0:00:08.380,0:00:09.561
Faleminderit.

0:00:16.270,0:00:21.200
Ishte një herë një mbret në Indi, dhe për[br]ditëlindjen e tij, u dha urdhër

0:00:21.200,0:00:24.200
qe të gjithë prijësit duhej të sillnin [br]dhurata për mbretin.

0:00:24.400,0:00:28.370
Disa sollën mëndafshe të buta, [br]disa shpata të zbukuruara,

0:00:28.370,0:00:29.490
disa sollën ar.

0:00:29.490,0:00:32.549
Në fund të radhës po vinte [br]një plak i vogël e i rrudhur

0:00:32.549,0:00:36.630
i cili kishte ecur disa ditë nga [br]fshati i tij deri në breg të detit.

0:00:36.630,0:00:41.150
Dhe ndërsa po vinte, biri i mbretit pyeti:[br]"Çfarë dhurate po sjell për mbretin?"

0:00:41.457,0:00:44.750
Plaku hapi dalngadalë [br]dorën e tij për të zbuluar

0:00:44.750,0:00:49.600
një guackë shumë të bukur me rrathë[br]vjollcë e të verdhë, të kuq e të kaltër.

0:00:50.160,0:00:51.380
Biri i mbretit tha:

0:00:51.460,0:00:54.400
"Kjo nuk është dhuratë për një mbret! [br]Ç'dhuratë është ajo?"

0:00:54.600,0:00:57.400
Plaku e shikoi ngadalë dhe i tha:

0:00:57.590,0:01:00.750
"Rruga që bëra në këmbë... [br]pjesë e dhuratës"

0:01:01.060,0:01:02.560
(Të qeshura)

0:01:02.900,0:01:05.970
Për pak çaste do t’ju jap një dhuratë,

0:01:05.970,0:01:08.270
një dhuratë që besoj se ia [br]vlen të përhapet.

0:01:08.290,0:01:10.050
Por më parë, më lejoni t’ju marr

0:01:10.050,0:01:11.960
në rrugëtimin tim të gjatë.

0:01:12.160,0:01:13.740
Ashtu si shumica prej jush,

0:01:13.740,0:01:15.320
fillova jetën si fëmijë i vogël.

0:01:15.320,0:01:17.460
Sa prej jush nisët jetën[br]si fëmijë të vegjël?

0:01:17.460,0:01:18.510
Lindët të rinj?

0:01:18.740,0:01:20.500
Rreth gjysma prej jush.. Mirë..

0:01:20.570,0:01:21.590
(Të qeshura)

0:01:21.820,0:01:24.910
Kurse ju të tjerët, ... çfarë?[br]Keni lindur të rritur?

0:01:25.060,0:01:27.640
Do doja ta takoja nënën tuaj!

0:01:27.820,0:01:29.460
Flisni për të pamundurën!

0:01:30.560,0:01:34.740
Si i vogël, gjithmonë jam mahnitur [br]pas gjërave të pamundura.

0:01:35.620,0:01:38.880
Sot është dita që kam pritur vite të tëra,

0:01:38.880,0:01:41.000
sepse sot është dita që unë do përpiqem

0:01:41.020,0:01:43.620
të bëj të pamundurën këtu, para syve tuaj

0:01:43.620,0:01:45.460
në TEDxMaastricht.

0:01:45.800,0:01:48.160
Do të filloj

0:01:48.760,0:01:50.880
duke ju treguar fundin:

0:01:51.220,0:01:52.640
Dhe do t'ju dëshmoj

0:01:52.640,0:01:54.940
se e pamundura nuk është e pamundur.

0:01:55.300,0:01:58.210
Do ta përfundoj duke ju dhënë[br]një dhuratë që ia vlen të përhapet

0:01:58.210,0:02:01.350
Do t'ju tregoj se mund ta bëni [br]të pamundurën në jetën tuaj.

0:02:02.660,0:02:05.420
Gjatë kërkimit tim për të bërë të[br]pamundurën, kam kuptuar se

0:02:05.420,0:02:08.230
dy gjëra janë universale [br]për njerëzit gjithandej botës.

0:02:08.230,0:02:09.870
Të gjithë kanë frika,

0:02:09.870,0:02:11.640
dhe të gjithë kanë ëndërra.

0:02:12.900,0:02:17.560
Gjatë kërkimit tim për të bërë [br]të pamundurën, kam kuptuar se tri gjëra

0:02:17.560,0:02:20.100
më kanë shtyrë gjatë viteve

0:02:20.110,0:02:23.290
që të bëj të pamundurën.

0:02:24.200,0:02:26.900
Loja Dodgeboll, qe ju e quani "trefbal",

0:02:27.290,0:02:28.360
Supermeni,

0:02:28.460,0:02:29.460
dhe Mushkonja.

0:02:29.460,0:02:30.810
Këto janë tri fjalët kyçe.

0:02:30.810,0:02:33.500
Tani e dini përse bëj të [br]pamundurën në jetën time.

0:02:33.610,0:02:36.220
Kështu do t'ju marr në [br]rrugëtimin tim të gjatë,

0:02:36.320,0:02:38.680
nga frikat deri te ëndërrat,

0:02:38.740,0:02:40.980
nga fjalët deri te shpatat,

0:02:41.160,0:02:42.740
nga doxhbolli

0:02:42.850,0:02:44.020
deri te Supermeni

0:02:44.020,0:02:45.340
e te Mushkonja.

0:02:45.800,0:02:47.360
Dhe shpresoj t'ju tregoj

0:02:47.360,0:02:49.900
se si ta bëni të pamundurën në jetën tuaj.

0:02:52.480,0:02:54.934
4 tetor 2007.

0:02:55.840,0:02:58.120
Zemra më rrihte shpejt, [br]gjunjët më dridheshin

0:02:58.120,0:02:59.340
tek po ngjitesha në skenë

0:02:59.340,0:03:00.930
në Teatrin Sanders

0:03:01.040,0:03:03.240
në Universitetin e Harvard për të pranuar

0:03:03.240,0:03:06.160
çmimin Ig Nobël në Mjekësi 2007

0:03:06.160,0:03:08.660
për një hulumtim shkencor [br]që kisha bashkë-shkruar

0:03:08.660,0:03:10.270
titulluar "Gëlltitja e shpatës...

0:03:10.420,0:03:11.740
...dhe efektet e saj anësore".

0:03:11.870,0:03:13.275
(Të qeshura)

0:03:13.840,0:03:17.880
Ishte publikuar në një buletin të vogël [br]të cilin nuk e kisha lexuar më parë,

0:03:18.460,0:03:20.419
Buletini Britanik Mjekësor.

0:03:21.360,0:03:24.740
Dhe për mua, ajo ishte një [br]ëndërr e pamundshme që u bë realitet,

0:03:24.900,0:03:28.120
Ishte një befasi e [br]papritur për dikë si unë,

0:03:28.130,0:03:31.459
ishte një nder që nuk do ta harroj kurrë.

0:03:31.459,0:03:34.539
Por nuk ishte pjesa më [br]e paharrueshme e jetës sime.

0:03:35.540,0:03:37.640
Më 4 tetor 1976,

0:03:38.020,0:03:40.260
ky fëmijë i frikësuar, i turpshëm,[br]e i dobët,

0:03:41.100,0:03:43.120
vuante nga frika ekstreme.

0:03:43.460,0:03:45.579
Ndërsa po bëhej gati të ngjitej në skenë,

0:03:45.579,0:03:47.234
zemra po i rrihte shpejt,

0:03:47.500,0:03:49.162
gjunjtë po i dridheshin.

0:03:49.780,0:03:52.120
Hapi gojën të fliste,

0:03:56.490,0:03:58.130
por fjalët nuk i dolën dot.

0:03:58.130,0:04:00.040
Qëndroi duke u dridhur në lot.

0:04:00.630,0:04:02.360
Ishte paralizuar nga paniku,

0:04:02.360,0:04:03.760
kishte ngrirë nga frika.

0:04:03.960,0:04:06.130
Ky fëmijë i frikësuar, i turpshëm, [br]i dobët,

0:04:06.130,0:04:08.142
vuante nga frika ekstreme.

0:04:08.649,0:04:10.330
Vuante nga errësirra,

0:04:10.520,0:04:11.640
nga lartësia,

0:04:11.640,0:04:13.040
nga merimangat e gjarpërinjtë

0:04:13.040,0:04:15.140
Ndokush nga ju frikësohet nga [br]merimangat e

0:04:15.280,0:04:16.660
gjarpërinjtë? Disa nga ju...

0:04:16.660,0:04:19.079
Ai frikësohej nga uji dhe peshkaqenët

0:04:19.079,0:04:21.939
frikësohej nga doktorët, infermieret e [br]dentistët,

0:04:21.939,0:04:24.680
nga gjilpërat dhe mjetet e mprehta.

0:04:24.680,0:04:27.380
Por më shumë se gjithçka, frikësohej

0:04:27.470,0:04:28.470
nga njerëzit.

0:04:29.380,0:04:31.530
Ai fëmijë i frikësuar, i turpshëm, [br]e i dobët,

0:04:31.540,0:04:32.570
isha unë.

0:04:33.320,0:04:35.997
Vuaja nga frika nga dështimi dhe refuzimi,

0:04:37.300,0:04:39.520
vetbesimi i ulët, kompleksi i [br]inferioritetit,

0:04:39.520,0:04:42.840
dhe diçka që atëherë as [br]nuk e dinim që mund të kishe

0:04:42.840,0:04:44.660
çrregullim ankthi shoqëror.

0:04:44.955,0:04:48.610
Për shkak se kisha frika, fëmijët e tjerë[br]me ngacmonin dhe me rrihnin.

0:04:48.610,0:04:52.240
Më tallnin e më shanin. [br]Asnjëherë nuk më linin të luaja

0:04:52.300,0:04:54.260
në lojërat e tyre.

0:04:55.020,0:04:58.056
Ah, ishte një lojë ku më linin të luaja

0:04:58.100,0:04:59.427
Doxhboll -

0:04:59.500,0:05:01.443
dhe nuk isha lojtar i mirë.

0:05:01.760,0:05:03.500
Të fortit më thërrisnin emrin,

0:05:03.500,0:05:05.970
dhe unë ngrija kokën [br]dhe shihja topa të kuq

0:05:05.970,0:05:08.200
që përplaseshin në fytyrën time[br]me shpejtësi

0:05:08.210,0:05:09.950
bam, bam, bam!

0:05:10.580,0:05:13.220
Dhe mbaj mend shumë ditë duke u [br]kthyer nga shkolla

0:05:13.300,0:05:18.180
me fytyrë të skuqur që thumbonte,[br]veshët e skuqur që kumbonin.

0:05:18.180,0:05:21.140
Sytë më digjnin nga lotët,

0:05:21.180,0:05:23.515
dhe fjalët e tyre që digjeshin [br]në veshët e mi.

0:05:23.740,0:05:25.000
Dhe kushdo që ka thënë:

0:05:25.020,0:05:28.660
Shkopinjtë dhe gurët mund t'më thyejnë [br]eshtrat, fjalët kurrë s'do m'lëndojnë

0:05:28.880,0:05:30.131
Është gënjeshtër.

0:05:30.310,0:05:31.980
Fjalët mund të shpojnë si thika.

0:05:31.980,0:05:34.030
Fjalët mund të përshkojnë si shpata.

0:05:34.210,0:05:36.040
Fjalët mund të krijojnë plagë aq thellë

0:05:36.040,0:05:37.780
sa nuk mund të shihen.

0:05:38.150,0:05:41.070
Pra, unë kisha frika. Dhe fjalët ishin [br]armiku im më i madh.

0:05:41.260,0:05:42.491
Dhe ende janë.

0:05:43.355,0:05:45.300
Por, unë kisha edhe ëndërra.

0:05:45.300,0:05:47.980
Shkoja në shtëpi e iu [br]futesha librave komike

0:05:47.980,0:05:49.774
dhe lexoja librat komik të Supermenit

0:05:49.774,0:05:53.440
dhe ëndërroja të isha superhero [br]si Supermeni.

0:05:53.480,0:05:56.240
Doja të luftoja për të vërtetën [br]dhe drejtësinë.

0:05:56.240,0:05:58.680
Doja të luftoja të këqinjtë,

0:05:58.680,0:06:02.895
Doja të fluturoja rreth botës të bëhesha [br]hero e të shpëtoja jetë.

0:06:03.400,0:06:05.850
Po ashtu, me mahnisnin edhe gjërat reale.

0:06:05.860,0:06:09.460
Lexoja "Librin e Rekordeve Guiness" dhe [br]Librin e Ripley-t "Besoni apo jo"

0:06:09.460,0:06:13.080
Dikush nga ju ka lexuar Librin [br]e Rekordeve Guinesses or te Ripley-t?

0:06:13.100,0:06:14.390
Unë i dua ato libra!

0:06:14.390,0:06:16.270
Njerëz të vërtetë, heroizma të vërtetë.

0:06:16.270,0:06:17.790
Dhe thashë, dua ta bëj këtë.

0:06:17.790,0:06:19.330
Nëse fëmijët që më ngacmonin s'do

0:06:19.330,0:06:21.030
më linin të luaja sport me ata,

0:06:21.030,0:06:23.335
dua të bëj magji të vërtetë, [br]heroizma të vërtetë.

0:06:23.335,0:06:26.659
Dua të bëj diçka të jashtëzakonshme[br]që ata nuk mund ta bëjnë.

0:06:26.659,0:06:28.609
Dua të gjej qëllimin e jetës sime,

0:06:28.609,0:06:30.729
dua të di që jeta ime ka kuptim,

0:06:30.729,0:06:33.320
dua të bëj diçka të jashtëzakonshmë [br]ta ndryshoj botën;

0:06:33.320,0:06:36.960
dua të dëshmoj se e pamundura nuk është e [br]pamundur.

0:06:38.340,0:06:40.240
Shkojmë 10 vite më pas -

0:06:40.240,0:06:42.706
Ishte java para ditëlindjes sime të 21-të

0:06:42.819,0:06:46.799
Dy gjëra ndodhën atë ditë që ndryshuan[br]jetën time përgjithmonë.

0:06:47.040,0:06:49.391
Jetoja në Tamil Nadu, në Indinë Jugore

0:06:49.540,0:06:51.020
isha misionar,

0:06:51.020,0:06:53.090
dhe miku im më pyeti,

0:06:53.090,0:06:54.720
"A ke 'Throms', Daniel?"

0:06:54.720,0:06:57.440
Dhe unë i thashë, "'Throms'?[br]Çfare janë 'Throms'?"

0:06:57.440,0:07:00.490
Ai tha, "Throms" janë synimet kryesore [br]të jetës.

0:07:00.490,0:07:04.630
Ato janë kombinim i ëndërrave dhe [br]synimeve, p.sh. po të mund

0:07:04.630,0:07:07.240
të bëje çfarëdo doje, [br]të shkoje kudo

0:07:07.240,0:07:08.479
të ishe cilido që doje,

0:07:08.479,0:07:10.356
ku do shkoje? Çfare do bëje?

0:07:10.356,0:07:11.280
Kush do ishe?

0:07:11.280,0:07:14.500
I thashë, "Nuk mund ta bëj atë![br]Frikësohem shumë! Kam shume frika!

0:07:14.500,0:07:17.800
Atë natë mora qilimin e orizit e u ngjita[br]në catine e shtëpizës,

0:07:17.810,0:07:19.259
u shtriva nën yjet,

0:07:19.259,0:07:21.869
dhe shikoja lakuriqët tek i vërsuleshin [br]mushkonjave.

0:07:21.869,0:07:26.200
Dhe mendoja vetëm për "Throms" [br]dhe ëndërrat e synimet

0:07:26.200,0:07:28.360
dhe fëmijët që më gjuanin me topat.

0:07:28.760,0:07:30.730
Disa orë më vonë u zgjova.

0:07:31.220,0:07:33.940
Zemra më rrihte shpejt.[br]Gjunjët më dridheshin.

0:07:34.080,0:07:36.020
Kësaj here nuk ishte nga frika.

0:07:36.420,0:07:38.395
Gjithë trupi më dridhej.

0:07:38.500,0:07:40.180
Dhe 5 ditët në vijim

0:07:40.330,0:07:44.199
isha herë me vetëdije e herë pa, [br]në shtrat t'vdekjes duke luftuar për jetën

0:07:44.199,0:07:48.239
truri po më digjej në temperaturë 40 [br]nga ethet e malaries.

0:07:48.390,0:07:51.600
Dhe sa herë që isha i vetëdijshëm, [br]mendoja vetëm për 'Throms'

0:07:51.600,0:07:53.820
Mendoja, [br]"Çfarë dua të bëj me jetën time?"

0:07:53.950,0:07:56.380
Përfundimisht, natën para ditëlindjes sime[br]të 21-të,

0:07:56.380,0:07:58.030
në një moment qartësie,

0:07:58.030,0:07:59.639
kuptova

0:07:59.639,0:08:02.100
se ajo mushkonjë e vogël,

0:08:02.620,0:08:05.020
Anopheles Stephensi,

0:08:05.280,0:08:06.610
ajo mushkonjë e vogël

0:08:06.610,0:08:08.390
që peshonte më pak se 5 mikrogram

0:08:08.390,0:08:09.810
më pak se një kokërr kripe,

0:08:09.810,0:08:12.780
nëse ajo mushkonjë mund [br]ta rrëzojë një njeri 80 kg

0:08:12.780,0:08:14.860
e kuptova se ajo ishte dobësia ime.

0:08:14.860,0:08:17.150
Pastaj kuptova se, [br]jo jo, nuk ishte mushkonja

0:08:17.150,0:08:19.480
ishte paraziti që jeton brenda saj

0:08:19.480,0:08:23.160
Plasmodium Falciparum, që vret më shumë [br]se një milion njerëz në vit.

0:08:23.509,0:08:25.999
Pastaj kuptova, [br]jo, jo, është edhe më e vogël se aq,

0:08:25.999,0:08:28.550
por mua, më dukej aq e madhe.

0:08:28.550,0:08:29.640
Kuptova,

0:08:29.640,0:08:31.270
se frika ishte dobësia ime,

0:08:31.270,0:08:32.140
paraziti im,

0:08:32.140,0:08:34.990
që më ka gjymtuar e ka paralizuar[br]tërë jetën time.

0:08:35.200,0:08:38.080
E dini, ka dallim mes rrezikut dhe frikës.

0:08:38.109,0:08:39.699
Rreziku është i vërtetë.

0:08:39.990,0:08:42.010
Frika është zgjedhje.

0:08:42.080,0:08:44.309
Dhe unë kuptova se kisha një zgjedhje:

0:08:44.309,0:08:48.180
Ose të jetoja me frikën, [br]dhe të vdisja i mposhtur atë natë,

0:08:49.070,0:08:52.080
ose të mbysja frikat e mia, dhe

0:08:52.080,0:08:56.060
të ndiqja ëndërrat e mia, [br]të guxoja të jetoja jetën.

0:08:56.680,0:08:59.560
E dini, ka diçka kur je në shtrat [br]të vdekjes

0:08:59.560,0:09:04.080
dhe përballesh me vdekjen që të bën [br]të duash të jetosh.

0:09:04.180,0:09:07.140
Kuptova që të gjithë vdesin, [br]jo të gjithë jetojnë.

0:09:08.040,0:09:09.890
Është në vdekjen ku ne jetojmë.

0:09:09.890,0:09:11.580
E dini, kur mëson të vdesësh,

0:09:11.580,0:09:13.070
me të vërtetë mëson të jetosh.

0:09:13.070,0:09:15.140
Kështu vendosa të ndryshoja

0:09:15.140,0:09:16.420
historinë time atë natë.

0:09:16.915,0:09:18.230
Nuk doja të vdisja.

0:09:18.230,0:09:20.010
Dhe bëra një lutje të vogël, thashë,

0:09:20.010,0:09:22.230
"Zot, nëse më lë të jetoj ditëlindjen e [br]21-të,

0:09:22.230,0:09:24.544
më nuk do lë frikën ta sundojë jetën time.

0:09:24.670,0:09:26.520
Do t'i mbys frikat e mia,

0:09:26.520,0:09:29.530
do të shkoj pas ëndërrave të mia,

0:09:29.530,0:09:31.270
dua ta ndryshoj qëndrimin tim,

0:09:31.270,0:09:33.540
dua bëj diçka të jashtëzakonshme [br]me jetën time,

0:09:33.540,0:09:35.550
dua të gjej qëllimin e jetës sime,

0:09:35.550,0:09:38.632
dua ta dij që e pamundura nuk është [br]e pamundur.

0:09:38.780,0:09:42.820
Nuk do t'ju tregoj a mbijetova atë natë;[br]po ju lë ta kuptoni vetë.

0:09:42.850,0:09:43.978
(Të qeshura)

0:09:43.978,0:09:47.100
Por atë natë bëra listën time të [br]10 'Throms-ave' të parë:

0:09:47.100,0:09:50.210
Vendosa që doja të vizitoja kontinentet [br]kryesore

0:09:50.210,0:09:51.820
të shihja 7 Mrekullitë e Botës

0:09:51.820,0:09:53.410
të mësoja disa gjuhë,

0:09:53.410,0:09:54.940
të jetoja në një[br]ishull të shkretë,

0:09:54.940,0:09:56.480
të jetoja në një anije në oqean,

0:09:56.480,0:09:58.650
të jetoja me një fis Indianësh në Amazon,

0:09:58.650,0:10:01.210
të ngjitesha në malin më të lartë në Suedi,

0:10:01.210,0:10:03.180
doja të shihja Malin Everest në agim,

0:10:03.190,0:10:05.390
të punoja në biznesin e [br]muzikës në Nashville,

0:10:05.400,0:10:07.060
doja të punoja në cirk,

0:10:07.080,0:10:09.120
dhe doja të hidhesha nga aeroplani.

0:10:09.120,0:10:12.380
Gjatë 20 viteve të ardhshme, i arrita [br]shumicën e atyre 'throm-save'

0:10:12.410,0:10:14.650
Cdo herë që arrija një 'throm',

0:10:14.650,0:10:18.190
i shtoja 5 ose 10 tjera në listë dhe [br]kështu më rritej lista.

0:10:18.800,0:10:23.280
7 vitet në vijim, jetova në [br]një ishull të vogël në Bahamas

0:10:23.320,0:10:25.360
për 7 vjet

0:10:25.370,0:10:27.274
në një kasolle kashteje,

0:10:29.480,0:10:33.820
duke gjuajtur peshq e peshkaqenë [br]për të ngrënë, i vetmi në ishull,

0:10:33.820,0:10:36.249
vetëm në brekë,

0:10:36.680,0:10:39.160
dhe mësova të notoja me peshkaqenë.

0:10:39.160,0:10:40.980
Nga atje, u zhvendosa në Meksikë,

0:10:40.980,0:10:45.000
dhe pastaj u zhvendosa në limanin e lumit [br]Amazon në Ekuador

0:10:45.241,0:10:48.100
Pujo Pongo Ekuador, ku jetova me një fis,

0:10:48.100,0:10:52.180
dhe dalngadalë fillova të fitoj[br]besim vetëm nga 'throms-at' e mia

0:10:52.180,0:10:55.100
Kalova në biznesin e muzikës në Nashville, [br]dhe pastaj Suedi,

0:10:55.110,0:10:57.870
lëviza në Stokholm, ku po ashtu[br]punova në biznesin e muzikës,

0:10:57.870,0:11:01.920
u ngjita në majen e Malit Kebnekaise [br]mbi Qarkun Arktik

0:11:03.300,0:11:04.750
Mësova të bëj kllounin,

0:11:04.750,0:11:05.860
xhoglimin me topa,

0:11:05.860,0:11:07.480
dhe të ecja mbi shkopa të mëdhenj,

0:11:07.480,0:11:10.440
t'i jepja biçikletës me një rrotë,[br]të haja zjarrin, xhamin.

0:11:10.450,0:11:13.620
Në 1997, dëgjova se kishin mbetur [br]më pak se 12 gëlltitës shpate

0:11:13.620,0:11:15.410
dhe thashë: "Duhet ta bëj atë!"

0:11:15.420,0:11:18.290
Takova një gëlltitës shpate, dhe [br]i kërkova ca këshilla.

0:11:18.290,0:11:20.190
Tha: "Po, do të jap 2 këshilla:

0:11:20.190,0:11:21.926
Numër 1: është shumë e rrezikshme,

0:11:21.926,0:11:23.948
Njerëzit kanë vdekur nga kjo.

0:11:23.948,0:11:24.953
Numër 2:

0:11:24.953,0:11:26.206
Mos e provo!"

0:11:26.206,0:11:27.520
(Të qeshura)

0:11:27.540,0:11:29.540
Kështu e shtova në [br]listën e 'throms-ave'.

0:11:30.440,0:11:33.320
Jam ushtruar 10 deri 12 herë [br]në ditë, çdo ditë,'

0:11:33.660,0:11:35.160
për 4 vjet.

0:11:35.209,0:11:36.709
T'i kalkulosh ato

0:11:36.709,0:11:40.020
4 herë 365 herë 12 bëjnë

0:11:40.020,0:11:42.660
rreth 13 mijë herë prova të pasuksesshme

0:11:42.660,0:11:45.420
para se ta fusja për herë të parë [br]shpatën në fyt në 2001.

0:11:46.002,0:11:47.630
Në atë kohë, i dhashë vetes qëllim

0:11:47.630,0:11:50.940
të bëhesha eksperti kryesor botëror në [br]gëlltitjen e shpatës

0:11:50.970,0:11:53.820
Kështu kërkova për çdo libër, [br]artikull reviste e gazete

0:11:53.820,0:11:57.670
çdo raport mjekësor, studiova [br]fiziologjinë, anatominë,

0:11:57.676,0:11:59.719
bisedova me doktorë e infermieret,

0:11:59.719,0:12:01.760
i mblodha të gjithë gëlltitësit e shpatave

0:12:01.760,0:12:04.250
në Shoqatën Ndërkombëtare të [br]Shpata-Gëlltitësve

0:12:04.250,0:12:06.450
dhe bëra një hulumtim dy vjeçar [br]mjekësor

0:12:06.450,0:12:08.580
rreth gëlltitjes së shpatës[br]e efekteve anësore

0:12:08.580,0:12:10.980
që është publikuar në Buletinin [br]Mjekësor Britanik.

0:12:10.980,0:12:11.840
(Të qeshura)

0:12:11.840,0:12:12.940
Faleminderit.

0:12:12.960,0:12:17.748
(Duartrokitje)

0:12:18.200,0:12:21.570
Mësova gjëra të mahnitshme rreth [br]gëlltitjes së shpatës.

0:12:21.571,0:12:25.260
Disa gjëra për të cilat besoj se nuk [br]keni menduar më parë, por që sot po,

0:12:25.260,0:12:28.550
Herën tjetër kur shkoni në shtëpi [br]dhe kur prisni mishin me thikë

0:12:28.550,0:12:31.759
ose shpatë, ose thikë "bestek"[br]do mendoni për këtë...

0:12:34.257,0:12:36.589
Mësova se gëlltitja e [br]shpatave filloi në Indi

0:12:36.589,0:12:39.889
atje ku e pashë gjithçka për [br]herë të parë si 20 vjeçar

0:12:39.889,0:12:42.290
para 4 mijë vjetëve ose 2 mijë vjet [br]para erës së re.

0:12:42.290,0:12:45.580
Para 150 vjetëve, shpata-gëlltitësit janë [br]përdorur

0:12:45.590,0:12:47.400
në fushën e shkencës dhe mjekësisë

0:12:47.480,0:12:51.160
për të ndihmuar zhvillimin e endoskopisë [br]në 1868

0:12:51.160,0:12:53.820
nga Dr. Adolf Kussmaul në [br]Freiburg, Gjermani

0:12:53.880,0:12:56.639
Në 1906, elektrokardiogrami në Wells,

0:12:56.639,0:13:00.240
për të studjuar çrregullimet e gëlltitjes[br]dhe tretjes

0:13:00.240,0:13:01.860
bronkoskopia, gjëra të tilla.

0:13:01.860,0:13:03.840
Por gjatë 150 viteve të fundit,

0:13:03.840,0:13:07.860
kemi dëgjuar rreth qindra lëndimeve [br]dhe dhjetëra vdekjesh...

0:13:07.880,0:13:14.560
Kjo është endoskopia e zhvilluar nga [br]Dr. Adolf Kussmaul.

0:13:14.740,0:13:18.679
Por zbuluam se ka pasur 29 vdekje në [br]150 vitet e fundit

0:13:18.679,0:13:22.462
përfshirë gëlltitësin nga Londra i cili [br]shpoi zemrën e tij me shpatë.

0:13:23.142,0:13:25.340
Po ashtu kuptuam se 3 deri në 8

0:13:25.340,0:13:27.780
lëndime ndodhin çdo vit gjatë [br]gëlltitjes së shpatës.

0:13:27.780,0:13:29.880
E di sepse më marrin në telefon.

0:13:29.880,0:13:31.150
Sapo mora dy telefonata,

0:13:31.150,0:13:34.320
një nga Suedia, dhe një nga Orlando[br]vetëm para disa javësh,

0:13:34.320,0:13:37.019
shpata-gëlltitës që janë në spital [br]nga lëndimet.

0:13:37.019,0:13:38.769
Është jashtëzakonisht e rrezikshme.

0:13:38.769,0:13:41.629
Gjëja tjetër që mësova ishte se [br]gëlltitja e shpatës

0:13:41.629,0:13:44.320
bën rreth 2 deri në 10 vjet ta mësosh

0:13:44.320,0:13:45.610
për shumë njerëz.

0:13:45.610,0:13:48.020
Por më e mahnitshmja që kam mësuar ishte

0:13:48.020,0:13:51.360
se gëlltitësit e shpatave mësojnë[br]të bëjnë të pamundurën.

0:13:51.460,0:13:53.460
Dhe do t'ju tregoj një sekret të vogël:

0:13:53.520,0:13:57.580
Mos u fokusoni në 99.9% që është e [br]pamundur.

0:13:57.580,0:14:02.030
Fokusohu në 0.1% që është e mundur,[br]dhe mëso si ta bësh të mundur.

0:14:02.817,0:14:06.140
Tani do t'ju marr në rrugëtimin[br]brenda mendjes së shpata-gëlltitësit.

0:14:06.140,0:14:09.479
Për ta gëlltitur shpatën, duhet [br]meditimi 'mendja mbi çështjen'

0:14:09.479,0:14:12.270
koncentrim i mprehtë, gjetja me përpikëri

0:14:12.270,0:14:15.670
e organeve të brendshme të trupit dhe [br]përballimi i reflekseve të trupit

0:14:15.710,0:14:20.370
përmes përforcimit të trurit,[br]përmes përsëritjes së muskujve të memorjes

0:14:20.450,0:14:23.720
duke ushtruar mbi 10 mijë herë.

0:14:24.020,0:14:28.090
Tani më lini t'ju marr në rrugëtim brenda [br]trupit të shpata-gëlltitësit.

0:14:28.310,0:14:30.130
Për ta gëlltitur një shpatë, më duhet

0:14:30.130,0:14:32.250
që tehun e shpatës ta rrëshqas mbi gjuhën

0:14:32.250,0:14:34.780
përmbaj refleksin gag[br](të vjelljes) në ezofagun qafor

0:14:34.780,0:14:37.740
bëj një kthesë 90 gradë[br]poshtë epiglotisit,

0:14:38.240,0:14:41.040
përmes muskulit krikofaringeal[br]sfinkteri i sipërm ezofageal

0:14:41.060,0:14:42.600
përmbaj refleksin peristaltik

0:14:42.600,0:14:44.380
fus tehun në zgavrën e kraharorit

0:14:44.380,0:14:45.960
ndërmjet mushkërive.

0:14:46.080,0:14:48.349
Në këtë çast,

0:14:48.399,0:14:50.389
duhet ta shtyj zemrën mënjanë.

0:14:50.389,0:14:51.720
Nëse shihni me kujdes,

0:14:51.720,0:14:53.580
mund ta shihni zemrën[br]tek rreh tek shpata

0:14:53.580,0:14:55.339
sepse është duke u[br]mbështetur në zemër

0:14:55.339,0:14:58.299
i ndarë vetëm tre milimetra[br]nga indi ezofageal.

0:14:58.299,0:15:00.140
Nuk është që mund të shtiresh ta bësh.

0:15:00.320,0:15:02.480
Pastaj duhet ta kaloj përtej gjoksit,

0:15:02.480,0:15:05.250
përtej sfinkterit të poshtëm ezofageal, [br]poshtë stomakut,

0:15:05.250,0:15:08.680
përmbaj refleksin e vjelljes në stomak[br]e poshtë në duodenum.

0:15:08.680,0:15:09.750
Shumë e lehtë.

0:15:09.750,0:15:10.930
(Të qeshura)

0:15:10.930,0:15:12.880
Nëse shkoj më poshtë,

0:15:12.880,0:15:17.720
deri në fund tek tubat fallopiane [br](lidhja e mitrës në vezore dhe barkut)

0:15:17.720,0:15:20.980
Ju meshkuj, mund të pyesni gratë [br]tuaja më vonë rreth kësaj

0:15:22.160,0:15:23.900
Njerëzit më pyesin, thonë,

0:15:23.900,0:15:26.740
"Do duhet shumë kurajo për ta [br]rrezikuar jetën tënde,

0:15:26.740,0:15:28.800
te shtysh mënjanë zemren[br]e të gëlltitësh shpatën

0:15:28.800,0:15:30.500
Jo. Çfarë kërkon më shumë kurajo

0:15:30.500,0:15:33.020
është për atë fëmijë të trembur[br]të dobët e të turpshëm

0:15:33.080,0:15:35.620
të rrezikojë dështim dhe refuzim,

0:15:35.620,0:15:37.040
ta hapi zemrën,

0:15:37.040,0:15:38.240
të gëlltisi krenarinë e tij

0:15:38.240,0:15:41.060
dhe të qëndrojë këtu para një [br]grupi të panjohurish

0:15:41.060,0:15:43.670
t'u tregojë historinë rreth[br]frikave e ëndërrave të tij

0:15:43.680,0:15:47.580
të rrezikojë t'ju hapi barkun, në kuptimin[br]e plotë të fjalës edhe figurativisht.

0:15:48.280,0:15:49.450
E shihni - faleminderit.

0:15:49.450,0:15:53.720
(Duartrokitje)

0:15:53.850,0:15:56.250
E shihni, është mahnitëse që unë gjithmonë

0:15:56.250,0:15:58.650
kam dashur të bëj të jashtëzakonshmen

0:15:58.650,0:15:59.780
dhe tani po e bëj.

0:15:59.780,0:16:02.880
Por gjëja më mahnitëse nuk është se mund [br]të gëlltit

0:16:02.880,0:16:05.170
21 shpata përnjëherë,

0:16:07.640,0:16:10.500
ose 6 metra nën ujë në një [br]tank me 88 peshkaqenë e stingrej

0:16:10.500,0:16:12.307
për Librin e Ripley-t "Besoni apo jo"

0:16:13.840,0:16:17.600
ose për Supernjerëzit e Stan Li [br]në 1500 gradë

0:16:17.610,0:16:19.470
si "Njeriu i hekurt"

0:16:19.520,0:16:21.574
dhe ajo shpatë ishte e nxehtë.

0:16:22.460,0:16:24.920
Ose kur kam tërhequr makinën[br]me shpatë për Ripley,

0:16:24.930,0:16:26.290
ose Guinnes-sin,

0:16:26.290,0:16:28.760
ose kur shkova të finale në [br]America Got Talent,

0:16:28.820,0:16:31.540
ose kur fitova në 2007 [br]Çmimin Ig Nobël në Mjekësi.

0:16:31.550,0:16:33.900
Jo, kjo nuk është e jashtëzakonshmja.

0:16:33.900,0:16:36.350
Është çfarë të tjerët mendojnë. [br]Jo. Nuk është ajo.

0:16:36.350,0:16:37.800
E jashtëzakonshmja është

0:16:37.800,0:16:40.660
se Zoti mori atë fëmijë të trembur[br]të dobët e të turpshëm,

0:16:40.660,0:16:42.200
i cili frikësohej nga lartësitë,

0:16:42.200,0:16:43.890
nga uji dhe peshkaqenët,

0:16:43.890,0:16:46.370
nga mjekët e infermieret, [br]gjilpërat e objektet e mprehta

0:16:46.370,0:16:47.640
dhe t'u fliste njerëzve.

0:16:47.640,0:16:49.800
Dhe tani ai më ka bërë të[br]fluturoj rreth botës

0:16:49.800,0:16:51.320
në lartësi 9 mijë metrash,

0:16:51.320,0:16:53.900
duke gëlltitur objekte të mprehta nën[br]ujë në tanke me peshkaqenë

0:16:53.900,0:16:57.430
duke folur me mjekë e infermiere [br]dhe publik si ju rreth botës.

0:16:57.430,0:16:59.580
Kjo është e jashtëzakonshmja për mua.

0:16:59.580,0:17:01.450
Gjithmonë kam dashur të bëj të pamundurën.

0:17:01.450,0:17:02.380
Faleminderit.

0:17:02.380,0:17:03.760
(Duartrokitje)

0:17:03.760,0:17:05.220
Faleminderit.

0:17:05.660,0:17:09.040
(Duartrokitje)

0:17:09.700,0:17:12.569
Gjithmonë kam dashur ta bëj të [br]pamundurën, dhe tani po e bëj

0:17:12.569,0:17:15.858
Doja të bëja diçka mahnitëse me jetën [br]time dhe të ndryshoja botën

0:17:15.858,0:17:16.899
dhe tani po e bëj.

0:17:16.899,0:17:19.819
Përherë kam dashur t'fluturoj rreth[br]botës t'bëj superheroizma

0:17:19.819,0:17:21.379
të shpëtoja jetë[br]e tani po e bëj

0:17:21.379,0:17:22.720
Dhe e dini çfarë?

0:17:22.720,0:17:25.569
Ka ende një pjesë të vogël të[br]ëndrrës së madhe të atij fëmije

0:17:25.569,0:17:27.291
thellë brenda.

0:17:30.320,0:17:36.197
(Të qeshura) (duartrokitje)

0:17:37.000,0:17:40.240
Dhe gjithmonë kam dashur [br]ta gjeja qëllimin e jetës sime

0:17:40.270,0:17:41.530
dhe e kam gjetur.

0:17:41.540,0:17:42.920
Dhe e dini çfarë?

0:17:42.920,0:17:46.230
Nuk është në shpata, jo çfarë [br]mendoni ju, jo në fuqitë e mia

0:17:46.230,0:17:48.510
është në fakt në dobësitë e mia[br]në fjalët e mia

0:17:48.510,0:17:51.090
Qëllimi im është ta ndryshoj botën

0:17:51.090,0:17:52.390
duke mposhtur frikën,

0:17:52.390,0:17:54.910
me shpatë, me fjalë,

0:17:55.070,0:17:57.450
me thikë, me jetë,

0:17:57.540,0:17:59.700
të inspiroj njerëzit[br]të bëhen superheronj

0:17:59.700,0:18:01.860
dhe të bëjnë ta pamundurën [br]në jetën e tyre.

0:18:02.060,0:18:04.680
Qëllimi im është të ndihmoj të tjerët[br]të gjejnë të tyrin.

0:18:04.680,0:18:05.680
Cili është i yti?

0:18:05.680,0:18:06.960
Cili është qëllimi yt?

0:18:06.960,0:18:08.960
Për çfarë je këtu?

0:18:09.260,0:18:11.590
Unë besoj se të gjithë jemi superheronj.

0:18:12.160,0:18:14.260
Cila është superfuqia jote?

0:18:14.560,0:18:17.990
Nga 7 miliardë njerëz rreth botës,

0:18:17.990,0:18:20.250
më pak se 12 shpata-gëlltitës

0:18:20.250,0:18:21.661
kanë mbetur në botë sot.

0:18:21.661,0:18:22.940
por ka vetëm një si ti.

0:18:22.940,0:18:24.070
Ti je i veçantë.

0:18:24.070,0:18:25.540
Cila është historia jote?

0:18:25.540,0:18:27.760
Çfarë të bën ndryshe?

0:18:27.760,0:18:29.180
Trego historinë tënde,

0:18:29.180,0:18:31.721
edhe kur të dridhet zëri.

0:18:31.900,0:18:33.340
Cilat janë 'throms-at' tua?

0:18:33.340,0:18:35.850
Po t'mund t'bëje çfarëdo[br]t'ishe cilido, t'shkoje kudo-

0:18:35.850,0:18:37.430
Çfare do bëje? Ku do shkoje?

0:18:37.430,0:18:38.480
Çfare do bëje?

0:18:38.480,0:18:40.340
Çfare do të bësh me jetën tënde?

0:18:40.340,0:18:41.760
Cilat janë ëndërrat tua?

0:18:41.760,0:18:44.450
Cilat kanë qenë ëndërrat tua kur ishe [br]fëmijë? Kujtoje.

0:18:44.450,0:18:46.240
S'ma merr mendja që ishte kjo, apo jo

0:18:46.483,0:18:47.880
Cilat ishin ëndërrat më të

0:18:47.880,0:18:50.450
çmendura që mendoje se ishin të çuditshme?

0:18:50.450,0:18:54.040
Me siguri kjo bën që ëndërra jote të mos[br]duket edhe aq e çuditshme apo ajo?

0:18:55.370,0:18:57.050
Cila është shpata jote?

0:18:57.050,0:18:58.650
Secili prej jush ka një shpatë,

0:18:58.650,0:19:00.600
shpatë me dy teha me frika e ëndërra.

0:19:00.600,0:19:03.520
Gëlltite shpatën, cilado që është.

0:19:03.890,0:19:05.870
Nqiqni ëndërrat tuaja[br]zonja e zotërinjë

0:19:05.870,0:19:08.900
asnjëherë nuk është vonë të [br]jesh ai që do të jesh.

0:19:09.720,0:19:12.920
Për ata fëmijët që më gjuanin me topa, [br]ata që mendonin

0:19:12.920,0:19:14.916
se kurrë nuk do ta bëja të pamundurën,

0:19:15.060,0:19:17.645
vetëm një gjë kam për t'ju thënë,

0:19:17.645,0:19:18.841
Faleminderit.

0:19:18.940,0:19:22.220
Sepse po t'mos kishte të këqinj, [br]s'do të kishim superheronj.

0:19:23.020,0:19:27.237
Jam këtu t'ju dëshmoj se e pamundura [br]nuk është e pamundur.

0:19:28.300,0:19:32.310
Kjo është shumë e rrezikshme dhe [br]mund t'më mbysi.

0:19:32.340,0:19:33.720
Shpresoj se do t'ju pëlqejë.

0:19:33.720,0:19:35.260
(Të qeshura)

0:19:36.350,0:19:38.700
Do më duhet ndihma juaj tani.

0:19:46.731,0:19:48.405
Publiku: Dy, tre.

0:19:48.405,0:19:52.100
Dan Meyer: Jo, jo, jo. Më duhet ndihma[br]juaj për të numëruar.

0:19:52.100,0:19:53.210
(Të qeshura)

0:19:53.210,0:19:55.840
Nëse i dini fjalët? Mirë? [br]Numëroni me mua. Gati?

0:19:55.870,0:19:56.964
Një.

0:19:56.964,0:19:58.150
Dy.

0:19:58.170,0:19:58.980
Tre.

0:19:58.980,0:20:00.920
Jo ajo është dy, por e kuptoni ju.

0:20:06.760,0:20:07.780
Publiku: Një.

0:20:07.840,0:20:08.750
Dy.

0:20:08.800,0:20:10.010
Tre.

0:20:11.260,0:20:13.280
(Hap gojën)

0:20:14.360,0:20:15.940
(Duartrokitje)

0:20:16.251,0:20:17.450
DM: Po!

0:20:17.450,0:20:23.100
(Duartrokitje, brohoritje)

0:20:23.100,0:20:24.820
Shumë faleminderit.

0:20:25.450,0:20:28.800
Faleminderit, faleminderit, faleminderit.[br]Ju falenderoj nga zemra.

0:20:28.800,0:20:31.290
Faktikisht, faleminderit nga stomaku.

0:20:31.880,0:20:35.020
Ju thashë që erdha këtu të bëja të [br]pamundurën, dhe bëra.

0:20:35.030,0:20:37.730
Por kjo nuk ishte e pamundura[br]sepse unë bëj këtë çdo ditë

0:20:37.800,0:20:42.800
E pamundura ishte që ai fëmijë i frikësuar[br]e i turpshëm, të përballej me frikat e tij

0:20:42.840,0:20:44.600
të qëndronte në këtu në skenën e TEDx

0:20:44.600,0:20:47.100
dhe të ndryshonte botën me fjalët e mia,

0:20:47.100,0:20:49.080
me shpatën time, me jetën time.

0:20:49.080,0:20:52.060
Nëse ju kam shtyrë të mendoni ndryshe, [br]e të besoni

0:20:52.060,0:20:54.460
se e pamundura nuk është e pamundur

0:20:54.460,0:20:57.960
nëse ju kam bërë t'kuptoni që mund t'bëni [br]të pamundurën në jetën tuaj,

0:20:58.120,0:21:01.020
atëherë unë kam kryer punën time, [br]dhe tani fillon e juaja.

0:21:01.020,0:21:04.100
Dhe kurrë mos ndaloni së ëndërruari[br]Kurrë mos ndaloni së besuari

0:21:04.820,0:21:06.350
Faleminderit që besuat në mua

0:21:06.350,0:21:08.250
dhe që jeni pjesë e ëndrrës sime.

0:21:08.250,0:21:09.550
Dhe ja dhurata ime për ju:

0:21:09.550,0:21:11.486
E pamundura nuk është

0:21:11.486,0:21:12.920
Publiku: E pamundur.

0:21:12.920,0:21:14.920
Rruga e gjatë në këmbë... pjesë e dhuratës

0:21:15.100,0:21:19.560
(Duartrokitje)

0:21:19.560,0:21:21.020
Faleminderit.

0:21:21.074,0:21:24.744
(Duartrokitje)

0:21:24.764,0:21:27.474
(Brohoritje)

0:21:27.514,0:21:30.004
Prezantuesi: Faleminderit Dan Meyer, wow!