[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.80,0:00:04.70,Default,,0000,0000,0000,,(Muziek)
Dialogue: 0,0:00:04.72,0:00:07.42,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer 43.000 jaar geleden
Dialogue: 0,0:00:07.44,0:00:10.42,Default,,0000,0000,0000,,stierf een jonge holenbeer\Nop de glooiende heuvels
Dialogue: 0,0:00:10.44,0:00:13.82,Default,,0000,0000,0000,,bij de noordwestelijke grens\Nvan het huidige Slovenië.
Dialogue: 0,0:00:13.84,0:00:17.94,Default,,0000,0000,0000,,Zo'n duizend jaar later \Nstierf een mammoet in Zuid-Duitsland.
Dialogue: 0,0:00:17.96,0:00:21.26,Default,,0000,0000,0000,,Een paar eeuwen later\Nstierf ook een vale gier
Dialogue: 0,0:00:21.28,0:00:22.48,Default,,0000,0000,0000,,in diezelfde regio.
Dialogue: 0,0:00:23.28,0:00:27.40,Default,,0000,0000,0000,,We weten bijna niets over \Nhoe deze dieren aan hun einde kwamen,
Dialogue: 0,0:00:27.40,0:00:31.50,Default,,0000,0000,0000,,maar deze wezens, die op verschillende\Nplaatsen en tijdstippen leefden,
Dialogue: 0,0:00:31.52,0:00:34.70,Default,,0000,0000,0000,,deelden een opmerkelijk lot.
Dialogue: 0,0:00:34.72,0:00:38.18,Default,,0000,0000,0000,,Na hun dood werd een bot van ieder skelet
Dialogue: 0,0:00:38.20,0:00:40.90,Default,,0000,0000,0000,,door menselijke handen omgevormd
Dialogue: 0,0:00:40.92,0:00:42.12,Default,,0000,0000,0000,,tot een fluit.
Dialogue: 0,0:00:42.92,0:00:44.38,Default,,0000,0000,0000,,Denk daar even over na.
Dialogue: 0,0:00:44.40,0:00:47.06,Default,,0000,0000,0000,,Je bent een holbewoner, \N40.000 jaar geleden.
Dialogue: 0,0:00:47.08,0:00:48.74,Default,,0000,0000,0000,,Je kan vuur maken.
Dialogue: 0,0:00:48.76,0:00:50.82,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt gereedschap\Ngemaakt om te jagen.
Dialogue: 0,0:00:50.84,0:00:53.46,Default,,0000,0000,0000,,Je weet hoe je van dierenhuiden\Nkledij kan maken
Dialogue: 0,0:00:53.48,0:00:55.54,Default,,0000,0000,0000,,om 's winters warm te blijven.
Dialogue: 0,0:00:55.56,0:00:58.30,Default,,0000,0000,0000,,Wat zou je daarna uitvinden?
Dialogue: 0,0:00:58.32,0:01:01.46,Default,,0000,0000,0000,,Het lijkt absurd \Ndat je een fluit zou uitvinden,
Dialogue: 0,0:01:01.48,0:01:05.30,Default,,0000,0000,0000,,een object dat zorgt voor\Nnutteloze vibraties van luchtmoleculen.
Dialogue: 0,0:01:05.32,0:01:08.32,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat is exact\Nwat onze voorouders deden.
Dialogue: 0,0:01:09.20,0:01:12.62,Default,,0000,0000,0000,,En dit blijkt verrassend genoeg \Nzeer gebruikelijk te zijn
Dialogue: 0,0:01:12.64,0:01:14.26,Default,,0000,0000,0000,,in de geschiedenis.
Dialogue: 0,0:01:14.28,0:01:16.22,Default,,0000,0000,0000,,Soms vinden mensen iets uit
Dialogue: 0,0:01:16.24,0:01:19.18,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze willen overleven,\Nof hun kinderen willen voeden,
Dialogue: 0,0:01:19.20,0:01:21.34,Default,,0000,0000,0000,,of het naburige dorp willen veroveren.
Dialogue: 0,0:01:21.36,0:01:22.78,Default,,0000,0000,0000,,Maar even vaak
Dialogue: 0,0:01:22.80,0:01:24.70,Default,,0000,0000,0000,,ontstaan nieuwe ideeën
Dialogue: 0,0:01:24.72,0:01:26.76,Default,,0000,0000,0000,,simpelweg omdat ze leuk zijn.
Dialogue: 0,0:01:27.52,0:01:29.94,Default,,0000,0000,0000,,En wat écht raar is:
Dialogue: 0,0:01:29.96,0:01:33.22,Default,,0000,0000,0000,,veel van die speelse, \Nschijnbaar pietluttige uitvindingen
Dialogue: 0,0:01:33.24,0:01:35.86,Default,,0000,0000,0000,,brengen uiteindelijk \Nbelangrijke veranderingen voort
Dialogue: 0,0:01:35.88,0:01:38.98,Default,,0000,0000,0000,,in de wetenschap, \Nde politiek en de maatschappij.
Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:42.94,Default,,0000,0000,0000,,Wat is de belangrijkste uitvinding \Nvan de moderne tijd?
Dialogue: 0,0:01:42.96,0:01:44.70,Default,,0000,0000,0000,,Programmeerbare computers.
Dialogue: 0,0:01:44.72,0:01:49.34,Default,,0000,0000,0000,,Er wordt gezegd dat computers\Nafkomstig zijn van militaire technologie,
Dialogue: 0,0:01:49.36,0:01:53.44,Default,,0000,0000,0000,,aangezien veel van de eerste computers\Nontworpen waren om oorlogscodes te kraken
Dialogue: 0,0:01:53.44,0:01:55.70,Default,,0000,0000,0000,,en raketbanen te berekenen.
Dialogue: 0,0:01:55.72,0:01:59.22,Default,,0000,0000,0000,,Maar eigenlijk, is de oorsprong\Nvan de moderne computer
Dialogue: 0,0:01:59.24,0:02:00.90,Default,,0000,0000,0000,,veel speelser
Dialogue: 0,0:02:00.92,0:02:02.22,Default,,0000,0000,0000,,en zelfs muzikaler
Dialogue: 0,0:02:02.24,0:02:03.50,Default,,0000,0000,0000,,dan je zou denken.
Dialogue: 0,0:02:03.52,0:02:04.78,Default,,0000,0000,0000,,Het idee achter de fluit,
Dialogue: 0,0:02:04.80,0:02:07.90,Default,,0000,0000,0000,,waarbij geluid ontstaat door\Nlucht doorheen een buisje te blazen,
Dialogue: 0,0:02:07.92,0:02:10.82,Default,,0000,0000,0000,,werd later aangepast,\Nen zo ontstond het eerste orgel
Dialogue: 0,0:02:10.84,0:02:12.58,Default,,0000,0000,0000,,meer dan 2.000 jaar geleden.
Dialogue: 0,0:02:12.60,0:02:15.90,Default,,0000,0000,0000,,Iemand kreeg het briljante idee\Nom geluiden te creëren
Dialogue: 0,0:02:15.92,0:02:18.82,Default,,0000,0000,0000,,door met z'n vingers\Nop kleine hendeltjes te drukken,
Dialogue: 0,0:02:18.86,0:02:21.24,Default,,0000,0000,0000,,en vond zo het eerste\Nmuzikale toetsenbord uit.
Dialogue: 0,0:02:21.24,0:02:25.38,Default,,0000,0000,0000,,Toetsenborden evolueerden van orgels \Ntot klavichorden, tot klavecimbels,
Dialogue: 0,0:02:25.40,0:02:26.74,Default,,0000,0000,0000,,tot de piano.
Dialogue: 0,0:02:26.76,0:02:29.42,Default,,0000,0000,0000,,Tot in het midden van de 19e eeuw,
Dialogue: 0,0:02:29.44,0:02:32.22,Default,,0000,0000,0000,,toen een groep uitvinders\Nuiteindelijk het idee kregen
Dialogue: 0,0:02:32.24,0:02:36.14,Default,,0000,0000,0000,,om een klavier te gebruiken \Nvoor letters in plaats van geluiden.
Dialogue: 0,0:02:36.16,0:02:38.46,Default,,0000,0000,0000,,De allereerste schrijfmachine
Dialogue: 0,0:02:38.48,0:02:41.64,Default,,0000,0000,0000,,heette oorspronkelijk zelfs\N'de schrijvende klavecimbel'.
Dialogue: 0,0:02:43.44,0:02:47.26,Default,,0000,0000,0000,,De fluit en muziek zorgden\Nvoor nog belangrijkere doorbraken.
Dialogue: 0,0:02:47.28,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer duizend jaar geleden,
Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:51.43,Default,,0000,0000,0000,,op het hoogtepunt \Nvan de islamitische renaissance,
Dialogue: 0,0:02:51.43,0:02:53.62,Default,,0000,0000,0000,,ontwierpen drie broers\Nin Bagdad een toestel:
Dialogue: 0,0:02:53.64,0:02:56.14,Default,,0000,0000,0000,,een geautomatiseerd orgel.
Dialogue: 0,0:02:56.16,0:02:59.04,Default,,0000,0000,0000,,Ze noemden het 'het instrument\Ndat zichzelf bespeelt'.
Dialogue: 0,0:02:59.96,0:03:03.10,Default,,0000,0000,0000,,Het instrument was eigenlijk\Neen gigantische muziekdoos.
Dialogue: 0,0:03:03.12,0:03:07.46,Default,,0000,0000,0000,,Het orgel kon verschillende liedjes spelen\Ndoor staafjes te plaatsen
Dialogue: 0,0:03:07.48,0:03:10.68,Default,,0000,0000,0000,,op een roterende cilinder.
Dialogue: 0,0:03:11.44,0:03:14.06,Default,,0000,0000,0000,,Als je een ander liedje wilde horen,
Dialogue: 0,0:03:14.08,0:03:17.04,Default,,0000,0000,0000,,plaatste je er een nieuwe cilinder in\Nmet een ander liedje.
Dialogue: 0,0:03:17.84,0:03:21.22,Default,,0000,0000,0000,,Het was het eerste\Ninstrument in zijn soort.
Dialogue: 0,0:03:21.24,0:03:22.98,Default,,0000,0000,0000,,Het was programmeerbaar.
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:26.06,Default,,0000,0000,0000,,Dit was een gigantische stap voorwaarts.
Dialogue: 0,0:03:26.08,0:03:29.50,Default,,0000,0000,0000,,Het idee van hardware en software
Dialogue: 0,0:03:29.52,0:03:32.74,Default,,0000,0000,0000,,wordt door deze uitvinding\Nvoor het eerst voorstelbaar.
Dialogue: 0,0:03:32.76,0:03:35.22,Default,,0000,0000,0000,,Dat ongelooflijk krachtige idee
Dialogue: 0,0:03:35.24,0:03:38.42,Default,,0000,0000,0000,,ontstond niet als een instrument\Nvoor oorlog of verovering,
Dialogue: 0,0:03:38.44,0:03:40.14,Default,,0000,0000,0000,,of noodzaak.
Dialogue: 0,0:03:40.16,0:03:45.30,Default,,0000,0000,0000,,Het ontstond uit het vreemde genoegen\Nwanneer een machine muziek maakt.
Dialogue: 0,0:03:45.32,0:03:48.54,Default,,0000,0000,0000,,In feite werd het idee\Nvan programmeerbare machines
Dialogue: 0,0:03:48.56,0:03:53.22,Default,,0000,0000,0000,,zo'n 700 jaar lang\Nin leven gehouden door muziek.
Dialogue: 0,0:03:53.24,0:03:55.74,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens de 18e eeuw werden muziekmachines
Dialogue: 0,0:03:55.76,0:03:59.34,Default,,0000,0000,0000,,het favoriete speeltje\Nvan de Parijse elite.
Dialogue: 0,0:03:59.36,0:04:02.54,Default,,0000,0000,0000,,Entertainers gebruikten \Ndiezelfde gecodeerde cilinders
Dialogue: 0,0:04:02.56,0:04:06.50,Default,,0000,0000,0000,,om de fysieke bewegingen te besturen\Nvan zogenaamde 'automata',
Dialogue: 0,0:04:06.52,0:04:08.54,Default,,0000,0000,0000,,een voorloper van de robot.
Dialogue: 0,0:04:08.56,0:04:11.19,Default,,0000,0000,0000,,Eén van de bekendste robots was,
Dialogue: 0,0:04:11.19,0:04:12.28,Default,,0000,0000,0000,,goed geraden,
Dialogue: 0,0:04:12.28,0:04:13.92,Default,,0000,0000,0000,,een geautomatiseerde fluitspeler,
Dialogue: 0,0:04:13.92,0:04:15.82,Default,,0000,0000,0000,,ontworpen door de Franse uitvinder
Dialogue: 0,0:04:15.84,0:04:17.12,Default,,0000,0000,0000,,Jacques de Vaucanson.
Dialogue: 0,0:04:18.28,0:04:21.78,Default,,0000,0000,0000,,Terwijl de Vaucanson\Nzijn muzikale robot ontwierp,\N
Dialogue: 0,0:04:21.80,0:04:23.74,Default,,0000,0000,0000,,kreeg hij nog een idee.
Dialogue: 0,0:04:23.76,0:04:27.74,Default,,0000,0000,0000,,Als je een machine kon programmeren\Nom leuke geluiden te maken,
Dialogue: 0,0:04:27.76,0:04:32.40,Default,,0000,0000,0000,,kon je ze toch ook programmeren\Nom kleurenpatronen te weven in stof?
Dialogue: 0,0:04:32.92,0:04:37.18,Default,,0000,0000,0000,,De staafjes van de cilinder \Nstelden dan geen muzieknoten meer voor,
Dialogue: 0,0:04:37.20,0:04:40.30,Default,,0000,0000,0000,,maar wel garen in verschillende kleuren.
Dialogue: 0,0:04:40.32,0:04:42.82,Default,,0000,0000,0000,,Als je een ander patroon in je stof wilde,
Dialogue: 0,0:04:42.84,0:04:44.52,Default,,0000,0000,0000,,plaatste je een nieuwe cilinder.
Dialogue: 0,0:04:45.20,0:04:47.84,Default,,0000,0000,0000,,Dit was het eerste\Nprogrammeerbare weefgetouw.
Dialogue: 0,0:04:48.56,0:04:52.74,Default,,0000,0000,0000,,De cilinders waren te duur\Nen tijdrovend om te maken,
Dialogue: 0,0:04:52.76,0:04:54.63,Default,,0000,0000,0000,,maar een halve eeuw later
Dialogue: 0,0:04:54.66,0:04:59.29,Default,,0000,0000,0000,,kreeg de Franse uitvinder\NJacquard het idee
Dialogue: 0,0:04:59.29,0:05:01.66,Default,,0000,0000,0000,,om geperforeerde kaartjes \Nte gebruiken
Dialogue: 0,0:05:01.68,0:05:03.46,Default,,0000,0000,0000,,in de plaats van metalen cilinders.
Dialogue: 0,0:05:03.48,0:05:06.54,Default,,0000,0000,0000,,Papier bleek goedkoper en flexibeler
Dialogue: 0,0:05:06.56,0:05:08.70,Default,,0000,0000,0000,,om het toestel te programmeren.
Dialogue: 0,0:05:08.72,0:05:13.18,Default,,0000,0000,0000,,De ponskaarten inspireerden \Nde Victoriaanse uitvinder Charles Babbage
Dialogue: 0,0:05:13.20,0:05:15.69,Default,,0000,0000,0000,,om zijn analytische machine te ontwerpen.
Dialogue: 0,0:05:15.69,0:05:19.04,Default,,0000,0000,0000,,Het was de eerste\Nprogrammeerbare computer ooit.
Dialogue: 0,0:05:19.72,0:05:22.42,Default,,0000,0000,0000,,Ponskaarten werden gebruikt\Ndoor computerprogrammeurs
Dialogue: 0,0:05:22.44,0:05:24.52,Default,,0000,0000,0000,,tot in de jaren 70.
Dialogue: 0,0:05:25.16,0:05:27.78,Default,,0000,0000,0000,,Stel jezelf deze vraag:
Dialogue: 0,0:05:27.80,0:05:31.30,Default,,0000,0000,0000,,wat zorgde voor het ontstaan\Nvan de moderne computer?
Dialogue: 0,0:05:31.32,0:05:35.34,Default,,0000,0000,0000,,Ja, het leger speelde \Neen belangrijke rol in het verhaal,
Dialogue: 0,0:05:35.36,0:05:39.10,Default,,0000,0000,0000,,maar er waren ook\Nandere elementen van belang:
Dialogue: 0,0:05:39.12,0:05:40.34,Default,,0000,0000,0000,,muziekdozen,
Dialogue: 0,0:05:40.36,0:05:42.38,Default,,0000,0000,0000,,speelgoed robot-fluitspelers,
Dialogue: 0,0:05:42.40,0:05:43.90,Default,,0000,0000,0000,,klavecimbel-schrijfmachines,
Dialogue: 0,0:05:43.92,0:05:46.50,Default,,0000,0000,0000,,gekleurde patronen\Nin stof geweven,
Dialogue: 0,0:05:46.52,0:05:49.34,Default,,0000,0000,0000,,en dat is nog maar \Neen stuk van het verhaal.
Dialogue: 0,0:05:49.36,0:05:52.34,Default,,0000,0000,0000,,Er is een hele lijst van baanbrekende\Nideeën en technologieën
Dialogue: 0,0:05:52.36,0:05:54.06,Default,,0000,0000,0000,,die spelenderwijs tot stand kwamen:
Dialogue: 0,0:05:54.08,0:05:57.43,Default,,0000,0000,0000,,openbare musea, rubber,\Nde waarschijnlijkheidstheorie,
Dialogue: 0,0:05:57.45,0:05:59.66,Default,,0000,0000,0000,,verzekeringen, en nog veel meer.
Dialogue: 0,0:05:59.68,0:06:02.40,Default,,0000,0000,0000,,Uitvindingen ontstaan\Nniet altijd uit noodzaak.
Dialogue: 0,0:06:03.08,0:06:07.26,Default,,0000,0000,0000,,De speelsheid van onze geest\Ngaat op onderzoek
Dialogue: 0,0:06:07.28,0:06:10.24,Default,,0000,0000,0000,,en zoekt nieuwe mogelijkheden\Nin de wereld rondom ons.
Dialogue: 0,0:06:10.92,0:06:14.42,Default,,0000,0000,0000,,En door die zoektocht,\Nleidden zoveel ervaringen
Dialogue: 0,0:06:14.44,0:06:17.46,Default,,0000,0000,0000,,die begonnen met vreugde en plezier,
Dialogue: 0,0:06:17.48,0:06:20.24,Default,,0000,0000,0000,,uiteindelijk tot belangrijke doorbraken.
Dialogue: 0,0:06:21.04,0:06:25.26,Default,,0000,0000,0000,,Dit heeft volgens mij gevolgen voor\Nde manier waarop we kinderen onderwijzen
Dialogue: 0,0:06:25.28,0:06:27.64,Default,,0000,0000,0000,,en de manier waarop we\Ninnovatie aanmoedigen,
Dialogue: 0,0:06:28.52,0:06:31.58,Default,,0000,0000,0000,,maar door zo na te denken\Nover plezier en vreugde
Dialogue: 0,0:06:31.60,0:06:35.14,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we ook voorzien\Nwat er te gebeuren staat.
Dialogue: 0,0:06:35.16,0:06:37.54,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor: we zijn in het jaar 1750
Dialogue: 0,0:06:37.56,0:06:41.10,Default,,0000,0000,0000,,en je probeert te voorspellen\Nwat de grote veranderingen zullen zijn
Dialogue: 0,0:06:41.12,0:06:43.02,Default,,0000,0000,0000,,in de 19e en 20e eeuw.
Dialogue: 0,0:06:43.04,0:06:45.10,Default,,0000,0000,0000,,Geautomatiseerde machines, computers,
Dialogue: 0,0:06:45.12,0:06:47.06,Default,,0000,0000,0000,,artificiële intelligentie...
Dialogue: 0,0:06:47.08,0:06:48.90,Default,,0000,0000,0000,,Een programmeerbare fluit
Dialogue: 0,0:06:48.92,0:06:51.10,Default,,0000,0000,0000,,die de Parijse elite vermaakt,
Dialogue: 0,0:06:51.12,0:06:54.92,Default,,0000,0000,0000,,kon een even belangrijke\Nhint zijn als eender wat.
Dialogue: 0,0:06:55.84,0:06:58.38,Default,,0000,0000,0000,,Het leek gewoon een tijdverdrijf,
Dialogue: 0,0:06:58.40,0:07:01.14,Default,,0000,0000,0000,,iets dat niet als 'nuttig' beschouwd werd,
Dialogue: 0,0:07:01.16,0:07:05.02,Default,,0000,0000,0000,,maar het bleek het begin te zijn\Nvan een technologische revolutie
Dialogue: 0,0:07:05.04,0:07:06.90,Default,,0000,0000,0000,,die de wereld zou veranderen.
Dialogue: 0,0:07:06.92,0:07:08.78,Default,,0000,0000,0000,,De toekomst vind je daar
Dialogue: 0,0:07:08.80,0:07:10.80,Default,,0000,0000,0000,,waar mensen het meeste plezier hebben.