WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:11.306
चित्रपटातील व टीव्हीतील 
असंख्य अवकाशातील प्राणी

00:00:11.306 --> 00:00:14.483
इंग्रजीत कसे बोलतात ?

00:00:14.483 --> 00:00:17.886
कारण कोणासही स्टार ट्रेक जहाजाच्या
चमूचा चित्रपट पाहण्याची इच्छा नसते ..

00:00:17.886 --> 00:00:21.774
परग्रही जीवांची भाषा कळण्यास अनेक वर्षे 
एलियन शब्दकोश हाताळव लागेल.++++

00:00:21.774 --> 00:00:23.392
त्याएवजी सतत नविन चित्रें पाहणे.

00:00:23.392 --> 00:00:26.789
स्टार ट्रेक निर्माते व अन्य 
वैज्ञानिक कथांवर आधारित जगाने

00:00:26.789 --> 00:00:30.514
प्रथम सार्वत्रिक अनुवादाची 
कल्पना मांडली .

00:00:30.514 --> 00:00:35.012
एक फिरते उपकरण जे 
कोणत्याही भाषेचा अनुवाद करेल.

00:00:35.012 --> 00:00:38.539
असे कोणत्याही भाषेचा अनुवाद करणारे 
उपकरण शक्य आहे काय ?

00:00:38.539 --> 00:00:42.137
असे अनेक प्रोग्राम्स असल्याचा
दावा करण्यात आला आहे '

00:00:42.137 --> 00:00:45.954
ते अनुवादासाठी एका भाषेतील 
शब्द ,वाक्य व पूर्ण पुस्तक वापरतात.

00:00:45.954 --> 00:00:49.004
आणि मग ते कोणत्याही भाषेत
त्याचा अनुवाद करतात .

00:00:49.004 --> 00:00:52.337
मग ती प्राचीन संस्कृत वा आधुनिक इंग्रजी 
भाषा असो.

00:00:52.337 --> 00:00:55.913
जर भाषांतर म्हणजे नुसते शब्दकोश पाहणे 
असते तर,

00:00:55.913 --> 00:00:59.825
हे प्रोग्राम्स नुसते आपल्याभोवती 
फिरत राहिले असते .

00:00:59.825 --> 00:01:03.299
वस्तुस्थिती वेगळीच आहे .

00:01:03.299 --> 00:01:07.349
नियम आधारित प्रोग्रामात गद्य वाक्यांची 
माहिती संग्रहित असते.

00:01:07.349 --> 00:01:10.302
ज्यात तुम्हाला शब्दकोशात मिळणारे
सर्व शब्द असतात .

00:01:10.302 --> 00:01:13.283
आणि त्याशी संबंधित व्याकरण ही त्यात असते .

00:01:13.283 --> 00:01:18.925
काही नियम असतात मुलभूत भाषेच्या ओळखीचे 
जी भाषा वापराल त्यासाठी .

00:01:18.925 --> 00:01:22.396
सध्या वाक्यासाठी उदा 
"मुलांनी केक खाल्ला "


00:01:22.396 --> 00:01:27.050
प्रोग्राम प्रथम वाक्याचे व्याकरण दृष्ट्या 
पृथः करण करतो.

00:01:27.050 --> 00:01:29.587
मुले हे कर्ता आहे हे ओळखतो.

00:01:29.587 --> 00:01:32.317
आणि उरलेल्या वाक्यावरून अंदाज करतो

00:01:32.317 --> 00:01:34.368
खाणे हे क्रियापद आहे.

00:01:34.368 --> 00:01:37.422
केक हे कर्म आहे.

00:01:37.422 --> 00:01:40.249
त्यानंतर इंग्रजीच्या रचनेचा विचार होतो.

00:01:40.249 --> 00:01:44.681
भाषा ही छोट्या छोट्या अर्थपूर्ण
समूहात विभागली जाते .

00:01:44.681 --> 00:01:46.124
जसे muffin

00:01:46.124 --> 00:01:49.755
आणि त्याला लावलेला sufix s 
जो अनेकवचन सुचवितो.

00:01:49.755 --> 00:01:52.449
शेवटी गरज भासते ती भाषेचा अर्थ लावण्याची .

00:01:52.449 --> 00:01:56.178
वाक्यातील दोन भिन्न भागांचा अर्थ काय आहे .

00:01:56.178 --> 00:01:58.074
जेणेकरून योग्य भाषांतर होईल.

00:01:58.074 --> 00:02:01.982
हा प्रोग्राम त्यासाठी विविध शब्दसंग्रह
व नियम अभ्यासितो,

00:02:01.982 --> 00:02:05.166
ज्या भाषेत भाषांतर करावयाचे आहे त्या 
भाषेचे.

00:02:05.166 --> 00:02:07.020
आणि यासाठी युक्ती आहे .

00:02:07.020 --> 00:02:11.820
काही भाषातील वाक्य रचना काही शब्द
अनेक प्रकारे रचना करू शकतात.

00:02:11.820 --> 00:02:16.954
आणि असा ही अर्थ लावला जातो
केकने मुलांना खातो .

00:02:16.954 --> 00:02:19.647
अश्याप्रकारे काहींचा अर्थ बदलला जातो

00:02:19.647 --> 00:02:23.243
Slovene भाषा दोन किवा तीन मुलांमधील 
फरक ओळखते .

00:02:23.243 --> 00:02:27.097
दुहेरी प्रत्यय वापरून जो अन्य भाषेत नसतो.

00:02:27.097 --> 00:02:30.532
रशियन भाषेत निश्चित अशी उपपदे नाहीत 
ही नवलाची बाब आहे .

00:02:30.532 --> 00:02:33.575
मुले विशिष्ट केक खातात की

00:02:33.575 --> 00:02:36.719
नुसताच साधा केक खातात.

00:02:36.719 --> 00:02:39.708
काही वेळा वाक्यरचना तांत्रिक रित्या
बरोबर असूनही

00:02:39.708 --> 00:02:42.757
तो अंतिम अर्थ देत नाही.

00:02:42.757 --> 00:02:45.809
मुलांनी केक हस्तगत केला

00:02:45.809 --> 00:02:47.794
व तो विभागला .

00:02:47.794 --> 00:02:51.558
दुसरी पद्धत आहे 
सांखिकी पद्धतीचे यांत्रिक भाषांतर

00:02:51.558 --> 00:02:55.762
जी पुस्तके, लेख व कागपत्रे
यांचे पृथः करण करते.

00:02:55.762 --> 00:02:59.488
जी अगोदरच भाषांतरित झाली आहेत.

00:02:59.488 --> 00:03:02.959
ते मूळ उगमस्थान व भाषांतरित भाग जुळवते .

00:03:02.959 --> 00:03:05.393
जो परत येणे संभावित नाही

00:03:05.393 --> 00:03:09.345
हा प्रोग्राम म्हणी व वाक्याचा प्रकार ओळखतो

00:03:09.345 --> 00:03:12.429
आणि पुढच्या भाषांतरासाठी वापरतो.

00:03:12.429 --> 00:03:14.969
पण या भाषांतराची गुणवत्ता अवलंबून असते

00:03:14.969 --> 00:03:17.690
पुरविलेल्या माहितीच्या सामुग्रीवर.

00:03:17.690 --> 00:03:21.357
आणि त्या भाषेच्या पुरविलेल्या नमुन्यावर

00:03:21.357 --> 00:03:23.383
किवा लिखाणाच्या पद्धतीवर.

00:03:23.383 --> 00:03:27.140
काही अपवाद व अनियमितता याची
अडचण संगणकास होऊ शकते .

00:03:27.140 --> 00:03:30.994
काही शब्दांचे अर्थ त्याच्या छटा 
मानवी मेंदूलाच जाणवतात.

00:03:30.994 --> 00:03:35.045
याबाबतचा शोध सांगतो की 
भाषा समजणे

00:03:35.045 --> 00:03:39.251
हा आपल्या मेंदूची एकमेव रचना आहे .

00:03:39.251 --> 00:03:43.101
सार्वत्रिक भाषांतर या प्रसिद्ध संकल्पनेची

00:03:43.101 --> 00:03:46.439
बायबल उद्गाती आहे .

00:03:46.439 --> 00:03:49.726
अंतराळ प्रवासाची मार्गदर्शिका

00:03:49.726 --> 00:03:54.210
जी सांगते मेंदूच्या लहरी आणि
चेतापेशीची स्पंदने इतरांशी संपर्क करतात .

00:03:54.210 --> 00:03:57.005
एकप्रकारच्या टेलीपथी प्रमाणे.

00:03:57.005 --> 00:03:59.726
नवी भाषा शिकण्याची जुनी पद्धत होती

00:03:59.726 --> 00:04:05.106
ती आपल्याला अधिक चांगला परिणाम दाखवेल .

00:04:05.106 --> 00:04:06.749
पण हे सोपे काम नाही ,

00:04:06.749 --> 00:04:09.014
कारण भाषांची संख्या अफाट आहे ,

00:04:09.014 --> 00:04:12.989
तसेच ती बोलताना त्यांची होणारी 
आंतरक्रीयाही अगणिक आहे.

00:04:12.989 --> 00:04:18.004
आपोआप भाषांतराबाबत आपण
अधिक प्रेरणा घेत आहोत .

00:04:18.004 --> 00:04:21.409
कदाचित काही काळात आपणास वैश्विक 
स्वरूप मिळेल.

00:04:21.409 --> 00:04:24.660
आणि एका लहानश्या उपकरणाने
त्यांच्याशी संपर्क साधू

00:04:24.660 --> 00:04:29.026
किवा त्या शब्दकोशाचा
आपणास आधार घ्यावा लागेल .