WEBVTT

00:00:00.480 --> 00:00:04.336
Giai thoại Châu Phi trỗi dậy
đang gặp thử thách.

NOTE Paragraph

00:00:04.360 --> 00:00:08.816
Cách đây khoảng 10 năm,
tôi kể về Châu Phi,

00:00:08.840 --> 00:00:11.536
một Châu Phi đầy hy vọng và cơ hội,

00:00:11.560 --> 00:00:13.496
Châu Phi của các doanh nhân,

00:00:13.520 --> 00:00:16.976
một Châu Phi rất khác những gì
bạn thường nghe đến

00:00:17.000 --> 00:00:19.776
như Châu Phi chết chóc,
nghèo đói và bệnh tật.

00:00:19.800 --> 00:00:21.856
Và những gì tôi vừa nói,

00:00:21.880 --> 00:00:24.360
trở thành một phần
trong giai thoại Châu Phi trỗi dậy

00:00:24.360 --> 00:00:27.360
mà chúng ta biết đến ngày nay.

NOTE Paragraph

00:00:27.360 --> 00:00:30.696
Tôi muốn kể bạn nghe hai câu chuyện
về Châu Phi trỗi dậy này.

00:00:30.720 --> 00:00:32.496
Câu chuyện đầu tiên về Rwanda,

00:00:32.520 --> 00:00:35.936
một quốc gia đã trải qua
nhiều gian nan, khổ cực

00:00:35.960 --> 00:00:37.480
Và Rwanda quyết định

00:00:37.480 --> 00:00:40.480
trở thành trung tâm công nghệ,

00:00:40.480 --> 00:00:41.816
trung tâm công nghệ lục địa.

00:00:41.816 --> 00:00:44.832
Đó là quốc gia có nhiều đồi núi
và thung lũng,

00:00:44.884 --> 00:00:46.100
thế nên không dễ dàng gì

00:00:46.100 --> 00:00:49.276
để đưa dịch vụ đến với người dân.

00:00:49.320 --> 00:00:51.016
Vậy Rwanda đã phản ứng thế nào?

00:00:51.040 --> 00:00:54.696
Để cứu sống người, nước này đã dùng
máy bay không người lái

00:00:54.720 --> 00:00:57.936
để vận chuyển thuốc men, vắc xin và máu

00:00:57.960 --> 00:00:59.976
tới những người ở vùng sâu vùng xa

00:01:00.000 --> 00:01:02.496
bẳng cách hợp tác với
công ty Zipline, với UPS

00:01:02.520 --> 00:01:07.056
và với Gavi, một liên minh toàn cầu
về vắc xin và tiêm chủng.

00:01:07.080 --> 00:01:09.456
Bằng cách này, quốc gia
sẽ cứu được nhiều người.

00:01:09.480 --> 00:01:14.776
Đây là một phần đổi mới
chúng ta muốn thấy ở Châu Phi trỗi dậy.

NOTE Paragraph

00:01:14.800 --> 00:01:17.336
Câu chuyện thứ hai về một thứ

00:01:17.360 --> 00:01:20.376
chắc rằng hầu hết các bạn
đã thấy hoặc sẽ nhớ.

00:01:20.400 --> 00:01:24.296
Các nước ở Châu Phi
thường gặp nhiều lũ lụt và hạn hán,

00:01:24.320 --> 00:01:28.016
và xu hướng này có chiều tăng lên
do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

00:01:28.040 --> 00:01:33.736
Khi điều này xảy ra, họ thường đợi
quốc tế quyên góp tiền bạc hỗ trợ.

00:01:33.760 --> 00:01:37.136
Hãy nhìn bức tranh em nhỏ
bị ruồi đậu đầy trên mặt,

00:01:37.160 --> 00:01:39.656
xác động vật chết và nhiều thứ khác nữa.

00:01:39.680 --> 00:01:42.696
Hiện nay những quốc gia này, gồm 32 nước

00:01:42.720 --> 00:01:45.176
dưới sự bảo trợ của Ủy Ban Châu Phi

00:01:45.200 --> 00:01:50.216
quyết định thành lập cơ quan
“Kiểm soát rủi ro Châu Phi”.

00:01:50.240 --> 00:01:51.456
Tổ chức này làm gì?

00:01:51.480 --> 00:01:53.576
Đây là quỹ bảo hiểm thời tiết,

00:01:53.600 --> 00:01:57.976
và việc các nước này làm là
đóng bảo hiểm hàng năm,

00:01:58.000 --> 00:02:00.936
khoảng 3 tỉ đô la một năm
bằng vốn của mình,

00:02:00.960 --> 00:02:05.776
theo đó mỗi khi họ gặp hạn hán hay lũ lụt,

00:02:05.800 --> 00:02:08.416
quỹ này sẽ chi trả cho họ,

00:02:08.440 --> 00:02:11.176
họ có thể dùng số tiền này
để chăm lo cho người dân,

00:02:11.200 --> 00:02:13.976
thay vì phải đợi viện trợ đến.

00:02:14.000 --> 00:02:18.216
Năm trước Kiểm soát Rủi Ro Châu Phi
đã chi 26 triệu đô la Mỹ

00:02:18.240 --> 00:02:20.736
cho Mauritania, Senegal và Niger.

00:02:20.760 --> 00:02:26.216
Số tiền này chi viện cho 1,3 triệu người
bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

00:02:26.240 --> 00:02:28.576
Người dân đã có thể tiếp tục cuộc sống,

00:02:28.600 --> 00:02:31.296
mua thức ăn cho gia súc,
nuôi con trẻ đến trường

00:02:31.320 --> 00:02:37.096
và giữ được dân ở lại quê hương
thay vì tha hương sang nơi khác.

NOTE Paragraph

00:02:37.120 --> 00:02:38.976
Vâng đó là những câu chuyện tiêu biểu

00:02:39.000 --> 00:02:42.616
về một Châu Phi tự lực tự cường

00:02:42.640 --> 00:02:45.816
và tự tìm ra giải pháp
cho các vấn đề của mình.

00:02:45.840 --> 00:02:48.336
Thế nhưng giai thoại này
đang gặp thử thách

00:02:48.360 --> 00:02:53.176
bởi vì châu lục này không còn
hoạt động tốt trong hai năm gần đây.

00:02:53.200 --> 00:02:56.136
Mức tăng trưởng đạt 5%

00:02:56.160 --> 00:02:58.096
trong 15 năm gần đây,

00:02:58.120 --> 00:03:00.896
nhưng dự báo tăng trưởng năm nay
chỉ đạt 3%. Tại sao?

00:03:00.920 --> 00:03:05.096
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bấp bênh
giá hàng hóa sụt giảm.

00:03:05.120 --> 00:03:08.296
Nhiều quốc gia vẫn thiên về
sản xuất hàng hóa

00:03:08.320 --> 00:03:10.880
vậy nên hoạt động của họ bị giảm sút.

00:03:11.480 --> 00:03:15.456
Và hiện nay vụ Brexit
khiến họ không dễ thở gì.

00:03:15.480 --> 00:03:19.096
Tôi không hề nghĩ Brexit có thể xảy ra

00:03:19.120 --> 00:03:23.256
nó có thể là một trong những lý do
gây nên bất ổn toàn cầu

00:03:23.280 --> 00:03:24.576
chúng ta đang gặp phải.

NOTE Paragraph

00:03:24.600 --> 00:03:26.776
Giờ chúng ta đang ở trong thế cuộc rồi,

00:03:26.800 --> 00:03:29.656
và tôi nghĩ đã đến lúc xét lại

00:03:29.680 --> 00:03:34.536
và nói ra những gì
các quốc gia Châu Phi làm đúng?

00:03:34.560 --> 00:03:36.200
Họ đã mắc phải sai lầm nào?

00:03:36.840 --> 00:03:39.296
Làm thế nào chúng ta có dữ liệu
và rút ra bài học

00:03:39.320 --> 00:03:42.120
để Châu Phi có thể tiếp tục phát triển?

NOTE Paragraph

00:03:42.720 --> 00:03:46.080
Vâng tôi sẽ nói về sáu điều
mà tôi nghĩ chúng tôi đã làm đúng.

00:03:46.720 --> 00:03:50.016
Điều đầu tiên là quản lý nền kinh tế
đã được tốt hơn.

00:03:50.040 --> 00:03:54.296
Những năm 80 và 90 là thập kỷ đánh mất,
khi Châu Phi hoạt động kém hiệu quả,

00:03:54.320 --> 00:03:57.936
và một số các bạn sẽ nhớ đến
bìa tạp chí “Econimist”

00:03:57.960 --> 00:03:59.976
rồi thốt lên, “Lục địa bị mất.”

00:04:00.000 --> 00:04:04.096
Nhưng đến những năm 2000,
các nhà chính sách rút ra rằng

00:04:04.120 --> 00:04:08.376
họ cần quản lý
môi trường kinh tế vĩ mô tốt hơn,

00:04:08.400 --> 00:04:09.936
đảm bảo tính bền vững,

00:04:09.960 --> 00:04:12.576
giữ lạm phát ở mức thấp một con số,

00:04:12.600 --> 00:04:18.176
giảm thâm hụt tài chính dưới 3% GDP,

00:04:18.200 --> 00:04:22.096
tạo điều kiện ổn định
cho nhà đầu tư trong và ngoài nước,

00:04:22.120 --> 00:04:25.936
để họ tin tưởng đầu tư vào nước mình.

00:04:25.960 --> 00:04:27.456
Đó là số điều đúng đắn số một.

NOTE Paragraph

00:04:27.480 --> 00:04:28.816
Số hai, nợ công.

00:04:28.840 --> 00:04:34.536
Năm 1994, tỉ lệ nợ trên GDP
của các quốc gia Châu Phi là 130%

00:04:34.560 --> 00:04:36.816
Và họ không còn khoảng không tài chính.

00:04:36.840 --> 00:04:39.856
Họ không thể dùng vốn để đầu tư phát triển

00:04:39.880 --> 00:04:41.336
bởi vì họ cần trả nợ.

00:04:41.360 --> 00:04:46.096
Có lẽ một số khán giả ở đây từng làm
công tác viện trợ các nước Châu Phi

00:04:46.120 --> 00:04:47.416
nhằm miễn trừ nợ cho họ.

00:04:47.440 --> 00:04:51.896
Rồi những chủ nợ cá nhân, đa phương
và song phương họp lại với nhau

00:04:51.920 --> 00:04:55.536
và quyết định thành lập Sáng kiến
của các nước nghèo mắc nợ cao (HIPC)

00:04:55.560 --> 00:04:56.816
miễn trừ nợ cho họ.

00:04:56.840 --> 00:04:58.936
Nhờ đó miễn trừ nợ năm 2015

00:04:58.960 --> 00:05:02.896
làm cho tỉ lệ nợ trên GDP
giảm xuống còn 30%,

00:05:02.920 --> 00:05:06.816
và dành ra đủ vốn để đầu tư và tái đầu tư.

NOTE Paragraph

00:05:06.840 --> 00:05:09.296
Thứ ba là các doanh nghiệp
hoạt động kém hiệu quả.

00:05:09.320 --> 00:05:11.376
Chính phủ tham gia vào các ngành kinh tế

00:05:11.400 --> 00:05:13.656
mà họ chưa từng có kinh nghiệm.

00:05:13.680 --> 00:05:16.776
Họ điều hành các công ty,
làm ăn thua lỗ.

00:05:16.800 --> 00:05:19.536
Trong số đó, một số phải tái cơ cấu,

00:05:19.560 --> 00:05:21.976
thương mại hóa, tư nhân hóa hoặc đóng cửa,

00:05:22.000 --> 00:05:25.200
các công ty này bớt được
gánh nặng cho chính phủ.

NOTE Paragraph

00:05:26.080 --> 00:05:28.480
Điều thứ bốn là một điều thú vị.

00:05:29.200 --> 00:05:31.496
Cách mạng viễn thông xảy ra,

00:05:31.520 --> 00:05:34.096
và các nước Châu Phi nhảy vào.

00:05:34.120 --> 00:05:36.736
Năm 2000, chúng tôi có 11 triệu thuê bao.

00:05:36.760 --> 00:05:42.096
Ngày nay, chúng tôi có
khoảng 687 triệu thuê bao ở lục địa.

00:05:42.120 --> 00:05:43.936
Và việc này làm cho chúng tôi đi xa,

00:05:43.960 --> 00:05:46.616
vươn lên với công nghệ di động

00:05:46.640 --> 00:05:49.256
mà Châu Phi đang dẫn đầu.

00:05:49.280 --> 00:05:51.816
Ở Kenya, dịch dụ tiền di động phát triển

00:05:51.840 --> 00:05:54.616
như M-Pesa mà nhiều bạn biết đến

00:05:54.640 --> 00:05:58.096
chỉ qua một thời gian cả thế giới
nhận ra rằng Châu Phi đã tiên phong

00:05:58.120 --> 00:05:59.656
về mảng công nghệ này.

00:05:59.680 --> 00:06:02.896
Và dịch vụ tiền di động
cũng cung cấp nền tảng

00:06:02.920 --> 00:06:05.376
tiếp cận nguồn năng lượng mới.

00:06:05.400 --> 00:06:08.896
Bạn biết đó, người ta bây giờ có thể trả
tiền năng lượng mặt trời

00:06:08.920 --> 00:06:13.136
bằng thẻ nạp giống như thanh toán
tiền điện thoại vậy.

00:06:13.160 --> 00:06:17.680
Đây là một bước phát triển đúng đắn.

NOTE Paragraph

00:06:18.240 --> 00:06:22.736
Chúng tôi cũng đầu tư nhiều hơn
cho giáo dục và y tế, nhưng chưa đủ

00:06:22.760 --> 00:06:24.416
Nhưng dù sao cũng là tiến bộ.

00:06:24.440 --> 00:06:29.960
Trong 15 năm qua, 250 triệu trẻ em
được tiêm chủng.

NOTE Paragraph

00:06:30.520 --> 00:06:33.896
Các xung đột cũng giảm.

00:06:33.920 --> 00:06:35.976
Đã từng có nhiều cuộc xung đột
xảy ra ở lục địa.

00:06:36.000 --> 00:06:37.456
Nhiều người biết rõ điều đó.

00:06:37.480 --> 00:06:42.296
Nhưng rồi sự việc tệ hơn và các lãnh đạo
gồng mình đối phó các cuộc đảo chính.

00:06:42.320 --> 00:06:46.376
Nhiều hình thức xung đột mới nổ ra,
tôi sẽ nói ở phần sau.

NOTE Paragraph

00:06:46.400 --> 00:06:50.016
Ngoài những điều này, châu lục này
cũng có những khác biệt rõ rệt

00:06:50.040 --> 00:06:51.496
mà tôi muốn kể cho các bạn,

00:06:51.520 --> 00:06:54.016
bởi vì bên cạnh mặt tối

00:06:54.040 --> 00:06:58.016
các quốc gia Côte d'Ivoire,
Kenya, Ethiopia,

00:06:58.040 --> 00:07:02.320
Tanzania and Senegal hiện nay
đang thực hiện rất tốt.

NOTE Paragraph

00:07:03.120 --> 00:07:05.256
Nhưng chúng tôi đã sai cái gì?

00:07:05.280 --> 00:07:06.656
Tôi đưa ra tám điểm.

00:07:06.680 --> 00:07:08.856
Lỗi lầm nhiều hơn thành tích.

NOTE Paragraph

00:07:08.880 --> 00:07:10.336
(Cười)

NOTE Paragraph

00:07:10.360 --> 00:07:12.736
Và đây là 8 điểm chúng ta làm sai.

00:07:12.760 --> 00:07:16.280
Đầu tiên là dù đã phát triển
chúng tôi không tạo đủ việc làm.

00:07:16.800 --> 00:07:18.696
Thanh niên không có việc làm.

00:07:18.720 --> 00:07:21.656
15% thanh niên không có việc làm
trên toàn châu lục,

00:07:21.680 --> 00:07:24.720
và vấn đề thất nghiệp trở nên trầm trọng.

NOTE Paragraph

00:07:25.400 --> 00:07:30.936
Điều thứ hai chúng tôi phạm phải là
chất lượng phát triển thấp.

00:07:30.960 --> 00:07:34.496
Ngay cả những công việc hiện nay
đều có năng suất thấp

00:07:34.520 --> 00:07:38.016
chúng tôi chuyển đổi mô hình
nông nghiệp năng suất thấp

00:07:38.040 --> 00:07:41.976
sang buôn bán năng suất kém
và làm trong ngành không chính thống

00:07:42.000 --> 00:07:43.720
ở các khu đô thị.

NOTE Paragraph

00:07:44.240 --> 00:07:48.040
Điều thứ ba là bất bình đẳng gia tăng.

00:07:48.600 --> 00:07:53.576
Chúng tôi đã có nhiều tỉ phú hơn xưa.

00:07:53.600 --> 00:07:56.296
Tài sản của 50 tỉ phú trị giá 96 tỉ đô la

00:07:56.320 --> 00:08:01.160
nhiều hơn 75 triệu người
trên lục địa cộng lại.

NOTE Paragraph

00:08:01.920 --> 00:08:03.496
Nghèo đói là điều thứ bốn,

00:08:03.520 --> 00:08:07.896
tỉ lệ người dân nghèo giảm

00:08:07.920 --> 00:08:12.016
nhưng không phải luôn ở mức đó
bởi dân số đang gia tăng.

00:08:12.040 --> 00:08:14.616
Gia tăng dân số là việc

00:08:14.640 --> 00:08:18.056
chưa được quan tâm đúng mức trên lục địa.

00:08:18.080 --> 00:08:21.216
Tôi nghĩ chúng tôi cần kiểm soát việc này.

00:08:21.240 --> 00:08:24.496
cụ thể như cách giáo dục nữ giới.

00:08:24.520 --> 00:08:29.160
Đây thực sự là giải pháp
hiệu quả cho vấn đề này.

NOTE Paragraph

00:08:29.880 --> 00:08:36.696
Điều thứ 5, chúng tôi ít đầu tư
vào cơ sở hạ tầng.

00:08:36.720 --> 00:08:38.816
Chúng tôi có nguồn đầu tư từ Trung Quốc.

00:08:38.840 --> 00:08:42.056
Vốn này giúp ích cho một số quốc gia,
nhưng vẫn là chưa đủ.

00:08:42.080 --> 00:08:45.416
Lượng điện tiêu thụ ở Châu Phi

00:08:45.440 --> 00:08:49.016
trong tiểu sa mạc Sahara Châu Phi
mới bằng Tây Ban Nha.

00:08:49.040 --> 00:08:52.496
Tổng sản lượng tiêu thụ
chỉ bằng một mình Tây Ban Nha.

00:08:52.520 --> 00:08:55.176
Nhiều người dân
còn sống trong bóng đêm,

00:08:55.200 --> 00:08:58.776
và như Chủ tịch Ngân hàng
phát triển Châu Phi phát biểu gần đây,

00:08:58.800 --> 00:09:01.080
Châu Phi không thể phát triển
trong bóng tối được.

NOTE Paragraph

00:09:02.120 --> 00:09:04.256
Nhưng thứ khác chúng tôi không làm

00:09:04.280 --> 00:09:09.696
là nền kinh tế duy trì cơ cấu như xưa

00:09:09.720 --> 00:09:11.336
có từ hàng mấy thập kỷ trước.

00:09:11.360 --> 00:09:13.016
Mặc dù chúng tôi đang phát triển,

00:09:13.040 --> 00:09:15.736
cấu trúc nên kinh tế không thay đổi mấy.

00:09:15.760 --> 00:09:18.336
Chúng tôi vẫn đang xuất khẩu hàng hóa,

00:09:18.360 --> 00:09:22.216
vậy đang xuất khẩu hàng hóa gì?
Đó là lao động.

00:09:22.240 --> 00:09:25.536
Ngành tạo ra giá trị gia tăng
chỉ chiếm 11%.

00:09:25.560 --> 00:09:30.096
Chúng tôi không tạo
đủ công việc cho thanh niên,

00:09:30.120 --> 00:09:32.736
Và giao dịch mậu dịch nội bộ thấp.

00:09:32.760 --> 00:09:36.256
Giao dịch thương mại giữa các nước
chiếm chỉ khoảng 12%.

00:09:36.280 --> 00:09:38.976
Tiếp đến là một vấn đề nghiệm trọng khác.

NOTE Paragraph

00:09:39.000 --> 00:09:41.096
Đó là chính phủ.

00:09:41.120 --> 00:09:43.536
Chính phủ là một vấn đề trầm trọng.

00:09:43.560 --> 00:09:45.776
Chúng tôi có các thể chế yếu kém,

00:09:45.800 --> 00:09:50.816
và đôi khi không có các thể chế,
tôi nghĩ nó có thể dẫn lối cho tham nhũng.

00:09:50.840 --> 00:09:56.056
Tham nhũng là vấn đề chúng tôi
chưa có đủ khả năng giải quyết,

00:09:56.080 --> 00:09:58.696
chúng tôi phải đấu tranh đến cùng,

00:09:58.720 --> 00:10:02.296
và minh bạch hơn
cách thức quản lý nền kinh tế

00:10:02.320 --> 00:10:04.776
cách thức quản lý tài chính.

NOTE Paragraph

00:10:04.800 --> 00:10:09.536
Chúng tôi cũng cần đề phòng
các cuộc xung đột mới,

00:10:09.560 --> 00:10:11.496
hình thức xung đột mới,

00:10:11.520 --> 00:10:14.736
như cuộc xung đột Boko Haram
ở Nigeira nước tôi

00:10:14.760 --> 00:10:16.816
và Al-Shabaab ở Kenya.

00:10:16.840 --> 00:10:20.176
Chúng tôi cần liên minh
với các đối tác quốc tế,

00:10:20.200 --> 00:10:23.056
các nước phát triển
để cùng nhau chống lại chúng.

00:10:23.080 --> 00:10:24.976
Mặt khác, chúng tôi
tạo ra thực trạng mới

00:10:25.000 --> 00:10:28.256
không phải mô hình phù hợp
cho giai thoại Châu Phi trỗi dậy.

NOTE Paragraph

00:10:28.280 --> 00:10:31.816
Và cuối cùng, vấn đề giáo dục.

00:10:31.840 --> 00:10:35.136
Hệ thống giáo dục
ở nhiều quốc gia chúng tôi đã sụp đổ.

00:10:35.160 --> 00:10:39.696
Chúng tôi không đào tạo
các kỹ năng cần thiết cho tương lai.

00:10:39.720 --> 00:10:42.360
Thế nên chúng tôi phải
tìm cách giảng dạy tốt hơn.

00:10:42.920 --> 00:10:45.640
Đó là những việc chúng tôi chưa làm đúng.

NOTE Paragraph

00:10:46.240 --> 00:10:48.640
Hiện giờ chúng ta đang ở đâu?

00:10:49.240 --> 00:10:53.936
Tôi tin rằng con đường phía trước
là học quản lý thành công.

00:10:53.960 --> 00:10:57.696
Thông thường, khi người ta
hay các quốc gia đạt được thành công,

00:10:57.720 --> 00:10:59.920
họ quên mất điều gì làm nên thành công.

00:11:00.680 --> 00:11:03.216
Học ra được điều gì làm bạn thành công,

00:11:03.240 --> 00:11:05.656
kiểm soát và duy trì nó
là sống còn của chúng ta.

00:11:05.680 --> 00:11:07.896
Vậy nên những thứ tôi nói là làm đúng,

00:11:07.920 --> 00:11:11.816
chúng ta phải học để làm đúng lần nữa,

00:11:11.840 --> 00:11:15.416
Quản lý tốt nên kinh tế,
tạo tính ổn định là thiết yếu,

00:11:15.440 --> 00:11:18.936
định đúng giá và nhất quán chính sách.

00:11:18.960 --> 00:11:21.336
Chúng tôi thường xuyên không kiên định.

00:11:21.360 --> 00:11:23.616
Chế độ này qua đi, chế độ khác bước đến,

00:11:23.640 --> 00:11:27.096
và chính quyền bỏ đi hết
các chính sách điều hành tồn tại trước đó.

00:11:27.120 --> 00:11:28.376
Hậu quả là gì?

00:11:28.400 --> 00:11:30.776
Hành động này gây ra bất ổn cho nhân dân,

00:11:30.800 --> 00:11:32.176
bất ổn cho doanh nghiệp.

00:11:32.200 --> 00:11:34.896
Họ không biết làm thế nào
để đầu tư và đầu tư ra sao.

NOTE Paragraph

00:11:34.920 --> 00:11:39.256
Về vấn đề nợ: chúng ta phải quản lý
thành quả đã có để giảm thiểu nợ công,

00:11:39.280 --> 00:11:40.280
nhưng giờ các nước vay mượn thêm.

00:11:41.840 --> 00:11:45.256
và mọi người thấy đó tỉ lệ nợ
trên GDP bắt đầu tăng lên,

00:11:45.280 --> 00:11:46.736
ở một số quốc gia,

00:11:46.760 --> 00:11:49.256
nợ đang trở nên trầm trọng,
vì thế chúng ta phải tránh nó.

00:11:49.280 --> 00:11:50.736
Đó là quản lý thành công.

NOTE Paragraph

00:11:50.760 --> 00:11:53.416
Điều tiếp theo là chú trọng giải quyết

00:11:53.440 --> 00:11:55.296
những vấn đề khác chưa được làm tốt.

00:11:55.320 --> 00:11:57.176
Trước hết đó là cơ sở hạ tầng.

00:11:57.200 --> 00:12:00.776
Vâng, hầu hết các nước hiện nay nhận ra
họ phải đầu tư vào lĩnh vực này,

00:12:00.800 --> 00:12:03.416
và đang cố gắng làm tốt nhất có thể.

00:12:03.440 --> 00:12:04.656
Chúng ta phải như thế.

00:12:04.680 --> 00:12:06.336
Trọng điểm nhất là năng lượng.

00:12:06.360 --> 00:12:08.616
Anh không thể phát triển
trong bóng tối được.

NOTE Paragraph

00:12:08.640 --> 00:12:10.896
Tiếp đến là quản lý quốc gia
và chống tham nhũng:

00:12:10.920 --> 00:12:12.136
chúng ta phải chiến đẩu.

00:12:12.160 --> 00:12:14.936
Chúng ta phải làm quốc gia
trở nên minh bạch.

00:12:14.960 --> 00:12:18.536
Và trên hết, chúng ta phải
cổ vũ giới trẻ.

00:12:18.560 --> 00:12:20.776
Có nhiều thiên tài
trong giới trẻ chúng ta.

00:12:20.800 --> 00:12:22.056
Tôi thấy nó hàng ngày.

00:12:22.080 --> 00:12:25.616
Đó chính là điều khiến tôi thức dậy mỗi sáng
và cảm giác sung sức lên đường.

00:12:25.640 --> 00:12:28.016
Chúng ta phải giải phóng
tài năng của người trẻ,

00:12:28.040 --> 00:12:31.296
thúc họ đứng lên,
hỗ trợ họ sáng tạo và cải tiến

00:12:31.320 --> 00:12:32.536
và dẫn đầu xu hướng.

00:12:32.560 --> 00:12:35.256
Tôi biết họ sẽ đưa chúng ta đi đúng hướng.

NOTE Paragraph

00:12:35.280 --> 00:12:37.456
Và đến phụ nữ cùng trẻ em gái:

00:12:37.480 --> 00:12:40.536
Chúng ta phải nhận
phụ nữ và trẻ em gái như món quà.

00:12:40.560 --> 00:12:42.056
Họ sở hữu sức mạnh riêng,

00:12:42.080 --> 00:12:44.216
và chúng ta phải lôi sức mạnh đó ra

00:12:44.240 --> 00:12:47.176
để họ có thể đóng góp cho châu lục.

NOTE Paragraph

00:12:47.200 --> 00:12:51.016
Tôi tin chắc rằng
khi chúng ta làm những việc này

00:12:51.040 --> 00:12:54.256
giai thoại Châu Phi trỗi dậy

00:12:54.280 --> 00:12:55.856
không có phải là nhất thời.

00:12:55.880 --> 00:12:57.120
Mà là xu hướng tất yếu.

00:12:57.720 --> 00:13:01.536
Một xu hướng và nếu chúng ta
cứ duy trì, giải phóng người trẻ,

00:13:01.560 --> 00:13:02.896
nếu giải phóng phụ nữ,

00:13:02.920 --> 00:13:04.936
đôi lúc chúng ta bước lùi lại,

00:13:04.960 --> 00:13:06.856
hoặc đi sang ngang

00:13:06.880 --> 00:13:08.496
nhưng xu hướng thì sáng tỏ.

00:13:08.520 --> 00:13:10.536
Châu Phi sẽ tiếp tục đi lên.

NOTE Paragraph

00:13:10.560 --> 00:13:14.296
Và tôi nói bạn nghe
những doanh nhân trong khán phòng này,

00:13:14.320 --> 00:13:17.776
đầu tư ở Châu Phi không phải chỉ cho
hôm nay, mà còn cho ngày mai nữa,

00:13:17.800 --> 00:13:21.056
Đây không phải điều ngắn hạn,
đây là xu hướng lâu dài.

00:13:21.080 --> 00:13:23.496
Mà nếu bạn không đầu tư vào Châu Phi,

00:13:23.520 --> 00:13:24.936
bạn sẽ bỏ lỡ

00:13:24.960 --> 00:13:29.216
một trong những cơ hội
tiềm năng nhất trên thế giới.

NOTE Paragraph

00:13:29.240 --> 00:13:30.456
Xin cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:13:30.480 --> 00:13:33.000
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:13:39.227 --> 00:13:41.896
Trong bài chia sẻ,
chị đã nói về tham nhũng

00:13:41.920 --> 00:13:45.416
Và chị được biết đến, nổi tiếng với tên
“chiến binh chống tham nhũng kiên cường”.

00:13:45.440 --> 00:13:47.976
Nhưng xảy ra hậu quả.

00:13:48.000 --> 00:13:50.936
Nhiều người đáp trả lại,
và mẹ chị bị bắt cóc.

00:13:50.960 --> 00:13:52.520
Vậy chị xử lý việc này ra sao?

00:13:53.280 --> 00:13:55.456
Thật sự rất khó khăn vất vả.

00:13:55.480 --> 00:13:59.816
Cảm ơn chị đã đề cập
đến chuyện mẹ tôi bị bắt cóc.

00:13:59.840 --> 00:14:02.416
Một chủ đề khó khăn với tôi.

00:14:02.440 --> 00:14:06.296
Nhưng tôi hiểu khi bạn
chống lại tham nhũng,

00:14:06.320 --> 00:14:09.736
khi bạn sờ đến túi tiền
của những kẻ trộm tiền,

00:14:09.760 --> 00:14:11.616
chúng sẽ không im lặng đâu.

00:14:11.640 --> 00:14:15.296
Nó sẽ phản bác và vấn đề của bạn là
khi chúng tìm cách đe dọa bạn,

00:14:15.320 --> 00:14:18.776
bạn sẽ từ bỏ, hay chiến đấu tiếp?

00:14:18.800 --> 00:14:21.936
Bạn có tìm cách tiếp tục và đáp trả lại?

00:14:21.960 --> 00:14:26.216
Tôi nói với đồng nghiệp rằng

00:14:26.240 --> 00:14:28.016
chúng ta sẽ đánh trả.

00:14:28.040 --> 00:14:29.856
Chúng ta phải tạo ra những bộ máy như thế.

00:14:29.880 --> 00:14:33.096
Chúng ta phải tìm cách chặn

00:14:33.120 --> 00:14:36.296
những người này làm hư hại
di sản của tương lai.

00:14:36.320 --> 00:14:38.216
Và đó là những chúng tôi đã làm.

00:14:38.240 --> 00:14:41.856
Dù không có chính phủ hỗ trợ,
chúng tôi vẫn theo đuổi lý tưởng đó.

00:14:41.880 --> 00:14:45.856
Ở nước tôi, không có ai
đứng lên đấu tranh với tham nhũng.

00:14:45.880 --> 00:14:47.416
cho chúng tôi ngoài chúng tôi.

00:14:47.440 --> 00:14:49.656
Thêm nữa, nó đi kèm với hậu quả.

00:14:49.680 --> 00:14:51.576
và chúng tôi phải nỗ lực hết sức mình.

00:14:51.600 --> 00:14:55.016
Tôi rất cảm ơn bạn và cảm ơn TED
đã cho chúng tôi cơ hội

00:14:55.040 --> 00:14:58.336
nói với những kẻ đó,
anh sẽ không thắng đâu,

00:14:58.360 --> 00:15:00.696
Chúng tôi không hề bị đe dọa chút nào.

NOTE Paragraph

00:15:00.720 --> 00:15:01.936
Xin cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:15:01.960 --> 00:15:03.176
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:15:03.200 --> 00:15:06.666
Cảm ơn chị rất nhiều về bài chia sẻ
và công việc quan trọng chị làm.

NOTE Paragraph

00:15:06.690 --> 00:15:10.060
(Vỗ tay)