0:00:00.480,0:00:04.336
Giai thoại Châu Phi trỗi dậy[br]đang gặp thử thách.

0:00:04.360,0:00:08.816
Cách đây khoảng 10 năm,[br]tôi kể về Châu Phi,

0:00:08.840,0:00:11.536
một Châu Phi đầy hy vọng và cơ hội,

0:00:11.560,0:00:13.496
Châu Phi của các doanh nhân,

0:00:13.520,0:00:16.976
một Châu Phi rất khác những gì[br]bạn thường nghe đến

0:00:17.000,0:00:19.776
như Châu Phi chết chóc,[br]nghèo đói và bệnh tật.

0:00:19.800,0:00:21.856
Và những gì tôi vừa nói,

0:00:21.880,0:00:24.360
trở thành một phần[br]trong giai thoại Châu Phi trỗi dậy

0:00:24.360,0:00:27.360
mà chúng ta biết đến ngày nay.

0:00:27.360,0:00:30.696
Tôi muốn kể bạn nghe hai câu chuyện[br]về Châu Phi trỗi dậy này.

0:00:30.720,0:00:32.496
Câu chuyện đầu tiên về Rwanda,

0:00:32.520,0:00:35.936
một quốc gia đã trải qua[br]nhiều gian nan, khổ cực

0:00:35.960,0:00:37.480
Và Rwanda quyết định

0:00:37.480,0:00:40.480
trở thành trung tâm công nghệ,

0:00:40.480,0:00:41.816
trung tâm công nghệ lục địa.

0:00:41.816,0:00:44.832
Đó là quốc gia có nhiều đồi núi[br]và thung lũng,

0:00:44.884,0:00:46.100
thế nên không dễ dàng gì

0:00:46.100,0:00:49.276
để đưa dịch vụ đến với người dân.

0:00:49.320,0:00:51.016
Vậy Rwanda đã phản ứng thế nào?

0:00:51.040,0:00:54.696
Để cứu sống người, nước này đã dùng[br]máy bay không người lái

0:00:54.720,0:00:57.936
để vận chuyển thuốc men, vắc xin và máu

0:00:57.960,0:00:59.976
tới những người ở vùng sâu vùng xa

0:01:00.000,0:01:02.496
bẳng cách hợp tác với[br]công ty Zipline, với UPS

0:01:02.520,0:01:07.056
và với Gavi, một liên minh toàn cầu[br]về vắc xin và tiêm chủng.

0:01:07.080,0:01:09.456
Bằng cách này, quốc gia[br]sẽ cứu được nhiều người.

0:01:09.480,0:01:14.776
Đây là một phần đổi mới[br]chúng ta muốn thấy ở Châu Phi trỗi dậy.

0:01:14.800,0:01:17.336
Câu chuyện thứ hai về một thứ

0:01:17.360,0:01:20.376
chắc rằng hầu hết các bạn[br]đã thấy hoặc sẽ nhớ.

0:01:20.400,0:01:24.296
Các nước ở Châu Phi[br]thường gặp nhiều lũ lụt và hạn hán,

0:01:24.320,0:01:28.016
và xu hướng này có chiều tăng lên[br]do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

0:01:28.040,0:01:33.736
Khi điều này xảy ra, họ thường đợi[br]quốc tế quyên góp tiền bạc hỗ trợ.

0:01:33.760,0:01:37.136
Hãy nhìn bức tranh em nhỏ[br]bị ruồi đậu đầy trên mặt,

0:01:37.160,0:01:39.656
xác động vật chết và nhiều thứ khác nữa.

0:01:39.680,0:01:42.696
Hiện nay những quốc gia này, gồm 32 nước

0:01:42.720,0:01:45.176
dưới sự bảo trợ của Ủy Ban Châu Phi

0:01:45.200,0:01:50.216
quyết định thành lập cơ quan[br]“Kiểm soát rủi ro Châu Phi”.

0:01:50.240,0:01:51.456
Tổ chức này làm gì?

0:01:51.480,0:01:53.576
Đây là quỹ bảo hiểm thời tiết,

0:01:53.600,0:01:57.976
và việc các nước này làm là[br]đóng bảo hiểm hàng năm,

0:01:58.000,0:02:00.936
khoảng 3 tỉ đô la một năm[br]bằng vốn của mình,

0:02:00.960,0:02:05.776
theo đó mỗi khi họ gặp hạn hán hay lũ lụt,

0:02:05.800,0:02:08.416
quỹ này sẽ chi trả cho họ,

0:02:08.440,0:02:11.176
họ có thể dùng số tiền này[br]để chăm lo cho người dân,

0:02:11.200,0:02:13.976
thay vì phải đợi viện trợ đến.

0:02:14.000,0:02:18.216
Năm trước Kiểm soát Rủi Ro Châu Phi[br]đã chi 26 triệu đô la Mỹ

0:02:18.240,0:02:20.736
cho Mauritania, Senegal và Niger.

0:02:20.760,0:02:26.216
Số tiền này chi viện cho 1,3 triệu người[br]bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

0:02:26.240,0:02:28.576
Người dân đã có thể tiếp tục cuộc sống,

0:02:28.600,0:02:31.296
mua thức ăn cho gia súc,[br]nuôi con trẻ đến trường

0:02:31.320,0:02:37.096
và giữ được dân ở lại quê hương[br]thay vì tha hương sang nơi khác.

0:02:37.120,0:02:38.976
Vâng đó là những câu chuyện tiêu biểu

0:02:39.000,0:02:42.616
về một Châu Phi tự lực tự cường

0:02:42.640,0:02:45.816
và tự tìm ra giải pháp[br]cho các vấn đề của mình.

0:02:45.840,0:02:48.336
Thế nhưng giai thoại này[br]đang gặp thử thách

0:02:48.360,0:02:53.176
bởi vì châu lục này không còn[br]hoạt động tốt trong hai năm gần đây.

0:02:53.200,0:02:56.136
Mức tăng trưởng đạt 5%

0:02:56.160,0:02:58.096
trong 15 năm gần đây,

0:02:58.120,0:03:00.896
nhưng dự báo tăng trưởng năm nay[br]chỉ đạt 3%. Tại sao?

0:03:00.920,0:03:05.096
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bấp bênh[br]giá hàng hóa sụt giảm.

0:03:05.120,0:03:08.296
Nhiều quốc gia vẫn thiên về[br]sản xuất hàng hóa

0:03:08.320,0:03:10.880
vậy nên hoạt động của họ bị giảm sút.

0:03:11.480,0:03:15.456
Và hiện nay vụ Brexit[br]khiến họ không dễ thở gì.

0:03:15.480,0:03:19.096
Tôi không hề nghĩ Brexit có thể xảy ra

0:03:19.120,0:03:23.256
nó có thể là một trong những lý do[br]gây nên bất ổn toàn cầu

0:03:23.280,0:03:24.576
chúng ta đang gặp phải.

0:03:24.600,0:03:26.776
Giờ chúng ta đang ở trong thế cuộc rồi,

0:03:26.800,0:03:29.656
và tôi nghĩ đã đến lúc xét lại

0:03:29.680,0:03:34.536
và nói ra những gì[br]các quốc gia Châu Phi làm đúng?

0:03:34.560,0:03:36.200
Họ đã mắc phải sai lầm nào?

0:03:36.840,0:03:39.296
Làm thế nào chúng ta có dữ liệu[br]và rút ra bài học

0:03:39.320,0:03:42.120
để Châu Phi có thể tiếp tục phát triển?

0:03:42.720,0:03:46.080
Vâng tôi sẽ nói về sáu điều[br]mà tôi nghĩ chúng tôi đã làm đúng.

0:03:46.720,0:03:50.016
Điều đầu tiên là quản lý nền kinh tế[br]đã được tốt hơn.

0:03:50.040,0:03:54.296
Những năm 80 và 90 là thập kỷ đánh mất,[br]khi Châu Phi hoạt động kém hiệu quả,

0:03:54.320,0:03:57.936
và một số các bạn sẽ nhớ đến[br]bìa tạp chí “Econimist”

0:03:57.960,0:03:59.976
rồi thốt lên, “Lục địa bị mất.”

0:04:00.000,0:04:04.096
Nhưng đến những năm 2000,[br]các nhà chính sách rút ra rằng

0:04:04.120,0:04:08.376
họ cần quản lý[br]môi trường kinh tế vĩ mô tốt hơn,

0:04:08.400,0:04:09.936
đảm bảo tính bền vững,

0:04:09.960,0:04:12.576
giữ lạm phát ở mức thấp một con số,

0:04:12.600,0:04:18.176
giảm thâm hụt tài chính dưới 3% GDP,

0:04:18.200,0:04:22.096
tạo điều kiện ổn định[br]cho nhà đầu tư trong và ngoài nước,

0:04:22.120,0:04:25.936
để họ tin tưởng đầu tư vào nước mình.

0:04:25.960,0:04:27.456
Đó là số điều đúng đắn số một.

0:04:27.480,0:04:28.816
Số hai, nợ công.

0:04:28.840,0:04:34.536
Năm 1994, tỉ lệ nợ trên GDP[br]của các quốc gia Châu Phi là 130%

0:04:34.560,0:04:36.816
Và họ không còn khoảng không tài chính.

0:04:36.840,0:04:39.856
Họ không thể dùng vốn để đầu tư phát triển

0:04:39.880,0:04:41.336
bởi vì họ cần trả nợ.

0:04:41.360,0:04:46.096
Có lẽ một số khán giả ở đây từng làm[br]công tác viện trợ các nước Châu Phi

0:04:46.120,0:04:47.416
nhằm miễn trừ nợ cho họ.

0:04:47.440,0:04:51.896
Rồi những chủ nợ cá nhân, đa phương[br]và song phương họp lại với nhau

0:04:51.920,0:04:55.536
và quyết định thành lập Sáng kiến[br]của các nước nghèo mắc nợ cao (HIPC)

0:04:55.560,0:04:56.816
miễn trừ nợ cho họ.

0:04:56.840,0:04:58.936
Nhờ đó miễn trừ nợ năm 2015

0:04:58.960,0:05:02.896
làm cho tỉ lệ nợ trên GDP[br]giảm xuống còn 30%,

0:05:02.920,0:05:06.816
và dành ra đủ vốn để đầu tư và tái đầu tư.

0:05:06.840,0:05:09.296
Thứ ba là các doanh nghiệp[br]hoạt động kém hiệu quả.

0:05:09.320,0:05:11.376
Chính phủ tham gia vào các ngành kinh tế

0:05:11.400,0:05:13.656
mà họ chưa từng có kinh nghiệm.

0:05:13.680,0:05:16.776
Họ điều hành các công ty,[br]làm ăn thua lỗ.

0:05:16.800,0:05:19.536
Trong số đó, một số phải tái cơ cấu,

0:05:19.560,0:05:21.976
thương mại hóa, tư nhân hóa hoặc đóng cửa,

0:05:22.000,0:05:25.200
các công ty này bớt được[br]gánh nặng cho chính phủ.

0:05:26.080,0:05:28.480
Điều thứ bốn là một điều thú vị.

0:05:29.200,0:05:31.496
Cách mạng viễn thông xảy ra,

0:05:31.520,0:05:34.096
và các nước Châu Phi nhảy vào.

0:05:34.120,0:05:36.736
Năm 2000, chúng tôi có 11 triệu thuê bao.

0:05:36.760,0:05:42.096
Ngày nay, chúng tôi có[br]khoảng 687 triệu thuê bao ở lục địa.

0:05:42.120,0:05:43.936
Và việc này làm cho chúng tôi đi xa,

0:05:43.960,0:05:46.616
vươn lên với công nghệ di động

0:05:46.640,0:05:49.256
mà Châu Phi đang dẫn đầu.

0:05:49.280,0:05:51.816
Ở Kenya, dịch dụ tiền di động phát triển

0:05:51.840,0:05:54.616
như M-Pesa mà nhiều bạn biết đến

0:05:54.640,0:05:58.096
chỉ qua một thời gian cả thế giới[br]nhận ra rằng Châu Phi đã tiên phong

0:05:58.120,0:05:59.656
về mảng công nghệ này.

0:05:59.680,0:06:02.896
Và dịch vụ tiền di động[br]cũng cung cấp nền tảng

0:06:02.920,0:06:05.376
tiếp cận nguồn năng lượng mới.

0:06:05.400,0:06:08.896
Bạn biết đó, người ta bây giờ có thể trả[br]tiền năng lượng mặt trời

0:06:08.920,0:06:13.136
bằng thẻ nạp giống như thanh toán[br]tiền điện thoại vậy.

0:06:13.160,0:06:17.680
Đây là một bước phát triển đúng đắn.

0:06:18.240,0:06:22.736
Chúng tôi cũng đầu tư nhiều hơn[br]cho giáo dục và y tế, nhưng chưa đủ

0:06:22.760,0:06:24.416
Nhưng dù sao cũng là tiến bộ.

0:06:24.440,0:06:29.960
Trong 15 năm qua, 250 triệu trẻ em[br]được tiêm chủng.

0:06:30.520,0:06:33.896
Các xung đột cũng giảm.

0:06:33.920,0:06:35.976
Đã từng có nhiều cuộc xung đột[br]xảy ra ở lục địa.

0:06:36.000,0:06:37.456
Nhiều người biết rõ điều đó.

0:06:37.480,0:06:42.296
Nhưng rồi sự việc tệ hơn và các lãnh đạo[br]gồng mình đối phó các cuộc đảo chính.

0:06:42.320,0:06:46.376
Nhiều hình thức xung đột mới nổ ra,[br]tôi sẽ nói ở phần sau.

0:06:46.400,0:06:50.016
Ngoài những điều này, châu lục này[br]cũng có những khác biệt rõ rệt

0:06:50.040,0:06:51.496
mà tôi muốn kể cho các bạn,

0:06:51.520,0:06:54.016
bởi vì bên cạnh mặt tối

0:06:54.040,0:06:58.016
các quốc gia Côte d'Ivoire,[br]Kenya, Ethiopia,

0:06:58.040,0:07:02.320
Tanzania and Senegal hiện nay[br]đang thực hiện rất tốt.

0:07:03.120,0:07:05.256
Nhưng chúng tôi đã sai cái gì?

0:07:05.280,0:07:06.656
Tôi đưa ra tám điểm.

0:07:06.680,0:07:08.856
Lỗi lầm nhiều hơn thành tích.

0:07:08.880,0:07:10.336
(Cười)

0:07:10.360,0:07:12.736
Và đây là 8 điểm chúng ta làm sai.

0:07:12.760,0:07:16.280
Đầu tiên là dù đã phát triển[br]chúng tôi không tạo đủ việc làm.

0:07:16.800,0:07:18.696
Thanh niên không có việc làm.

0:07:18.720,0:07:21.656
15% thanh niên không có việc làm[br]trên toàn châu lục,

0:07:21.680,0:07:24.720
và vấn đề thất nghiệp trở nên trầm trọng.

0:07:25.400,0:07:30.936
Điều thứ hai chúng tôi phạm phải là[br]chất lượng phát triển thấp.

0:07:30.960,0:07:34.496
Ngay cả những công việc hiện nay[br]đều có năng suất thấp

0:07:34.520,0:07:38.016
chúng tôi chuyển đổi mô hình[br]nông nghiệp năng suất thấp

0:07:38.040,0:07:41.976
sang buôn bán năng suất kém[br]và làm trong ngành không chính thống

0:07:42.000,0:07:43.720
ở các khu đô thị.

0:07:44.240,0:07:48.040
Điều thứ ba là bất bình đẳng gia tăng.

0:07:48.600,0:07:53.576
Chúng tôi đã có nhiều tỉ phú hơn xưa.

0:07:53.600,0:07:56.296
Tài sản của 50 tỉ phú trị giá 96 tỉ đô la

0:07:56.320,0:08:01.160
nhiều hơn 75 triệu người[br]trên lục địa cộng lại.

0:08:01.920,0:08:03.496
Nghèo đói là điều thứ bốn,

0:08:03.520,0:08:07.896
tỉ lệ người dân nghèo giảm

0:08:07.920,0:08:12.016
nhưng không phải luôn ở mức đó[br]bởi dân số đang gia tăng.

0:08:12.040,0:08:14.616
Gia tăng dân số là việc

0:08:14.640,0:08:18.056
chưa được quan tâm đúng mức trên lục địa.

0:08:18.080,0:08:21.216
Tôi nghĩ chúng tôi cần kiểm soát việc này.

0:08:21.240,0:08:24.496
cụ thể như cách giáo dục nữ giới.

0:08:24.520,0:08:29.160
Đây thực sự là giải pháp[br]hiệu quả cho vấn đề này.

0:08:29.880,0:08:36.696
Điều thứ 5, chúng tôi ít đầu tư[br]vào cơ sở hạ tầng.

0:08:36.720,0:08:38.816
Chúng tôi có nguồn đầu tư từ Trung Quốc.

0:08:38.840,0:08:42.056
Vốn này giúp ích cho một số quốc gia,[br]nhưng vẫn là chưa đủ.

0:08:42.080,0:08:45.416
Lượng điện tiêu thụ ở Châu Phi

0:08:45.440,0:08:49.016
trong tiểu sa mạc Sahara Châu Phi[br]mới bằng Tây Ban Nha.

0:08:49.040,0:08:52.496
Tổng sản lượng tiêu thụ[br]chỉ bằng một mình Tây Ban Nha.

0:08:52.520,0:08:55.176
Nhiều người dân[br]còn sống trong bóng đêm,

0:08:55.200,0:08:58.776
và như Chủ tịch Ngân hàng[br]phát triển Châu Phi phát biểu gần đây,

0:08:58.800,0:09:01.080
Châu Phi không thể phát triển[br]trong bóng tối được.

0:09:02.120,0:09:04.256
Nhưng thứ khác chúng tôi không làm

0:09:04.280,0:09:09.696
là nền kinh tế duy trì cơ cấu như xưa

0:09:09.720,0:09:11.336
có từ hàng mấy thập kỷ trước.

0:09:11.360,0:09:13.016
Mặc dù chúng tôi đang phát triển,

0:09:13.040,0:09:15.736
cấu trúc nên kinh tế không thay đổi mấy.

0:09:15.760,0:09:18.336
Chúng tôi vẫn đang xuất khẩu hàng hóa,

0:09:18.360,0:09:22.216
vậy đang xuất khẩu hàng hóa gì?[br]Đó là lao động.

0:09:22.240,0:09:25.536
Ngành tạo ra giá trị gia tăng[br]chỉ chiếm 11%.

0:09:25.560,0:09:30.096
Chúng tôi không tạo[br]đủ công việc cho thanh niên,

0:09:30.120,0:09:32.736
Và giao dịch mậu dịch nội bộ thấp.

0:09:32.760,0:09:36.256
Giao dịch thương mại giữa các nước[br]chiếm chỉ khoảng 12%.

0:09:36.280,0:09:38.976
Tiếp đến là một vấn đề nghiệm trọng khác.

0:09:39.000,0:09:41.096
Đó là chính phủ.

0:09:41.120,0:09:43.536
Chính phủ là một vấn đề trầm trọng.

0:09:43.560,0:09:45.776
Chúng tôi có các thể chế yếu kém,

0:09:45.800,0:09:50.816
và đôi khi không có các thể chế,[br]tôi nghĩ nó có thể dẫn lối cho tham nhũng.

0:09:50.840,0:09:56.056
Tham nhũng là vấn đề chúng tôi[br]chưa có đủ khả năng giải quyết,

0:09:56.080,0:09:58.696
chúng tôi phải đấu tranh đến cùng,

0:09:58.720,0:10:02.296
và minh bạch hơn[br]cách thức quản lý nền kinh tế

0:10:02.320,0:10:04.776
cách thức quản lý tài chính.

0:10:04.800,0:10:09.536
Chúng tôi cũng cần đề phòng[br]các cuộc xung đột mới,

0:10:09.560,0:10:11.496
hình thức xung đột mới,

0:10:11.520,0:10:14.736
như cuộc xung đột Boko Haram[br]ở Nigeira nước tôi

0:10:14.760,0:10:16.816
và Al-Shabaab ở Kenya.

0:10:16.840,0:10:20.176
Chúng tôi cần liên minh[br]với các đối tác quốc tế,

0:10:20.200,0:10:23.056
các nước phát triển[br]để cùng nhau chống lại chúng.

0:10:23.080,0:10:24.976
Mặt khác, chúng tôi[br]tạo ra thực trạng mới

0:10:25.000,0:10:28.256
không phải mô hình phù hợp[br]cho giai thoại Châu Phi trỗi dậy.

0:10:28.280,0:10:31.816
Và cuối cùng, vấn đề giáo dục.

0:10:31.840,0:10:35.136
Hệ thống giáo dục[br]ở nhiều quốc gia chúng tôi đã sụp đổ.

0:10:35.160,0:10:39.696
Chúng tôi không đào tạo[br]các kỹ năng cần thiết cho tương lai.

0:10:39.720,0:10:42.360
Thế nên chúng tôi phải[br]tìm cách giảng dạy tốt hơn.

0:10:42.920,0:10:45.640
Đó là những việc chúng tôi chưa làm đúng.

0:10:46.240,0:10:48.640
Hiện giờ chúng ta đang ở đâu?

0:10:49.240,0:10:53.936
Tôi tin rằng con đường phía trước[br]là học quản lý thành công.

0:10:53.960,0:10:57.696
Thông thường, khi người ta[br]hay các quốc gia đạt được thành công,

0:10:57.720,0:10:59.920
họ quên mất điều gì làm nên thành công.

0:11:00.680,0:11:03.216
Học ra được điều gì làm bạn thành công,

0:11:03.240,0:11:05.656
kiểm soát và duy trì nó[br]là sống còn của chúng ta.

0:11:05.680,0:11:07.896
Vậy nên những thứ tôi nói là làm đúng,

0:11:07.920,0:11:11.816
chúng ta phải học để làm đúng lần nữa,

0:11:11.840,0:11:15.416
Quản lý tốt nên kinh tế,[br]tạo tính ổn định là thiết yếu,

0:11:15.440,0:11:18.936
định đúng giá và nhất quán chính sách.

0:11:18.960,0:11:21.336
Chúng tôi thường xuyên không kiên định.

0:11:21.360,0:11:23.616
Chế độ này qua đi, chế độ khác bước đến,

0:11:23.640,0:11:27.096
và chính quyền bỏ đi hết[br]các chính sách điều hành tồn tại trước đó.

0:11:27.120,0:11:28.376
Hậu quả là gì?

0:11:28.400,0:11:30.776
Hành động này gây ra bất ổn cho nhân dân,

0:11:30.800,0:11:32.176
bất ổn cho doanh nghiệp.

0:11:32.200,0:11:34.896
Họ không biết làm thế nào[br]để đầu tư và đầu tư ra sao.

0:11:34.920,0:11:39.256
Về vấn đề nợ: chúng ta phải quản lý[br]thành quả đã có để giảm thiểu nợ công,

0:11:39.280,0:11:40.280
nhưng giờ các nước vay mượn thêm.

0:11:41.840,0:11:45.256
và mọi người thấy đó tỉ lệ nợ[br]trên GDP bắt đầu tăng lên,

0:11:45.280,0:11:46.736
ở một số quốc gia,

0:11:46.760,0:11:49.256
nợ đang trở nên trầm trọng,[br]vì thế chúng ta phải tránh nó.

0:11:49.280,0:11:50.736
Đó là quản lý thành công.

0:11:50.760,0:11:53.416
Điều tiếp theo là chú trọng giải quyết

0:11:53.440,0:11:55.296
những vấn đề khác chưa được làm tốt.

0:11:55.320,0:11:57.176
Trước hết đó là cơ sở hạ tầng.

0:11:57.200,0:12:00.776
Vâng, hầu hết các nước hiện nay nhận ra[br]họ phải đầu tư vào lĩnh vực này,

0:12:00.800,0:12:03.416
và đang cố gắng làm tốt nhất có thể.

0:12:03.440,0:12:04.656
Chúng ta phải như thế.

0:12:04.680,0:12:06.336
Trọng điểm nhất là năng lượng.

0:12:06.360,0:12:08.616
Anh không thể phát triển[br]trong bóng tối được.

0:12:08.640,0:12:10.896
Tiếp đến là quản lý quốc gia[br]và chống tham nhũng:

0:12:10.920,0:12:12.136
chúng ta phải chiến đẩu.

0:12:12.160,0:12:14.936
Chúng ta phải làm quốc gia[br]trở nên minh bạch.

0:12:14.960,0:12:18.536
Và trên hết, chúng ta phải[br]cổ vũ giới trẻ.

0:12:18.560,0:12:20.776
Có nhiều thiên tài[br]trong giới trẻ chúng ta.

0:12:20.800,0:12:22.056
Tôi thấy nó hàng ngày.

0:12:22.080,0:12:25.616
Đó chính là điều khiến tôi thức dậy mỗi sáng[br]và cảm giác sung sức lên đường.

0:12:25.640,0:12:28.016
Chúng ta phải giải phóng[br]tài năng của người trẻ,

0:12:28.040,0:12:31.296
thúc họ đứng lên,[br]hỗ trợ họ sáng tạo và cải tiến

0:12:31.320,0:12:32.536
và dẫn đầu xu hướng.

0:12:32.560,0:12:35.256
Tôi biết họ sẽ đưa chúng ta đi đúng hướng.

0:12:35.280,0:12:37.456
Và đến phụ nữ cùng trẻ em gái:

0:12:37.480,0:12:40.536
Chúng ta phải nhận[br]phụ nữ và trẻ em gái như món quà.

0:12:40.560,0:12:42.056
Họ sở hữu sức mạnh riêng,

0:12:42.080,0:12:44.216
và chúng ta phải lôi sức mạnh đó ra

0:12:44.240,0:12:47.176
để họ có thể đóng góp cho châu lục.

0:12:47.200,0:12:51.016
Tôi tin chắc rằng[br]khi chúng ta làm những việc này

0:12:51.040,0:12:54.256
giai thoại Châu Phi trỗi dậy

0:12:54.280,0:12:55.856
không có phải là nhất thời.

0:12:55.880,0:12:57.120
Mà là xu hướng tất yếu.

0:12:57.720,0:13:01.536
Một xu hướng và nếu chúng ta[br]cứ duy trì, giải phóng người trẻ,

0:13:01.560,0:13:02.896
nếu giải phóng phụ nữ,

0:13:02.920,0:13:04.936
đôi lúc chúng ta bước lùi lại,

0:13:04.960,0:13:06.856
hoặc đi sang ngang

0:13:06.880,0:13:08.496
nhưng xu hướng thì sáng tỏ.

0:13:08.520,0:13:10.536
Châu Phi sẽ tiếp tục đi lên.

0:13:10.560,0:13:14.296
Và tôi nói bạn nghe[br]những doanh nhân trong khán phòng này,

0:13:14.320,0:13:17.776
đầu tư ở Châu Phi không phải chỉ cho[br]hôm nay, mà còn cho ngày mai nữa,

0:13:17.800,0:13:21.056
Đây không phải điều ngắn hạn,[br]đây là xu hướng lâu dài.

0:13:21.080,0:13:23.496
Mà nếu bạn không đầu tư vào Châu Phi,

0:13:23.520,0:13:24.936
bạn sẽ bỏ lỡ

0:13:24.960,0:13:29.216
một trong những cơ hội[br]tiềm năng nhất trên thế giới.

0:13:29.240,0:13:30.456
Xin cảm ơn.

0:13:30.480,0:13:33.000
(Vỗ tay)

0:13:39.227,0:13:41.896
Trong bài chia sẻ,[br]chị đã nói về tham nhũng

0:13:41.920,0:13:45.416
Và chị được biết đến, nổi tiếng với tên[br]“chiến binh chống tham nhũng kiên cường”.

0:13:45.440,0:13:47.976
Nhưng xảy ra hậu quả.

0:13:48.000,0:13:50.936
Nhiều người đáp trả lại,[br]và mẹ chị bị bắt cóc.

0:13:50.960,0:13:52.520
Vậy chị xử lý việc này ra sao?

0:13:53.280,0:13:55.456
Thật sự rất khó khăn vất vả.

0:13:55.480,0:13:59.816
Cảm ơn chị đã đề cập[br]đến chuyện mẹ tôi bị bắt cóc.

0:13:59.840,0:14:02.416
Một chủ đề khó khăn với tôi.

0:14:02.440,0:14:06.296
Nhưng tôi hiểu khi bạn[br]chống lại tham nhũng,

0:14:06.320,0:14:09.736
khi bạn sờ đến túi tiền[br]của những kẻ trộm tiền,

0:14:09.760,0:14:11.616
chúng sẽ không im lặng đâu.

0:14:11.640,0:14:15.296
Nó sẽ phản bác và vấn đề của bạn là[br]khi chúng tìm cách đe dọa bạn,

0:14:15.320,0:14:18.776
bạn sẽ từ bỏ, hay chiến đấu tiếp?

0:14:18.800,0:14:21.936
Bạn có tìm cách tiếp tục và đáp trả lại?

0:14:21.960,0:14:26.216
Tôi nói với đồng nghiệp rằng

0:14:26.240,0:14:28.016
chúng ta sẽ đánh trả.

0:14:28.040,0:14:29.856
Chúng ta phải tạo ra những bộ máy như thế.

0:14:29.880,0:14:33.096
Chúng ta phải tìm cách chặn

0:14:33.120,0:14:36.296
những người này làm hư hại[br]di sản của tương lai.

0:14:36.320,0:14:38.216
Và đó là những chúng tôi đã làm.

0:14:38.240,0:14:41.856
Dù không có chính phủ hỗ trợ,[br]chúng tôi vẫn theo đuổi lý tưởng đó.

0:14:41.880,0:14:45.856
Ở nước tôi, không có ai[br]đứng lên đấu tranh với tham nhũng.

0:14:45.880,0:14:47.416
cho chúng tôi ngoài chúng tôi.

0:14:47.440,0:14:49.656
Thêm nữa, nó đi kèm với hậu quả.

0:14:49.680,0:14:51.576
và chúng tôi phải nỗ lực hết sức mình.

0:14:51.600,0:14:55.016
Tôi rất cảm ơn bạn và cảm ơn TED[br]đã cho chúng tôi cơ hội

0:14:55.040,0:14:58.336
nói với những kẻ đó,[br]anh sẽ không thắng đâu,

0:14:58.360,0:15:00.696
Chúng tôi không hề bị đe dọa chút nào.

0:15:00.720,0:15:01.936
Xin cảm ơn.

0:15:01.960,0:15:03.176
(Vỗ tay)

0:15:03.200,0:15:06.666
Cảm ơn chị rất nhiều về bài chia sẻ[br]và công việc quan trọng chị làm.

0:15:06.690,0:15:10.060
(Vỗ tay)