WEBVTT

00:00:07.107 --> 00:00:10.170
Con người cảm thấy bất ngờ đau nhói
bởi kim tiêm

00:00:10.170 --> 00:00:12.539
đau như cháy da khi vô tình va chân vào 
vật cứng

00:00:12.539 --> 00:00:13.539
và sự đau nhức từng hồi khi đau răng.

00:00:13.539 --> 00:00:14.969
ta chia ra nhiều loại

NOTE Paragraph

00:00:14.969 --> 00:00:16.512
những loài khác thì sao?

00:00:16.512 --> 00:00:18.056
động vật xung quanh trải nghiệm

00:00:18.056 --> 00:00:19.600
Điều này quan trọng khám phá

00:00:19.600 --> 00:00:21.850
Thế còn những loài khác thì sao ?

00:00:21.850 --> 00:00:26.070
Những động vật xung quanh chúng ta đã
trải qua đau đớn như thế nào ?

00:00:26.070 --> 00:00:28.230
Điều đó rất quan trọng cho chúng ta 
khám phá.

00:00:28.230 --> 00:00:29.851
Chúng ta nuôi những thú cưng


00:00:29.851 --> 00:00:31.460
chúng làm giàu môi trường sống,

00:00:31.460 --> 00:00:33.631
Chúng ta chăn nuôi để lấy thịt,

00:00:33.631 --> 00:00:37.781
và sử dụng chúng cho thí nghiệm tiên tiến
và sức khỏe con người.

00:00:37.781 --> 00:00:39.830
Rõ ràng những loài vật quan trọng 
với ta

00:00:39.830 --> 00:00:44.462
vì thế phải công bằng trong việc tránh
gây ra đau đớn không cần thiết.

00:00:44.462 --> 00:00:47.111
với những động vật quen thuộc với ta, 
động vật có vú

00:00:47.111 --> 00:00:50.281
là điều hiển nhiên khi chúng thường xuyên 
bị săn bắn.

00:00:50.281 --> 00:00:52.521
Nhưng vẫn tồn tại nhiều điểu không 
như thế

00:00:52.521 --> 00:00:56.201
ví dụ như thuốc giảm đau ta sử dụng để 
giúp chúng.

00:00:56.201 --> 00:00:58.121
Càng nhiều khác biệt giữa động vật và ta

00:00:58.121 --> 00:01:01.195
càng khó để hiểu những cảm giác của chúng.

00:01:01.195 --> 00:01:03.802
Liệu bạn có thể biết một con tôm đang bị 
đau?

00:01:03.802 --> 00:01:05.131
một con rắn?

00:01:05.131 --> 00:01:06.691
một con ốc?

00:01:06.691 --> 00:01:09.272
Những động vật có xương sống, bao gồm 
con người,

00:01:09.272 --> 00:01:12.482
cơn đau được chia thành hai giai đoạn khác
nhau.

00:01:12.482 --> 00:01:13.560
Đầu tiên, những giây thần kinh và xúc giác
cảm nhận được mối nguy hiểm

00:01:13.560 --> 00:01:14.560
đưa thông tin đến tủy

00:01:14.560 --> 00:01:16.560
tại đây, nơron vận động kích hoạt

00:01:16.560 --> 00:01:19.195
Làm chúng ta rụt lại khỏi mối đe dọa.

00:01:19.195 --> 00:01:21.784
đó là nhận thức vật lí về mối nguy hại
gọi đau cảm thụ,

00:01:21.784 --> 00:01:24.682
và hầu hết tất cả động vật,

00:01:24.682 --> 00:01:28.322
cả loài có hệ thống thần kinh giản đơn


00:01:28.322 --> 00:01:29.578
đều phải trải qua điều đó.

00:01:29.578 --> 00:01:32.297
nếu không có khả năng này, những động vật
sẽ nguy hại

00:01:32.297 --> 00:01:33.765
và sự tồn tại bị 
đe dọa

00:01:33.765 --> 00:01:36.752
Giai đoan thứ hai là ý thức về mối 
nguy hại.

00:01:36.752 --> 00:01:39.736
với con người, điều này xảy ra khi nơron
xúc giác trên da

00:01:39.736 --> 00:01:43.455
tạo ra sự kết nối vòng tròn lần hai thông 
qua tủy đến não

00:01:43.455 --> 00:01:46.593
Tại đây, hàng triêu nơron ở khắp nơi trên 
cơ thể tạo cảm giác đau

00:01:46.593 --> 00:01:51.395
Với chúng ta, những cảm giác này rất phức 
tạp được kết nối với cảm giác sợ hãi,

00:01:51.395 --> 00:01:57.022
đau đớn,

00:01:57.022 --> 00:02:01.152
và căng thẳng,

00:02:01.152 --> 00:02:02.082
điều rất dễ bộc lộ

00:02:02.082 --> 00:02:03.212
khó biết cảm nhận của 


00:02:03.212 --> 00:02:05.734
chúng phần này của quá trình

00:02:05.734 --> 00:02:08.483
vì chúng không thể phơi bày cảm xúc của
chúng

00:02:08.483 --> 00:02:10.592
Tuy nhiên, chúng ta có thể dựa vào
hành động

00:02:10.592 --> 00:02:13.892
động vật hoang dã, tự chữa lành vết thương
bởi chính chúng,

00:02:13.892 --> 00:02:18.543
gào thét để giải tỏa phiền muộn

00:02:18.543 --> 00:02:22.493
và sống ẩn dật

00:02:22.493 --> 00:02:24.674
trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học

00:02:24.674 --> 00:02:27.033
thí nghiệm cho ta chắc chắn rằng

00:02:27.033 --> 00:02:31.154
động vật tránh xa nơi nguy hiểm trước đó


00:02:31.154 --> 00:02:35.633
đó là nhận thức về mối đe dọa.

00:02:35.633 --> 00:02:39.184
chúng ta chứng minh được qua nhưng nghiên 
cứu

00:02:39.184 --> 00:02:42.383
rằng động vật có xương sống nhận thức 
được cơn đau

00:02:42.383 --> 00:02:45.204
với một số quốc gia sẽ phạm tội khi làm 
hại những động vật

00:02:45.204 --> 00:02:47.124
thế còn động vật không xương sống ?

00:02:47.124 --> 00:02:51.634
những loài này không được bảo vệ hợp pháp,

00:02:51.634 --> 00:02:56.054
mộ phần vì những hành vi của chúng không 
kiểm soát được

00:02:56.054 --> 00:02:58.313
ta có thể đoán được một vài loài trong
số đó,

00:02:58.313 --> 00:03:02.234
như những con hào,

00:03:02.234 --> 00:03:04.436
những con sâu,

00:03:04.436 --> 00:03:05.274
những con sứa.

00:03:05.274 --> 00:03:06.104
những loài không có

00:03:06.104 --> 00:03:07.324
hoặc có não đơn giản


00:03:07.324 --> 00:03:09.885
thế nên con hào phun ra tia nước phản ứng
với chanh

00:03:09.885 --> 00:03:12.225
do đau cảm thụ.

00:03:12.225 --> 00:03:16.126
nhưng với ví dụ về hệ thống thần kinh.

00:03:16.126 --> 00:03:18.815
nó không giống với trải nghiệm về nhận
thức cơn đau.

00:03:18.815 --> 00:03:20.725
những loài không xương sống 
phức tạp hơn

00:03:20.725 --> 00:03:24.525
như những con mực,

00:03:24.525 --> 00:03:27.475
loài có não phức tạp và loài không

00:03:27.475 --> 00:03:28.805
xương thông minh nhất.

00:03:28.805 --> 00:03:30.305
hiện một số nơi vẫn ăn mực sống

00:03:30.305 --> 00:03:34.235
chúng ta luôc tôm hùm,tôm đất và cua

00:03:34.235 --> 00:03:39.686
dù ta không biết chúng bị ảnh hưởng thế 
nào

00:03:39.686 --> 00:03:43.905
nó gây ra vấn đề về đạo đức

00:03:43.905 --> 00:03:47.125
vì ta đang gây ra những đau đớn không nên 
có với những loài này,

00:03:47.125 --> 00:03:48.997
dù còn tranh cãi,thí nghiệm khoa học

00:03:48.997 --> 00:03:52.905
cho ta manh mối, thí nghiệm cua ẩn sỉ sẽ 
rời khỏi vỏ

00:03:52.905 --> 00:03:57.036
nếu bị chích điện

00:03:57.036 --> 00:04:01.378
nhưng sẽ ở lại nếu vỏ này còn tốt

00:04:01.378 --> 00:04:03.497
những con mực co tay bị thương để 
bảo vệ

00:04:03.497 --> 00:04:05.806
và dùng chúng để săn mồi.

00:04:05.806 --> 00:04:09.257
những động vật tạo ra đánh giá xung quanh
cơ quan đầu vào

00:04:09.257 --> 00:04:12.307
thay vì chỉ phản xạ với nguy hiểm.

00:04:12.307 --> 00:04:16.826
trong khi, những con cua được biết bằng 
hành động chà xát lập lại trên cơ thể

00:04:16.826 --> 00:04:20.296
chúng nơi chúng bị sốc điện.

00:04:20.296 --> 00:04:23.897
và thậm chí những con sên biển nao nún

00:04:23.897 --> 00:04:26.687
khi chúng nhận kích thích độc hại

00:04:26.687 --> 00:04:28.567
nghĩa là chúng có kí ức cảm nhận 
vật lí

00:04:28.567 --> 00:04:31.896
chúng ta còn rất nhiều điều để học về 
nỗi đau của động vật.

00:04:31.896 --> 00:04:35.979
khi chúng ta nâng cao nhận thức,

00:04:35.979 --> 00:04:38.368
nó cho phép ta sống trong thế giới
không đau đớn.