1
00:00:01,275 --> 00:00:05,898
Uwielbiam cytat aktywisty
i muzyka punk rockowego Jello Biafra.

2
00:00:06,848 --> 00:00:09,840
"Nie hejtuj mediów. Bądź nimi".

3
00:00:11,518 --> 00:00:12,856
Jestem artystą.

4
00:00:12,880 --> 00:00:17,754
Lubię pracować z mediami i technologią,
ponieważ je dobrze znam

5
00:00:17,778 --> 00:00:19,540
i lubię moc, którą posiadają.

6
00:00:19,564 --> 00:00:23,416
Poza tym ich nie cierpię,
jestem przerażony ich siłą przebicia.

7
00:00:23,440 --> 00:00:24,590
(Śmiech)

8
00:00:25,591 --> 00:00:30,901
Pamiętam, jak w 2003 roku oglądałem
wywiad Tony'ego Snowa z Fox News

9
00:00:30,925 --> 00:00:34,283
z Donaldem Rumsfeldem,
ówczesnym sekretarzem obrony USA.

10
00:00:35,009 --> 00:00:38,114
Rozmawiali o niedawnej inwazji na Irak.

11
00:00:38,138 --> 00:00:41,068
Rumsfeldowi zadano pytanie:

12
00:00:41,092 --> 00:00:43,013
"Słyszymy o liczbie naszych strat,

13
00:00:43,037 --> 00:00:45,777
ale nigdy o ich stratach. Dlaczego?".

14
00:00:47,304 --> 00:00:49,519
Rumsfeld odpowiedział:

15
00:00:51,059 --> 00:00:53,770
"Nie liczymy strat innym ludziom".

16
00:00:55,000 --> 00:00:56,150
Prawda?

17
00:00:57,220 --> 00:01:02,643
Sądzi się, że między 150 tysięcy
a milion irackich cywili

18
00:01:02,667 --> 00:01:06,203
zginęło w 2003 roku w wyniku
prowadzonej przez USA inwazji.

19
00:01:07,381 --> 00:01:13,697
Liczba ta kontrastuje
z 4486 członkami służb USA,

20
00:01:13,721 --> 00:01:15,293
którzy zginęli w tym czasie.

21
00:01:16,969 --> 00:01:20,874
Chciałem zrobić coś więcej,
niż tylko zwrócić uwagę na tę liczbę.

22
00:01:20,898 --> 00:01:23,779
Chciałem stworzyć pomnik
dla poszczególnych cywilów,

23
00:01:23,803 --> 00:01:25,707
którzy zginęli w wyniku inwazji.

24
00:01:27,427 --> 00:01:30,904
Pomniki wojenne, jak
"Vietnam Veterans Memorial" Mai Lin,

25
00:01:30,928 --> 00:01:32,729
są często ogromne.

26
00:01:32,753 --> 00:01:35,626
Bardzo potężne i jednostronne.

27
00:01:36,920 --> 00:01:40,753
Chciałem, by mój pomnik
żył i był w światowym obiegu.

28
00:01:42,642 --> 00:01:45,413
Pamiętam, że kiedy chodziłem do szkoły,

29
00:01:45,437 --> 00:01:49,358
dostaliśmy klasyczne zadanie
z wiedzy o społeczeństwie.

30
00:01:49,382 --> 00:01:53,545
Weź kartkę i napisz do członka rządu.

31
00:01:54,195 --> 00:01:56,594
Powiedziano nam,
że jeśli napiszemy dobry list,

32
00:01:56,618 --> 00:01:58,092
naprawdę go przemyślimy,

33
00:01:58,116 --> 00:02:01,381
w odpowiedzi dostaniemy
coś więcej niż sztampową odpowiedź.

34
00:02:04,144 --> 00:02:05,560
Oto mój projekt "Notepad".

35
00:02:07,338 --> 00:02:10,332
To, co wygląda na zwykły, żółty notatnik,

36
00:02:10,356 --> 00:02:13,959
jest tak naprawdę pomnikiem
poszczególnych irackich cywilów,

37
00:02:13,983 --> 00:02:16,228
którzy zginęli w wyniku inwazji sił USA.

38
00:02:18,726 --> 00:02:22,338
"Notepad" jest aktem
protestu i upamiętnienia

39
00:02:22,362 --> 00:02:25,011
w przebraniu zwykłego notatnika.

40
00:02:26,522 --> 00:02:30,340
Po powiększeniu linijek

41
00:02:30,364 --> 00:02:32,324
odkryjemy mikroskopijny tekst

42
00:02:32,348 --> 00:02:37,094
zawierający nazwiska,
daty i miejsca śmierci

43
00:02:37,118 --> 00:02:39,840
poszczególnych Irakijczyków.

44
00:02:42,091 --> 00:02:46,348
Przez ostatnie pięć lat
tworzyłem kilogramy takich kartek

45
00:02:46,372 --> 00:02:49,816
i przemycałem do materiałów piśmienniczych

46
00:02:49,840 --> 00:02:52,531
rządów USA i koalicji.

47
00:02:52,555 --> 00:02:53,642
(Śmiech)

48
00:02:53,666 --> 00:02:58,631
(Brawa)

49
00:03:02,095 --> 00:03:06,086
Oczywiście nie wyjawię tu,
jak mi się to udało.

50
00:03:06,110 --> 00:03:08,102
(Śmiech)

51
00:03:08,842 --> 00:03:14,062
Spotykałem się także osobiście
z aktualnymi lub byłymi członkami

52
00:03:14,086 --> 00:03:18,579
tak zwanej "koalicji chętnych",
która pomagała podczas inwazji.

53
00:03:19,441 --> 00:03:21,727
Kiedy tylko mogę, spotykam się z nimi

54
00:03:21,751 --> 00:03:23,608
i pokazuję im ten projekt.

55
00:03:23,632 --> 00:03:26,171
Zeszłego lata miałem okazję
spotkać Alberta Gonzalesa

56
00:03:26,251 --> 00:03:31,304
byłego prokuratora generalnego USA
i autora dyrektyw o torturach.

57
00:03:32,644 --> 00:03:34,812
(Wideo) Matt Kenyon: Czy mogę to panu dać?

58
00:03:34,836 --> 00:03:36,478
To specjalny notatnik.

59
00:03:36,502 --> 00:03:39,935
To tak naprawdę część
projektu artystycznego.

60
00:03:39,959 --> 00:03:42,112
Alberto Gonzalez: Specjalny notatnik?

61
00:03:42,136 --> 00:03:43,614
MK: Tak. Nie uwierzy pan,

62
00:03:43,638 --> 00:03:47,439
ale jest w kolekcji Muzeum
Sztuki Nowoczesnej - jestem artystą.

63
00:03:47,463 --> 00:03:50,394
MK: A wszystkie linijki na tym papierze...

64
00:03:50,418 --> 00:03:51,958
AG: Znikają?

65
00:03:51,982 --> 00:03:54,229
MK: Nie, to mikroskopijny tekst

66
00:03:54,253 --> 00:03:58,205
zawierający nazwiska irackich cywilów,

67
00:03:58,229 --> 00:04:01,740
którzy zginęli od czasu
rozpoczęcia inwazji na Irak.

68
00:04:01,764 --> 00:04:04,484
AG. Dobra, OK.

69
00:04:04,508 --> 00:04:06,081
AG: Dziękuję. MK: Dziękuję.

70
00:04:06,105 --> 00:04:07,776
(Śmiech)

71
00:04:08,406 --> 00:04:11,215
Sposób, w który mówi "Dziękuję",
przyprawia o gęsią skórkę.

72
00:04:11,240 --> 00:04:12,390
(Śmiech)

73
00:04:13,309 --> 00:04:16,500
OK chcę, by każde z was
zajrzało pod swoje krzesło.

74
00:04:16,524 --> 00:04:17,674
Jest tam koperta.

75
00:04:20,943 --> 00:04:22,785
Proszę ją otworzyć.

76
00:04:26,014 --> 00:04:29,023
Kartka, którą trzymacie w ręku,

77
00:04:29,047 --> 00:04:34,086
zawiera informacje o Irakijczykach,
którzy zginęli w wyniku inwazji.

78
00:04:38,115 --> 00:04:42,291
Chciałbym, byście ją wykorzystali
i napisali list do członka rządu.

79
00:04:42,315 --> 00:04:46,157
Możecie przemycić liczbę ofiar cywilnych

80
00:04:46,181 --> 00:04:48,164
do archiwów rządowych.

81
00:04:49,084 --> 00:04:55,393
Na całym świecie każdy list,
który wysyłamy do rządu,

82
00:04:55,475 --> 00:04:59,790
jest archiwizowany i rejestrowany.

83
00:05:01,183 --> 00:05:06,686
Razem możemy włożyć je do skrzynek
i pod nos osób rządzących.

84
00:05:07,429 --> 00:05:09,089
Wszystko, co wysyłamy,

85
00:05:09,113 --> 00:05:15,124
staje się częścią archiwum naszego rządu,

86
00:05:15,148 --> 00:05:16,989
naszym wspólnym zapisem historii.

87
00:05:18,102 --> 00:05:19,253
Dziękuję.

88
00:05:19,277 --> 00:05:22,427
(Brawa)

89
00:05:30,015 --> 00:05:31,975
Tom Rielly: Matt, powiedz mi,

90
00:05:31,999 --> 00:05:36,815
jak powstał w twojej głowie
pomysł projektu notatnika?

91
00:05:37,954 --> 00:05:39,936
Matt Kenyon: Właśnie kończyłem projekt,

92
00:05:39,960 --> 00:05:43,969
w którym chodziło
o amerykańską stronę wojny.

93
00:05:43,993 --> 00:05:46,064
Była to czarna opaska nazwana

94
00:05:46,089 --> 00:05:48,331
"Zaimprowizowanym
urządzeniem empatycznym",

95
00:05:48,355 --> 00:05:51,234
zawierająca gromadzone
w czasie rzeczywistym

96
00:05:51,258 --> 00:05:54,981
stopnie, nazwiska
przyczyny i miejsca śmierci

97
00:05:55,005 --> 00:05:57,787
członków armii USA,
którzy zmarli za granicą.

98
00:05:57,811 --> 00:06:01,753
Za każdym razem, gdy te dane publikował
CENTCOM lub Departament Obrony,

99
00:06:01,777 --> 00:06:03,481
opaska dźgała mnie w ramię.

100
00:06:03,817 --> 00:06:06,650
Uświadomiłem sobie,
że wiele uwagi poświęcamy

101
00:06:06,674 --> 00:06:09,566
naszym rodakom, którzy giną za granicą,

102
00:06:09,590 --> 00:06:12,253
ale nieproporcjonalnie więcej ofiar

103
00:06:12,277 --> 00:06:14,238
jest po stronie cywilnej.

104
00:06:14,262 --> 00:06:15,413
TR: Dziękuję bardzo.

105
00:06:15,437 --> 00:06:16,604
MK: Dziękuję.

106
00:06:16,628 --> 00:06:17,909
(Brawa)