1
00:00:00,480 --> 00:00:04,336
Giai thoại Châu Phi trỗi dậy
đang gặp thử thách.

2
00:00:04,360 --> 00:00:08,816
Cách đây khoảng 10 năm,
tôi kể về Châu Phi,

3
00:00:08,840 --> 00:00:11,536
một Châu Phi đầy hy vọng và cơ hội,

4
00:00:11,560 --> 00:00:13,496
Châu Phi của các doanh nhân,

5
00:00:13,520 --> 00:00:16,976
một Châu Phi rất khác những gì
bạn thường nghe đến

6
00:00:17,000 --> 00:00:19,776
như Châu Phi chết chóc,
nghèo đói và bệnh tật.

7
00:00:19,800 --> 00:00:21,856
Và những gì tôi vừa nói,

8
00:00:21,880 --> 00:00:24,360
trở thành một phần
trong giai thoại Châu Phi trỗi dậy

9
00:00:24,360 --> 00:00:27,360
mà chúng ta biết đến ngày nay.

10
00:00:27,360 --> 00:00:30,696
Tôi muốn kể bạn nghe hai câu chuyện
về Châu Phi trỗi dậy này.

11
00:00:30,720 --> 00:00:32,496
Câu chuyện đầu tiên về Rwanda,

12
00:00:32,520 --> 00:00:35,936
một quốc gia đã trải qua
nhiều gian nan, khổ cực

13
00:00:35,960 --> 00:00:37,480
Và Rwanda quyết định

14
00:00:37,480 --> 00:00:40,480
trở thành trung tâm công nghệ,

15
00:00:40,480 --> 00:00:41,816
trung tâm công nghệ lục địa.

16
00:00:41,816 --> 00:00:44,832
Đó là quốc gia có nhiều đồi núi
và thung lũng,

17
00:00:44,884 --> 00:00:46,100
thế nên không dễ dàng gì

18
00:00:46,100 --> 00:00:49,276
để đưa dịch vụ đến với người dân.

19
00:00:49,320 --> 00:00:51,016
Vậy Rwanda đã phản ứng thế nào?

20
00:00:51,040 --> 00:00:54,696
Để cứu sống người, nước này đã dùng
máy bay không người lái

21
00:00:54,720 --> 00:00:57,936
để vận chuyển thuốc men, vắc xin và máu

22
00:00:57,960 --> 00:00:59,976
tới những người ở vùng sâu vùng xa

23
00:01:00,000 --> 00:01:02,496
bẳng cách hợp tác với
công ty Zipline, với UPS

24
00:01:02,520 --> 00:01:07,056
và với Gavi, một liên minh toàn cầu
về vắc xin và tiêm chủng.

25
00:01:07,080 --> 00:01:09,456
Bằng cách này, quốc gia
sẽ cứu được nhiều người.

26
00:01:09,480 --> 00:01:14,776
Đây là một phần đổi mới
chúng ta muốn thấy ở Châu Phi trỗi dậy.

27
00:01:14,800 --> 00:01:17,336
Câu chuyện thứ hai về một thứ

28
00:01:17,360 --> 00:01:20,376
chắc rằng hầu hết các bạn
đã thấy hoặc sẽ nhớ.

29
00:01:20,400 --> 00:01:24,296
Các nước ở Châu Phi
thường gặp nhiều lũ lụt và hạn hán,

30
00:01:24,320 --> 00:01:28,016
và xu hướng này có chiều tăng lên
do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

31
00:01:28,040 --> 00:01:33,736
Khi điều này xảy ra, họ thường đợi
quốc tế quyên góp tiền bạc hỗ trợ.

32
00:01:33,760 --> 00:01:37,136
Hãy nhìn bức tranh em nhỏ
bị ruồi đậu đầy trên mặt,

33
00:01:37,160 --> 00:01:39,656
xác động vật chết và nhiều thứ khác nữa.

34
00:01:39,680 --> 00:01:42,696
Hiện nay những quốc gia này, gồm 32 nước

35
00:01:42,720 --> 00:01:45,176
dưới sự bảo trợ của Ủy Ban Châu Phi

36
00:01:45,200 --> 00:01:50,216
quyết định thành lập cơ quan
“Kiểm soát rủi ro Châu Phi”.

37
00:01:50,240 --> 00:01:51,456
Tổ chức này làm gì?

38
00:01:51,480 --> 00:01:53,576
Đây là quỹ bảo hiểm thời tiết,

39
00:01:53,600 --> 00:01:57,976
và việc các nước này làm là
đóng bảo hiểm hàng năm,

40
00:01:58,000 --> 00:02:00,936
khoảng 3 tỉ đô la một năm
bằng vốn của mình,

41
00:02:00,960 --> 00:02:05,776
theo đó mỗi khi họ gặp hạn hán hay lũ lụt,

42
00:02:05,800 --> 00:02:08,416
quỹ này sẽ chi trả cho họ,

43
00:02:08,440 --> 00:02:11,176
họ có thể dùng số tiền này
để chăm lo cho người dân,

44
00:02:11,200 --> 00:02:13,976
thay vì phải đợi viện trợ đến.

45
00:02:14,000 --> 00:02:18,216
Năm trước Kiểm soát Rủi Ro Châu Phi
đã chi 26 triệu đô la Mỹ

46
00:02:18,240 --> 00:02:20,736
cho Mauritania, Senegal và Niger.

47
00:02:20,760 --> 00:02:26,216
Số tiền này chi viện cho 1,3 triệu người
bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

48
00:02:26,240 --> 00:02:28,576
Người dân đã có thể tiếp tục cuộc sống,

49
00:02:28,600 --> 00:02:31,296
mua thức ăn cho gia súc,
nuôi con trẻ đến trường

50
00:02:31,320 --> 00:02:37,096
và giữ được dân ở lại quê hương
thay vì tha hương sang nơi khác.

51
00:02:37,120 --> 00:02:38,976
Vâng đó là những câu chuyện tiêu biểu

52
00:02:39,000 --> 00:02:42,616
về một Châu Phi tự lực tự cường

53
00:02:42,640 --> 00:02:45,816
và tự tìm ra giải pháp
cho các vấn đề của mình.

54
00:02:45,840 --> 00:02:48,336
Thế nhưng giai thoại này
đang gặp thử thách

55
00:02:48,360 --> 00:02:53,176
bởi vì châu lục này không còn
hoạt động tốt trong hai năm gần đây.

56
00:02:53,200 --> 00:02:56,136
Mức tăng trưởng đạt 5%

57
00:02:56,160 --> 00:02:58,096
trong 15 năm gần đây,

58
00:02:58,120 --> 00:03:00,896
nhưng dự báo tăng trưởng năm nay
chỉ đạt 3%. Tại sao?

59
00:03:00,920 --> 00:03:05,096
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bấp bênh
giá hàng hóa sụt giảm.

60
00:03:05,120 --> 00:03:08,296
Nhiều quốc gia vẫn thiên về
sản xuất hàng hóa

61
00:03:08,320 --> 00:03:10,880
vậy nên hoạt động của họ bị giảm sút.

62
00:03:11,480 --> 00:03:15,456
Và hiện nay vụ Brexit
khiến họ không dễ thở gì.

63
00:03:15,480 --> 00:03:19,096
Tôi không hề nghĩ Brexit có thể xảy ra

64
00:03:19,120 --> 00:03:23,256
nó có thể là một trong những lý do
gây nên bất ổn toàn cầu

65
00:03:23,280 --> 00:03:24,576
chúng ta đang gặp phải.

66
00:03:24,600 --> 00:03:26,776
Giờ chúng ta đang ở trong thế cuộc rồi,

67
00:03:26,800 --> 00:03:29,656
và tôi nghĩ đã đến lúc xét lại

68
00:03:29,680 --> 00:03:34,536
và nói ra những gì
các quốc gia Châu Phi làm đúng?

69
00:03:34,560 --> 00:03:36,200
Họ đã mắc phải sai lầm nào?

70
00:03:36,840 --> 00:03:39,296
Làm thế nào chúng ta có dữ liệu
và rút ra bài học

71
00:03:39,320 --> 00:03:42,120
để Châu Phi có thể tiếp tục phát triển?

72
00:03:42,720 --> 00:03:46,080
Vâng tôi sẽ nói về sáu điều
mà tôi nghĩ chúng tôi đã làm đúng.

73
00:03:46,720 --> 00:03:50,016
Điều đầu tiên là quản lý nền kinh tế
đã được tốt hơn.

74
00:03:50,040 --> 00:03:54,296
Những năm 80 và 90 là thập kỷ đánh mất,
khi Châu Phi hoạt động kém hiệu quả,

75
00:03:54,320 --> 00:03:57,936
và một số các bạn sẽ nhớ đến
bìa tạp chí “Econimist”

76
00:03:57,960 --> 00:03:59,976
rồi thốt lên, “Lục địa bị mất.”

77
00:04:00,000 --> 00:04:04,096
Nhưng đến những năm 2000,
các nhà chính sách rút ra rằng

78
00:04:04,120 --> 00:04:08,376
họ cần quản lý
môi trường kinh tế vĩ mô tốt hơn,

79
00:04:08,400 --> 00:04:09,936
đảm bảo tính bền vững,

80
00:04:09,960 --> 00:04:12,576
giữ lạm phát ở mức thấp một con số,

81
00:04:12,600 --> 00:04:18,176
giảm thâm hụt tài chính dưới 3% GDP,

82
00:04:18,200 --> 00:04:22,096
tạo điều kiện ổn định
cho nhà đầu tư trong và ngoài nước,

83
00:04:22,120 --> 00:04:25,936
để họ tin tưởng đầu tư vào nước mình.

84
00:04:25,960 --> 00:04:27,456
Đó là số điều đúng đắn số một.

85
00:04:27,480 --> 00:04:28,816
Số hai, nợ công.

86
00:04:28,840 --> 00:04:34,536
Năm 1994, tỉ lệ nợ trên GDP
của các quốc gia Châu Phi là 130%

87
00:04:34,560 --> 00:04:36,816
Và họ không còn khoảng không tài chính.

88
00:04:36,840 --> 00:04:39,856
Họ không thể dùng vốn để đầu tư phát triển

89
00:04:39,880 --> 00:04:41,336
bởi vì họ cần trả nợ.

90
00:04:41,360 --> 00:04:46,096
Có lẽ một số khán giả ở đây từng làm
công tác viện trợ các nước Châu Phi

91
00:04:46,120 --> 00:04:47,416
nhằm miễn trừ nợ cho họ.

92
00:04:47,440 --> 00:04:51,896
Rồi những chủ nợ cá nhân, đa phương
và song phương họp lại với nhau

93
00:04:51,920 --> 00:04:55,536
và quyết định thành lập Sáng kiến
của các nước nghèo mắc nợ cao (HIPC)

94
00:04:55,560 --> 00:04:56,816
miễn trừ nợ cho họ.

95
00:04:56,840 --> 00:04:58,936
Nhờ đó miễn trừ nợ năm 2015

96
00:04:58,960 --> 00:05:02,896
làm cho tỉ lệ nợ trên GDP
giảm xuống còn 30%,

97
00:05:02,920 --> 00:05:06,816
và dành ra đủ vốn để đầu tư và tái đầu tư.

98
00:05:06,840 --> 00:05:09,296
Thứ ba là các doanh nghiệp
hoạt động kém hiệu quả.

99
00:05:09,320 --> 00:05:11,376
Chính phủ tham gia vào các ngành kinh tế

100
00:05:11,400 --> 00:05:13,656
mà họ chưa từng có kinh nghiệm.

101
00:05:13,680 --> 00:05:16,776
Họ điều hành các công ty,
làm ăn thua lỗ.

102
00:05:16,800 --> 00:05:19,536
Trong số đó, một số phải tái cơ cấu,

103
00:05:19,560 --> 00:05:21,976
thương mại hóa, tư nhân hóa hoặc đóng cửa,

104
00:05:22,000 --> 00:05:25,200
các công ty này bớt được
gánh nặng cho chính phủ.

105
00:05:26,080 --> 00:05:28,480
Điều thứ bốn là một điều thú vị.

106
00:05:29,200 --> 00:05:31,496
Cách mạng viễn thông xảy ra,

107
00:05:31,520 --> 00:05:34,096
và các nước Châu Phi nhảy vào.

108
00:05:34,120 --> 00:05:36,736
Năm 2000, chúng tôi có 11 triệu thuê bao.

109
00:05:36,760 --> 00:05:42,096
Ngày nay, chúng tôi có
khoảng 687 triệu thuê bao ở lục địa.

110
00:05:42,120 --> 00:05:43,936
Và việc này làm cho chúng tôi đi xa,

111
00:05:43,960 --> 00:05:46,616
vươn lên với công nghệ di động

112
00:05:46,640 --> 00:05:49,256
mà Châu Phi đang dẫn đầu.

113
00:05:49,280 --> 00:05:51,816
Ở Kenya, dịch dụ tiền di động phát triển

114
00:05:51,840 --> 00:05:54,616
như M-Pesa mà nhiều bạn biết đến

115
00:05:54,640 --> 00:05:58,096
chỉ qua một thời gian cả thế giới
nhận ra rằng Châu Phi đã tiên phong

116
00:05:58,120 --> 00:05:59,656
về mảng công nghệ này.

117
00:05:59,680 --> 00:06:02,896
Và dịch vụ tiền di động
cũng cung cấp nền tảng

118
00:06:02,920 --> 00:06:05,376
tiếp cận nguồn năng lượng mới.

119
00:06:05,400 --> 00:06:08,896
Bạn biết đó, người ta bây giờ có thể trả
tiền năng lượng mặt trời

120
00:06:08,920 --> 00:06:13,136
bằng thẻ nạp giống như thanh toán
tiền điện thoại vậy.

121
00:06:13,160 --> 00:06:17,680
Đây là một bước phát triển đúng đắn.

122
00:06:18,240 --> 00:06:22,736
Chúng tôi cũng đầu tư nhiều hơn
cho giáo dục và y tế, nhưng chưa đủ

123
00:06:22,760 --> 00:06:24,416
Nhưng dù sao cũng là tiến bộ.

124
00:06:24,440 --> 00:06:29,960
Trong 15 năm qua, 250 triệu trẻ em
được tiêm chủng.

125
00:06:30,520 --> 00:06:33,896
Các xung đột cũng giảm.

126
00:06:33,920 --> 00:06:35,976
Đã từng có nhiều cuộc xung đột
xảy ra ở lục địa.

127
00:06:36,000 --> 00:06:37,456
Nhiều người biết rõ điều đó.

128
00:06:37,480 --> 00:06:42,296
Nhưng rồi sự việc tệ hơn và các lãnh đạo
gồng mình đối phó các cuộc đảo chính.

129
00:06:42,320 --> 00:06:46,376
Nhiều hình thức xung đột mới nổ ra,
tôi sẽ nói ở phần sau.

130
00:06:46,400 --> 00:06:50,016
Ngoài những điều này, châu lục này
cũng có những khác biệt rõ rệt

131
00:06:50,040 --> 00:06:51,496
mà tôi muốn kể cho các bạn,

132
00:06:51,520 --> 00:06:54,016
bởi vì bên cạnh mặt tối

133
00:06:54,040 --> 00:06:58,016
các quốc gia Côte d'Ivoire,
Kenya, Ethiopia,

134
00:06:58,040 --> 00:07:02,320
Tanzania and Senegal hiện nay
đang thực hiện rất tốt.

135
00:07:03,120 --> 00:07:05,256
Nhưng chúng tôi đã sai cái gì?

136
00:07:05,280 --> 00:07:06,656
Tôi đưa ra tám điểm.

137
00:07:06,680 --> 00:07:08,856
Lỗi lầm nhiều hơn thành tích.

138
00:07:08,880 --> 00:07:10,336
(Cười)

139
00:07:10,360 --> 00:07:12,736
Và đây là 8 điểm chúng ta làm sai.

140
00:07:12,760 --> 00:07:16,280
Đầu tiên là dù đã phát triển
chúng tôi không tạo đủ việc làm.

141
00:07:16,800 --> 00:07:18,696
Thanh niên không có việc làm.

142
00:07:18,720 --> 00:07:21,656
15% thanh niên không có việc làm
trên toàn châu lục,

143
00:07:21,680 --> 00:07:24,720
và vấn đề thất nghiệp trở nên trầm trọng.

144
00:07:25,400 --> 00:07:30,936
Điều thứ hai chúng tôi phạm phải là
chất lượng phát triển thấp.

145
00:07:30,960 --> 00:07:34,496
Ngay cả những công việc hiện nay
đều có năng suất thấp

146
00:07:34,520 --> 00:07:38,016
chúng tôi chuyển đổi mô hình
nông nghiệp năng suất thấp

147
00:07:38,040 --> 00:07:41,976
sang buôn bán năng suất kém
và làm trong ngành không chính thống

148
00:07:42,000 --> 00:07:43,720
ở các khu đô thị.

149
00:07:44,240 --> 00:07:48,040
Điều thứ ba là bất bình đẳng gia tăng.

150
00:07:48,600 --> 00:07:53,576
Chúng tôi đã có nhiều tỉ phú hơn xưa.

151
00:07:53,600 --> 00:07:56,296
Tài sản của 50 tỉ phú trị giá 96 tỉ đô la

152
00:07:56,320 --> 00:08:01,160
nhiều hơn 75 triệu người
trên lục địa cộng lại.

153
00:08:01,920 --> 00:08:03,496
Nghèo đói là điều thứ bốn,

154
00:08:03,520 --> 00:08:07,896
tỉ lệ người dân nghèo giảm

155
00:08:07,920 --> 00:08:12,016
nhưng không phải luôn ở mức đó
bởi dân số đang gia tăng.

156
00:08:12,040 --> 00:08:14,616
Gia tăng dân số là việc

157
00:08:14,640 --> 00:08:18,056
chưa được quan tâm đúng mức trên lục địa.

158
00:08:18,080 --> 00:08:21,216
Tôi nghĩ chúng tôi cần kiểm soát việc này.

159
00:08:21,240 --> 00:08:24,496
cụ thể như cách giáo dục nữ giới.

160
00:08:24,520 --> 00:08:29,160
Đây thực sự là giải pháp
hiệu quả cho vấn đề này.

161
00:08:29,880 --> 00:08:36,696
Điều thứ 5, chúng tôi ít đầu tư
vào cơ sở hạ tầng.

162
00:08:36,720 --> 00:08:38,816
Chúng tôi có nguồn đầu tư từ Trung Quốc.

163
00:08:38,840 --> 00:08:42,056
Vốn này giúp ích cho một số quốc gia,
nhưng vẫn là chưa đủ.

164
00:08:42,080 --> 00:08:45,416
Lượng điện tiêu thụ ở Châu Phi

165
00:08:45,440 --> 00:08:49,016
trong tiểu sa mạc Sahara Châu Phi
mới bằng Tây Ban Nha.

166
00:08:49,040 --> 00:08:52,496
Tổng sản lượng tiêu thụ
chỉ bằng một mình Tây Ban Nha.

167
00:08:52,520 --> 00:08:55,176
Nhiều người dân
còn sống trong bóng đêm,

168
00:08:55,200 --> 00:08:58,776
và như Chủ tịch Ngân hàng
phát triển Châu Phi phát biểu gần đây,

169
00:08:58,800 --> 00:09:01,080
Châu Phi không thể phát triển
trong bóng tối được.

170
00:09:02,120 --> 00:09:04,256
Nhưng thứ khác chúng tôi không làm

171
00:09:04,280 --> 00:09:09,696
là nền kinh tế duy trì cơ cấu như xưa

172
00:09:09,720 --> 00:09:11,336
có từ hàng mấy thập kỷ trước.

173
00:09:11,360 --> 00:09:13,016
Mặc dù chúng tôi đang phát triển,

174
00:09:13,040 --> 00:09:15,736
cấu trúc nên kinh tế không thay đổi mấy.

175
00:09:15,760 --> 00:09:18,336
Chúng tôi vẫn đang xuất khẩu hàng hóa,

176
00:09:18,360 --> 00:09:22,216
vậy đang xuất khẩu hàng hóa gì?
Đó là lao động.

177
00:09:22,240 --> 00:09:25,536
Ngành tạo ra giá trị gia tăng
chỉ chiếm 11%.

178
00:09:25,560 --> 00:09:30,096
Chúng tôi không tạo
đủ công việc cho thanh niên,

179
00:09:30,120 --> 00:09:32,736
Và giao dịch mậu dịch nội bộ thấp.

180
00:09:32,760 --> 00:09:36,256
Giao dịch thương mại giữa các nước
chiếm chỉ khoảng 12%.

181
00:09:36,280 --> 00:09:38,976
Tiếp đến là một vấn đề nghiệm trọng khác.

182
00:09:39,000 --> 00:09:41,096
Đó là chính phủ.

183
00:09:41,120 --> 00:09:43,536
Chính phủ là một vấn đề trầm trọng.

184
00:09:43,560 --> 00:09:45,776
Chúng tôi có các thể chế yếu kém,

185
00:09:45,800 --> 00:09:50,816
và đôi khi không có các thể chế,
tôi nghĩ nó có thể dẫn lối cho tham nhũng.

186
00:09:50,840 --> 00:09:56,056
Tham nhũng là vấn đề chúng tôi
chưa có đủ khả năng giải quyết,

187
00:09:56,080 --> 00:09:58,696
chúng tôi phải đấu tranh đến cùng,

188
00:09:58,720 --> 00:10:02,296
và minh bạch hơn
cách thức quản lý nền kinh tế

189
00:10:02,320 --> 00:10:04,776
cách thức quản lý tài chính.

190
00:10:04,800 --> 00:10:09,536
Chúng tôi cũng cần đề phòng
các cuộc xung đột mới,

191
00:10:09,560 --> 00:10:11,496
hình thức xung đột mới,

192
00:10:11,520 --> 00:10:14,736
như cuộc xung đột Boko Haram
ở Nigeira nước tôi

193
00:10:14,760 --> 00:10:16,816
và Al-Shabaab ở Kenya.

194
00:10:16,840 --> 00:10:20,176
Chúng tôi cần liên minh
với các đối tác quốc tế,

195
00:10:20,200 --> 00:10:23,056
các nước phát triển
để cùng nhau chống lại chúng.

196
00:10:23,080 --> 00:10:24,976
Mặt khác, chúng tôi
tạo ra thực trạng mới

197
00:10:25,000 --> 00:10:28,256
không phải mô hình phù hợp
cho giai thoại Châu Phi trỗi dậy.

198
00:10:28,280 --> 00:10:31,816
Và cuối cùng, vấn đề giáo dục.

199
00:10:31,840 --> 00:10:35,136
Hệ thống giáo dục
ở nhiều quốc gia chúng tôi đã sụp đổ.

200
00:10:35,160 --> 00:10:39,696
Chúng tôi không đào tạo
các kỹ năng cần thiết cho tương lai.

201
00:10:39,720 --> 00:10:42,360
Thế nên chúng tôi phải
tìm cách giảng dạy tốt hơn.

202
00:10:42,920 --> 00:10:45,640
Đó là những việc chúng tôi chưa làm đúng.

203
00:10:46,240 --> 00:10:48,640
Hiện giờ chúng ta đang ở đâu?

204
00:10:49,240 --> 00:10:53,936
Tôi tin rằng con đường phía trước
là học quản lý thành công.

205
00:10:53,960 --> 00:10:57,696
Thông thường, khi người ta
hay các quốc gia đạt được thành công,

206
00:10:57,720 --> 00:10:59,920
họ quên mất điều gì làm nên thành công.

207
00:11:00,680 --> 00:11:03,216
Học ra được điều gì làm bạn thành công,

208
00:11:03,240 --> 00:11:05,656
kiểm soát và duy trì nó
là sống còn của chúng ta.

209
00:11:05,680 --> 00:11:07,896
Vậy nên những thứ tôi nói là làm đúng,

210
00:11:07,920 --> 00:11:11,816
chúng ta phải học để làm đúng lần nữa,

211
00:11:11,840 --> 00:11:15,416
Quản lý tốt nên kinh tế,
tạo tính ổn định là thiết yếu,

212
00:11:15,440 --> 00:11:18,936
định đúng giá và nhất quán chính sách.

213
00:11:18,960 --> 00:11:21,336
Chúng tôi thường xuyên không kiên định.

214
00:11:21,360 --> 00:11:23,616
Chế độ này qua đi, chế độ khác bước đến,

215
00:11:23,640 --> 00:11:27,096
và chính quyền bỏ đi hết
các chính sách điều hành tồn tại trước đó.

216
00:11:27,120 --> 00:11:28,376
Hậu quả là gì?

217
00:11:28,400 --> 00:11:30,776
Hành động này gây ra bất ổn cho nhân dân,

218
00:11:30,800 --> 00:11:32,176
bất ổn cho doanh nghiệp.

219
00:11:32,200 --> 00:11:34,896
Họ không biết làm thế nào
để đầu tư và đầu tư ra sao.

220
00:11:34,920 --> 00:11:39,256
Về vấn đề nợ: chúng ta phải quản lý
thành quả đã có để giảm thiểu nợ công,

221
00:11:39,280 --> 00:11:40,280
nhưng giờ các nước vay mượn thêm.

222
00:11:41,840 --> 00:11:45,256
và mọi người thấy đó tỉ lệ nợ
trên GDP bắt đầu tăng lên,

223
00:11:45,280 --> 00:11:46,736
ở một số quốc gia,

224
00:11:46,760 --> 00:11:49,256
nợ đang trở nên trầm trọng,
vì thế chúng ta phải tránh nó.

225
00:11:49,280 --> 00:11:50,736
Đó là quản lý thành công.

226
00:11:50,760 --> 00:11:53,416
Điều tiếp theo là chú trọng giải quyết

227
00:11:53,440 --> 00:11:55,296
những vấn đề khác chưa được làm tốt.

228
00:11:55,320 --> 00:11:57,176
Trước hết đó là cơ sở hạ tầng.

229
00:11:57,200 --> 00:12:00,776
Vâng, hầu hết các nước hiện nay nhận ra
họ phải đầu tư vào lĩnh vực này,

230
00:12:00,800 --> 00:12:03,416
và đang cố gắng làm tốt nhất có thể.

231
00:12:03,440 --> 00:12:04,656
Chúng ta phải như thế.

232
00:12:04,680 --> 00:12:06,336
Trọng điểm nhất là năng lượng.

233
00:12:06,360 --> 00:12:08,616
Anh không thể phát triển
trong bóng tối được.

234
00:12:08,640 --> 00:12:10,896
Tiếp đến là quản lý quốc gia
và chống tham nhũng:

235
00:12:10,920 --> 00:12:12,136
chúng ta phải chiến đẩu.

236
00:12:12,160 --> 00:12:14,936
Chúng ta phải làm quốc gia
trở nên minh bạch.

237
00:12:14,960 --> 00:12:18,536
Và trên hết, chúng ta phải
cổ vũ giới trẻ.

238
00:12:18,560 --> 00:12:20,776
Có nhiều thiên tài
trong giới trẻ chúng ta.

239
00:12:20,800 --> 00:12:22,056
Tôi thấy nó hàng ngày.

240
00:12:22,080 --> 00:12:25,616
Đó chính là điều khiến tôi thức dậy mỗi sáng
và cảm giác sung sức lên đường.

241
00:12:25,640 --> 00:12:28,016
Chúng ta phải giải phóng
tài năng của người trẻ,

242
00:12:28,040 --> 00:12:31,296
thúc họ đứng lên,
hỗ trợ họ sáng tạo và cải tiến

243
00:12:31,320 --> 00:12:32,536
và dẫn đầu xu hướng.

244
00:12:32,560 --> 00:12:35,256
Tôi biết họ sẽ đưa chúng ta đi đúng hướng.

245
00:12:35,280 --> 00:12:37,456
Và đến phụ nữ cùng trẻ em gái:

246
00:12:37,480 --> 00:12:40,536
Chúng ta phải nhận
phụ nữ và trẻ em gái như món quà.

247
00:12:40,560 --> 00:12:42,056
Họ sở hữu sức mạnh riêng,

248
00:12:42,080 --> 00:12:44,216
và chúng ta phải lôi sức mạnh đó ra

249
00:12:44,240 --> 00:12:47,176
để họ có thể đóng góp cho châu lục.

250
00:12:47,200 --> 00:12:51,016
Tôi tin chắc rằng
khi chúng ta làm những việc này

251
00:12:51,040 --> 00:12:54,256
giai thoại Châu Phi trỗi dậy

252
00:12:54,280 --> 00:12:55,856
không có phải là nhất thời.

253
00:12:55,880 --> 00:12:57,120
Mà là xu hướng tất yếu.

254
00:12:57,720 --> 00:13:01,536
Một xu hướng và nếu chúng ta
cứ duy trì, giải phóng người trẻ,

255
00:13:01,560 --> 00:13:02,896
nếu giải phóng phụ nữ,

256
00:13:02,920 --> 00:13:04,936
đôi lúc chúng ta bước lùi lại,

257
00:13:04,960 --> 00:13:06,856
hoặc đi sang ngang

258
00:13:06,880 --> 00:13:08,496
nhưng xu hướng thì sáng tỏ.

259
00:13:08,520 --> 00:13:10,536
Châu Phi sẽ tiếp tục đi lên.

260
00:13:10,560 --> 00:13:14,296
Và tôi nói bạn nghe
những doanh nhân trong khán phòng này,

261
00:13:14,320 --> 00:13:17,776
đầu tư ở Châu Phi không phải chỉ cho
hôm nay, mà còn cho ngày mai nữa,

262
00:13:17,800 --> 00:13:21,056
Đây không phải điều ngắn hạn,
đây là xu hướng lâu dài.

263
00:13:21,080 --> 00:13:23,496
Mà nếu bạn không đầu tư vào Châu Phi,

264
00:13:23,520 --> 00:13:24,936
bạn sẽ bỏ lỡ

265
00:13:24,960 --> 00:13:29,216
một trong những cơ hội
tiềm năng nhất trên thế giới.

266
00:13:29,240 --> 00:13:30,456
Xin cảm ơn.

267
00:13:30,480 --> 00:13:33,000
(Vỗ tay)

268
00:13:39,227 --> 00:13:41,896
Trong bài chia sẻ,
chị đã nói về tham nhũng

269
00:13:41,920 --> 00:13:45,416
Và chị được biết đến, nổi tiếng với tên
“chiến binh chống tham nhũng kiên cường”.

270
00:13:45,440 --> 00:13:47,976
Nhưng xảy ra hậu quả.

271
00:13:48,000 --> 00:13:50,936
Nhiều người đáp trả lại,
và mẹ chị bị bắt cóc.

272
00:13:50,960 --> 00:13:52,520
Vậy chị xử lý việc này ra sao?

273
00:13:53,280 --> 00:13:55,456
Thật sự rất khó khăn vất vả.

274
00:13:55,480 --> 00:13:59,816
Cảm ơn chị đã đề cập
đến chuyện mẹ tôi bị bắt cóc.

275
00:13:59,840 --> 00:14:02,416
Một chủ đề khó khăn với tôi.

276
00:14:02,440 --> 00:14:06,296
Nhưng tôi hiểu khi bạn
chống lại tham nhũng,

277
00:14:06,320 --> 00:14:09,736
khi bạn sờ đến túi tiền
của những kẻ trộm tiền,

278
00:14:09,760 --> 00:14:11,616
chúng sẽ không im lặng đâu.

279
00:14:11,640 --> 00:14:15,296
Nó sẽ phản bác và vấn đề của bạn là
khi chúng tìm cách đe dọa bạn,

280
00:14:15,320 --> 00:14:18,776
bạn sẽ từ bỏ, hay chiến đấu tiếp?

281
00:14:18,800 --> 00:14:21,936
Bạn có tìm cách tiếp tục và đáp trả lại?

282
00:14:21,960 --> 00:14:26,216
Tôi nói với đồng nghiệp rằng

283
00:14:26,240 --> 00:14:28,016
chúng ta sẽ đánh trả.

284
00:14:28,040 --> 00:14:29,856
Chúng ta phải tạo ra những bộ máy như thế.

285
00:14:29,880 --> 00:14:33,096
Chúng ta phải tìm cách chặn

286
00:14:33,120 --> 00:14:36,296
những người này làm hư hại
di sản của tương lai.

287
00:14:36,320 --> 00:14:38,216
Và đó là những chúng tôi đã làm.

288
00:14:38,240 --> 00:14:41,856
Dù không có chính phủ hỗ trợ,
chúng tôi vẫn theo đuổi lý tưởng đó.

289
00:14:41,880 --> 00:14:45,856
Ở nước tôi, không có ai
đứng lên đấu tranh với tham nhũng.

290
00:14:45,880 --> 00:14:47,416
cho chúng tôi ngoài chúng tôi.

291
00:14:47,440 --> 00:14:49,656
Thêm nữa, nó đi kèm với hậu quả.

292
00:14:49,680 --> 00:14:51,576
và chúng tôi phải nỗ lực hết sức mình.

293
00:14:51,600 --> 00:14:55,016
Tôi rất cảm ơn bạn và cảm ơn TED
đã cho chúng tôi cơ hội

294
00:14:55,040 --> 00:14:58,336
nói với những kẻ đó,
anh sẽ không thắng đâu,

295
00:14:58,360 --> 00:15:00,696
Chúng tôi không hề bị đe dọa chút nào.

296
00:15:00,720 --> 00:15:01,936
Xin cảm ơn.

297
00:15:01,960 --> 00:15:03,176
(Vỗ tay)

298
00:15:03,200 --> 00:15:06,666
Cảm ơn chị rất nhiều về bài chia sẻ
và công việc quan trọng chị làm.

299
00:15:06,690 --> 00:15:10,060
(Vỗ tay)