[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.91,0:00:03.34,Default,,0000,0000,0000,,To wielki zaszczyt
Dialogue: 0,0:00:03.34,0:00:07.23,Default,,0000,0000,0000,,pracować na jednym z zagrożonych\Nobszarów bioróżnorodności.
Dialogue: 0,0:00:07.23,0:00:09.93,Default,,0000,0000,0000,,na Maskarenach na Oceanie Indyjskim.
Dialogue: 0,0:00:09.93,0:00:13.67,Default,,0000,0000,0000,,Te wyspy: Mauritius, Rodrigues i Reunion
Dialogue: 0,0:00:13.67,0:00:16.81,Default,,0000,0000,0000,,wraz z Madagaskarem
Dialogue: 0,0:00:16.81,0:00:18.73,Default,,0000,0000,0000,,słyną z unikalnych roślin,
Dialogue: 0,0:00:18.73,0:00:20.84,Default,,0000,0000,0000,,których nie spotyka się nigdzie indziej.
Dialogue: 0,0:00:20.84,0:00:23.53,Default,,0000,0000,0000,,Dziś opowiem wam o pięciu z nich
Dialogue: 0,0:00:23.53,0:00:25.52,Default,,0000,0000,0000,,i ich szczególnych cechach,
Dialogue: 0,0:00:25.52,0:00:28.41,Default,,0000,0000,0000,,dzięki którym są tak wyjątkowe.
Dialogue: 0,0:00:28.41,0:00:29.97,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzmy na tę roślinę.
Dialogue: 0,0:00:29.97,0:00:33.37,Default,,0000,0000,0000,,Jej nazwa lokalna to benjoin,
Dialogue: 0,0:00:33.37,0:00:37.30,Default,,0000,0000,0000,,a nazwa botaniczna to Terminalia bentzoe,
Dialogue: 0,0:00:37.30,0:00:39.20,Default,,0000,0000,0000,,podgatunek bentzoe.
Dialogue: 0,0:00:39.20,0:00:42.51,Default,,0000,0000,0000,,To endemit występujący na Mauritiusie,
Dialogue: 0,0:00:42.51,0:00:44.32,Default,,0000,0000,0000,,a jego szczególną cechą
Dialogue: 0,0:00:44.32,0:00:46.79,Default,,0000,0000,0000,,jest różnolistność.
Dialogue: 0,0:00:46.79,0:00:48.92,Default,,0000,0000,0000,,Co oznacza różnolistność?
Dialogue: 0,0:00:48.92,0:00:50.48,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi o to, że ta sama roślina
Dialogue: 0,0:00:50.48,0:00:53.56,Default,,0000,0000,0000,,ma liście o różnych\Nkształtach i rozmiarach.
Dialogue: 0,0:00:53.56,0:00:55.15,Default,,0000,0000,0000,,Te rośliny wyewoluowały
Dialogue: 0,0:00:55.15,0:00:57.50,Default,,0000,0000,0000,,daleko od kontynentu,
Dialogue: 0,0:00:57.50,0:01:00.90,Default,,0000,0000,0000,,wewnątrz specyficznych ekosystemów.
Dialogue: 0,0:01:00.90,0:01:03.72,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj ich szczególne cechy
Dialogue: 0,0:01:03.72,0:01:06.54,Default,,0000,0000,0000,,rozwijały się w odpowiedzi na zagrożenie
Dialogue: 0,0:01:06.54,0:01:08.97,Default,,0000,0000,0000,,obecne w lokalnej faunie,
Dialogue: 0,0:01:08.97,0:01:12.59,Default,,0000,0000,0000,,w tym wypadku - na żerujące żółwie.
Dialogue: 0,0:01:12.59,0:01:15.75,Default,,0000,0000,0000,,Żółwie są znane ze słabego wzroku,
Dialogue: 0,0:01:15.75,0:01:18.24,Default,,0000,0000,0000,,w związku z tym unikają roślin,
Dialogue: 0,0:01:18.24,0:01:20.29,Default,,0000,0000,0000,,których nie rozpoznają.
Dialogue: 0,0:01:20.29,0:01:23.67,Default,,0000,0000,0000,,Ta ewolucyjna sztuczka ochrania roślinę
Dialogue: 0,0:01:23.67,0:01:26.59,Default,,0000,0000,0000,,przed tymi raczej słodkimi zwierzętami,
Dialogue: 0,0:01:26.59,0:01:31.65,Default,,0000,0000,0000,,pomaga też gatunkowi przetrwać.
Dialogue: 0,0:01:31.65,0:01:34.66,Default,,0000,0000,0000,,Pewnie teraz zadajecie sobie pytanie:
Dialogue: 0,0:01:34.66,0:01:37.56,Default,,0000,0000,0000,,czemu ona nam o tym opowiada?
Dialogue: 0,0:01:37.56,0:01:41.25,Default,,0000,0000,0000,,Powód jest taki, że często pomijamy
Dialogue: 0,0:01:41.25,0:01:45.63,Default,,0000,0000,0000,,różnorodność i mnogość świata natury.
Dialogue: 0,0:01:45.63,0:01:48.52,Default,,0000,0000,0000,,Te środowiska naturalne są wyjątkowe
Dialogue: 0,0:01:48.52,0:01:52.75,Default,,0000,0000,0000,,i goszczą całą masę roślin.
Dialogue: 0,0:01:52.75,0:01:54.92,Default,,0000,0000,0000,,Nie zdajemy sobie sprawy z wartości
Dialogue: 0,0:01:54.92,0:01:57.53,Default,,0000,0000,0000,,tych cennych zasobów,
Dialogue: 0,0:01:57.53,0:01:59.73,Default,,0000,0000,0000,,a przez to, niefrasobliwie,
Dialogue: 0,0:01:59.73,0:02:01.90,Default,,0000,0000,0000,,niszczymy je.
Dialogue: 0,0:02:01.90,0:02:03.63,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy znamy
Dialogue: 0,0:02:03.63,0:02:06.82,Default,,0000,0000,0000,,makro wpływ urbanizacji,
Dialogue: 0,0:02:06.82,0:02:10.27,Default,,0000,0000,0000,,zmian klimatu, wyczerpywania złóż,
Dialogue: 0,0:02:10.27,0:02:12.44,Default,,0000,0000,0000,,jednak gdy ostatnia roślina,
Dialogue: 0,0:02:12.44,0:02:14.65,Default,,0000,0000,0000,,jak również zwierzę,
Dialogue: 0,0:02:14.65,0:02:16.85,Default,,0000,0000,0000,,gdy ostatni przedstawiciel gatunku
Dialogue: 0,0:02:16.85,0:02:18.96,Default,,0000,0000,0000,,znikają z powierzchni Ziemi,
Dialogue: 0,0:02:18.96,0:02:23.40,Default,,0000,0000,0000,,tracimy cały podzbiór ziemskiej biologii.
Dialogue: 0,0:02:23.49,0:02:27.94,Default,,0000,0000,0000,,Wraz z nim ważne rośliny\Nmające medyczny potencjał
Dialogue: 0,0:02:27.94,0:02:29.87,Default,,0000,0000,0000,,lub posiadające składniki,
Dialogue: 0,0:02:29.87,0:02:31.56,Default,,0000,0000,0000,,które przydałyby się w kosmetyce,
Dialogue: 0,0:02:31.56,0:02:33.32,Default,,0000,0000,0000,,żywieniu, farmaceutyce,
Dialogue: 0,0:02:33.32,0:02:35.74,Default,,0000,0000,0000,,czy w weterynarii dzikich zwierząt,
Dialogue: 0,0:02:35.74,0:02:37.48,Default,,0000,0000,0000,,przepadają na zawsze.
Dialogue: 0,0:02:37.48,0:02:39.41,Default,,0000,0000,0000,,Najlepszym przykładem
Dialogue: 0,0:02:39.41,0:02:42.16,Default,,0000,0000,0000,,jest legendarny dodo,\Npochodzący z Mauritiusa,
Dialogue: 0,0:02:42.16,0:02:46.54,Default,,0000,0000,0000,,znany obecnie jako symbol wyginięcia.
Dialogue: 0,0:02:46.54,0:02:49.16,Default,,0000,0000,0000,,Wiemy, że rośliny odgrywają\Nniezwykle ważną rolę.
Dialogue: 0,0:02:49.16,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze, stanowią pokarm
Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.89,Default,,0000,0000,0000,,i dają nam tlen, którym oddychamy.
Dialogue: 0,0:02:53.89,0:02:56.21,Default,,0000,0000,0000,,Są też źródłem
Dialogue: 0,0:02:56.21,0:02:59.76,Default,,0000,0000,0000,,aktywnych biologicznie substancji,
Dialogue: 0,0:02:59.76,0:03:02.96,Default,,0000,0000,0000,,które powinny być szczegółowo zbadane,
Dialogue: 0,0:03:02.96,0:03:07.25,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ społeczeństwa przez tysiąclecia
Dialogue: 0,0:03:07.25,0:03:10.30,Default,,0000,0000,0000,,zdobyły ważną wiedzę,
Dialogue: 0,0:03:10.30,0:03:12.12,Default,,0000,0000,0000,,tradycje kulturowe
Dialogue: 0,0:03:12.12,0:03:16.42,Default,,0000,0000,0000,,oraz medycynę bazującą na roślinach.
Dialogue: 0,0:03:16.42,0:03:18.40,Default,,0000,0000,0000,,Przytoczę trochę danych.
Dialogue: 0,0:03:18.40,0:03:22.56,Default,,0000,0000,0000,,1,4% całkowitej powierzchni lądowej
Dialogue: 0,0:03:22.56,0:03:26.47,Default,,0000,0000,0000,,jest domem dla 40%\Ngatunków wyższych roślin,
Dialogue: 0,0:03:26.47,0:03:29.16,Default,,0000,0000,0000,,35% gatunków kręgowców.
Dialogue: 0,0:03:29.16,0:03:31.70,Default,,0000,0000,0000,,Ten 1,4% stanowi
Dialogue: 0,0:03:31.70,0:03:36.37,Default,,0000,0000,0000,,25 zagrożonych obszarów\Nbioróżnorodności świata,
Dialogue: 0,0:03:36.37,0:03:39.52,Default,,0000,0000,0000,,ten 1,4% całej powierzchni lądowej,
Dialogue: 0,0:03:39.52,0:03:42.41,Default,,0000,0000,0000,,zapewnia 35 procent
Dialogue: 0,0:03:42.41,0:03:44.24,Default,,0000,0000,0000,,usług ekosystemowych,
Dialogue: 0,0:03:44.24,0:03:46.92,Default,,0000,0000,0000,,na których polegają bezbronni ludzie.
Dialogue: 0,0:03:46.92,0:03:48.27,Default,,0000,0000,0000,,Jak widzicie,
Dialogue: 0,0:03:48.27,0:03:49.68,Default,,0000,0000,0000,,wyspa Mauritius,
Dialogue: 0,0:03:49.68,0:03:51.76,Default,,0000,0000,0000,,gdzie mieszkam i pracuję,
Dialogue: 0,0:03:51.76,0:03:54.47,Default,,0000,0000,0000,,należy do jednego z tych obszarów,
Dialogue: 0,0:03:54.47,0:03:56.68,Default,,0000,0000,0000,,a ja badam wyjątkowe rośliny wyspy
Dialogue: 0,0:03:56.68,0:04:00.34,Default,,0000,0000,0000,,pod kątem ich przydatności w medycynie.
Dialogue: 0,0:04:00.34,0:04:01.68,Default,,0000,0000,0000,,Wróćmy do pierwszej rośliny,
Dialogue: 0,0:04:01.68,0:04:03.52,Default,,0000,0000,0000,,jaką wam pokazałam,
Dialogue: 0,0:04:03.52,0:04:06.55,Default,,0000,0000,0000,,z liśćmi o różnych kształtach
Dialogue: 0,0:04:06.55,0:04:09.40,Default,,0000,0000,0000,,i rozmiarach, Terminalia bentzoe,
Dialogue: 0,0:04:09.40,0:04:11.07,Default,,0000,0000,0000,,podgatunek bentzoe.
Dialogue: 0,0:04:11.07,0:04:13.66,Default,,0000,0000,0000,,Można go znaleźć tylko na Mauritiusie.
Dialogue: 0,0:04:13.66,0:04:15.11,Default,,0000,0000,0000,,Rdzenni mieszkańcy
Dialogue: 0,0:04:15.11,0:04:17.34,Default,,0000,0000,0000,,używają wywarów z liści
Dialogue: 0,0:04:17.34,0:04:19.87,Default,,0000,0000,0000,,przeciwko chorobom zakaźnym.
Dialogue: 0,0:04:19.87,0:04:22.32,Default,,0000,0000,0000,,Nasza praca polega
Dialogue: 0,0:04:22.32,0:04:25.73,Default,,0000,0000,0000,,na naukowym potwierdzaniu\Nich tradycyjnych informacji.
Dialogue: 0,0:04:25.73,0:04:27.80,Default,,0000,0000,0000,,Wykazaliśmy,
Dialogue: 0,0:04:27.80,0:04:32.13,Default,,0000,0000,0000,,że ekstrakt z liści silnie działa
Dialogue: 0,0:04:32.13,0:04:34.35,Default,,0000,0000,0000,,przeciwko szerokiemu spektrum bakterii,
Dialogue: 0,0:04:34.35,0:04:37.43,Default,,0000,0000,0000,,które są ludzkimi patogenami.
Dialogue: 0,0:04:37.43,0:04:39.87,Default,,0000,0000,0000,,Czy ta roślina może stanowić odpowiedź
Dialogue: 0,0:04:39.87,0:04:42.49,Default,,0000,0000,0000,,na antybiotykooporność?
Dialogue: 0,0:04:42.49,0:04:44.84,Default,,0000,0000,0000,,Antybiotykooporność stanowi
Dialogue: 0,0:04:44.84,0:04:47.56,Default,,0000,0000,0000,,wielki, globalny problem.
Dialogue: 0,0:04:47.56,0:04:50.36,Default,,0000,0000,0000,,Jedno wiemy na pewno:
Dialogue: 0,0:04:50.36,0:04:52.97,Default,,0000,0000,0000,,nie możemy dać zginąć tej roślinie.
Dialogue: 0,0:04:52.97,0:04:55.62,Default,,0000,0000,0000,,Jednak w twardej rzeczywistości
Dialogue: 0,0:04:55.62,0:04:57.60,Default,,0000,0000,0000,,ta roślina
Dialogue: 0,0:04:57.60,0:04:59.47,Default,,0000,0000,0000,,jest uważana za bezbronną
Dialogue: 0,0:04:59.47,0:05:01.63,Default,,0000,0000,0000,,w swoim naturalnym środowisku.
Dialogue: 0,0:05:01.63,0:05:03.78,Default,,0000,0000,0000,,Przypomina mi to kolejny przykład.
Dialogue: 0,0:05:03.78,0:05:07.57,Default,,0000,0000,0000,,Ten krzew jest znany\Njako baume de l'ile plate,
Dialogue: 0,0:05:07.57,0:05:09.29,Default,,0000,0000,0000,,w dialekcie miejscowym.
Dialogue: 0,0:05:09.29,0:05:11.94,Default,,0000,0000,0000,,Nazwa botaniczna to Psiadia arguta.
Dialogue: 0,0:05:11.94,0:05:13.84,Default,,0000,0000,0000,,To rzadka roślina,
Dialogue: 0,0:05:13.84,0:05:16.18,Default,,0000,0000,0000,,endemit występujący na Mauritiusie.
Dialogue: 0,0:05:16.18,0:05:17.77,Default,,0000,0000,0000,,Kiedyś rosła na kontynencie,
Dialogue: 0,0:05:17.77,0:05:20.21,Default,,0000,0000,0000,,jednak wskutek naporu urbanizacji
Dialogue: 0,0:05:20.21,0:05:22.49,Default,,0000,0000,0000,,została z niego wyparta.
Dialogue: 0,0:05:22.49,0:05:24.19,Default,,0000,0000,0000,,Udało nam się ją uchronić
Dialogue: 0,0:05:24.19,0:05:25.67,Default,,0000,0000,0000,,od wyginięcia
Dialogue: 0,0:05:25.67,0:05:27.74,Default,,0000,0000,0000,,poprzez rozmnażanie in vitro roślin,
Dialogue: 0,0:05:27.74,0:05:29.58,Default,,0000,0000,0000,,które obecnie rosną dziko.
Dialogue: 0,0:05:29.58,0:05:31.78,Default,,0000,0000,0000,,Muszę wspomnieć,
Dialogue: 0,0:05:31.78,0:05:34.66,Default,,0000,0000,0000,,że nie wszystkie rośliny
Dialogue: 0,0:05:34.66,0:05:37.57,Default,,0000,0000,0000,,można hodować in vitro.
Dialogue: 0,0:05:37.57,0:05:41.40,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie są szczęśliwi w strefie komfortu,
Dialogue: 0,0:05:41.40,0:05:43.63,Default,,0000,0000,0000,,rośliny również potrzebują
Dialogue: 0,0:05:43.63,0:05:46.37,Default,,0000,0000,0000,,odpowiedniego ekosystemu,
Dialogue: 0,0:05:46.37,0:05:48.20,Default,,0000,0000,0000,,zaś endemity
Dialogue: 0,0:05:48.20,0:05:51.52,Default,,0000,0000,0000,,nie reagują na ostre zmiany ekosystemu,
Dialogue: 0,0:05:51.52,0:05:53.78,Default,,0000,0000,0000,,ale wielkim wyzwaniem
Dialogue: 0,0:05:53.78,0:05:54.87,Default,,0000,0000,0000,,są dla nich
Dialogue: 0,0:05:54.87,0:05:56.91,Default,,0000,0000,0000,,chociażby zmiany klimatu.
Dialogue: 0,0:05:56.91,0:05:59.44,Default,,0000,0000,0000,,Tubylcy używają ich liści
Dialogue: 0,0:05:59.44,0:06:01.19,Default,,0000,0000,0000,,w tradycyjnej medycynie
Dialogue: 0,0:06:01.19,0:06:03.87,Default,,0000,0000,0000,,przy problemach z układem oddechowym.
Dialogue: 0,0:06:03.87,0:06:05.96,Default,,0000,0000,0000,,Nasze wstępne badania laboratoryjne
Dialogue: 0,0:06:05.96,0:06:07.69,Default,,0000,0000,0000,,na ekstrakcie z liści wykazały,
Dialogue: 0,0:06:07.69,0:06:11.82,Default,,0000,0000,0000,,że zawierają one składniki,
Dialogue: 0,0:06:11.82,0:06:14.92,Default,,0000,0000,0000,,które pod względem struktury chemicznej
Dialogue: 0,0:06:14.92,0:06:18.06,Default,,0000,0000,0000,,przypominają leki na astmę
Dialogue: 0,0:06:18.06,0:06:20.78,Default,,0000,0000,0000,,sprzedawane w aptekach.
Dialogue: 0,0:06:20.78,0:06:22.69,Default,,0000,0000,0000,,Kto wie,
Dialogue: 0,0:06:22.69,0:06:24.77,Default,,0000,0000,0000,,jakie korzyści dla ludzi przyniesie
Dialogue: 0,0:06:24.77,0:06:30.19,Default,,0000,0000,0000,,ta roślina, gdy ujawni\Nwszystkie swoje sekrety.
Dialogue: 0,0:06:30.19,0:06:32.68,Default,,0000,0000,0000,,Pochodzę z rozwijającego się świata,
Dialogue: 0,0:06:32.68,0:06:35.48,Default,,0000,0000,0000,,w którym od zawsze zmagamy się
Dialogue: 0,0:06:35.48,0:06:37.88,Default,,0000,0000,0000,,z problemem eksplozji zaludnienia.
Dialogue: 0,0:06:37.88,0:06:40.69,Default,,0000,0000,0000,,Afryka to młodniejący kontynent,
Dialogue: 0,0:06:40.69,0:06:44.40,Default,,0000,0000,0000,,a gdy mówi się o eksplozji populacji,
Dialogue: 0,0:06:44.40,0:06:46.90,Default,,0000,0000,0000,,nieodłącznie związane jest to
Dialogue: 0,0:06:46.90,0:06:49.58,Default,,0000,0000,0000,,z problemem niedoboru żywności.
Dialogue: 0,0:06:49.58,0:06:51.90,Default,,0000,0000,0000,,Ta roślina, baobab,
Dialogue: 0,0:06:51.90,0:06:53.42,Default,,0000,0000,0000,,może być częścią rozwiązania.
Dialogue: 0,0:06:53.42,0:06:56.57,Default,,0000,0000,0000,,To rzadko używana,\Nzapomniana roślina pastewna.
Dialogue: 0,0:06:56.57,0:06:59.06,Default,,0000,0000,0000,,Stanowi krajobraz zachodniej Afryki,
Dialogue: 0,0:06:59.06,0:07:01.60,Default,,0000,0000,0000,,gdzie jest znana jako drzewo życia.
Dialogue: 0,0:07:01.60,0:07:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Powiem wam później,
Dialogue: 0,0:07:04.10,0:07:07.21,Default,,0000,0000,0000,,dlaczego Afrykanie\Nuważają ją za drzewo życia.
Dialogue: 0,0:07:07.21,0:07:09.13,Default,,0000,0000,0000,,Co interesujące, istnieje wiele legend
Dialogue: 0,0:07:09.13,0:07:11.24,Default,,0000,0000,0000,,powiązanych z tą rośliną.
Dialogue: 0,0:07:11.24,0:07:13.01,Default,,0000,0000,0000,,Z powodu jej rozmiarów
Dialogue: 0,0:07:13.01,0:07:15.91,Default,,0000,0000,0000,,miała górować nad mniejszymi roślinami,
Dialogue: 0,0:07:15.91,0:07:17.87,Default,,0000,0000,0000,,więc Bóg, zgniewany jej arogancją,
Dialogue: 0,0:07:17.87,0:07:20.66,Default,,0000,0000,0000,,wykorzenił ją i posadził do góry nogami,
Dialogue: 0,0:07:20.66,0:07:23.18,Default,,0000,0000,0000,,stąd jej kształt.
Dialogue: 0,0:07:23.18,0:07:25.69,Default,,0000,0000,0000,,Gdy spojrzycie na to drzewo
Dialogue: 0,0:07:25.69,0:07:27.85,Default,,0000,0000,0000,,w kontekście afrykańskim,
Dialogue: 0,0:07:27.85,0:07:31.52,Default,,0000,0000,0000,,w Zachodniej Afryce\Nznane jest jako drzewo rozmów,
Dialogue: 0,0:07:31.52,0:07:34.59,Default,,0000,0000,0000,,gdyż pełni ważne funkcje społeczne.
Dialogue: 0,0:07:34.59,0:07:36.81,Default,,0000,0000,0000,,Gdy w społeczeństwie jest problem,
Dialogue: 0,0:07:36.81,0:07:38.54,Default,,0000,0000,0000,,spotkanie pod drzewem rozmów
Dialogue: 0,0:07:38.54,0:07:40.25,Default,,0000,0000,0000,,z wodzami plemienia
Dialogue: 0,0:07:40.25,0:07:42.68,Default,,0000,0000,0000,,oznacza próbę znalezienia rozwiązania
Dialogue: 0,0:07:42.68,0:07:44.13,Default,,0000,0000,0000,,danego problemu,
Dialogue: 0,0:07:44.13,0:07:47.07,Default,,0000,0000,0000,,jak również wzmaga wiarę i szacunek
Dialogue: 0,0:07:47.07,0:07:49.59,Default,,0000,0000,0000,,wśród członków społeczności.
Dialogue: 0,0:07:49.59,0:07:51.99,Default,,0000,0000,0000,,Z naukowego punktu widzenia
Dialogue: 0,0:07:51.99,0:07:54.68,Default,,0000,0000,0000,,na świecie jest osiem gatunków baobabów.
Dialogue: 0,0:07:54.68,0:07:56.66,Default,,0000,0000,0000,,Jeden jest z Afryki,
Dialogue: 0,0:07:56.66,0:07:58.33,Default,,0000,0000,0000,,jeden z Australii,
Dialogue: 0,0:07:58.33,0:08:01.08,Default,,0000,0000,0000,,zaś sześć z nich to endemity
Dialogue: 0,0:08:01.08,0:08:02.73,Default,,0000,0000,0000,,rosnące na Madagaskarze.
Dialogue: 0,0:08:02.73,0:08:04.36,Default,,0000,0000,0000,,Ten, który wam pokazałam,
Dialogue: 0,0:08:04.36,0:08:05.95,Default,,0000,0000,0000,,jest z Afryki.
Dialogue: 0,0:08:05.95,0:08:07.87,Default,,0000,0000,0000,,Adansonia digitata.
Dialogue: 0,0:08:07.87,0:08:09.82,Default,,0000,0000,0000,,Ten piękny, biały kwiat
Dialogue: 0,0:08:09.82,0:08:12.31,Default,,0000,0000,0000,,otwiera się w nocy,\Njest zapylany przez nietoperze
Dialogue: 0,0:08:12.31,0:08:14.91,Default,,0000,0000,0000,,i daje początek owocowi,
Dialogue: 0,0:08:14.91,0:08:16.46,Default,,0000,0000,0000,,który jest osobliwie zwany
Dialogue: 0,0:08:16.46,0:08:18.20,Default,,0000,0000,0000,,małpim chlebem.
Dialogue: 0,0:08:18.20,0:08:19.69,Default,,0000,0000,0000,,Małpy to niegłupie zwierzęta.
Dialogue: 0,0:08:19.69,0:08:21.43,Default,,0000,0000,0000,,Wiedzą, co jest dla nich dobre.
Dialogue: 0,0:08:21.43,0:08:24.23,Default,,0000,0000,0000,,Gdy otworzycie owoc baobabu,
Dialogue: 0,0:08:24.23,0:08:26.82,Default,,0000,0000,0000,,zobaczycie białą, mączną papkę,
Dialogue: 0,0:08:26.82,0:08:28.92,Default,,0000,0000,0000,,która jest bogata w składniki odżywcze
Dialogue: 0,0:08:28.92,0:08:31.29,Default,,0000,0000,0000,,i zawiera więcej białka
Dialogue: 0,0:08:31.29,0:08:35.41,Default,,0000,0000,0000,,niż ludzkie mleko.
Dialogue: 0,0:08:35.41,0:08:37.20,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze słyszeliście:
Dialogue: 0,0:08:37.20,0:08:40.60,Default,,0000,0000,0000,,więcej białka niż ludzkie mleko.
Dialogue: 0,0:08:40.60,0:08:42.50,Default,,0000,0000,0000,,To jeden z powodów, dla których
Dialogue: 0,0:08:42.50,0:08:44.32,Default,,0000,0000,0000,,światowe koncerny żywieniowe
Dialogue: 0,0:08:44.32,0:08:46.70,Default,,0000,0000,0000,,badają ten owoc, by stworzyć
Dialogue: 0,0:08:46.70,0:08:49.29,Default,,0000,0000,0000,,coś znanego jako wzbogacona żywność.
Dialogue: 0,0:08:49.29,0:08:53.17,Default,,0000,0000,0000,,Nasiona dają bardzo stabilny olej,
Dialogue: 0,0:08:53.17,0:08:56.24,Default,,0000,0000,0000,,pożądany przez przemysł kosmetyczny
Dialogue: 0,0:08:56.24,0:08:59.50,Default,,0000,0000,0000,,do produkcji chociażby balsamów.
Dialogue: 0,0:08:59.50,0:09:01.13,Default,,0000,0000,0000,,Z kolei pień
Dialogue: 0,0:09:01.13,0:09:04.43,Default,,0000,0000,0000,,oczywiście zawiera wodę,
Dialogue: 0,0:09:04.43,0:09:06.98,Default,,0000,0000,0000,,z której często korzysta\Nspragniony wędrowiec.
Dialogue: 0,0:09:06.98,0:09:09.21,Default,,0000,0000,0000,,Liście są używane w tradycyjnej medycynie
Dialogue: 0,0:09:09.21,0:09:11.17,Default,,0000,0000,0000,,przeciwko chorobom zakaźnym.
Dialogue: 0,0:09:11.17,0:09:13.74,Default,,0000,0000,0000,,Teraz rozumiecie, dlaczego Afrykanie
Dialogue: 0,0:09:13.74,0:09:15.54,Default,,0000,0000,0000,,uważają je za drzewo życia.
Dialogue: 0,0:09:15.54,0:09:17.21,Default,,0000,0000,0000,,To pełna roślina,
Dialogue: 0,0:09:17.21,0:09:19.75,Default,,0000,0000,0000,,zaś wielkość tych drzew
Dialogue: 0,0:09:19.75,0:09:21.85,Default,,0000,0000,0000,,skrywa potężny potencjał,
Dialogue: 0,0:09:21.85,0:09:25.30,Default,,0000,0000,0000,,nie tylko dla farmacji,\Nżywienia i kosmetyków.
Dialogue: 0,0:09:25.30,0:09:27.30,Default,,0000,0000,0000,,To, co wam pokazałam,
Dialogue: 0,0:09:27.30,0:09:29.53,Default,,0000,0000,0000,,to tylko jeden gatunek z Afryki.
Dialogue: 0,0:09:29.53,0:09:31.42,Default,,0000,0000,0000,,Adansonia digitata.
Dialogue: 0,0:09:31.42,0:09:34.08,Default,,0000,0000,0000,,Mamy sześć gatunków na Madagaskarze,
Dialogue: 0,0:09:34.08,0:09:37.56,Default,,0000,0000,0000,,a nie znamy potencjału tej rośliny.
Dialogue: 0,0:09:37.56,0:09:39.05,Default,,0000,0000,0000,,Jednak wiemy,
Dialogue: 0,0:09:39.05,0:09:42.59,Default,,0000,0000,0000,,że florze grozi wyginięcie.
Dialogue: 0,0:09:42.59,0:09:45.80,Default,,0000,0000,0000,,Pozwólcie, że przedstawię wam
Dialogue: 0,0:09:45.80,0:09:48.30,Default,,0000,0000,0000,,innego ulubieńca z Afryki,
Dialogue: 0,0:09:48.30,0:09:50.13,Default,,0000,0000,0000,,czyli zmartwychwstanki.
Dialogue: 0,0:09:50.13,0:09:51.48,Default,,0000,0000,0000,,To dowód na to,
Dialogue: 0,0:09:51.48,0:09:53.40,Default,,0000,0000,0000,,że nawet Jezus ma konkurencję.
Dialogue: 0,0:09:53.40,0:09:54.100,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:09:54.100,0:09:57.99,Default,,0000,0000,0000,,Ta roślina rozwinęła
Dialogue: 0,0:09:57.99,0:10:00.97,Default,,0000,0000,0000,,niezwykłą tolerancję na suszę,
Dialogue: 0,0:10:00.97,0:10:03.07,Default,,0000,0000,0000,,dzięki czemu może przetrwać
Dialogue: 0,0:10:03.07,0:10:07.31,Default,,0000,0000,0000,,wysuszenie rzędu 98% w ciągu całego roku
Dialogue: 0,0:10:07.31,0:10:09.42,Default,,0000,0000,0000,,bez uszkodzeń,
Dialogue: 0,0:10:09.42,0:10:13.57,Default,,0000,0000,0000,,po czym może całkowicie się zregenerować
Dialogue: 0,0:10:13.57,0:10:17.65,Default,,0000,0000,0000,,z dnia na dzień i zakwitnąć.
Dialogue: 0,0:10:17.65,0:10:19.88,Default,,0000,0000,0000,,My, ludzie,
Dialogue: 0,0:10:19.88,0:10:23.11,Default,,0000,0000,0000,,od zawsze szukaliśmy eliksiru młodości.
Dialogue: 0,0:10:23.11,0:10:24.94,Default,,0000,0000,0000,,Nie chcemy się starzeć.
Dialogue: 0,0:10:24.94,0:10:28.18,Default,,0000,0000,0000,,Czy musimy, skoro jest wyjście?
Dialogue: 0,0:10:28.18,0:10:30.36,Default,,0000,0000,0000,,To da wam pogląd,
Dialogue: 0,0:10:30.36,0:10:33.16,Default,,0000,0000,0000,,jak roślina wyglądała wcześniej.
Dialogue: 0,0:10:33.16,0:10:36.02,Default,,0000,0000,0000,,Niedoświadczony ogrodnik
Dialogue: 0,0:10:36.02,0:10:38.05,Default,,0000,0000,0000,,podczas pierwszej wizyty w ogrodzie
Dialogue: 0,0:10:38.05,0:10:40.78,Default,,0000,0000,0000,,wyrwałby ją, bo uschła.
Dialogue: 0,0:10:40.78,0:10:45.58,Default,,0000,0000,0000,,Jednak po podlaniu dzieje się to.
Dialogue: 0,0:10:45.58,0:10:47.75,Default,,0000,0000,0000,,Całkowicie zdumiewające.
Dialogue: 0,0:10:47.75,0:10:50.25,Default,,0000,0000,0000,,Główną przyczyną procesów starzenia
Dialogue: 0,0:10:50.25,0:10:52.70,Default,,0000,0000,0000,,jest utrata wody
Dialogue: 0,0:10:52.70,0:10:55.87,Default,,0000,0000,0000,,z górnych warstw naskórka,\Nco powoduje zmarszczki,
Dialogue: 0,0:10:55.87,0:10:57.44,Default,,0000,0000,0000,,o czym wiedzą
Dialogue: 0,0:10:57.44,0:10:59.28,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza kobiety.
Dialogue: 0,0:10:59.28,0:11:03.96,Default,,0000,0000,0000,,Ta roślina daje kosmetologom
Dialogue: 0,0:11:03.96,0:11:05.95,Default,,0000,0000,0000,,bardzo ważne składniki,
Dialogue: 0,0:11:05.95,0:11:08.72,Default,,0000,0000,0000,,dzięki którym można znaleźć
Dialogue: 0,0:11:08.72,0:11:11.11,Default,,0000,0000,0000,,sposób na spowolnienie starzenia
Dialogue: 0,0:11:11.11,0:11:13.49,Default,,0000,0000,0000,,i jednoczesne wzmocnienie komórek
Dialogue: 0,0:11:13.49,0:11:17.78,Default,,0000,0000,0000,,przed wpływem toksyn środowiskowych.
Dialogue: 0,0:11:17.78,0:11:20.41,Default,,0000,0000,0000,,Te cztery przykłady,
Dialogue: 0,0:11:20.41,0:11:23.32,Default,,0000,0000,0000,,które wam podałam,
Dialogue: 0,0:11:23.32,0:11:26.76,Default,,0000,0000,0000,,to tylko drobne przypomnienie tego,
Dialogue: 0,0:11:26.76,0:11:30.49,Default,,0000,0000,0000,,w jaki sposób nasze zdrowie
Dialogue: 0,0:11:30.49,0:11:33.100,Default,,0000,0000,0000,,i przetrwanie są powiązane
Dialogue: 0,0:11:33.100,0:11:36.81,Default,,0000,0000,0000,,ze zdrowiem i prężnością
Dialogue: 0,0:11:36.81,0:11:38.65,Default,,0000,0000,0000,,naszego ekosystemu,
Dialogue: 0,0:11:38.65,0:11:40.59,Default,,0000,0000,0000,,a także dlaczego trzeba uważać
Dialogue: 0,0:11:40.59,0:11:43.29,Default,,0000,0000,0000,,w zachowywaniu bioróżnorodności.
Dialogue: 0,0:11:43.29,0:11:46.49,Default,,0000,0000,0000,,Z każdym ściętym lasem
Dialogue: 0,0:11:46.49,0:11:50.11,Default,,0000,0000,0000,,i zlikwidowanymi moczarami
Dialogue: 0,0:11:50.11,0:11:53.86,Default,,0000,0000,0000,,potencjalne laboratorium znika
Dialogue: 0,0:11:53.86,0:11:56.17,Default,,0000,0000,0000,,i być może nigdy go nie odzyskamy.
Dialogue: 0,0:11:56.17,0:11:57.74,Default,,0000,0000,0000,,Wiem, o czym mówię,
Dialogue: 0,0:11:57.74,0:12:01.07,Default,,0000,0000,0000,,pochodząc z Mauritiusa i tęskniąc za dodo.
Dialogue: 0,0:12:01.07,0:12:05.42,Default,,0000,0000,0000,,Pozwólcie zakończyć przykładem.
Dialogue: 0,0:12:05.42,0:12:09.24,Default,,0000,0000,0000,,Kwestie ochrony przyrody zwykle obejmują
Dialogue: 0,0:12:09.24,0:12:12.21,Default,,0000,0000,0000,,rzadkie rośliny endemiczne,
Dialogue: 0,0:12:12.21,0:12:14.75,Default,,0000,0000,0000,,ale rośliny zwane egzotycznymi,
Dialogue: 0,0:12:14.75,0:12:18.23,Default,,0000,0000,0000,,rosnące w wielu miejscach na świecie,
Dialogue: 0,0:12:18.23,0:12:20.63,Default,,0000,0000,0000,,też trzeba brać pod uwagę.
Dialogue: 0,0:12:20.63,0:12:21.92,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego?
Dialogue: 0,0:12:21.92,0:12:25.53,Default,,0000,0000,0000,,Bo środowisko odgrywa bardzo ważną rolę
Dialogue: 0,0:12:25.53,0:12:28.19,Default,,0000,0000,0000,,w modyfikowaniu cech roślin.
Dialogue: 0,0:12:28.19,0:12:30.82,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzmy na tę roślinę,
Dialogue: 0,0:12:30.82,0:12:33.30,Default,,0000,0000,0000,,Centella asiatica. To chwast.
Dialogue: 0,0:12:33.30,0:12:35.45,Default,,0000,0000,0000,,Nazywamy go chwastem.
Dialogue: 0,0:12:35.45,0:12:38.32,Default,,0000,0000,0000,,Centella asiatica rośnie na całym świecie
Dialogue: 0,0:12:38.32,0:12:41.11,Default,,0000,0000,0000,,w wielu regionach Afryki i Azji.
Dialogue: 0,0:12:41.11,0:12:43.12,Default,,0000,0000,0000,,Ta roślina była kluczowa
Dialogue: 0,0:12:43.12,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,w zwalczeniu okropnej choroby, trądu,
Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:50.34,Default,,0000,0000,0000,,na Madagaskarze w latach 40.
Dialogue: 0,0:12:50.34,0:12:53.87,Default,,0000,0000,0000,,Centella rośnie na całym świecie,
Dialogue: 0,0:12:53.87,0:12:57.16,Default,,0000,0000,0000,,ale najlepszej jakości jest ta
Dialogue: 0,0:12:57.16,0:12:59.50,Default,,0000,0000,0000,,pochodząca z Madagaskaru,
Dialogue: 0,0:12:59.50,0:13:03.69,Default,,0000,0000,0000,,gdyż zawiera trzy ważne składniki
Dialogue: 0,0:13:03.69,0:13:05.91,Default,,0000,0000,0000,,poszukiwane przez farmaceutów
Dialogue: 0,0:13:05.91,0:13:08.55,Default,,0000,0000,0000,,i kosmetologów.
Dialogue: 0,0:13:08.55,0:13:10.80,Default,,0000,0000,0000,,Firmy kosmetyczne już ich używają
Dialogue: 0,0:13:10.80,0:13:13.88,Default,,0000,0000,0000,,do tworzenia kremów regenerujących.
Dialogue: 0,0:13:13.88,0:13:16.67,Default,,0000,0000,0000,,Stare przysłowie mówi:
Dialogue: 0,0:13:16.67,0:13:20.21,Default,,0000,0000,0000,,na każdą chorobę znaną ludzkości
Dialogue: 0,0:13:20.21,0:13:22.39,Default,,0000,0000,0000,,istnieje roślina będąca lekarstwem.
Dialogue: 0,0:13:22.39,0:13:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Możecie nie wierzyć starym przesądom.
Dialogue: 0,0:13:24.62,0:13:26.50,Default,,0000,0000,0000,,Możecie myśleć, że są przestarzałe,
Dialogue: 0,0:13:26.50,0:13:29.13,Default,,0000,0000,0000,,że nauka i technologia są potężne.
Dialogue: 0,0:13:29.13,0:13:31.17,Default,,0000,0000,0000,,Możecie patrzeć na Centella
Dialogue: 0,0:13:31.17,0:13:34.37,Default,,0000,0000,0000,,jak na bezużyteczny chwast,
Dialogue: 0,0:13:34.37,0:13:37.70,Default,,0000,0000,0000,,za którym nikt nie będzie tęsknił.
Dialogue: 0,0:13:37.70,0:13:39.66,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma czegoś takiego jak zbędny chwast.
Dialogue: 0,0:13:40.34,0:13:43.67,Default,,0000,0000,0000,,Ta roślina jest żywym\Nlaboratorium biologicznym,
Dialogue: 0,0:13:44.20,0:13:46.19,Default,,0000,0000,0000,,może mieć odpowiedzi
Dialogue: 0,0:13:46.19,0:13:47.79,Default,,0000,0000,0000,,na wiele pytań.
Dialogue: 0,0:13:48.92,0:13:50.47,Default,,0000,0000,0000,,Ale musimy jej zapewnić
Dialogue: 0,0:13:50.47,0:13:52.23,Default,,0000,0000,0000,,możliwości do życia.
Dialogue: 0,0:13:52.59,0:13:53.68,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję.
Dialogue: 0,0:13:53.86,0:13:55.13,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)