WEBVTT

00:00:08.380 --> 00:00:09.561
Dankon.

00:00:16.270 --> 00:00:21.200
Iam estis reĝo en Hindujo, maharaĝo, kaj por lia naskiĝtago estis dekretite,

00:00:21.200 --> 00:00:24.200
ke ĉiuj tribestroj alportu donacon
indan je reĝo.

NOTE Paragraph

00:00:24.400 --> 00:00:28.370
Iuj alportis fajnajn silkaĵojn,
iuj alportis belegajn glavojn,

00:00:28.370 --> 00:00:29.490
iuj alportis oron.

00:00:29.490 --> 00:00:32.549
Fine de la vico alvenis
velkinta maljunulo,

00:00:32.549 --> 00:00:36.630
kiu multajn tagojn piediris
el sia apudmara vilaĝo.

00:00:36.630 --> 00:00:41.150
Kiam estis lia vico, la filo de la reĝo demandis:
"Kio estas via donaco por la reĝo?"

00:00:41.457 --> 00:00:44.750
La maljunulo malrapidege malfermis sian manon por montri


00:00:44.750 --> 00:00:49.600
belegan markonkon kun purpuraj, flavaj, ruĝaj kaj bluaj rondoj,

00:00:50.160 --> 00:00:51.380
Kaj la reĝido diris:

00:00:51.460 --> 00:00:54.400
"Tio ne estas donaco por reĝo!
Kia donaco estas tio?"

00:00:54.600 --> 00:00:57.400
La maljunulo malrapide ekrigardis lin kaj diris:

00:00:57.590 --> 00:01:00.750
"Longa piediro... donacero."

00:01:01.060 --> 00:01:02.560
(Ridado)

NOTE Paragraph

00:01:02.900 --> 00:01:05.970
Baldaŭ mi donos al vi donacon,

00:01:05.970 --> 00:01:08.270
kiu miaopinie disvastigindas.

00:01:08.290 --> 00:01:10.050
Antaŭ ol fari tion, lasu min gvidi vin en

00:01:10.050 --> 00:01:11.960
mia longa vojaĝo.

00:01:12.160 --> 00:01:13.740
Kiel la plej multaj el vi

00:01:13.740 --> 00:01:15.320
mi ekvivis kiel infaneto

00:01:15.320 --> 00:01:17.460
Kiom el vi ekvivis kiel infaneto?

00:01:17.460 --> 00:01:18.510
Ĉu vi naskiĝis junaj?

00:01:18.740 --> 00:01:20.500
Proksimume la duono... Bone...

00:01:20.570 --> 00:01:21.590
(Ridado)

00:01:21.820 --> 00:01:24.910
Ĉu la ceteraj naskiĝis plenkreskintaj?

00:01:25.060 --> 00:01:27.640
Mi ja volus vidi ilian patrinon!

00:01:27.820 --> 00:01:29.460
Parolante pri neeblo!

00:01:30.560 --> 00:01:34.740
Kiel infano, mi ĉiam revis
plenumi la neeblon.

00:01:35.620 --> 00:01:38.880
Hodiaŭ estas tago, kiun mi atendis jam dum multaj jaroj,

00:01:38.880 --> 00:01:41.000
ĉar hodiaŭ mi provos

00:01:41.020 --> 00:01:43.620
fari ion neeblan
rekte antaŭ viaj okuloj,

00:01:43.620 --> 00:01:45.460
ĉi tie ĉe TEDxMastriĥto.

00:01:45.800 --> 00:01:48.160
Mi komencos

00:01:48.760 --> 00:01:50.880
malkaŝante la finon:


00:01:51.220 --> 00:01:52.640
Mi pruvos al vi



00:01:52.640 --> 00:01:54.940
ke la neeblo ne estas neebla.

00:01:55.300 --> 00:01:58.210
Kaj mi finos donacante
ion disvastigindan:

00:01:58.210 --> 00:02:01.350
mi vidigos, ke vi en via vivo
kapablas fari la neeblon.

00:02:02.660 --> 00:02:05.420
Strebante fari la neeblon, mi malkovris, ke estas

00:02:05.420 --> 00:02:08.230
du aferoj tutmonde komunaj al ĉiuj homoj.

00:02:08.230 --> 00:02:09.870
Ĉiu havas timojn

00:02:09.870 --> 00:02:11.640
kaj ĉiu havas revojn.

00:02:12.900 --> 00:02:14.560
En mia strebado fari la neeblon, mi malkovris, ke estas tri aferoj,

00:02:14.560 --> 00:02:17.560
kiujn mi faris tra la jaroj,

00:02:17.560 --> 00:02:20.100
kiuj ebligis al mi fari la neeblon:

00:02:20.110 --> 00:02:23.290
trafpilkado,

00:02:24.200 --> 00:02:26.900
Superhomo

00:02:27.290 --> 00:02:28.360
kaj moskito.

00:02:28.460 --> 00:02:29.460
Jen miaj ŝlosilvortoj.

00:02:29.460 --> 00:02:30.810
Nun vi scias, kial mi
faras la neeblon en mia vivo.

00:02:30.810 --> 00:02:33.500
Nun akompanu min dum
mia longa promenado

00:02:33.610 --> 00:02:36.220
ekde timegoj al revoj

00:02:36.320 --> 00:02:38.680
de vortoj al glavoj,

00:02:38.740 --> 00:02:40.980
de trafpilkado

00:02:41.160 --> 00:02:42.740
al Superhomo

00:02:42.850 --> 00:02:44.020
al Moskito.

00:02:44.020 --> 00:02:45.340
Mi esperas vidigi vin,

00:02:45.800 --> 00:02:47.360
kiel eblas fari la neeblon
en via vivo.

00:02:47.360 --> 00:02:49.900
La 4an de oktobro 2007.

00:02:52.480 --> 00:02:54.934
Mia koro rapidegis,
kaj miaj genuoj tremis,

00:02:55.840 --> 00:02:58.120
dum mi supreniris la podion

00:02:58.120 --> 00:02:59.340
en Teatro Sanders

00:02:59.340 --> 00:03:00.930
de Harvarda Universitato por akcepti

NOTE Paragraph

00:03:01.040 --> 00:03:03.240
la Ig-Nobelpremion pri medicino 2007

00:03:03.240 --> 00:03:06.160
pro medicina esplordokumento,
de kiu mi estis kunaŭtoro,

00:03:06.160 --> 00:03:08.660
nomita "Glavoglutado...

00:03:08.660 --> 00:03:10.270
... kaj ĝiaj kromefikoj".

00:03:10.420 --> 00:03:11.740
(Ridado)

00:03:11.870 --> 00:03:13.275
Ĝi aperis en revueto,
kiun mi ne legis antaŭe,

00:03:13.840 --> 00:03:17.880
Brita Medicina Ĵurnalo.

00:03:18.460 --> 00:03:20.419
Por mi tio estis neebla revo,
kiu realiĝis,

00:03:21.360 --> 00:03:24.740
ĝi estis surprizo neatendita
de iu, kia mi;

00:03:24.900 --> 00:03:28.120
ĝi estis honoro neniam forgesota.

00:03:28.130 --> 00:03:31.459
Tio tamen ne estis la plej memorinda
momento de mia vivo.

00:03:31.459 --> 00:03:34.539
Je la 4a de oktobro 1967

NOTE Paragraph

00:03:35.540 --> 00:03:37.640
ĉi tiu timema, hontema malgrasuleto

00:03:38.020 --> 00:03:40.260
suferis terurajn timojn.

00:03:41.100 --> 00:03:43.120
Kiam li estis surironta la podion,

NOTE Paragraph

00:03:43.460 --> 00:03:45.579
lia koro rapidegis,

00:03:45.579 --> 00:03:47.234
liaj genuoj tremis.

00:03:47.500 --> 00:03:49.162
Li malfermis sian buŝon por paroli,

NOTE Paragraph

00:03:49.780 --> 00:03:52.120
sed la vortoj ne eliĝis.

00:03:56.490 --> 00:03:58.130
Li staris tremploranta,

00:03:58.130 --> 00:04:00.040
paralizita de paniko,

00:04:00.630 --> 00:04:02.360
kaptita de timego.

00:04:02.360 --> 00:04:03.760
Tiu timema, hontema malgrasuleto

NOTE Paragraph

00:04:03.960 --> 00:04:06.130
suferis gravegajn timegojn.

00:04:06.130 --> 00:04:08.142
Lin timigis mallumo,

00:04:08.649 --> 00:04:10.330
alteco,

00:04:10.520 --> 00:04:11.640
araneoj kaj serpentoj...


00:04:11.640 --> 00:04:13.040
Ĉu iu el vi timas araneojn kaj serpentojn?

00:04:13.040 --> 00:04:15.140
Jes, kelkaj...

00:04:15.280 --> 00:04:16.660
Li timis akvon kaj ŝarkojn,

NOTE Paragraph

00:04:16.660 --> 00:04:19.079
li timis kuracistojn, flegistinojn
kaj dentistojn,

00:04:19.079 --> 00:04:21.939
nadlojn, borilojn kaj akraĵojn.

00:04:21.939 --> 00:04:24.680
Sed pli ol ĉio li timegis

00:04:24.680 --> 00:04:27.380
homojn.

00:04:27.470 --> 00:04:28.470
Tiu timema, hontema malgrasuleto

00:04:29.380 --> 00:04:31.530
estis mi.

00:04:31.540 --> 00:04:32.570
Mi timis malsukceson kaj malakcepton,

00:04:33.320 --> 00:04:35.997
malaltan memestimon,
minuskomplekson,

00:04:37.300 --> 00:04:39.520
kaj ion, pri kio ni tiam eĉ ne sciis, ke eblas aliĝi al ĝi:

NOTE Paragraph

00:04:39.520 --> 00:04:42.840
sociala timotraŭmo.

00:04:42.840 --> 00:04:44.660
Ĉar mi havis tiujn timegojn,
mi daŭre estis turmenata kaj batata.

00:04:48.610 --> 00:04:52.240
Mi estis mokita kaj ŝoldita. Mi neniam rajtis kunludi

00:04:52.300 --> 00:04:54.260
en boacaj ludoj.

00:04:55.020 --> 00:04:58.056
Ho, tamen estis unu ludo,
en kiu mi rajtis partopreni:

00:04:58.100 --> 00:04:59.427
trafpilkado -

00:04:59.500 --> 00:05:01.443
kaj ili sciis, kiel trafi min.

00:05:01.760 --> 00:05:03.500
La turmentuloj kriis mian nomon,


00:05:03.500 --> 00:05:05.970
kaj ekrigardante,
mi vidis tiujn ruĝajn pilkojn

00:05:05.970 --> 00:05:08.200
transsonrapide alveni al mi:

00:05:08.210 --> 00:05:09.950
Baf! Baf! Baf!

00:05:10.580 --> 00:05:13.220
Mi memoras multajn tagojn,
kiam mi rehejmiĝis de la lernejo

00:05:13.300 --> 00:05:18.180
kun ruĝa, arda vizaĝo
kaj oreloj ruĝaj kaj tintaj.

00:05:18.180 --> 00:05:21.140
En miaj oluloj brulis larmoj,

00:05:21.180 --> 00:05:23.515
kaj en miaj oreloj brulis iliaj vortoj.

00:05:23.740 --> 00:05:25.000
Kiu ajn diras

00:05:25.020 --> 00:05:28.660
"Bastonoj kaj ŝtonoj povas rompi miajn ostojn, sed vortoj neniam vundos min"

00:05:28.660 --> 00:05:29.911
komprenis neniom.

00:05:30.310 --> 00:05:31.980
Vortoj povas tranĉi kiel tranĉilo.

00:05:31.980 --> 00:05:34.030
Vortoj kapablas piki kiel glavo.

00:05:34.210 --> 00:05:36.040
Vortoj povas fari vundojn tiel profundajn,

00:05:36.040 --> 00:05:37.780
ke ili ne videblas.

00:05:38.150 --> 00:05:41.070
Mi timegis, kaj vortoj
estis mia plej granda malamiko.

00:05:41.260 --> 00:05:42.491
Kaj ankoraŭ estas.

00:05:43.355 --> 00:05:45.300
Sed mi havis ankaŭ revojn.

00:05:45.300 --> 00:05:47.980
Hejme, kun miaj bildrakontoj pri Superhomo,

NOTE Paragraph

00:05:47.980 --> 00:05:49.774
kaj mi legis librojn pri Superhomo,

00:05:49.774 --> 00:05:53.440
kaj reve mi volis esti heroego, kia Superhomo.

00:05:53.480 --> 00:05:56.240
Mi volis batali por vero kaj justo;

00:05:56.240 --> 00:05:58.680
Mi volis batali kontraŭ fiuloj kaj kriptonito;

00:05:58.680 --> 00:06:02.895
mi volis flugi ĉirkaŭ la mondo, plenumi superhomajn agojn,

00:06:03.400 --> 00:06:05.850
ankaŭ realaj aferoj allogis min.

00:06:05.860 --> 00:06:09.460
Mi legis la libron pri mondrekordoj de Guiness kaj
"Kredu aŭ ne!" de Ripley.

00:06:09.460 --> 00:06:13.080
Ĉu iu el vi iam legis "Mondrekordoj de Guiness" aŭ tion de Ripley?

00:06:13.100 --> 00:06:14.390
Mi ŝategas tiujn librojn!

00:06:14.390 --> 00:06:16.270
Mi vidis realajn homojn kaj realajn atingojn.

NOTE Paragraph

00:06:16.270 --> 00:06:17.790
Kaj mi pensis: mi volas fari tion.

00:06:17.790 --> 00:06:19.330
Se tiu turmentuloj malpermesas

00:06:19.330 --> 00:06:21.030
min kunludi en iu ajn el iliaj sportoludoj,

00:06:21.030 --> 00:06:23.335
mi volas plenumi mirigajn agojn.

00:06:23.335 --> 00:06:26.659
Mi volas fari ion rimarkindan,
kion tiuj turmentuloj ne kapablas.

00:06:26.659 --> 00:06:28.609
Mi volas scii mian alvokiĝon kaj celon;

00:06:28.609 --> 00:06:30.729
mi volas scii, ke mia vivo kontribuas;


NOTE Paragraph

00:06:30.729 --> 00:06:33.320
mi volas fari ion nekredeblan,
por ŝanĝi la mondon;

00:06:33.320 --> 00:06:36.960
mi volas pruvi, ke la neeblo
ne estas neebla.

00:06:38.340 --> 00:06:40.240
Mi transsaltas dek jarojn -

00:06:40.240 --> 00:06:42.706
Jen la semajno antaŭ mia 21-jariĝo.

00:06:42.819 --> 00:06:46.799
En unu tago okazis du aferoj,
kiuj ŝanĝis mian vivon.

00:06:47.040 --> 00:06:49.391
Mi loĝis en Tamil Nadu, en suda Hindujo.

00:06:49.540 --> 00:06:51.020
Mi tie estis misiisto


00:06:51.020 --> 00:06:53.090
kaj mia mentoro, mia amiko demandis:


00:06:53.090 --> 00:06:54.720
"Ĉu vi havas 'Thromes', Daniel?"


00:06:54.720 --> 00:06:57.440
Mi diris: "Kio estas 'Thromes'?"


00:06:57.440 --> 00:07:00.490
Li diris: "Thromes estas
viaj grandaj vivoceloj.

00:07:00.490 --> 00:07:04.630
Ili estas kombinaĵo de revoj kaj celoj, revoceloj, kvazaŭ vi povus fari ĉion ajn,

00:07:04.630 --> 00:07:07.240
kion vi volas, se vi volus iri ĉien ajn, kien vi volas,

00:07:07.240 --> 00:07:08.479
esti, kiu ajn vi volas,

00:07:08.479 --> 00:07:10.356
kien vi irus?
Kion vi farus?

00:07:10.356 --> 00:07:11.280
Kiu vi estus?

00:07:11.280 --> 00:07:14.500
Mi diris: "Tion mi ne kapablas, mi tiel timemas! Mi havas tro da timoj!"

00:07:14.500 --> 00:07:17.800
Tiun nokton mi kunprenis mian maton al la tegmento de la teretaĝa domo,

00:07:17.810 --> 00:07:19.259
mi ekkuŝis sub la steloj,

00:07:19.259 --> 00:07:21.869
kaj rigardis la vespertojn
plonĝalflugi moskitojn.


00:07:21.869 --> 00:07:26.200
Mi kapablis nur pensi pri "revoceloj", revoj kaj celoj

00:07:26.200 --> 00:07:28.360
kaj tiuj turmentuloj kun la trafpilkoj.


00:07:28.760 --> 00:07:30.730
Post kelkaj horoj mi vekiĝis.

00:07:31.220 --> 00:07:33.940
Mia koro rapidegis,
miaj genuoj tremis.

00:07:34.080 --> 00:07:36.020
Ĉi-foje ne temis pri timo.

00:07:36.420 --> 00:07:38.395
Konvulsioj trafis mian tutan korpon.

NOTE Paragraph

00:07:38.500 --> 00:07:40.180
Dum la postaj kvin tagoj

00:07:40.330 --> 00:07:44.199
mi nur de tempo al tempo konsciiĝis sur mia mortolito
balantanta por mia vivo.

00:07:44.199 --> 00:07:48.239
Mia cerbo kvazaŭ fandiĝis
pro la 40-grada febro.

00:07:48.390 --> 00:07:51.600
Rekonsciiĝinte, mi pensis nur pri revoceloj.

NOTE Paragraph

00:07:51.600 --> 00:07:53.820
Mi pensis: "Kion mi volas fari pri mia vivo?"

00:07:53.950 --> 00:07:56.380
Finfine, en la nokto antaŭ mia 21-jariĝo,

00:07:56.380 --> 00:07:58.030
dum konscia momento

00:07:58.030 --> 00:07:59.639
mi klarvidis ion:

00:07:59.639 --> 00:08:02.100
mi klarvidis etan moskiton,

00:08:02.620 --> 00:08:05.020
Anopheles Stephensi,

00:08:05.280 --> 00:08:06.610
tiu eta moskito

00:08:06.610 --> 00:08:08.390
malpli ol 5-mikrograma,

00:08:08.390 --> 00:08:09.810
malpli ol salero,

00:08:09.810 --> 00:08:12.780
se tiu moskito kapablas superi 80-kilograman homon,

00:08:12.780 --> 00:08:14.860
mi konsciiĝis, kio estas mia kriptonito.

NOTE Paragraph

00:08:14.860 --> 00:08:17.150
Tiam mi ekkonsciis, ke ne estas tiu moskito,

00:08:17.150 --> 00:08:19.480
sed la eta parazito ene de tiu moskito,

00:08:19.480 --> 00:08:23.160
Plasmodium Falciparum, kiu mortigas pli ol milionon da homoj jare.

00:08:23.509 --> 00:08:25.999
Sekve mi pripensis,
ke ĝi eĉ pli malgrandas ol tio,

00:08:25.999 --> 00:08:28.550
sed al mi ĝi ŝajnis tiel pli granda.

00:08:28.550 --> 00:08:29.640
Mi ekkomprenis,

00:08:29.640 --> 00:08:31.270
ke timego estas mia kriptonito,

00:08:31.270 --> 00:08:32.140
mia parazito,


00:08:32.140 --> 00:08:34.990
kiu senvalidigis kaj paralizis man tutan vivon.

00:08:35.200 --> 00:08:38.080
Estas diferenco inter timego kaj danĝero.

00:08:38.109 --> 00:08:39.699
Danĝero estas reala.

00:08:39.990 --> 00:08:42.010
Timo estas elekto.

00:08:42.080 --> 00:08:44.309
Mi vidis, ke mi havas elekton:

00:08:44.309 --> 00:08:48.180
Mi povis vivi en timo
kaj morti en tiu nokto,

00:08:49.070 --> 00:08:52.080
aŭ mi povus mortigi mian timon,

00:08:52.080 --> 00:08:56.060
kaj elekti miajn revojn,
se mi kuraĝas vivi,

00:08:56.680 --> 00:08:59.560
Kuŝi sur sia mortolito kaj vidi 
la morton alveni okazigas ion;

00:08:59.560 --> 00:09:04.080
kaj alfronti la morton igas vin
vere voli vivi la vivon.

00:09:04.180 --> 00:09:07.140
Mi konsciis, ke ĉiu mortas, 
sed ne ĉiu vere vivas.

00:09:08.040 --> 00:09:09.890
Mortante, ni vivas.

00:09:09.890 --> 00:09:11.580
Se oni lernas morti,

00:09:11.580 --> 00:09:13.070
oni lernas vere vivi.


00:09:13.070 --> 00:09:15.140
Mi do en tiu nokto decidis ŝanĝi

00:09:15.140 --> 00:09:16.420
mian historion

00:09:16.915 --> 00:09:18.230
Mi ne volis morti,

00:09:18.230 --> 00:09:20.010
mi do ekpreĝetis dirante:

00:09:20.010 --> 00:09:22.230
"Dio, se Vi igas min 21-jariĝi,

00:09:22.230 --> 00:09:24.544
mi ne plu lasos timon
regi mian vivon.

00:09:24.670 --> 00:09:26.520
Mi mortigos mian timegon,

00:09:26.520 --> 00:09:29.530
mi elektos mian revon,

00:09:29.530 --> 00:09:31.270
mi volas ŝanĝi mian konduton,

00:09:31.270 --> 00:09:33.540
mi volas fari ion nekredeblan
per mia vivo,

00:09:33.540 --> 00:09:35.550
mi volas trovi miajn celon kaj alvokiĝon,

00:09:35.550 --> 00:09:38.632
mi volas scii, ke la neeblo
ne estas neebla."

00:09:38.780 --> 00:09:42.820
Ĉu mi postvivis tiun nokton, mi ne diras,
tion vi mem pripensu.

00:09:42.850 --> 00:09:43.978
(Ridado)

00:09:43.978 --> 00:09:47.100
En tiu nokto mi listigis
miajn unuajn dek revocelojn:

00:09:47.100 --> 00:09:50.210
mi volis viziti la ĉefajn kontinentojn,

00:09:50.210 --> 00:09:51.820
vidi la 7 mondajn vidindaĵojn,

00:09:51.820 --> 00:09:53.410
lerni plurajn lingvojn,

00:09:53.410 --> 00:09:54.940
loĝi sur neloĝata insulo,

00:09:54.940 --> 00:09:56.480
loĝi en ŝipo sur la oceano,

00:09:56.480 --> 00:09:58.650
vivi kun indiana tribo en Amazonio,

00:09:58.650 --> 00:10:01.210
grimpi al la plej alta pinto en Svedujo,

00:10:01.210 --> 00:10:03.180
vidi la sunon leviĝi sur Monto Everesto,


00:10:03.190 --> 00:10:05.390
labori en la muzikmondo en Naŝvilo,

00:10:05.400 --> 00:10:07.060
labori en cirko,

00:10:07.080 --> 00:10:09.120
kaj salti el aviadilo...

00:10:09.120 --> 00:10:12.380
En la 20 sekvantaj jaroj
mi faris preskaŭ ĉion el tiuj revoceloj.

00:10:12.410 --> 00:10:14.650
Ĉiam, kiam mi povis
trastreki ion el mia listo,

00:10:14.650 --> 00:10:18.190
mi tuj aldonis 5 aŭ dek pliajn,
do tiu listo nur kreskis.

NOTE Paragraph

00:10:18.800 --> 00:10:23.280
La sekvantajn dek jarojn mi loĝis sur insuleto de la Bahamoj,

00:10:23.320 --> 00:10:25.360
dum proksimume sep jaroj

00:10:25.370 --> 00:10:27.274
en kana kabano.

00:10:29.480 --> 00:10:33.820
Mi ĉasis ŝarkojn kaj rajojn por manĝi, estis la sola sur la insulo

00:10:33.820 --> 00:10:36.249
en lumbotuko,

00:10:36.680 --> 00:10:39.160
kaj mi lernis naĝi kun ŝarkoj.

00:10:39.160 --> 00:10:40.980
Poste mi transloĝiĝis al Meksikio,

00:10:40.980 --> 00:10:45.000
kaj de tie mi transloĝiĝis al 
al la Amazonia baseno en Ekvadoro,

00:10:45.241 --> 00:10:48.100
Pujo Pongo Ekvadoro,
kie mi vivis kun tribo,

NOTE Paragraph

00:10:48.100 --> 00:10:52.180
kaj iom post iom mi akiris
pli da memestimo per tiuj revoceloj.

00:10:52.180 --> 00:10:55.100
Mi transiris al la muzikmondo,
en Naŝvilo, poste en Svedujo.

00:10:55.110 --> 00:10:57.870
Mi iris al Stokholmo,
tie mi laboris en la muzikmondo

00:10:57.870 --> 00:11:01.920
kaj surgrimpis monton Kebnekaiso, fore trans la nordpolusa cirklo.

00:11:03.300 --> 00:11:04.750
Mi lernis arlekeni,

00:11:04.750 --> 00:11:05.860
ĵongli

00:11:05.860 --> 00:11:07.480
kaj stilziri,

00:11:07.480 --> 00:11:10.440
rajdi unuradilon, manĝi fajron kaj vitron.

00:11:10.450 --> 00:11:13.620
En 1997 mi aŭdis, ke restas malpli ol dekduo da glavoglutistoj

00:11:13.620 --> 00:11:15.410
kaj mi diris: "Jen io por mi!"

00:11:15.420 --> 00:11:18.290
Mi renkontis glavoglutiston
kaj petis kelkajn konsilojn de li.

00:11:18.290 --> 00:11:20.190
Li diris: "Bone, jen du konsiloj.

00:11:20.190 --> 00:11:21.926
Unue: tio estas ekstreme danĝera,

00:11:21.926 --> 00:11:23.948
homoj pereis pro tio.

00:11:23.948 --> 00:11:24.953
Due:

00:11:24.953 --> 00:11:26.206
ne provu tion!"

00:11:26.206 --> 00:11:27.520
(Ridado)

00:11:27.540 --> 00:11:29.540
Mi do aldonis tion 
al mia listeto da revoceloj.

00:11:30.440 --> 00:11:33.320
Mi trejnis min ĉiutage,
10 au 12 fojojn tage,

00:11:33.660 --> 00:11:35.160
dum kvar jaroj.

00:11:35.209 --> 00:11:36.709
Mi iom kalkulis -

00:11:36.709 --> 00:11:40.020
4 x 365 [x 12]

00:11:40.020 --> 00:11:42.660
Tio estis proksimume 13 mil malsukcesintaj provoj

00:11:42.660 --> 00:11:45.420
antaŭ ol mi unuafoje enigis
glavon tra mia gorĝo en 2001.

00:11:46.002 --> 00:11:47.630
En tiu tempo mi transformis revocelon

00:11:47.630 --> 00:11:50.940
iĝi tutmonde gvidanta spertulo pri glavoglutado

00:11:50.970 --> 00:11:53.820
Mi do serĉis ĉiujn librojn,
revuojn, gazetartikolojn

00:11:53.820 --> 00:11:57.670
kaj ĉiujn medicinajn raportojn,
studis fiziologion kaj anatomion,

00:11:57.676 --> 00:11:59.719
mi parolis kun kuracistoj kaj flegistinoj,


00:11:59.719 --> 00:12:01.760
rete kunligis ĉiujn glavoglutistojn


00:12:01.760 --> 00:12:04.250
en la "Internacia Asocio de Glavoglutistoj",

00:12:04.250 --> 00:12:06.450
kaj ene de du jaroj kompilis
medicinan raporton

00:12:06.450 --> 00:12:08.580
"Glavoglutado kaj ĝiaj kromefikoj",

00:12:08.580 --> 00:12:10.980
kiu estis publikigita 
en British Medical Journal.

00:12:10.980 --> 00:12:11.840
(Ridado)

00:12:11.840 --> 00:12:12.940
Dankon.

00:12:12.960 --> 00:12:17.748
(Aplaŭdo)

00:12:18.200 --> 00:12:21.570
Mi malkovris interesegajn aferojn pri glavoglutado.

00:12:21.571 --> 00:12:25.260
Iuj aferoj, kiujn vi verŝajne neniam pripensis ĝis hodiaŭ, sed pripensos,

00:12:25.260 --> 00:12:28.550
kiam vi hejme tranĉos vian bifstekon per via tranĉilo

00:12:28.550 --> 00:12:31.759
aŭ per glavo aŭ via "manĝilo",
vi memoras ĉi tion.

00:12:34.257 --> 00:12:36.589
Mi eksciis, ke glavoglutado
komenciĝis en Hindujo --

00:12:36.589 --> 00:12:39.889
precize tie, kie dudekjara
mi vidis ĝin unuafoje -

00:12:39.889 --> 00:12:42.290
antaŭ proksimume 4 mil jaroj,
2 mil antaŭ Kristo.

00:12:42.290 --> 00:12:45.580
Dum la lastaj 150 jaroj
glavoglutantoj estis uzitaj

00:12:45.590 --> 00:12:47.400
en la kampo de medicina scienco

00:12:47.480 --> 00:12:51.160
ĉe la evoluigo 
de rigida endoskopo en 1868

00:12:51.160 --> 00:12:53.820
de d-ro Adolf Kussmaul,
en Friburgo, Germanujo;

00:12:53.880 --> 00:12:56.639
en 1906 la elektrokardiogramo en Kimrio;

00:12:56.639 --> 00:13:00.240
por studi glutajn kaj
digestajn malsanojn

00:13:00.240 --> 00:13:01.860
bronĥoskopojn, tiajn aferojn.

00:13:01.860 --> 00:13:03.840
Sed en la lastaj 150 jaroj

00:13:03.840 --> 00:13:07.860
ni scias pri centoj da vundiĝoj
kaj dekoj da mortoj...

00:13:07.880 --> 00:13:14.560
Jen la rigida endoskopo
evoluigita de d-ro Adolf Kussmaul.

00:13:14.740 --> 00:13:18.679
Ni malkovris, ke en la pasintaj 150 jaroj 29 homoj mortis,

00:13:18.679 --> 00:13:22.462
inter kiuj ĉi tiu londona glavoglutisto, traborinte sian koron per sia glavo.

00:13:23.142 --> 00:13:25.340
Ni eksciis, ke ĉiujare okazas 3 ĝis 8

00:13:25.340 --> 00:13:27.780
gravaj vundiĝoj pro glavoglutado.

00:13:27.780 --> 00:13:29.880
Mi scias tion, ĉar oni telefonas al mi.

00:13:29.880 --> 00:13:31.150
Mi aŭdis du tiajn alvokojn,

00:13:31.150 --> 00:13:34.320
unu el Svedujo kaj unu el Orlando,
en la pasintaj semajnoj.

00:13:34.320 --> 00:13:37.019
vundiĝintaj glavglutantoj, 
kuŝantaj en malsanulejo pro vundiĝoj.

00:13:37.019 --> 00:13:38.769
Tio do estas ekstreme danĝera.

00:13:38.769 --> 00:13:41.629
Mi ankaŭ eksciis,
ke glavoglutado

00:13:41.629 --> 00:13:44.320
necesigas 2 ĝis 10 jarojn
por regi, kiel gluti glavon

00:13:44.320 --> 00:13:45.610
por multaj homoj.

00:13:45.610 --> 00:13:48.020
Sed la plej interesa malkovro estis,

00:13:48.020 --> 00:13:51.360
kiel glavoglutistoj
faras la neeblon.

00:13:51.460 --> 00:13:53.460
Mi malkaŝos sekreton al vi:

00:13:53.520 --> 00:13:57.580
ne koncentru vin al tiuj 99,9%
kiuj estas neeblaj.

00:13:57.580 --> 00:14:02.030
Konsideru tiujn 0,1%, kiuj eblas
kaj eltrovu, kiel vi faru tion.

00:14:02.817 --> 00:14:06.140
Lasu min gvidi vin vojaĝante
tra la spirito de glavoglutisto.

00:14:06.140 --> 00:14:09.479
Gluti glavon postulas
meditadon de spirito super materio,

00:14:09.479 --> 00:14:12.270
akregan koncentriĝon
kaj ekstreman precizecon

00:14:12.270 --> 00:14:15.670
por izoli internajn organojn
kaj regi aŭtomatajn refleksojn

00:14:15.710 --> 00:14:20.370
per plifortigita cerba sinoptiko,
per ripetita muskola memoro

NOTE Paragraph

00:14:20.450 --> 00:14:23.720
per planita trejnado
pli ol dekmilfoja.

00:14:24.020 --> 00:14:28.090
Mi kondukos vin dum vojaĝo
tra la korpo de glavoglutisto.

00:14:28.310 --> 00:14:30.130
Por gluti glavon

00:14:30.130 --> 00:14:32.250
mi glitigu la klingon
sur mia lango,

00:14:32.250 --> 00:14:34.780
subpremu la vomreflekson
en la cervika ezofago,

00:14:34.780 --> 00:14:37.740
stiru 90-gradan kurbiĝon 
preter la epigloton,

00:14:38.240 --> 00:14:41.040
trairu la krikofaringan
superan ezofagan sfinkteron,

00:14:41.060 --> 00:14:42.600
subpremu la peristaltan reflekson

00:14:42.600 --> 00:14:44.380
kaj glitigu la klingon
tra la toraka kavo

00:14:44.380 --> 00:14:45.960
inter la pulmoj.

00:14:46.080 --> 00:14:48.349
En tiu loko,

00:14:48.399 --> 00:14:50.389
mi fakte flankenŝovu mian koron.

00:14:50.389 --> 00:14:51.720
Se vi tre bone rigardas,

00:14:51.720 --> 00:14:53.580
vi vidas la koron bati kun mia glavo,

00:14:53.580 --> 00:14:55.339
ĉar ĝi premas sur la koro

00:14:55.339 --> 00:14:58.299
kun nur 3 milimetrojn dika
ezofaga histo inter ili.

00:14:58.299 --> 00:15:00.140
Ion tian oni ne povas ŝajnigi.

NOTE Paragraph

00:15:00.320 --> 00:15:02.480
Sekve mi glitigu ĝin laŭlonge de la brustosto,

00:15:02.480 --> 00:15:05.250
preter la malsupra ezofaga sfinktero malsupren en la stomakon,

00:15:05.250 --> 00:15:08.680
subpreante la stomakan vomreflekson dum la malsupreniro ĝis miaj intestoj.

00:15:08.680 --> 00:15:09.750
Simple.

00:15:09.750 --> 00:15:10.930
(Ridado)

00:15:10.930 --> 00:15:12.880
Se mi tiel daŭrigus,

NOTE Paragraph

00:15:12.880 --> 00:15:17.720
Mi finus ĉe miaj ovoduktoj.

00:15:17.720 --> 00:15:20.980
Uloj, demandu viajn edzinojn poste...

00:15:22.160 --> 00:15:23.900
Homoj tiam diras al mi:

00:15:23.900 --> 00:15:26.740
"Ja necesas multe da kuraĝo
por riski vian vivon,

00:15:26.740 --> 00:15:28.800
forpremante vian koron per glavo..."

00:15:28.800 --> 00:15:30.500
Ne. Tio, kio vere necesigas kuraĝon,

00:15:30.500 --> 00:15:33.020
estas, kiel timema, hontema, malgrasuleto,

00:15:33.080 --> 00:15:35.620
riski malsukceson kaj malakcepton,

00:15:35.620 --> 00:15:37.040
esti sincera

00:15:37.040 --> 00:15:38.240
kaj engluti sian fieron

00:15:38.240 --> 00:15:41.060
kaj stari ĉi tie antaŭ aro da fremduloj

00:15:41.060 --> 00:15:43.670
kaj rakonti sian historion
pri siaj timegoj kaj revoj,

00:15:43.680 --> 00:15:47.580
kaj riski vundi siajn intestojn,
laŭvorte kaj figure,

00:15:48.280 --> 00:15:49.450
Ĉu ne? -- Dankegon.

00:15:49.450 --> 00:15:53.720
(Aplaŭdo)

00:15:53.850 --> 00:15:56.250
La vera rimarkindaĵo estas,

00:15:56.250 --> 00:15:58.650
ke mi ĉiam volis fari
ion specialan en mia vivo

00:15:58.650 --> 00:15:59.780
kaj nun mi faras ĝin.

00:15:59.780 --> 00:16:02.880
sed la vere eksterordinara afero ne estas, ke mi kapablas

00:16:02.880 --> 00:16:05.170
samtempe engluti 21 glavojn,

00:16:07.640 --> 00:16:10.500
aŭ restadi 6 metrojn sub akvo en kuvo kun 88 ŝarkoj kaj rajoj

00:16:10.500 --> 00:16:12.307
por "Kredu aŭ ne" de Ripley

00:16:13.840 --> 00:16:17.600
aŭ varmiĝi ĝis 800 gradoj
por "Superhumans" de Stan Lee

00:16:17.610 --> 00:16:19.470
kiel "ŝtala viro"

00:16:19.520 --> 00:16:21.574
- kaj tiu aĵo estis vere varmega!

00:16:22.460 --> 00:16:24.920
Aŭ tiri aŭton
per glavo por Ripley,

00:16:24.930 --> 00:16:26.290
aŭ por Guinness,

00:16:26.290 --> 00:16:28.760
aŭ alveni en la finalo
de "America's Got Talent"

00:16:28.820 --> 00:16:31.540
aŭ gajni la Ig-Nobelpremion en 2007 pri medicino.


00:16:31.550 --> 00:16:33.900
Ne. Tio ne estas la vere rimarkinda afero.

00:16:33.900 --> 00:16:36.350
Tion ja opinias homoj, sed tio ĝi ne estas.

00:16:36.350 --> 00:16:37.800
La vere rimarkinda afero estas,

NOTE Paragraph

00:16:37.800 --> 00:16:40.660
ke Dio povis igi 
tiun timeman, honteman malgrasuleton,

00:16:40.660 --> 00:16:42.200
kiu timis altecon,

00:16:42.200 --> 00:16:43.890
kiu timis akvon kaj ŝarkojn

00:16:43.890 --> 00:16:46.370
kaj kuracistojn kaj flegistinojn
kaj nadlojn kaj akrajn objektojn

00:16:46.370 --> 00:16:47.640
kaj paroladon antaŭ homoj

00:16:47.640 --> 00:16:49.800
kaj nun Li igas min
flugi ĉirkaŭ la mondo

NOTE Paragraph

00:16:49.800 --> 00:16:51.320
10 kilometrojn alte

00:16:51.320 --> 00:16:53.900
engluti akrajn objektojn
sub akvo en kuvoj kun ŝarkoj,

NOTE Paragraph

00:16:53.900 --> 00:16:57.430
kaj paroli antaŭ kuracistoj kaj flegistinoj.

00:16:57.430 --> 00:16:59.580
Tion mi trovas vere rimarkinda.

00:16:59.580 --> 00:17:01.450
Mi jam ĉiam volis fari la neeblon -

00:17:01.450 --> 00:17:02.380
Dankon.

00:17:02.380 --> 00:17:03.760
(Aplaŭdo)

00:17:03.760 --> 00:17:05.220
Dankon.

00:17:05.660 --> 00:17:09.040
(Aplaŭdo)

00:17:09.700 --> 00:17:12.569
Mi ĉiam volis fari la neeblon
kaj nun mi faras ĝin.

00:17:12.569 --> 00:17:15.858
Mi volis fari ion specialan
kaj ŝanĝi la mondon

00:17:15.858 --> 00:17:16.899
kaj nun mi faras ĝin.

00:17:16.899 --> 00:17:19.819
Mi ĉiam volis vojaĝi tra la mondo
kaj fari superhomajn aferojn

00:17:19.819 --> 00:17:21.379
kaj savi vivojn: nun mi faras tion.

00:17:21.379 --> 00:17:22.720
Kaj ĉu vi scias?

00:17:22.720 --> 00:17:25.569
Ankoraŭ restas ero 
de tiu infana revo

00:17:25.569 --> 00:17:27.291
profunde en mi.

00:17:30.320 --> 00:17:36.197
(Ridado) (Aplaŭdo)

00:17:37.000 --> 00:17:40.240
Mi ĉiam volis trovi
mian celon kaj alvokiĝon

00:17:40.270 --> 00:17:41.530
kaj nun mi trovis ĝin.

00:17:41.540 --> 00:17:42.920
Sed, kion vi opinias?

00:17:42.920 --> 00:17:46.230
Ne estas per tiuj glavoj,
ne per miaj fortaj ecoj.

00:17:46.230 --> 00:17:48.510
Fakte estas per miaj malfortoj, miaj vortoj.

NOTE Paragraph

00:17:48.510 --> 00:17:51.090
Mia celo kaj alvokiĝo estas
ŝanĝi la mondon,

00:17:51.090 --> 00:17:52.390
superante la timon,

00:17:52.390 --> 00:17:54.910
glavon post glavo, vorton post vorto.

00:17:55.070 --> 00:17:57.450
tranĉilon post tranĉilo, vivon post vivo

00:17:57.540 --> 00:17:59.700
por inciti homojn iĝi heroegoj

00:17:59.700 --> 00:18:01.860
kaj plenumi la neeblon en iliaj vivoj.

00:18:02.060 --> 00:18:04.680
Mia alvokiĝo estas helpi
aliulojn trovi sian celon.

00:18:04.680 --> 00:18:05.680
Kio estas via celo?


00:18:05.680 --> 00:18:06.960
Kio estas via alvokiĝo?

00:18:06.960 --> 00:18:08.960
Kial vi estas ĉi tie?

00:18:09.260 --> 00:18:11.590
Mi kredas, ke ni ĉiuj
estas alvokataj al heroeco.

00:18:12.160 --> 00:18:14.260
Kio estas via fortego?

00:18:14.560 --> 00:18:17.990
En monda loĝantaro
de pli ol 7 miliardoj da homoj

00:18:17.990 --> 00:18:20.250
estas kelkdek glavoglutistoj

00:18:20.250 --> 00:18:21.661
en la mondo hodiaŭ.

00:18:21.661 --> 00:18:22.940
sed estas nur unu vi.

00:18:22.940 --> 00:18:24.070
Vi estas unika.

00:18:24.070 --> 00:18:25.540
Kio estas via historio?

00:18:25.540 --> 00:18:27.760
Kio igas vin malsama?

00:18:27.760 --> 00:18:29.180
Rakontu vian historion,

00:18:29.180 --> 00:18:31.721
eĉ se via voĉo malfortas kaj tremas.

00:18:31.900 --> 00:18:33.340
Kiuj estas viaj revoceloj?


00:18:33.340 --> 00:18:35.850
Se vi kapablus fari ĉion ajn,
esti iu ajn, iri ien ajn -

00:18:35.850 --> 00:18:37.430
Kion vi farus?
Kien vi irus?

00:18:37.430 --> 00:18:38.480
Kion vi farus?

00:18:38.480 --> 00:18:40.340
Kion vi volas fari per via vivo?

00:18:40.340 --> 00:18:41.760
Kiuj estas viaj grandaj revoj?

00:18:41.760 --> 00:18:44.450
Kion vi revis kiel infano?
Ĉu vi ankoraŭ scias tion?

00:18:44.450 --> 00:18:46.240
Verŝajne ne ĉi tio, aŭ tamen?

00:18:46.483 --> 00:18:47.880
Kiuj estis viaj plej fantaziaj revoj,

00:18:47.880 --> 00:18:50.450
kiujn vi trovis tiel strangaj kaj malklaraj?

00:18:50.450 --> 00:18:54.040
Miaopinie tiuj revoj
nun ne plu aspektas tiel strangaj.

00:18:55.370 --> 00:18:57.050
Kio estas via glavo?

00:18:57.050 --> 00:18:58.650
Ĉiu el vi havas glavon,

00:18:58.650 --> 00:19:00.600
dutranĉan glavon
de timoj kaj revoj.

00:19:00.600 --> 00:19:03.520
Glutu vian glavon, kio ajn ĝi estas.

00:19:03.890 --> 00:19:05.870
Sekvu viajn revojn, gesinjoroj,

00:19:05.870 --> 00:19:08.900
neniam tro malfruas 
por iĝi tio, kion vi volas.

00:19:09.720 --> 00:19:12.920
Al tiuj turmentuloj kun iliaj trafpilkoj,
tiuj knaboj, kiuj opiniis,

00:19:12.920 --> 00:19:14.916
ke mi neniam faros la neeblon,

00:19:15.060 --> 00:19:17.645
mi volas diri nur unu vorton:

00:19:17.645 --> 00:19:18.841
Dankegon.

00:19:18.940 --> 00:19:22.220
Ĉar sen fiuloj ne estas heroegoj.

00:19:23.020 --> 00:19:27.237
Mi estas ĉi tie por pruvi,
ke la neeblo ne estas neebla.

00:19:28.300 --> 00:19:32.310
Tio estas ekstreme danĝera.
Mi povus mortigi min.

00:19:32.340 --> 00:19:33.720
Mi esperas, ke vi ĝuos ĝin.

00:19:33.720 --> 00:19:35.260
(Ridado)

00:19:36.350 --> 00:19:38.700
Mi bezonas vian helpon ĉe tio.

00:19:46.731 --> 00:19:48.405
Publiko: Du, tri.

00:19:48.405 --> 00:19:52.100
Dan Meyer: Ne, ne, ne. 
Vi ĉiuj helpu kalkuli. Ĉiuj, ĉu bone?

00:19:52.100 --> 00:19:53.210
(Ridado)

00:19:53.210 --> 00:19:55.840
Ĉu vi scias la vortojn? Ĉu bone?
Kalkulu kun mi, ĉu vi pretas?

00:19:55.870 --> 00:19:56.964
Unu.

NOTE Paragraph

00:19:56.964 --> 00:19:58.150
Du.

00:19:58.170 --> 00:19:58.980
Tri.

00:19:58.980 --> 00:20:00.920
Ne, tio estas du, sed vi ja komprenas la ideon.

00:20:06.760 --> 00:20:07.780
Publiko: Unu.

00:20:07.840 --> 00:20:08.750
Du.

00:20:08.800 --> 00:20:10.010
Tri.

00:20:11.260 --> 00:20:13.280
(Timkriado)

00:20:14.360 --> 00:20:15.940
(Aplaŭdo)

00:20:16.251 --> 00:20:17.450
DM: Jes!

00:20:17.450 --> 00:20:23.100
(Aplaŭdo) (Salutoj)

00:20:23.100 --> 00:20:24.820
Dankegon.

00:20:25.450 --> 00:20:28.800
Dankegon, dankegon.
Elkoran dankon.

00:20:28.800 --> 00:20:31.290
Ankaŭ nome de mia stomako.

00:20:31.880 --> 00:20:35.020
Mi jam diris, ke mi venis fari la neeblon
kaj nun mi plenumis ĝin.

00:20:35.030 --> 00:20:37.730
Sed ne tio estis la neeblo,
tion mi faras ĉiutage.

00:20:37.800 --> 00:20:42.800
La neeblo estis, ke tiu timema, 
hontema malgrasuleto

00:20:42.840 --> 00:20:44.600
superis sian timon
por stari ĉi tie sur tiu ĉi TEDx-podio

00:20:44.600 --> 00:20:47.100
kaj ŝanĝi la mondon,
per vorto post vorto,

00:20:47.100 --> 00:20:49.080
per glavo post glavo, per vivo post vivo.

00:20:49.080 --> 00:20:52.060
Se mi igis vin pensi alie; se mi sukcesis kredigi vin,

00:20:52.060 --> 00:20:54.460
ke la neeblo ne estas neebla;

00:20:54.460 --> 00:20:57.960
se mi komprenigis al vi, 
ke vi kapablas fari la neeblon en via vivo,

00:20:58.120 --> 00:21:01.020
mia tasko estas plenumita,
kaj jen komenciĝas la via.

00:21:01.020 --> 00:21:04.100
Neniam ĉesu revi.
Neniam ĉesu kredi.

00:21:04.820 --> 00:21:06.350
Dankon pro via kredo je mi

00:21:06.350 --> 00:21:08.250
kaj via partopreno en mia revo.

00:21:08.250 --> 00:21:09.550
Jen mia donaco:

00:21:09.550 --> 00:21:11.486
La neeblo ne estas...

00:21:11.486 --> 00:21:12.920
Publiko: ... Neebla.

00:21:12.920 --> 00:21:14.920
Longa vojaĝo... donacero.

00:21:15.100 --> 00:21:19.560
(Aplaŭdo)

00:21:19.560 --> 00:21:21.020
Dankon.

00:21:21.060 --> 00:21:25.360
(Aplaŭdo)

00:21:25.580 --> 00:21:27.560
(Salutado)

00:21:27.780 --> 00:21:30.240
Gastigantino: Dankon, Dan Meyer, dankon!