:36.042
wobec króla Anglii,

00:02:36.042 --> 00:02:38.965
zawierała twierdzenie,

00:02:38.965 --> 00:02:43.205
że Jerzy III ponosi odpowiedzialność 
za handel niewolnikami

00:02:43.205 --> 00:02:47.500
i uniemożliwiał Ameryce 
położenie kresu niewolnictwu.

00:02:47.500 --> 00:02:49.611
Oprócz faktu, że było to nieprawdą,

00:02:49.611 --> 00:02:52.602
Kongres nie chciał 
wzmianki o niewolnictwie

00:02:52.602 --> 00:02:55.871
w dokumencie założycielskim narodu.

00:02:55.871 --> 00:02:57.194
Wykreślono to odniesienie,

00:02:57.194 --> 00:03:01.382
zanim Deklaracja została 
przyjęta i wysłana do druku.

00:03:01.382 --> 00:03:03.708
Jednak trudne pytanie pozostaje otwarte:

00:03:03.708 --> 00:03:05.188
Jak ludzie,

00:03:05.188 --> 00:03:07.294
mający właśnie podpisać dokument

00:03:07.294 --> 00:03:10.195
oddający hołd wolności i równości,

00:03:10.195 --> 00:03:11.734
mogli akceptować system,

00:03:11.734 --> 00:03:14.374
w którym jedni ludzie 
byli właścicielami innych?

00:03:14.374 --> 00:03:16.393
To pytanie,

00:03:16.393 --> 00:03:19.292
które ostatecznie doprowadziło 
naród do wojny secesyjnej,

00:03:19.292 --> 00:03:22.322
i które wciąż można zadawać.