1
00:00:01,309 --> 00:00:06,374
70 ribu tahun dahulu, nenek moyang kita
ialah binatang yang tak ketara

2
00:00:06,398 --> 00:00:10,497
Perkara yang paling penting tentang
manusia prasejarah ialah

3
00:00:10,521 --> 00:00:12,473
mereka tidak penting.

4
00:00:12,497 --> 00:00:17,631
Impak mereka pada dunia tidak lebih
daripada obor-obor

5
00:00:17,655 --> 00:00:20,016
atau kelip-kelip atau burung belatuk.

6
00:00:20,643 --> 00:00:24,226
Kini, sebagai contrast, kita
menguasai planet ini.

7
00:00:24,853 --> 00:00:26,195
Dan soalannya ialah:

8
00:00:26,219 --> 00:00:29,341
Bagaimana kita sampai sini dari sana?

9
00:00:29,666 --> 00:00:33,318
Bagaimana kita tukar kita dari
beruk yang tidak ketara,

10
00:00:33,342 --> 00:00:36,489
menjaga bisnes sendiri di 
satu sudut Africa,

11
00:00:36,513 --> 00:00:39,003
menjadi pemerintah di Bumi ini?

12
00:00:39,876 --> 00:00:45,566
Biasanya, kita mencari bezaan kita
dan binatang-binatang lain

13
00:00:45,590 --> 00:00:47,071
dari tahap individu.

14
00:00:47,412 --> 00:00:50,406
Kita ingin percaya -- saya ingin percaya--

15
00:00:50,430 --> 00:00:53,978
saya ada sesuatu yang istimewa,

16
00:00:54,002 --> 00:00:57,128
tentang badan saya, tentang otak saya,

17
00:00:57,152 --> 00:01:02,435
yang menjadikan saya lebih unggul dari
seekor anjing atau babi atau cimpanzi.

18
00:01:03,221 --> 00:01:06,482
Tapi kebenarannya ialah,
pada tahap individu,

19
00:01:06,506 --> 00:01:09,537
saya ialah amat sama
dengan seekor cimpanzi.

20
00:01:10,029 --> 00:01:15,264
Dan jika kamu meletakkan saya dengan
seekor cimpanzi pada satu pulau sepi,

21
00:01:15,288 --> 00:01:19,536
kita perlu berjuang untuk terus hidup
untuk melihat siapa hidup lebih baik,

22
00:01:19,560 --> 00:01:24,776
saya mesti bertaruh pada cimpanzi,
dan bukan saya sendiri.

23
00:01:25,419 --> 00:01:28,445
Dan ini bukan satu masalah 
saya secara sendiri.

24
00:01:28,469 --> 00:01:32,595
Saya rasa jika mereka mengambil seorang 
daripada kamu dan meletakkan kamu seorang

25
00:01:32,619 --> 00:01:34,584
dengan seekor cimpanzi pada sebuah pulau,

26
00:01:34,608 --> 00:01:37,075
cimpanzi itu akan buat dengan lebih baik.

27
00:01:38,823 --> 00:01:43,008
Perbezaan sebenar antara manusia dan
binatang-binatang lain

28
00:01:43,032 --> 00:01:45,479
bukanlah pada tahap individu;

29
00:01:45,503 --> 00:01:47,105
ia adalah pada tahap kolektif.

30
00:01:47,518 --> 00:01:52,324
Manusia menguasai planet ini kerana
mereka adalah satu-satu binatang yang

31
00:01:52,348 --> 00:01:57,525
boleh bekerjasama secara fleksibel 
dan dalam kumpulan besar.

32
00:01:58,167 --> 00:01:59,935
Memang ada binatang lain --

33
00:01:59,959 --> 00:02:03,130
seperti serangga sosial;
lebah-lebah, semut-semut --

34
00:02:03,154 --> 00:02:07,726
yang boleh bekerjasama dalam kumpulan
besar, tetapi tidak begitu fleksibel.

35
00:02:08,099 --> 00:02:10,536
Kerjasama mereka amat ketat.

36
00:02:11,012 --> 00:02:15,191
Pada dasarnya hanya satu cara 
sebuah sarang lebah boleh berfungsi.

37
00:02:15,215 --> 00:02:19,026
Dan jika ada peluang baru 
atau kebahayaan baru,

38
00:02:19,050 --> 00:02:23,593
lebah-lebah tidak dapat mereka 
sistem sosial baru semalaman.

39
00:02:23,617 --> 00:02:26,497
Mereka tidak boleh, sebagai contoh,
menmbunuh ratu mereka

40
00:02:26,521 --> 00:02:28,427
dan munubuhkan sebuah republik lebah,

41
00:02:28,451 --> 00:02:31,553
atau pemerintahan diktator komunis
lebah pekerja.

42
00:02:32,442 --> 00:02:34,785
Binatang lain, seperti mamalia sosial --

43
00:02:34,809 --> 00:02:38,683
serigala, gajah, 
ikan lumba-lumba, cimpanzi --

44
00:02:38,707 --> 00:02:41,453
mereka boleh bekerja secara 
lebih fleksibel,

45
00:02:41,477 --> 00:02:44,818
tapi hanya boleh buat secara 
kumpulan kecil,

46
00:02:44,842 --> 00:02:47,715
kerana kerjasama antara cimpanzi

47
00:02:47,739 --> 00:02:51,787
adalah atas dasar pengetahuan yang 
mendalam antara satu sama lain.

48
00:02:51,811 --> 00:02:54,579
Saya seekor cimpanzi dan
kamu seekor cimpanzi,

49
00:02:54,603 --> 00:02:56,406
dan saya ingin bekerjasama dengan kamu.

50
00:02:56,430 --> 00:02:59,025
Saya perlu mengetahui kamu 
secara peribadi.

51
00:02:59,049 --> 00:03:00,819
Kamu cimpanzi macam mana?

52
00:03:00,843 --> 00:03:02,256
Adakah kamu cimpanzi yang baik?

53
00:03:02,280 --> 00:03:03,933
Adakah kamu cimpanzi yang jahat?

54
00:03:03,957 --> 00:03:05,401
Adakah kamu boleh dipercayai?

55
00:03:05,425 --> 00:03:08,478
Jika saya tidak tahu kamu, macam mana 
saya kerjasama dengan kamu?

56
00:03:09,676 --> 00:03:13,427
Satu-satu binatang yang boleh 
campurkan kedua-dua kemampuan itu

57
00:03:13,451 --> 00:03:18,747
dan bekerjasama secara fleksibel
dan dalam kumpulan besar

58
00:03:18,771 --> 00:03:20,401
ialah kita, Homo sapiens.

59
00:03:20,973 --> 00:03:25,104
Satu lawan satu, ataupun 10 lawan 10,

60
00:03:25,128 --> 00:03:27,697
cimpanzi mungkin lebih baik 
daripada kita.

61
00:03:28,112 --> 00:03:33,291
Tapi kalau kamu menguji 1000 manusia 
dengan 1000 cimpanzi,

62
00:03:33,315 --> 00:03:36,933
manusia akan menang dengan mudah,
kerana satu sebab mudah

63
00:03:36,957 --> 00:03:40,690
1000 cimpanzi tidak dapat bekerjasama
sama sekali.

64
00:03:41,337 --> 00:03:45,388
Dan jika kamu cuba mengasak 
100,000 cimpanzi

65
00:03:45,412 --> 00:03:49,028
masuk Oxford Street, atau
masuk Wembley Stadium,

66
00:03:49,052 --> 00:03:51,584
atau Dataran Tiananmen atau Vatican,

67
00:03:51,608 --> 00:03:54,225
kamu akan dapat huru-hara.

68
00:03:54,249 --> 00:03:58,108
Cuba bayangkan Wembley Stadium
dengan 100,000 cimpanzi.

69
00:03:58,616 --> 00:03:59,806
Kegilaan.

70
00:04:00,219 --> 00:04:06,161
Perbezaannya, manusia biasanya berkumpul 
di sana dalam kumpulan ribuan orang,

71
00:04:06,185 --> 00:04:09,249
dan apa yang kita dapat biasanya
bukan huru-hara.

72
00:04:09,273 --> 00:04:15,360
Apa yang kita dapat ialah rangkaian
kerjasama yang amat canggih dan berkesan.

73
00:04:16,554 --> 00:04:21,144
Semua pencapaian besar manusia 
seluruh sejarah,

74
00:04:21,168 --> 00:04:24,451
sama ada pembinaan piramid, 
atau terbang ke bulan,

75
00:04:24,475 --> 00:04:27,050
bukan berdasarkan kemampuan individu,

76
00:04:27,074 --> 00:04:30,899
tetapi pada kemampuan untuk bekerjasama
secara fleksibel dalam kumpulan besar.

77
00:04:31,465 --> 00:04:35,122
Fikirkan tentang ceramah yang saya 
sedang buat sekarang:

78
00:04:35,146 --> 00:04:41,130
Saya berdiri di depan para hadirin 
kira-kira 300 hingga 400 orang,

79
00:04:41,154 --> 00:04:44,278
kebanyakan daripada kamu adalah
orang yang tidak saya kenali.

80
00:04:44,928 --> 00:04:49,912
Begitu juga, saya tidak begitu kenali 
semua orang yang menganjurkan

81
00:04:49,936 --> 00:04:51,563
dan mengkerjakan acara ini.

82
00:04:51,994 --> 00:04:55,787
Saya tidak mengenali juruterbang dan
anak-anak kapal terbang yang

83
00:04:55,811 --> 00:04:58,722
membawa saya ke sini semalam,
ke London.

84
00:04:59,286 --> 00:05:03,009
Saya tidak mengenali orang yang
mereka dan membuat

85
00:05:03,033 --> 00:05:07,543
mikrofon ini dan kamera-kamera yang 
sedang merekod apa yang saya cakap.

86
00:05:08,123 --> 00:05:11,660
Saya tidak mengenali orang yang menulis
buku-buku dan artikel-artikel

87
00:05:11,684 --> 00:05:14,077
yang saya baca sebagai persediaan
untuk ceramah ini.

88
00:05:14,495 --> 00:05:17,305
Dan saya pasti tidak kenali semua orang

89
00:05:17,329 --> 00:05:20,548
yang mungkin menonton ceramah ini
melalui Internet,

90
00:05:20,572 --> 00:05:23,599
di Buenos Aires atau di New Delhi.

91
00:05:24,162 --> 00:05:27,671
Namun begitu, walaupun 
kita tidak mengenali satu sama lain,

92
00:05:27,695 --> 00:05:33,548
kita boleh bekerjasama untuk mewujudkan
pertukaran idea secara global ini.

93
00:05:34,081 --> 00:05:37,132
Ini adalah sesuatu yang tidak dapat dibuat
oleh cimpanzi.

94
00:05:37,156 --> 00:05:38,970
Mereka sudah tentu berkomunikasi,

95
00:05:38,994 --> 00:05:44,793
tapi kamu tidak akan menangkap seekor 
cimpanzi pergi ke kumpulan cimpanzi lain

96
00:05:44,817 --> 00:05:48,937
untuk memberi ceramah tentang pisang
atau gajah,

97
00:05:48,961 --> 00:05:51,969
atau apa-apa yang mungkin cimpanzi minati.

98
00:05:53,389 --> 00:05:56,879
Sudah tentu kerjasama bukannya 
sentiasa baik;

99
00:05:56,903 --> 00:06:00,928
perkara-perkara ngeri yang diperbuat oleh 
manusia seluruh sejarah --

100
00:06:00,952 --> 00:06:03,691
dan kita telah membuatkan perkara-perkara
yang amat ngeri--

101
00:06:03,715 --> 00:06:08,864
perkara-perkara itu berdasarkan 
kerjasama skala besar juga.

102
00:06:08,888 --> 00:06:11,484
Penjara adalah satu sistem kerjasama;

103
00:06:11,508 --> 00:06:14,498
tempat sembelih adalah satu
sistem kerjasama;

104
00:06:14,522 --> 00:06:17,526
kem tahanan adalah satu 
sistem kerjasama.

105
00:06:17,907 --> 00:06:23,087
Cimpanzi tiada tempat sembelih dan 
penjara dan kem tahanan.

106
00:06:24,183 --> 00:06:28,013
Sekarang rasanya saya telah 
menyakinkan kamu bahawa

107
00:06:28,037 --> 00:06:33,095
kita menguasai dunia kerana dapat kerjasama 
secara fleksibel dalam kumpulan besar.

108
00:06:33,516 --> 00:06:36,464
Soalan seterusnya yang terus muncul

109
00:06:36,488 --> 00:06:39,371
dalam minda pendengar ingin tahu ialah:

110
00:06:39,395 --> 00:06:41,679
Bagaimana, sebenarnya, kita lakukannya?

111
00:06:42,083 --> 00:06:47,865
Apa yang membolehkan kita sahaja, daripada 
semua binatang, kerjasama seperti ini?

112
00:06:49,714 --> 00:06:52,260
Jawapannya ialah imaginasi kita.

113
00:06:52,998 --> 00:06:58,430
Kita boleh kerjasama secara fleksibel
dengan orang tidak dikenali,

114
00:06:58,454 --> 00:07:02,150
kerana kita sahaja, daripada semua
binatang pada planet ini,

115
00:07:02,174 --> 00:07:06,797
boleh membina dan mempercaya fiksyen,
cerita fiksyen.

116
00:07:07,326 --> 00:07:11,914
Dan selagi semua orang percayai
fiksyen yang sama,

117
00:07:11,938 --> 00:07:15,480
semua orang mematuhi dan mengikuti
peraturan yang sama,

118
00:07:15,504 --> 00:07:17,793
norma yang sama, nilai-nilai yang sama.

119
00:07:18,639 --> 00:07:22,538
Semua binatang lain menggunakan
sistem komunikasi mereka

120
00:07:22,562 --> 00:07:25,058
untuk menerangkan realiti sahaja.

121
00:07:25,590 --> 00:07:29,807
Seekor cimpanzi mungkin kata, "Tengok!
Ada seekor singa, mari kita larikan diri!"

122
00:07:29,831 --> 00:07:33,937
Atau, "Tengok! Sana ada sepohon pokok
pisang! Mari kita dapatkan pisang!"

123
00:07:33,961 --> 00:07:40,238
Manusia, sebagai perbezaan, menggunakan bahasa
bukan sahaja untuk menggambarkan realiti,

124
00:07:40,262 --> 00:07:44,786
tapi juga untuk membina realiti baru,
realiti fiskyen.

125
00:07:45,278 --> 00:07:49,232
Seorang manusia mungkin kata, "Tengok! Ada
seorang Tuhan di atas awan!"

126
00:07:49,256 --> 00:07:51,336
Dan jika kamu tidak buat apa 
yang saya suruh,

127
00:07:51,360 --> 00:07:54,565
apabila kamu mati, Tuhan akan hukumkan 
kamu dan hantar kamu ke neraka.

128
00:07:54,986 --> 00:07:58,758
Dan jika kamu semua percayai cerita 
yang saya reka ini,

129
00:07:58,782 --> 00:08:02,597
kamu akan mengikuti norma dan 
undang-undang dan nilai-nilai yang sama,

130
00:08:02,621 --> 00:08:03,913
dan kamu akan bekerjasama.

131
00:08:04,278 --> 00:08:06,628
Ini adalah sesuatu yang hanya dibuat
oleh manusia.

132
00:08:07,207 --> 00:08:11,048
Kamu tidak akan dapat menyakinkan seekor
cimpanzi untuk berikan kamu pisang

133
00:08:11,072 --> 00:08:14,865
dengan menjanjikan dia, " selepas
kamu mati, kamu akan ke syurga cimpanzi"

134
00:08:14,889 --> 00:08:15,912
(Keketawaan)

135
00:08:15,936 --> 00:08:19,198
"dan kamu akan dapatkan pisang yang
banyak bagi perbuatan baik kamu.

136
00:08:19,222 --> 00:08:20,644
Jadi bagilah saya pisang ini."

137
00:08:20,668 --> 00:08:23,426
Tiada cimpanzi yang akan percaya
sebuah cerita macam ini.

138
00:08:23,776 --> 00:08:26,466
Hanya manusia yang percayakan 
cerita sebegini,

139
00:08:26,490 --> 00:08:28,573
itulah sebabnya kita menguasai dunia,

140
00:08:28,597 --> 00:08:33,442
manakala cimpanzi dikunci dalam zoo 
dan makmal penyelidikan.

141
00:08:34,904 --> 00:08:37,844
Sekarang kamu mungkin akan rasa ia benar,

142
00:08:37,868 --> 00:08:44,008
dalam bidang agama, manusia kerjasama
dengan percayai fiksyen sama.

143
00:08:44,032 --> 00:08:48,984
Berjuta-juta orang berkumpul untuk
membina sebuah gereja atau sebuah masjid

144
00:08:49,008 --> 00:08:54,750
atau lawan dalam perang salib atau jihad,
kerana percayai dalam cerita yang sama

145
00:08:54,774 --> 00:08:57,487
tentang Tuhan dan syurga dan neraka.

146
00:08:57,979 --> 00:09:03,218
Tetapi apa yang saya ingin menekankan 
ialah mekanisme yang sama sekali

147
00:09:03,242 --> 00:09:09,106
mendasari semua bentuk kerjasama
manusia pada skala besar,

148
00:09:09,130 --> 00:09:11,650
bukan sahaja dalam bidang agama.

149
00:09:11,674 --> 00:09:13,952
Sebagai contoh, bidang undang-undang,

150
00:09:14,531 --> 00:09:20,508
Kebanyakan sistem undang-undang dunia ini
berdasarkan kepercayaan dalam hak manusia.

151
00:09:21,247 --> 00:09:23,024
Tetapi apa itu hak manusia?

152
00:09:23,596 --> 00:09:28,298
Hak manusia, seperti Tuhan dan syurga,
adalah sebuah cerita yang kita cipta.

153
00:09:28,322 --> 00:09:30,640
Mereka bukan realiti objektif;

154
00:09:30,664 --> 00:09:34,330
mereka bukan sesuatu kesan biologi
tentang homo sapiens.

155
00:09:34,719 --> 00:09:38,518
Ambil seorang manusia,
menyembelih dia, lihat dalam,

156
00:09:38,542 --> 00:09:43,669
kamu akan mendapati hati, buah pinggang,
neuron, hormon, DNA,

157
00:09:43,693 --> 00:09:45,581
tapi kamu tidak akan mencari hak.

158
00:09:46,200 --> 00:09:50,121
Kamu hanya akan dapat mencari hak 
dalam cerita-cerita

159
00:09:50,145 --> 00:09:54,278
yang telah kita cipta dan menyebarkan
sejak beberapa abad dahulu.

160
00:09:54,607 --> 00:09:59,537
Mereka mungkin cerita yang amat positif,
cerita yang amat baik,

161
00:09:59,561 --> 00:10:03,124
tetapi mereka masih cerita fiksyen 
yang kita cipta.

162
00:10:03,664 --> 00:10:06,184
Sama juga dengan bidang politik.

163
00:10:06,565 --> 00:10:12,935
Faktor paling penting dalam politik moden
ialah negeri-negeri dan negara.

164
00:10:13,333 --> 00:10:15,133
Tetapi apa itu negeri dan negara?

165
00:10:15,593 --> 00:10:17,718
Mereka bukan sesuatu realiti objektif.

166
00:10:17,742 --> 00:10:20,455
Sebuah gunung ialah satu realiti objektif.

167
00:10:20,479 --> 00:10:23,763
Kamu dapat lihatnya, kamu dapat sentuhnya,
kamu dapat hidunya.

168
00:10:24,223 --> 00:10:25,995
Tetapi sebuah negara atau sebuah negeri.

169
00:10:26,019 --> 00:10:29,799
seperti Israel atau Iran atau France 
atau Germany,

170
00:10:29,823 --> 00:10:32,563
ini adalah salah satu cerita 
yang telah kita mencipta

171
00:10:32,587 --> 00:10:34,561
dan menjadi amat sayangkan.

172
00:10:34,949 --> 00:10:37,453
Ini sama juga dengan bidang ekonomi.

173
00:10:37,892 --> 00:10:41,598
Pelakon paling penting dalam 
ekonomi global hari ini

174
00:10:41,622 --> 00:10:43,884
ialah syarikat-syarikat.


175
00:10:44,407 --> 00:10:48,138
Kebanyakan kamu hari ini, muungkin, 
kerja dengan sebuah syarikat,

176
00:10:48,162 --> 00:10:51,212
seperti Google atau Toyota 
atau McDonald's.

177
00:10:51,577 --> 00:10:53,395
Apakah benda-benda ini sebenarnya?

178
00:10:53,982 --> 00:10:57,929
Meraka apa yang peguam memanggilkan
fiksyen undang-undang.

179
00:10:58,359 --> 00:11:01,835
Mereka adalah cerita yang dicipta 
dan dikekalkan

180
00:11:01,859 --> 00:11:05,192
oleh ahli-ahli sihir kita panggil peguam.

181
00:11:05,216 --> 00:11:06,661
(Ketawa)

182
00:11:06,685 --> 00:11:10,104
Dan apa yang syarikat-syarikat buat
sepanjang hari?

183
00:11:10,128 --> 00:11:12,981
Kebanyakan masa, mereka cuba 
mencari wang.

184
00:11:13,411 --> 00:11:14,744
Namun, apa itu wang?

185
00:11:14,768 --> 00:11:19,934
Sekali lagi, wang bukan satu 
realiti objektif, ia tiada nilai objektif.

186
00:11:19,958 --> 00:11:23,275
Ambil kertas hijau ini, bil dolar.

187
00:11:23,299 --> 00:11:25,676
Lihatkan -- ia tiada nilai.

188
00:11:25,700 --> 00:11:27,934
Kamu tak boleh makan ia, 
kamu tak boleh minum ia,

189
00:11:27,958 --> 00:11:29,250
Kamu tak boleh pakai ia.

190
00:11:29,633 --> 00:11:33,674
Tapi pencerita-pencerita hebat 
ini datang --

191
00:11:33,698 --> 00:11:35,182
pengurus-pengurus bank,

192
00:11:35,206 --> 00:11:36,646
menteri-menteri kewangan,

193
00:11:36,670 --> 00:11:38,024
perdana menteri --

194
00:11:38,048 --> 00:11:40,526
dan mereka menceritakan satu cerita
yang amat menyakinkan:

195
00:11:40,550 --> 00:11:42,508
"Lihat, kau tengok 
kertas hijau ini?

196
00:11:42,532 --> 00:11:45,115
Ia sebernarnya bernilai 
10 pisang."

197
00:11:45,591 --> 00:11:47,700
Dan sekiranya saya percayakan, 
dan kamu percayakan,

198
00:11:47,724 --> 00:11:49,240
dan semua orang percayakan,

199
00:11:49,264 --> 00:11:51,128
ia akan berkesan.

200
00:11:51,152 --> 00:11:54,065
Saya ambil kertas tak bernilai ini,

201
00:11:54,089 --> 00:11:55,726
pergi ke pasar raya,

202
00:11:55,750 --> 00:11:59,757
beri kepada seorang yang saya tidak 
kenali, yang saya tidak pernah bertemu,

203
00:11:59,781 --> 00:12:04,466
dan dapat, sebagai pertukaran, pisang
yang saya boleh makan.

204
00:12:04,870 --> 00:12:06,591
Ini adalah sesuatu yang menakjubkan.

205
00:12:06,615 --> 00:12:08,693
Kamu tdak akan dapat buatkannya
dengan cimpanzi.

206
00:12:08,717 --> 00:12:10,662
Sudah tentu cimpanzi berdagang:

207
00:12:10,686 --> 00:12:13,486
"Ya, jika kau bagi saya satu kelapa,
saya akan bagi kau satu pisang"

208
00:12:13,486 --> 00:12:14,698
Ia akan berkesan.

209
00:12:14,722 --> 00:12:17,678
Tapi jika kamu bagi saya sekeping
kertas tidak bernilai

210
00:12:17,678 --> 00:12:19,792
dan kamu mengharapkan saya bagi
kamu satu pisang?

211
00:12:19,792 --> 00:12:20,928
Tidak!

212
00:12:20,952 --> 00:12:22,533
Apa yang kamu fikirkan saya, 
seorang manusia?

213
00:12:22,557 --> 00:12:24,930
(Keketawaan)

214
00:12:24,954 --> 00:12:29,073
Wang, sebenarnya, ialah cerita
yang paling berjaya

215
00:12:29,097 --> 00:12:31,753
yang pernah dicipta dan diceritakan
oleh manusia,

216
00:12:31,777 --> 00:12:36,120
kerana ia adalah satu-satu cerita yang 
dipercayai oleh semua orang.

217
00:12:36,692 --> 00:12:39,482
Bukannya semua orang percayakan Tuhan,

218
00:12:39,506 --> 00:12:42,531
bukannya semua orang percayakan
hak manusia,

219
00:12:42,555 --> 00:12:45,340
bukannya semua orang percayakan
nasionalisme,

220
00:12:45,364 --> 00:12:49,107
tapi semua orang percayakan wang,
dan bil dolar.

221
00:12:49,514 --> 00:12:51,495
Sebagai contoh, Osama bin Laden juga.

222
00:12:51,519 --> 00:12:55,206
Dia benci politik America dan
agama America

223
00:12:55,230 --> 00:12:56,679
dan budaya America,

224
00:12:56,703 --> 00:12:59,509
tapi dia tidak bantah dolar America.

225
00:12:59,533 --> 00:13:01,628
Dia sebenarnya amat suka mereka.

226
00:13:01,652 --> 00:13:03,555
(Keketawaan)

227
00:13:04,166 --> 00:13:05,866
Kesimpulannya:

228
00:13:05,890 --> 00:13:11,658
Kita, manusia, menguasai dunia ini
kerana kita hidup dalam dua realiti.

229
00:13:12,531 --> 00:13:16,444
Semua binatang lain hidup dalam
realiti objektif.

230
00:13:16,992 --> 00:13:21,544
Realiti mereka terdiri daripada
entiti objektif,

231
00:13:21,568 --> 00:13:25,511
seperti sungai dan pokok
dan singa dan gajah.

232
00:13:26,067 --> 00:13:29,750
Kita manusia, kita juga hidup dalam
realiti objektif.

233
00:13:29,774 --> 00:13:34,842
Dalam dunia kita juga, ada sungai
dan pokok dan singa dan gajah.

234
00:13:35,421 --> 00:13:37,266
Tapi sepanjang abad-abad,

235
00:13:37,290 --> 00:13:42,017
kita telah bina di atas 
realiti objektif ini

236
00:13:42,041 --> 00:13:45,534
satu lagi lapisan realiti fiksyen,

237
00:13:45,558 --> 00:13:49,122
satu realiti yang terdiri daripada
entiti fiksyen,

238
00:13:49,146 --> 00:13:53,679
seperti negara, seperti tuhan-tuhan,
seperti wang, seperti syarikat-syarikat.

239
00:13:54,481 --> 00:13:59,115
Dan apa yang menakjubkan ialah 
melalui sejarah ini,

240
00:13:59,139 --> 00:14:04,535
realiti fiksyen ini menjadi semakin kuat

241
00:14:04,559 --> 00:14:09,060
sehingga kini, kuasa terhebat 
di dunia ini

242
00:14:09,084 --> 00:14:11,049
adalah entiti-entiti fiksyen ini.

243
00:14:11,715 --> 00:14:18,509
Kini, kewujudan sungai
dan pokok dan singa dan gajah

244
00:14:18,533 --> 00:14:23,638
bergantung atas keputusan dan 
kehendak entiti fiksyen,

245
00:14:23,662 --> 00:14:28,199
seperti United States, seperti Google,
seperti World Bank --

246
00:14:28,223 --> 00:14:32,262
entiti yang hanya wujud 
dalam imaginasi kita.

247
00:14:32,929 --> 00:14:34,081
Terima kasih.

248
00:14:34,105 --> 00:14:38,676
(Tepukan tangan)

249
00:14:44,299 --> 00:14:46,509
Bruno Giussani: Yuval, kamu ada
sebuah buku baru.

250
00:14:46,533 --> 00:14:48,336
Selepas Sapiens, kamu menulis satu lagi,

251
00:14:48,360 --> 00:14:50,947
dan ia diterbitkan dalam Hebrew, tapi
belum diterjemahkan..

252
00:14:50,971 --> 00:14:53,900
Yuval Noah Harari: Saya sedang 
menterjemahkannya sekarang.

253
00:14:53,924 --> 00:14:56,092
BG: Dalam buku itu, jika saya faham
dengan betul,

254
00:14:56,116 --> 00:15:01,745
Kamu berhujah penemuan menakjubkan
yang kini kita dapat

255
00:15:01,769 --> 00:15:04,028
bukan saja dapat menjadikan hidup
kita lebih baik,

256
00:15:04,052 --> 00:15:06,288
tapi akan mencipta--dan saya quote
dari kamu--

257
00:15:06,312 --> 00:15:10,930
"...golongan baru dan perjuangan baru,
seperti Revolusi Industri."

258
00:15:10,954 --> 00:15:12,397
Bolehkah kamu mengulas lagi?

259
00:15:12,670 --> 00:15:14,594
YNH: Ya. Dalam Revolusi Industri,

260
00:15:14,618 --> 00:15:19,520
kita lihat penciptaan golongan baru
iaitu proletariat bandar.

261
00:15:19,544 --> 00:15:24,654
Dan kebanyakan sejarah politik 
dan sosial 200 tahun lalu menglibatkan

262
00:15:24,678 --> 00:15:28,304
apa yang perlu dilakukan dengan golongan
ini dan masalah dan peluang baru.

263
00:15:28,328 --> 00:15:32,960
Kini, kita lihat penciptaan golongan 
orang tak berguna yang besar.

264
00:15:32,984 --> 00:15:33,985
(Keketawaan)

265
00:15:34,009 --> 00:15:39,370
Komputer semakin baik dalam
semakin banyak bidang,

266
00:15:39,394 --> 00:15:44,286
ada kemungkinan besar komputer
akan mengatasi prestasi kita

267
00:15:44,310 --> 00:15:47,913
dalam kebanyakan kerja dan menjadikan
manusia lewah.

268
00:15:47,937 --> 00:15:50,674
Soalan-soalan politik dan ekonomi
yang penting

269
00:15:50,698 --> 00:15:53,061
dalam abad 21 akan jadi,

270
00:15:53,085 --> 00:15:55,247
"Mengapa kita perlukan manusia?"

271
00:15:55,271 --> 00:15:58,638
atau sekurangnya, "Mengapa kita
perlukan begitu banyak manusia?"

272
00:15:58,662 --> 00:16:01,120
BG: Adakah kamu ada jawapan dalam buku ini?

273
00:16:01,144 --> 00:16:05,164
YNH: Pada masa ini, pilihan terbaik kita
ialah menggembirakan mereka

274
00:16:05,188 --> 00:16:06,985
dengan dadah dan permainan komputer..

275
00:16:07,009 --> 00:16:08,010
(Keketawaan)

276
00:16:08,034 --> 00:16:11,305
Tapi ini tidak seperti sesuatu 
masa depan yang menarik.

277
00:16:11,329 --> 00:16:14,138
BG: Ok, jadi apa yang kamu cakap dalam
buku ini dan di sini,

278
00:16:14,162 --> 00:16:16,948
ialah, buat semua perbincangan 
tentang eviden semakin banyak

279
00:16:16,972 --> 00:16:20,735
tentang ketidaksamaan ekonomi,
kita sebenarnya hanya pada

280
00:16:20,759 --> 00:16:21,916
permulaan proses ini?

281
00:16:22,225 --> 00:16:23,751
YNH: Sekali lagi, ia bukan satu ramalan;

282
00:16:23,775 --> 00:16:27,718
ia adalah melihatkan pelbagai 
kemungkinan di hadapan kita.

283
00:16:27,742 --> 00:16:32,724
Satu kemungkinan ialah penciptaan 
golongan orang tak berguna yang besar.

284
00:16:32,748 --> 00:16:35,888
Satu lagi kemungkinan ialah 
pembahagian manusia

285
00:16:35,912 --> 00:16:38,903
menjadi kasta biologi berbeza,

286
00:16:38,927 --> 00:16:43,218
orang kaya menjadi seperti tuhan,

287
00:16:43,242 --> 00:16:47,550
manakala orang miskin dijadikan 
orang tak berguna.

288
00:16:47,574 --> 00:16:50,596
BG: Saya rasa ada lagi TED talk dalam masa
satu atau dua tahun.

289
00:16:50,620 --> 00:16:52,442
Terima kasih, Yuval, kerana datang.

290
00:16:52,466 --> 00:16:53,622
TNH: Terima kasih!

291
00:16:53,646 --> 00:16:55,311
(Tepukan tangan)