0:00:01.275,0:00:05.898
Uwielbiam cytat aktywisty[br]i muzyka punk rockowego Jello Biafra.

0:00:06.848,0:00:09.840
"Nie hejtuj mediów. Bądź nimi".

0:00:11.518,0:00:12.856
Jestem artystą.

0:00:12.880,0:00:17.754
Lubię pracować z mediami i technologią,[br]ponieważ je dobrze znam

0:00:17.778,0:00:19.540
i lubię moc, którą posiadają.

0:00:19.564,0:00:23.416
Poza tym ich nie cierpię,[br]jestem przerażony ich siłą przebicia.

0:00:23.440,0:00:24.590
(Śmiech)

0:00:25.591,0:00:30.901
Pamiętam, jak w 2003 roku oglądałem[br]wywiad Tony'ego Snowa z Fox News

0:00:30.925,0:00:34.283
z Donaldem Rumsfeldem,[br]ówczesnym sekretarzem obrony USA.

0:00:35.009,0:00:38.114
Rozmawiali o niedawnej inwazji na Irak.

0:00:38.138,0:00:41.068
Rumsfeldowi zadano pytanie:

0:00:41.092,0:00:43.013
"Słyszymy o liczbie naszych strat,

0:00:43.037,0:00:45.777
ale nigdy o ich stratach. Dlaczego?".

0:00:47.304,0:00:49.519
Rumsfeld odpowiedział:

0:00:51.059,0:00:53.770
"Nie liczymy strat innym ludziom".

0:00:55.000,0:00:56.150
Prawda?

0:00:57.220,0:01:02.643
Sądzi się, że między 150 tysięcy[br]a milion irackich cywili

0:01:02.667,0:01:06.203
zginęło w 2003 roku w wyniku[br]prowadzonej przez USA inwazji.

0:01:07.381,0:01:13.697
Liczba ta kontrastuje[br]z 4486 członkami służb USA,

0:01:13.721,0:01:15.293
którzy zginęli w tym czasie.

0:01:16.969,0:01:20.874
Chciałem zrobić coś więcej,[br]niż tylko zwrócić uwagę na tę liczbę.

0:01:20.898,0:01:23.779
Chciałem stworzyć pomnik[br]dla poszczególnych cywilów,

0:01:23.803,0:01:25.707
którzy zginęli w wyniku inwazji.

0:01:27.427,0:01:30.904
Pomniki wojenne, jak[br]"Vietnam Veterans Memorial" Mai Lin,

0:01:30.928,0:01:32.729
są często ogromne.

0:01:32.753,0:01:35.626
Bardzo potężne i jednostronne.

0:01:36.920,0:01:40.753
Chciałem, by mój pomnik[br]żył i był w światowym obiegu.

0:01:42.642,0:01:45.413
Pamiętam, że kiedy chodziłem do szkoły,

0:01:45.437,0:01:49.358
dostaliśmy klasyczne zadanie[br]z wiedzy o społeczeństwie.

0:01:49.382,0:01:53.545
Weź kartkę i napisz do członka rządu.

0:01:54.195,0:01:56.594
Powiedziano nam,[br]że jeśli napiszemy dobry list,

0:01:56.618,0:01:58.092
naprawdę go przemyślimy,

0:01:58.116,0:02:01.381
w odpowiedzi dostaniemy[br]coś więcej niż sztampową odpowiedź.

0:02:04.144,0:02:05.560
Oto mój projekt "Notepad".

0:02:07.338,0:02:10.332
To, co wygląda na zwykły, żółty notatnik,

0:02:10.356,0:02:13.959
jest tak naprawdę pomnikiem[br]poszczególnych irackich cywilów,

0:02:13.983,0:02:16.228
którzy zginęli w wyniku inwazji sił USA.

0:02:18.726,0:02:22.338
"Notepad" jest aktem[br]protestu i upamiętnienia

0:02:22.362,0:02:25.011
w przebraniu zwykłego notatnika.

0:02:26.522,0:02:30.340
Po powiększeniu linijek

0:02:30.364,0:02:32.324
odkryjemy mikroskopijny tekst

0:02:32.348,0:02:37.094
zawierający nazwiska,[br]daty i miejsca śmierci

0:02:37.118,0:02:39.840
poszczególnych Irakijczyków.

0:02:42.091,0:02:46.348
Przez ostatnie pięć lat[br]tworzyłem kilogramy takich kartek

0:02:46.372,0:02:49.816
i przemycałem do materiałów piśmienniczych

0:02:49.840,0:02:52.531
rządów USA i koalicji.

0:02:52.555,0:02:53.642
(Śmiech)

0:02:53.666,0:02:58.631
(Brawa)

0:03:02.095,0:03:06.086
Oczywiście nie wyjawię tu,[br]jak mi się to udało.

0:03:06.110,0:03:08.102
(Śmiech)

0:03:08.842,0:03:14.062
Spotykałem się także osobiście[br]z aktualnymi lub byłymi członkami

0:03:14.086,0:03:18.579
tak zwanej "koalicji chętnych",[br]która pomagała podczas inwazji.

0:03:19.441,0:03:21.727
Kiedy tylko mogę, spotykam się z nimi

0:03:21.751,0:03:23.608
i pokazuję im ten projekt.

0:03:23.632,0:03:26.171
Zeszłego lata miałem okazję[br]spotkać Alberta Gonzalesa

0:03:26.251,0:03:31.304
byłego prokuratora generalnego USA[br]i autora dyrektyw o torturach.

0:03:32.644,0:03:34.812
(Wideo) Matt Kenyon: Czy mogę to panu dać?

0:03:34.836,0:03:36.478
To specjalny notatnik.

0:03:36.502,0:03:39.935
To tak naprawdę część[br]projektu artystycznego.

0:03:39.959,0:03:42.112
Alberto Gonzalez: Specjalny notatnik?

0:03:42.136,0:03:43.614
MK: Tak. Nie uwierzy pan,

0:03:43.638,0:03:47.439
ale jest w kolekcji Muzeum[br]Sztuki Nowoczesnej - jestem artystą.

0:03:47.463,0:03:50.394
MK: A wszystkie linijki na tym papierze...

0:03:50.418,0:03:51.958
AG: Znikają?

0:03:51.982,0:03:54.229
MK: Nie, to mikroskopijny tekst

0:03:54.253,0:03:58.205
zawierający nazwiska irackich cywilów,

0:03:58.229,0:04:01.740
którzy zginęli od czasu[br]rozpoczęcia inwazji na Irak.

0:04:01.764,0:04:04.484
AG. Dobra, OK.

0:04:04.508,0:04:06.081
AG: Dziękuję. MK: Dziękuję.

0:04:06.105,0:04:07.776
(Śmiech)

0:04:08.406,0:04:11.215
Sposób, w który mówi "Dziękuję",[br]przyprawia o gęsią skórkę.

0:04:11.240,0:04:12.390
(Śmiech)

0:04:13.309,0:04:16.500
OK chcę, by każde z was[br]zajrzało pod swoje krzesło.

0:04:16.524,0:04:17.674
Jest tam koperta.

0:04:20.943,0:04:22.785
Proszę ją otworzyć.

0:04:26.014,0:04:29.023
Kartka, którą trzymacie w ręku,

0:04:29.047,0:04:34.086
zawiera informacje o Irakijczykach,[br]którzy zginęli w wyniku inwazji.

0:04:38.115,0:04:42.291
Chciałbym, byście ją wykorzystali[br]i napisali list do członka rządu.

0:04:42.315,0:04:46.157
Możecie przemycić liczbę ofiar cywilnych

0:04:46.181,0:04:48.164
do archiwów rządowych.

0:04:49.084,0:04:55.393
Na całym świecie każdy list,[br]który wysyłamy do rządu,

0:04:55.475,0:04:59.790
jest archiwizowany i rejestrowany.

0:05:01.183,0:05:06.686
Razem możemy włożyć je do skrzynek[br]i pod nos osób rządzących.

0:05:07.429,0:05:09.089
Wszystko, co wysyłamy,

0:05:09.113,0:05:15.124
staje się częścią archiwum naszego rządu,

0:05:15.148,0:05:16.989
naszym wspólnym zapisem historii.

0:05:18.102,0:05:19.253
Dziękuję.

0:05:19.277,0:05:22.427
(Brawa)

0:05:30.015,0:05:31.975
Tom Rielly: Matt, powiedz mi,

0:05:31.999,0:05:36.815
jak powstał w twojej głowie[br]pomysł projektu notatnika?

0:05:37.954,0:05:39.936
Matt Kenyon: Właśnie kończyłem projekt,

0:05:39.960,0:05:43.969
w którym chodziło[br]o amerykańską stronę wojny.

0:05:43.993,0:05:46.064
Była to czarna opaska nazwana

0:05:46.089,0:05:48.331
"Zaimprowizowanym[br]urządzeniem empatycznym",

0:05:48.355,0:05:51.234
zawierająca gromadzone[br]w czasie rzeczywistym

0:05:51.258,0:05:54.981
stopnie, nazwiska[br]przyczyny i miejsca śmierci

0:05:55.005,0:05:57.787
członków armii USA,[br]którzy zmarli za granicą.

0:05:57.811,0:06:01.753
Za każdym razem, gdy te dane publikował[br]CENTCOM lub Departament Obrony,

0:06:01.777,0:06:03.481
opaska dźgała mnie w ramię.

0:06:03.817,0:06:06.650
Uświadomiłem sobie,[br]że wiele uwagi poświęcamy

0:06:06.674,0:06:09.566
naszym rodakom, którzy giną za granicą,

0:06:09.590,0:06:12.253
ale nieproporcjonalnie więcej ofiar

0:06:12.277,0:06:14.238
jest po stronie cywilnej.

0:06:14.262,0:06:15.413
TR: Dziękuję bardzo.

0:06:15.437,0:06:16.604
MK: Dziękuję.

0:06:16.628,0:06:17.909
(Brawa)