0:00:17.028,0:00:19.574
Биднийг чухам юу амьдралын турш

0:00:19.574,0:00:21.338
эрүүл бас жаргалтай байлгадаг вэ?

0:00:22.128,0:00:24.684
Хэрвээ та өөрийнхөө ирээдүйд

0:00:25.033,0:00:26.796
яг одоо хөрөнгө оруулалт хийвэл

0:00:26.986,0:00:30.628
цаг заваа юунд зориулах байсан бэ?

0:00:31.647,0:00:34.096
Маш олон хариулт бий.

0:00:34.323,0:00:38.394
Амьдралд хамгийн чухал гэгдэх зүйлсээр[br]биднийг дарж орхидог.

0:00:39.530,0:00:42.691
Хэвлэл мэдээлэл[br]баян чинээлэг, алдартай,

0:00:42.691,0:00:45.862
өөрсдийн эзэнт гүрнээ босгож байгаа[br]хүмүүсээр дүүрэн байдаг.

0:00:47.379,0:00:49.352
Харин бид тэд бүгдэд итгэдэг.

0:00:50.011,0:00:52.736
Саяхны нэг судалгаагаар

0:00:52.760,0:00:57.936
шинэ мянганы залуусаас амьдралынх нь[br]гол зорилгыг асуухад

0:00:58.260,0:01:00.276
80 гаруй хувь нь

0:01:00.300,0:01:04.436
баян болох гэж хариулсан байна.

0:01:05.660,0:01:09.996
Мөн тэдгээр залуусын 50 хувь нь

0:01:10.020,0:01:12.556
тэдний өөр нэг чухал зорилго бол

0:01:12.580,0:01:14.420
алдартай болох гэжээ.

0:01:15.660,0:01:16.876
(Инээд)

0:01:17.300,0:01:23.956
Ажилдаа шамд, илүү хичээ, илүү их[br]амжилтанд хүр гэсэн зүйлсийг

0:01:23.980,0:01:26.036
бид байнга сонсдог.

0:01:26.060,0:01:28.540
Сайхан амьдрахын тулд

0:01:28.540,0:01:31.556
эдгээрийн хойноос л[br]явах хэрэгтэй мэт ойлгодог.

0:01:32.445,0:01:33.601
Гэхдээ энэ үнэн гэж үү?

0:01:34.434,0:01:38.267
Энэ л хүний амьдралыг[br]аз жаргалтай болгодог гэж үү?

0:01:39.980,0:01:42.196
Хүмүүсийн амьдралыг ерөнхийд нь эсвэл

0:01:42.220,0:01:47.436
хүмүүсийн хийж буй сонголтыг, улмаар[br]тэдгээр сонголтууд нь хэрхэн цааш өрнөж

0:01:47.460,0:01:50.340
байгааг тодорхойлно гэдэг бараг л[br]боломжгүй зүйл.

0:01:51.580,0:01:54.636
Хүмүүсийн амьдралын талаар бид ихэнхдээ

0:01:54.660,0:01:58.116
өнгөрсөн үеийн[br]дурсамжаас нь мэдэж авдаг.

0:01:58.640,0:02:03.416
Харин ой санамж хэзээ ч[br]100 хувь бодит байж чаддаггүй.

0:02:03.440,0:02:05.920
Бид маш их зүйлийг мартаж,

0:02:05.920,0:02:10.039
ой санамж маань заримдаа бүр[br]эсрэг тал руугаа бүтээлч болж орхидог.

0:02:10.669,0:02:12.438
Марk Твэн үүнийг ойлгодог байсан.

0:02:13.780,0:02:15.464
Түүний хэлсэнчлэн:

0:02:15.914,0:02:20.124
"Миний амьдрал дахь хамгийн муу зүйлс[br]хэзээ ч болж байгаагүй."

0:02:20.184,0:02:23.243
(Инээд)

0:02:23.776,0:02:26.285
Саяхны судалгаагаар харин хөгширөх тусам

0:02:26.285,0:02:29.501
өнгөрснийг илүү өөдрөгөөр[br]санан дурсдаг гэсэн.

0:02:30.427,0:02:32.996
Энэ нь надад нэгэн машины наалтыг[br]санагдуулсан:

0:02:32.996,0:02:36.196
"Хүүхэд насаа аз жаргалтай өнгөрүүлэхэд[br]хэзээ ч оройтдоггүй" гэж.

0:02:36.228,0:02:38.767
(Инээд)

0:02:39.600,0:02:43.976
Харин хэрвээ хүмүүсийн амьдралыг[br]цаг хугацаа өнгөрөхийн хирээр

0:02:44.000,0:02:46.856
хэрхэн өрнөхийг харах боломж[br]олдвол ямар вэ?

0:02:46.880,0:02:50.856
Хүмүүсийг юу аз жаргалтай [br]болгодгийг мэдэхийн тулд тэднийг

0:02:50.880,0:02:53.616
өсвөр настайгаас нь эхлээд[br]хөгшрөх хүртэл нь

0:02:53.640,0:02:57.000
судалбал ямар вэ?

0:02:58.217,0:02:59.417
Бид яг үүнийг хийсэн.

0:03:00.440,0:03:02.656
Харвардын Насанд Хүрэгсдийн[br]Хөгжлийн Судалгаа

0:03:02.680,0:03:07.439
насанд хүрэгчдийн амьдралыг судалсан[br]хамгийн урт судалгаа байх.

0:03:08.360,0:03:14.480
Бид 75 жилийн турш 724 эрэгтэйн[br]амьдралыг судалсан.

0:03:16.160,0:03:20.656
Олон жилийн турш тэдний ажил, гэр бүл,[br]эрүүл мэндийн талаар асуулт асууна.

0:03:20.680,0:03:25.056
Мэдээж энэ бүх хугацаанд тэдний түүх[br]хэрхэн өрнөхийг

0:03:25.080,0:03:26.520
мэдээ ч үгүй байсан.

0:03:28.080,0:03:31.696
Энэ төрлийн судалгаа үнэндээ маш[br]ховор л доо.

0:03:31.720,0:03:35.776
Ихэнх нь арван жилийн дотор бүтэлгүйтдэг.

0:03:35.800,0:03:38.976
Учир нь ихэнх оролцогчид[br]судалгаанаас гарах,

0:03:39.000,0:03:41.896
санхүүжилт зогсох,

0:03:41.920,0:03:44.176
судлаачид нь өөр ажилд сатаарах

0:03:44.200,0:03:48.280
эсвэл нас барснаар судалгааг цааш[br]үргэлжлүүлэх хүн байхгүй болчихдог.

0:03:49.080,0:03:51.336
Харин бидний хувьд,

0:03:51.360,0:03:54.150
аз тохиол, мөн үе үеийн судлаачдын[br]шургуу байдлын ачаар

0:03:54.150,0:03:56.640
судалгаа маань эдгээрийг[br]даван туулж чадсан.

0:03:57.320,0:04:01.816
Анхны 724 оролцогчдын[br]60 орчим нь

0:04:01.840,0:04:03.136
амьд сэрүүн төдийгүй,

0:04:03.160,0:04:05.336
судалгаандаа ч оролцсон хэвээр ба

0:04:05.360,0:04:07.400
90 гаруй настай болжээ.

0:04:08.360,0:04:10.256
Харин одоо тэдний

0:04:10.280,0:04:13.640
2000 гаруй үр хүүхдийг[br]судалж эхэлж байна.

0:04:14.480,0:04:16.800
Би энэхүү судалгааны 4 дэх удирдагч.

0:04:18.200,0:04:22.936
1938 оноос хойш бид залуусын[br]2 бүлгийг судалсан.

0:04:22.960,0:04:25.096
Эхний бүлгийн залуус Харвардын 2-р курсын

0:04:25.120,0:04:27.516
оюутан байхдаа элссэн.

0:04:27.802,0:04:31.428
Тэд Том Браkoвын хэлдгээр[br]"алтан үеийнхэн" байлаа.

0:04:31.740,0:04:34.556
Дэлхийн 2-р дайны үеэр бүгд[br]сургуулиа төгсч,

0:04:34.580,0:04:37.020
улмаар ихэнх нь дайнд явсан.

0:04:37.980,0:04:40.116
Харин 2 дахь бүлгийн залуус бол

0:04:40.140,0:04:44.316
Бостоны хамгийн ядуу хороололд [br]амьдардаг хөвгүүд байсан юм.

0:04:44.340,0:04:46.356
Эдгээр хөвгүүдийг сонгосон шалтгаан нь

0:04:46.380,0:04:49.716
тэд 1930-аад оны Бостоны [br]хамгийн асуудалтай, эмзэг бүлгийн

0:04:49.740,0:04:51.596
гэр бүлүүдээс гаралтай байсанд

0:04:51.620,0:04:54.356
оршиж байгаа юм.

0:04:54.380,0:04:58.980
Тэдний ихэнх нь халуун, хүйтэн усгүй[br]нийтийн байранд амьдарч байсан.

0:05:01.220,0:05:03.116
Тэднийг судалгаанд элсэж ороход

0:05:03.140,0:05:06.076
бүгдээс нь ярилцлага авсан.

0:05:06.100,0:05:08.316
Мөн эмнэлгийн үзлэгт ч хамруулсан.

0:05:08.340,0:05:11.876
Бүр гэрт нь очиж, аав ээжтэй нь хүртэл[br]ярилцлага хийсэн.

0:05:11.900,0:05:14.276
Ингээд эдгээр хөвгүүд насанд хүрцгээж

0:05:14.300,0:05:16.716
амьдралын янз бүрийн замаар явцгаасан.

0:05:16.740,0:05:22.836
Тэд үйлдвэрийн ажилчин, хуульч, тоосго [br]өрөгч, эмч болж,

0:05:22.860,0:05:25.220
нэг нь АНУ-ын ерөнхийлөгч болсон.

0:05:26.860,0:05:31.100
Зарим нь архинд донтож,[br]цөөн хэд нь шизофрени өвчтэй болсон.

0:05:32.020,0:05:34.316
Зарим нь нийгмийн доод давхаргаас

0:05:34.340,0:05:37.556
хамгийн дээд давхарга хүртэл нь авирч,

0:05:37.580,0:05:40.860
харин зарим нь яг эсрэг чиглэлээр явсан.

0:05:42.220,0:05:45.156
Энэхүү судалгааг анх санаачлагчид

0:05:45.180,0:05:47.196
75 жилийн дараа намайг энд зогсоод

0:05:47.220,0:05:51.756
одоог хүртэл энэ судалгаа үргэлжилсээр[br]байгаа тухай ярина

0:05:51.780,0:05:54.860
гэж зүүдлээ ч үгүй байх.

0:05:55.980,0:05:59.596
Хоёр жил тутам дайчин, бас тэвчээртэй[br]судлаачид маань

0:05:59.620,0:06:02.110
оролцогчид руугаа залгаж,

0:06:02.110,0:06:05.820
тэдний амьдралын талаар дахиад хэдэн[br]асуулт асууж болох эсэхийг лавладаг.

0:06:06.740,0:06:10.316
Бостоны олон залуус биднээс[br]"Та нар яагаад одоо хүртэл намайг

0:06:10.340,0:06:14.220
судалсаар байгаа юм бэ? Миний амьдрал тийм[br]сонирхолтой биш шүү дээ?" гэж асуудаг.

0:06:15.300,0:06:17.676
Харин Харвардын оюутнууд[br]хэзээ ч тэгж асуудаггүй.

0:06:17.700,0:06:22.900
(Инээд)

0:06:27.620,0:06:30.476
Тэдний амьдралыг дэлгэрэнгүй судлахын тулд

0:06:30.500,0:06:33.436
зөвхөн асуулга илгээгээд зогсохгүй,

0:06:33.460,0:06:35.916
зочны өрөөнд нь сууж ярилцлага хийж

0:06:36.640,0:06:39.576
эмч нараас нь өвчний түүхийг авч,

0:06:39.600,0:06:42.096
мөн цусны шинжилгээ, тархины зураг авч

0:06:42.120,0:06:43.816
хүүхдүүдтэй нь ярилцдаг.

0:06:43.840,0:06:49.096
Бүр эхнэртэйгээ хамгийн их санаа зовоодог[br]зүйлсээ хуваалцахад нь бичлэг хийдэг.

0:06:49.120,0:06:52.656
Арваад жилийн өмнө эхнэрүүдээс нь

0:06:52.680,0:06:55.056
судалгаанд маань[br]оролцож чадах эсэхийг асуухад

0:06:55.080,0:06:57.776
"Юу гээч, орох цаг нь болсон байх"[br]гэж билээ.

0:06:57.800,0:06:58.856
(Инээд)

0:07:00.580,0:07:02.276
Ингээд бид юу олж мэдэв?

0:07:02.300,0:07:07.516
Бидний цуглуулсан[br]хэдэн арван мянган хуудас

0:07:07.540,0:07:10.480
хүмүүсийн амьдралын талаарх мэдээллээс

0:07:10.480,0:07:11.820
ямар сургамж олж авсан бэ?

0:07:12.820,0:07:18.420
Тэгэхээр эд хөрөнгө, алдар нэр[br]эсвэл илүү шаргуу ажиллах тухай огт биш.

0:07:19.620,0:07:25.916
Энэхүү 75 жилийн судалгаанаас харахад[br]нэг л тодорхой зүйл байна.

0:07:25.940,0:07:31.140
Сайн харилцаа биднийг аз жаргалтай,[br]эрүүл байлгадаг. Ердөө л энэ.

0:07:32.100,0:07:35.916
Бид харилцааны талаар гурван чухал[br]зүйл мэдэж авсан.

0:07:35.940,0:07:40.036
Нэгт, нийгмийн харилцаа нь[br]бидэнд маш тустай,

0:07:40.060,0:07:42.555
харин ганцаардал биднийг үгүй хийдэг.

0:07:43.180,0:07:46.836
Гэр бүл, найзууд, нийгэмтэйгээ

0:07:46.860,0:07:49.956
илүү ойр байдаг хүмүүс

0:07:49.980,0:07:54.676
илүү жаргалтай, эрүүл байж,[br]урт насалдаг нь

0:07:54.700,0:07:58.076
судалгаагаар тогтоогдсон.

0:07:58.100,0:08:01.516
Ганцаардал нь хор хөнөөлтэй[br]болох нь ч мөн харагдсан.

0:08:01.540,0:08:06.676
Бусадтай хүссэн хэмжээндээ холбогдож[br]чаддаггүй, тусгаарлагдмал хүмүүс

0:08:06.700,0:08:09.916
аз жаргалыг харьцангуй бага мэдэрч,

0:08:09.940,0:08:12.876
эрүүл мэнд нь дунд наснаас эхлэн[br]эрт муудаж,

0:08:12.900,0:08:15.116
мөн тархины үйл ажиллагаа нь

0:08:15.140,0:08:18.700
хурдан муудаж, богино насалдаг.

0:08:19.740,0:08:22.956
Харамсалтай нь ямар ч цаг үед

0:08:22.980,0:08:27.580
5 америк хүн тутмын 1-ээс илүү нь[br]өөрсдийгөө ганцаардмал гэж үздэг.

0:08:28.740,0:08:31.396
Олны дунд, гэрлэлтэд ганцаардах

0:08:31.420,0:08:34.076
тохиолдол байдгийг бид мэднэ.

0:08:34.100,0:08:36.236
Тэгэхээр 2 дахь чухал зүйл сургамж бол

0:08:36.260,0:08:39.356
таны хэдэн найзтай байх

0:08:39.380,0:08:42.876
эсвэл та хэн нэгэнтэй чуxал харилцаанд[br]байх эсэх нь чухал биш,

0:08:42.900,0:08:47.540
харин таны дотно харилцааны[br]чанар нь л чухал.

0:08:48.260,0:08:53.036
Зөрчилдөөн дунд амьдрах нь эрүүл мэндэд[br]маш муу нөлөөтэй.

0:08:53.060,0:08:57.036
Жишээ нь, хайр сэтгэлгүй,[br]байнгын зөрчилдөөнтэй гэрлэлт нь

0:08:58.160,0:09:03.936
эрүүл мэндэд салалтаас ч илүү муугаар[br]нөлөөлөх магадлалтай нь ажиглагдсан.

0:09:03.960,0:09:08.736
Харин халуун дулаан, сайн харилцаатай[br]амьдрах нь биднийг хамгаалдаг.

0:09:08.760,0:09:11.856
Оролцогчдоо 80 нас өнгөртөл нь[br]судалсныхаа дараа бид

0:09:11.880,0:09:14.896
тэдний дунд насыг эргэн харж,[br]хэн нь ахмад насандаа

0:09:15.720,0:09:17.296
эрүүл, жаргалтай,

0:09:17.320,0:09:21.296
харин хэн эсрэгээрээ байхыг[br]таамаглаж болох эсэхийг

0:09:21.320,0:09:22.520
мэдэхийг хүссэн юм.

0:09:23.280,0:09:27.496
Тэгээд тэдний 50 настай үеийн[br]бүх мэдээллийг нь цуглуулж үзэхэд

0:09:27.520,0:09:28.880
дунд настай үеийнх нь

0:09:29.680,0:09:32.216
холестерины хэмжээ цаашид

0:09:32.240,0:09:35.136
тэдний хэрхэн хөгшрөхөд нөлөөлөөгүй.

0:09:35.160,0:09:38.615
Харин нийгмийн харилцаандаа[br]хэр сэтгэл хангалуун байсан нь нөлөөлсөн.

0:09:38.639,0:09:43.536
50 насандаа хамгийн сэтгэл хангалуун[br]харилцаатай байсан хүмүүс

0:09:43.560,0:09:45.960
80 насандаа хамгийн эрүүл байсан.

0:09:47.279,0:09:50.456
Сайн, дотны харилцаа нь

0:09:50.480,0:09:53.240
биднийг хөгшрөлтийн зарим аюулаас[br]хамгаалдаг байна.

0:09:54.080,0:09:58.056
Манай хамгийн жаргалтай хосууд маань

0:09:58.080,0:10:00.135
80 насандаа хэдийгээр

0:10:00.159,0:10:03.096
бие эрхтний хувьд зовиуртай байсан ч,[br]сэтгэл санааны хувьд

0:10:03.120,0:10:05.080
адилхан жаргалтай байдаг гэсэн юм.

0:10:06.000,0:10:09.256
Харин тааруухан харилцаанд[br]байсан хүмүүс хэлэхдээ,

0:10:09.280,0:10:12.216
тэдний биеийн зовиурыг сэтгэл санааны[br]зовиур нь

0:10:12.240,0:10:15.280
улам дордуулдаг гэжээ.

0:10:17.460,0:10:21.836
Дотно харилцаа болон эрүүл мэндийн[br]талаар бидний олж мэдсэн 3 дахь сургамж нь

0:10:21.860,0:10:25.116
сайн харилцаа зөвхөн бидний биеийг[br]хамгаалаад зогсохгүй,

0:10:25.140,0:10:26.620
тархийг ч мөн хамгаалдаг.

0:10:27.540,0:10:32.196
80 насандаа өөр хэн нэгэнтэй

0:10:32.220,0:10:36.116
дотно, сайн харилцаанд байх нь[br]хамгаалалт болдог.

0:10:36.140,0:10:38.116
Тэд дотно харилцаанд байхдаа

0:10:38.140,0:10:42.276
хэрэгтэй үед нь өөр хэн нэгэн[br]итгэл даахыг мэдрэх нь

0:10:42.300,0:10:45.996
ой санамжийг хурц байлгадаг.

0:10:46.020,0:10:47.516
Харин итгэлцэлгүй харилцаанд

0:10:47.540,0:10:50.676
байдаг хүмүүсийн хувьд

0:10:50.700,0:10:54.580
ой санамж нь эрт мууддаг.

0:10:55.620,0:10:59.076
Гэхдээ сайн харилцаа гэдэг нь[br]саад бэрхшээлтэй учрахгүй гэсэн үг биш.

0:10:59.100,0:11:02.676
Манай зарим 80 настангууд

0:11:02.700,0:11:04.436
хоорондоо маргах үе бишгүй гарна.

0:11:04.460,0:11:07.636
Гэхдээ хэцүү үед үнэхээр нэгэндээ

0:11:07.660,0:11:09.476
итгэж болохыг мэддэг л бол

0:11:09.500,0:11:13.100
тэдгээр маргаан ой тогтоолтод[br]огтхон ч нөлөөлөхгүй.

0:11:14.700,0:11:17.436
Тэгэхээр сайн, дотно харилцаа

0:11:17.460,0:11:23.156
бидний сайн сайхан, эрүүл мэндэд тустай[br]гэдэг ойлголт бол

0:11:23.180,0:11:26.116
эртний мэргэн ухаан.

0:11:26.170,0:11:29.241
Энэ бол эмээгийн чинь өгдөг зөвлөгөө,[br]номлогчийн чинь захиас.

0:11:30.075,0:11:31.912
Энэ юу нь тийм хэцүү байна?

0:11:32.758,0:11:35.384
Жишээлбэл хөрөнгө мөнгөний хувьд

0:11:35.409,0:11:38.334
наад захын хэрэгцээ хангагдмагч

0:11:38.397,0:11:39.996
мөнгө нэг их нөлөө үзүүлдэггүй.

0:11:40.059,0:11:43.815
Жилд 75 мянган доллараас

0:11:43.854,0:11:45.466
75 саяын орлогтой болмогц

0:11:45.847,0:11:49.631
таны эрүүл мэнд, аз жаргалд[br]өөрчлөлт маш бага,

0:11:49.631,0:11:50.998
бараг байх болов уу даа.

0:11:51.982,0:11:53.479
Нэр хүндийг авч үзвэл

0:11:54.204,0:11:56.418
байнгын олон нийтийн өмнө байх,

0:11:56.601,0:11:58.166
хувийн орон зай алдагдахад

0:11:58.403,0:12:01.403
ихэнх алдартай хүмүүс[br]эрүүл мэндээрээ муудаж эхэлдэг.

0:12:02.117,0:12:04.770
Энэ нь мэдээж тэднийг[br]аз жаргалтай байлгадаггүй.

0:12:06.077,0:12:08.594
Харин илүү их ажиллахын хувьд

0:12:09.426,0:12:12.434
хэн ч үхэхийнхээ өмнө

0:12:12.481,0:12:15.204
илүү их ажилладаг байж гэж хүсдэггүй[br]нэг үнэн үг бий.

0:12:15.228,0:12:16.370
(Инээд)

0:12:16.840,0:12:20.680
Гэтэл яагаад үүнийг үл ойшооход[br]ийм амархан юм бэ?

0:12:21.360,0:12:22.816
Учир нь бид бол хүн төрөлхтөн.

0:12:22.840,0:12:25.656
Бид амар шийдэл,

0:12:25.680,0:12:27.376
биднийг сайн сайхан чигээр байлгах

0:12:27.400,0:12:30.160
тийм л зүйлд дуртай.

0:12:31.120,0:12:34.456
Урт хугацааны харилцаа бол[br]ээдрээтэй,

0:12:34.480,0:12:38.296
гэр бүл, найз нөхдөө анхаарах нь[br]их ажил шаарддаг,

0:12:38.320,0:12:40.976
тэгээд ч дур татам, гоёмсог зүйл биш.

0:12:41.000,0:12:44.336
Мөн биднийг үхэн үхтэл энэ харилцаа[br]дуусах учиргүй.

0:12:44.360,0:12:49.416
Энэ 75 жилийн судалгаанаас харахад,[br]хамгийн жаргалтай тэтгэврийн насныхан

0:12:50.240,0:12:56.056
хамтран ажиллагчдаа хамтран тоглогчоор[br]солихоор идэвхтэй ажилласан хүмүүс байсан.

0:12:59.980,0:13:02.956
Яг л өнөөх судалгаанд оролцсон[br]шинэ мянганы залуус шиг

0:13:03.280,0:13:06.896
манай судалгааны олон эрчүүд залуу [br]ахуйдаа эд хөрөнгө, алдар нэр,

0:13:06.920,0:13:10.936
ажлын амжилт зэргийг сайхан амьдралын[br]хэмжүүр гэж

0:13:11.460,0:13:15.396
итгэцгээж байсан.

0:13:15.420,0:13:19.596
Гэвч бүхэл бүтэн 75 жилийн энэхүү [br]судалгаагаар

0:13:19.620,0:13:25.276
хамгийн сайхан амьдарсан хүмүүс бол[br]гэр бүл, найз нөхөд, нийгмийн харилцаандаа

0:13:25.300,0:13:28.540
илүү анхаарсан хүмүүс гэдэг нь[br]удаа дараа тогтоогдсон.

0:13:30.380,0:13:32.356
Харин та юу гэж бодож байна?

0:13:32.380,0:13:36.140
25, 40 эсвэл 60 настай байна гэж бодъё.

0:13:37.100,0:13:40.060
Харилцаандаа илүү анхаарна гэж[br]яана гэсэн үг юм бол?

0:13:41.060,0:13:44.180
Боломжууд нь дуусашгүй олон.

0:13:44.900,0:13:50.996
Магадгүй зүгээр л дэлгэц ширтэх цагаа[br]хүмүүстэй өнгөрүүлэхэд зориулах,

0:13:51.020,0:13:55.476
эсвэл хуучирсан харилцаагаа[br]хамтдаа шинэ зүйл хийж сайжруулах,

0:13:55.500,0:13:57.700
хамтдаа алхах, болзоонд явах,

0:13:58.660,0:14:03.516
эсвэл удаан яриагүй хамаатан руугаа[br]залгах ч байж болно.

0:14:03.540,0:14:07.036
Учир нь маш их тохиолддог[br]гэр бүлийн хагарал

0:14:07.060,0:14:09.276
атаа хорсол санасан нэгэнд

0:14:09.300,0:14:11.380
хамгийн муугаар нөлөөлдөг.

0:14:13.300,0:14:17.220
Ингээд би Марк Твейний хэлсэн үгээр[br]яриагаа дуусгая.

0:14:18.880,0:14:21.256
Зуун жилийн тэртээ,

0:14:21.280,0:14:23.896
тэрээр амьдралаа эргэж хараад

0:14:23.920,0:14:25.200
ийнхүү бичжээ.

0:14:26.440,0:14:30.136
"Амьдрал үнэхээр богинохон. Маргалдах,

0:14:30.160,0:14:35.320
уучлал гуйх, зүрхээ шархлуулах,[br]буруугаа хүлээхийг шаардах цаг байхгүй.

0:14:36.320,0:14:39.136
Зөвхөн хүнийг хайрлах

0:14:39.160,0:14:42.880
хором төдий л цаг бий."

0:14:44.360,0:14:48.736
Сайхан амьдрал[br]сайн харилцаан дээр тогтдог.

0:14:48.785,0:14:51.159
Тийм ч учраас энэ нь[br]олон хүнд хэрэгтэй санаа юм.

0:14:51.180,0:14:52.396
Баярлалаа.

0:14:52.417,0:14:58.040
(Алга ташилт)