[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.78,0:00:09.30,Default,,0000,0000,0000,,Voedsel bederft.
Dialogue: 0,0:00:09.30,0:00:12.65,Default,,0000,0000,0000,,Na enkele dagen, soms zelfs uren,\Nbeschimmelt brood,
Dialogue: 0,0:00:12.65,0:00:14.52,Default,,0000,0000,0000,,kleuren appelstukjes bruin,
Dialogue: 0,0:00:14.52,0:00:17.57,Default,,0000,0000,0000,,en verveelvoudigen bacteriën\Nzich in mayonaise.
Dialogue: 0,0:00:17.57,0:00:21.80,Default,,0000,0000,0000,,Toch kan je al dit voedsel\Nin de winkelrekken vinden,
Dialogue: 0,0:00:21.80,0:00:23.41,Default,,0000,0000,0000,,hopelijk onbedorven,
Dialogue: 0,0:00:23.41,0:00:25.61,Default,,0000,0000,0000,,dankzij bewaarmiddelen.
Dialogue: 0,0:00:25.61,0:00:27.69,Default,,0000,0000,0000,,Wat zijn bewaarmiddelen precies?
Dialogue: 0,0:00:27.69,0:00:30.96,Default,,0000,0000,0000,,Hoe helpen ze voeding eetbaar houden\Nen zijn ze veilig?
Dialogue: 0,0:00:31.76,0:00:34.90,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn twee factoren\Ndie voedsel doen bederven:
Dialogue: 0,0:00:34.90,0:00:37.36,Default,,0000,0000,0000,,microbes en oxidatie.
Dialogue: 0,0:00:37.36,0:00:40.60,Default,,0000,0000,0000,,Microbes zoals bacteriën en schimmels\Ndringen voedsel binnen
Dialogue: 0,0:00:40.60,0:00:42.57,Default,,0000,0000,0000,,en voeden zich met zijn voedingsstoffen.
Dialogue: 0,0:00:42.57,0:00:47.06,Default,,0000,0000,0000,,Sommige veroorzaken ziektes\Nzoals listeria en botulisme.
Dialogue: 0,0:00:47.06,0:00:52.37,Default,,0000,0000,0000,,Andere veranderen voedsel\Nin een stinkende, slijmerige, vieze massa.
Dialogue: 0,0:00:52.37,0:00:56.90,Default,,0000,0000,0000,,Oxidatie is een chemische verandering \Nin de voedselmolecules,
Dialogue: 0,0:00:56.90,0:01:01.88,Default,,0000,0000,0000,,veroorzaakt door enzymen of\Nvrije radicalen die vetten ranzig maken
Dialogue: 0,0:01:01.88,0:01:05.43,Default,,0000,0000,0000,,en voedingsmiddelen zoals appels\Nen aardappelen bruin maken.
Dialogue: 0,0:01:05.43,0:01:09.56,Default,,0000,0000,0000,,Bewaarmiddelen kunnen\Ndeze types van bederf voorkomen.
Dialogue: 0,0:01:09.56,0:01:12.11,Default,,0000,0000,0000,,Voor de uitvinding\Nvan kunstmatige koelsystemen,
Dialogue: 0,0:01:12.11,0:01:15.88,Default,,0000,0000,0000,,konden schimmels en bacteriën\Nnaar hartenlust in voeding leven.
Dialogue: 0,0:01:15.88,0:01:20.87,Default,,0000,0000,0000,,Dus we gingen op zoek naar manieren \Nom een onaangename omgeving te creëren.
Dialogue: 0,0:01:20.87,0:01:23.87,Default,,0000,0000,0000,,Bijvoorbeeld: voedsel zuurder maken
Dialogue: 0,0:01:23.87,0:01:27.56,Default,,0000,0000,0000,,ontrafelt enzymen die microben\Nnodig hebben om te overleven.
Dialogue: 0,0:01:27.58,0:01:30.44,Default,,0000,0000,0000,,En sommige types van bacteriën \Nkunnen ook nuttig zijn.
Dialogue: 0,0:01:30.44,0:01:33.18,Default,,0000,0000,0000,,Gedurende duizenden jaren,\Nbewaarden we voeding
Dialogue: 0,0:01:33.18,0:01:37.26,Default,,0000,0000,0000,,met behulp van bacteriën\Ndie melkzuur produceren.
Dialogue: 0,0:01:37.26,0:01:39.88,Default,,0000,0000,0000,,Het zuur verandert \Nsnel bederfelijke groenten en melk
Dialogue: 0,0:01:39.88,0:01:42.02,Default,,0000,0000,0000,,in langer houdbaar voedsel,
Dialogue: 0,0:01:42.02,0:01:43.80,Default,,0000,0000,0000,,zoals zuurkool in Europa
Dialogue: 0,0:01:43.80,0:01:45.24,Default,,0000,0000,0000,,kimchi in Korea,
Dialogue: 0,0:01:45.24,0:01:47.22,Default,,0000,0000,0000,,en yoghurt in het Midden-Oosten.
Dialogue: 0,0:01:47.22,0:01:52.88,Default,,0000,0000,0000,,Deze gefermenteerde gerechten voorzien\Nonze spijsvertering van nuttige microben.
Dialogue: 0,0:01:52.88,0:01:56.48,Default,,0000,0000,0000,,Veel synthetische\Nbewaarmiddelen zijn ook zuren:
Dialogue: 0,0:01:56.48,0:01:58.66,Default,,0000,0000,0000,,benzoëzuur in saladedressing,
Dialogue: 0,0:01:58.66,0:02:00.48,Default,,0000,0000,0000,,sorbinezuur in kaas
Dialogue: 0,0:02:00.48,0:02:03.32,Default,,0000,0000,0000,,en propionzuur in bakwaren.
Dialogue: 0,0:02:03.32,0:02:04.51,Default,,0000,0000,0000,,Zijn ze wel veilig?
Dialogue: 0,0:02:04.51,0:02:08.51,Default,,0000,0000,0000,,Sommige studies suggereren dat benzoaten,\Ngerelateerd aan benzoëzuur,
Dialogue: 0,0:02:08.51,0:02:11.46,Default,,0000,0000,0000,,bijdragen aan hyperactief gedrag.
Dialogue: 0,0:02:11.46,0:02:13.86,Default,,0000,0000,0000,,Maar deze resultaten zijn niet sluitend.
Dialogue: 0,0:02:13.86,0:02:17.59,Default,,0000,0000,0000,,Verder lijken deze zuren helemaal veilig.
Dialogue: 0,0:02:17.91,0:02:22.75,Default,,0000,0000,0000,,Een andere antimicrobiële strategie \Nis veel suiker toevoegen, zoals in jam;
Dialogue: 0,0:02:22.75,0:02:25.50,Default,,0000,0000,0000,,of zout, zoals in zout vlees.
Dialogue: 0,0:02:25.50,0:02:29.94,Default,,0000,0000,0000,,Suiker en zout lossen op in water\Ndat microben nodig hebben om te groeien,
Dialogue: 0,0:02:29.94,0:02:34.68,Default,,0000,0000,0000,,en nemen vocht op uit cellen\Ndie mogelijk overgebleven waren,
Dialogue: 0,0:02:34.68,0:02:36.78,Default,,0000,0000,0000,,en maken hen dus kapot.
Dialogue: 0,0:02:36.78,0:02:40.60,Default,,0000,0000,0000,,Natuurlijk kan te veel suiker en zout \Nhet risico op een hartziekte verhogen,
Dialogue: 0,0:02:40.60,0:02:41.63,Default,,0000,0000,0000,,of diabetes,
Dialogue: 0,0:02:41.63,0:02:42.91,Default,,0000,0000,0000,,en een hoge bloeddruk,
Dialogue: 0,0:02:42.91,0:02:46.52,Default,,0000,0000,0000,,dus deze bewaarmiddelen \Nzijn best met mate te gebruiken.
Dialogue: 0,0:02:46.52,0:02:51.07,Default,,0000,0000,0000,,Antimicrobiële nitraten en nitrieten,\Nvaak te vinden in gepekeld vlees,
Dialogue: 0,0:02:51.07,0:02:56.37,Default,,0000,0000,0000,,weren bacteriën die voor botulisme zorgen,\Nmaar kunnen andere kwalen veroorzaken.
Dialogue: 0,0:02:56.37,0:02:58.90,Default,,0000,0000,0000,,Sommige studies die gepekeld vlees \Naan kanker linken,
Dialogue: 0,0:02:58.90,0:03:02.100,Default,,0000,0000,0000,,geven aan dat deze bewaarmiddelen\Nde boosdoener zouden kunnen zijn.
Dialogue: 0,0:03:02.100,0:03:06.67,Default,,0000,0000,0000,,Antioxidant-bewaarmiddelen\Nvoorkomen de chemische veranderingen
Dialogue: 0,0:03:06.67,0:03:10.45,Default,,0000,0000,0000,,die voedsel een rare smaak of kleur geven.
Dialogue: 0,0:03:10.45,0:03:13.25,Default,,0000,0000,0000,,Rook werd millennia lang gebruikt\Nom eten te bewaren,
Dialogue: 0,0:03:13.25,0:03:18.21,Default,,0000,0000,0000,,want sommige aromatische componenten\Nuit verbrand hout zijn antioxidanten.
Dialogue: 0,0:03:18.21,0:03:22.60,Default,,0000,0000,0000,,Het combineren van roken en zouten\Nwas een goede manier voor voedselbewaring
Dialogue: 0,0:03:22.60,0:03:24.50,Default,,0000,0000,0000,,voordat er koelinstallaties bestonden.
Dialogue: 0,0:03:24.50,0:03:27.62,Default,,0000,0000,0000,,Voor antioxidante activiteiten\Nzonder een rookachtige smaak
Dialogue: 0,0:03:27.62,0:03:29.65,Default,,0000,0000,0000,,zijn er stoffen zoals BHT
Dialogue: 0,0:03:29.65,0:03:33.08,Default,,0000,0000,0000,,en tocopherol,\Nbeter bekend als vitamine E.
Dialogue: 0,0:03:33.08,0:03:36.88,Default,,0000,0000,0000,,Net als de componenten in rook\Nnemen ze vrije radicalen op
Dialogue: 0,0:03:36.88,0:03:39.07,Default,,0000,0000,0000,,en voorkomen ze vieze smaken
Dialogue: 0,0:03:39.07,0:03:41.23,Default,,0000,0000,0000,,die zich kunnen ontwikkelen in olie,
Dialogue: 0,0:03:41.23,0:03:42.05,Default,,0000,0000,0000,,kaas,
Dialogue: 0,0:03:42.05,0:03:43.97,Default,,0000,0000,0000,,en ontbijtgranen.
Dialogue: 0,0:03:43.97,0:03:47.30,Default,,0000,0000,0000,,Andere antioxidanten\Nzoals citroenzuur en ascorbinezuur
Dialogue: 0,0:03:47.30,0:03:49.60,Default,,0000,0000,0000,,helpen gesneden producten\Nhun kleur te behouden,
Dialogue: 0,0:03:49.60,0:03:53.11,Default,,0000,0000,0000,,door het enzym dat verkleuring\Nveroorzaakt, te dwarsbomen.
Dialogue: 0,0:03:53.11,0:03:56.27,Default,,0000,0000,0000,,Sommige componenten zoals sulfieten\Nkunnen multitasken.
Dialogue: 0,0:03:56.27,0:03:59.98,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn zowel antimicrobiële\Nmiddelen als antioxidanten.
Dialogue: 0,0:03:59.98,0:04:03.19,Default,,0000,0000,0000,,Sulfieten kunnen allergische symptomen\Nveroorzaken bij sommigen,
Dialogue: 0,0:04:03.19,0:04:08.86,Default,,0000,0000,0000,,maar de meeste antioxidant-bewaarmiddelen\Nzijn algemeen gekend als veilig.
Dialogue: 0,0:04:08.86,0:04:11.33,Default,,0000,0000,0000,,Zou je je zorgen moeten maken\Nover bewaarmiddelen?
Dialogue: 0,0:04:11.33,0:04:14.36,Default,,0000,0000,0000,,Ze staan meestal\Nonderaan de ingrediëntenlijst,
Dialogue: 0,0:04:14.36,0:04:16.70,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze gebruikt worden\Nin kleine hoeveelheden
Dialogue: 0,0:04:16.70,0:04:19.69,Default,,0000,0000,0000,,die de FDA veilig acht.
Dialogue: 0,0:04:19.69,0:04:24.75,Default,,0000,0000,0000,,Toch proberen sommige consumenten\Nen firma's alternatieven te vinden.
Dialogue: 0,0:04:24.75,0:04:29.22,Default,,0000,0000,0000,,Verpakkingstrucjes -- zoals minder lucht\Nrond het voedsel -- kunnen helpen,
Dialogue: 0,0:04:29.22,0:04:31.57,Default,,0000,0000,0000,,maar zonder enige vorm van chemische hulp
Dialogue: 0,0:04:31.57,0:04:36.25,Default,,0000,0000,0000,,is er weinig voedsel\Ndat lang te bewaren is.