1
00:00:06,677 --> 00:00:11,306
Πώς γίνεται όλα τα διαγαλαξιακά είδη
στις ταινίες και στην τηλεόραση

2
00:00:11,306 --> 00:00:13,983
να μιλούν τέλεια αγγλικά;

3
00:00:13,983 --> 00:00:17,886
Μια γρήγορη απάντηση είναι
πως δεν θα είχε ενδιαφέρον μια ταινία

4
00:00:17,886 --> 00:00:21,774
όπου το διαστημικό πλήρωμα θα περνούσε
αιώνες συντάσσοντας εξωγήινο λεξικό.

5
00:00:21,774 --> 00:00:23,392
Αλλά για να είμαστε ακριβείς,

6
00:00:23,392 --> 00:00:26,789
οι δημιουργοί του Σταρ Τρεκ και
άλλων κόσμων επιστημονικής φαντασίας

7
00:00:26,789 --> 00:00:30,224
εισήγαγαν την ιδέα
ενός καθολικού μεταφραστή,

8
00:00:30,224 --> 00:00:34,632
μιας φορητής συσκευής που μπορεί
στη στιγμή να μεταφράσει όλες τις γλώσσες.

9
00:00:34,632 --> 00:00:38,539
Επομένως, γίνεται να υπάρξει αληθινά
ένας καθολικός μεταφραστής;

10
00:00:38,539 --> 00:00:42,137
Ήδη έχουμε πολλά προγράμματα
που ισχυρίζονται ότι αυτό ακριβώς κάνουν,

11
00:00:42,137 --> 00:00:45,954
μεταφράζουν μια λέξη, μια πρόταση,
ένα ολόκληρο βιβλίο από μια γλώσσα

12
00:00:45,954 --> 00:00:49,004
σχεδόν σε όλες τις υπόλοιπες,

13
00:00:49,004 --> 00:00:52,337
είτε πρόκειται για σύγχρονα αγγλικά
είτε για αρχαία σανσκριτικά.

14
00:00:52,337 --> 00:00:55,913
Αν η μετάφραση αφορούσε μόνο
την αναζήτηση λέξεων στο λεξικό,

15
00:00:55,913 --> 00:00:59,825
θα ήταν παιχνιδάκι
για αυτά τα προγράμματα.

16
00:00:59,825 --> 00:01:02,959
Η πραγματικότητα ωστόσο,
είναι λίγο πιο περίπλοκη.

17
00:01:02,959 --> 00:01:07,079
Ένα μεταφραστικό πρόγραμμα χρησιμοποιεί
μια λεξικολογική βάση δεδομένων,

18
00:01:07,079 --> 00:01:10,442
που περιλαμβάνει όλες τις λέξεις
που υπάρχουν σε ένα λεξικό,

19
00:01:10,442 --> 00:01:13,553
όλους τους γραμματικούς τύπους
των λέξεων της γλώσσας εισαγωγής,

20
00:01:13,553 --> 00:01:18,925
και ένα σύνολο κανόνων που αναγνωρίζουν 
τα στοιχειώδη γλωσσικά στοιχεία της.

21
00:01:18,925 --> 00:01:22,396
Σε μια φαινομενικά απλή πρόταση όπως:
«Τα παιδιά τρώνε τα μάφιν»,

22
00:01:22,396 --> 00:01:27,050
το πρόγραμμα πρώτα θα εντοπίσει
τη σύνταξη ή τη γραμματική δομή,

23
00:01:27,050 --> 00:01:29,587
αναγνωρίζοντας τα παιδιά ως το υποκείμενο,

24
00:01:29,587 --> 00:01:32,317
και την υπόλοιπη πρόταση ως κατηγόρημα

25
00:01:32,317 --> 00:01:34,368
που αποτελείται από το ρήμα «τρώω»,

26
00:01:34,368 --> 00:01:37,422
και το άμεσο αντικείμενο «τα μάφιν».

27
00:01:37,422 --> 00:01:40,249
Έπειτα πρέπει να αναγνωρίσει
την αγγλική μορφολογία,

28
00:01:40,249 --> 00:01:44,681
ή το πως η γλώσσα αναλύεται
στις ελάχιστες νοηματικές ενότητές της,

29
00:01:44,681 --> 00:01:46,124
όπως τη λέξη «μάφιν»

30
00:01:46,124 --> 00:01:49,755
και την κατάληξη «-s»
που δηλώνει τον πληθυντικό.

31
00:01:49,755 --> 00:01:52,449
Τέλος, επεξεργάζεται τη σημασιολογία,

32
00:01:52,449 --> 00:01:56,178
το τι πράγματι σημαίνουν 
τα μέρη της πρότασης.

33
00:01:56,178 --> 00:01:58,074
Για να μεταφραστεί η πρόταση σωστά,

34
00:01:58,074 --> 00:02:01,982
το πρόγραμμα θα αναζητήσει σε άλλο σύνολο
λεξιλογικών όρων και κανόνων

35
00:02:01,982 --> 00:02:05,166
το κάθε στοιχείο της γλώσσας
προς μετάφραση.

36
00:02:05,166 --> 00:02:07,020
Αλλά εδώ γίνεται περίπλοκο.

37
00:02:07,020 --> 00:02:11,820
Το συντακτικό ορισμένων γλωσσών
επιτρέπει κάθε γλωσσικό συνδυασμό

38
00:02:11,820 --> 00:02:16,954
ενώ σε άλλες, κάποιοι συνδυασμοί 
θα έκαναν τα μάφιν να τρώνε τα παιδιά.

39
00:02:16,954 --> 00:02:19,647
Η μορφολογία επίσης αποτελεί πρόβλημα.

40
00:02:19,647 --> 00:02:23,243
Τα σλοβένικα διακρίνουν τα δύο 
από τα τρία παιδιά ή περισσότερα παιδιά

41
00:02:23,243 --> 00:02:27,097
προσθέτοντας ένα δυϊκό επίθημα
που απουσιάζει από πολλές άλλες γλώσσες,

42
00:02:27,097 --> 00:02:30,532
ενώ η απουσία οριστικών άρθρων
στα ρώσικα θα σας κάνει να αναρωτιέστε

43
00:02:30,532 --> 00:02:33,575
αν τα παιδιά τρώνε 
κάποια συγκεκριμένα μάφιν

44
00:02:33,575 --> 00:02:36,139
ή αν γενικά τρώνε μάφιν.

45
00:02:36,519 --> 00:02:39,708
Εν κατακλείδι, ακόμα και αν 
η σημασιολογία είναι τεχνικά ορθή,

46
00:02:39,708 --> 00:02:42,757
το πρόγραμμα ίσως σφάλει 
σε λεπτότερες έννοιες,

47
00:02:42,757 --> 00:02:45,809
όπως αν τα παιδιά «τρώνε» τα μάφιν

48
00:02:45,809 --> 00:02:47,794
ή αν τα «καταβροχθίζουν».

49
00:02:47,794 --> 00:02:51,558
Ένας άλλος τρόπος
είναι η στατική μηχανική μετάφραση,

50
00:02:51,558 --> 00:02:55,762
η οποία αναλύει μια βάση δεδομένων 
από βιβλία, άρθρα και έγγραφα

51
00:02:55,762 --> 00:02:59,168
που έχουν ήδη μεταφραστεί από ανθρώπους.

52
00:02:59,488 --> 00:03:02,959
Εντοπίζοντας ζεύγη μεταξύ
αρχικού και μεταφρασμένου κειμένου

53
00:03:02,959 --> 00:03:05,393
που είναι απίθανο να εμφανίστηκαν τυχαία,

54
00:03:05,393 --> 00:03:09,345
το πρόγραμμα μπορεί να αναγνωρίσει
αντιστοιχίες φράσεων και δομών,

55
00:03:09,345 --> 00:03:11,939
και τα χρησιμοποιεί
σε μελλοντικές μεταφράσεις.

56
00:03:12,429 --> 00:03:14,969
Όπως και να έχει,
η ποιότητα αυτών των μεταφράσεων

57
00:03:14,969 --> 00:03:17,690
εξαρτάται από το μέγεθος 
της αρχικής βάσης δεδομένων

58
00:03:17,690 --> 00:03:21,357
και τη διαθεσιμότητα δειγμάτων 
μετάφρασης των διαφόρων γλωσσών

59
00:03:21,357 --> 00:03:23,383
ή του ύφους γραφής.

60
00:03:23,383 --> 00:03:27,140
Η δυσκολία που έχουν οι μηχανές
να αποδώσουν εξαιρέσεις, ανωμαλίες,

61
00:03:27,140 --> 00:03:30,994
και τα αποχρώντα νοήματα
που ενστικτωδώς κατανοούν οι άνθρωποι,

62
00:03:30,994 --> 00:03:35,045
έχει πείσει μερικούς ερευνητές
πως η γλωσσική μας κατανόηση

63
00:03:35,045 --> 00:03:39,251
είναι μοναδικό προϊόν της βιολογικής
εγκεφαλικής μας δομής.

64
00:03:39,251 --> 00:03:43,101
Ένας από τους διασημότερους
φανταστικούς καθολικούς μεταφραστές,

65
00:03:43,101 --> 00:03:46,439
το «Babel Fish» της σειράς:
«Γυρίστε τον γαλαξία με ωτοστόπ»,

66
00:03:46,439 --> 00:03:49,726
δεν είναι καν μηχάνημα αλλά ένα πλασματάκι

67
00:03:49,726 --> 00:03:54,210
που μεταφράζει τα εγκεφαλικά κύματα
και νευρικά σήματα νοήμονων ειδών

68
00:03:54,210 --> 00:03:57,005
μέσω ενός είδους τηλεπάθειας.

69
00:03:57,005 --> 00:03:59,976
Προς στιγμήν, η εκμάθηση μιας γλώσσας
με τον παραδοσιακό τρόπο

70
00:03:59,976 --> 00:04:04,886
εξακολουθεί να αποδίδει καλύτερα
από κάθε διαθέσιμο λογισμικό.

71
00:04:04,886 --> 00:04:06,659
Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο,

72
00:04:06,659 --> 00:04:09,574
καθώς μόνο ο τεράστιος αριθμός
των γλωσσών στον κόσμο,

73
00:04:09,574 --> 00:04:12,989
καθώς και η διαρκής αλληλεπίδραση
των ομιλητών τους,

74
00:04:12,989 --> 00:04:18,004
θα επιφέρουν μεγάλες εξελίξεις
στην αυτόματη μετάφραση.

75
00:04:18,004 --> 00:04:21,409
Μπορεί μέχρι να συναντήσουμε
διαγαλαξιακά όντα,

76
00:04:21,409 --> 00:04:24,846
να μπορούμε να επικοινωνήσουμε
μαζί τους με μια μικρή συσκευή,

77
00:04:24,846 --> 00:04:29,356
ή μπορούμε, εναλλακτικά, να αρχίσουμε
να συντάσσουμε το λεξικό της γλώσσας τους.