0:00:01.066,0:00:06.174
25 yıl önce, CERN'deki bilimadamları[br]World Wide Web'i yarattı.

0:00:06.174,0:00:10.083
O zamandan beri, İnternet,[br]iletişim biçimimizi,

0:00:10.083,0:00:13.545
iş yapma biçimimizi hatta [br]yaşam biçimimizi değiştirdi.

0:00:13.545,0:00:15.717
Pek çok açıdan,

0:00:15.717,0:00:20.542
Google, Facebook, Twitter ve [br]pek çoklarına yaşam verdi.

0:00:20.542,0:00:23.146
Bu da hayatlarımızı değiştirdi.

0:00:23.146,0:00:27.433
Bu bize pek çok fayda sağladı, birbirine[br]daha çok bağlanmış bir toplum olmak gibi.

0:00:27.433,0:00:30.234
Fakat bazı olumsuzlukları da var.

0:00:31.134,0:00:33.967
Bugün, ortalama birinin[br]internette

0:00:33.967,0:00:36.080
muazzam ölçüde[br]kişisel bilgisi var.

0:00:36.080,0:00:39.737
Ve Facebook'taki her bir paylaşımımızda,[br]Google'daki her bir aramamızda,

0:00:39.737,0:00:41.939
her e-posta gönderdiğimizde

0:00:41.939,0:00:43.721
bunlara bir yenisini ekliyoruz.

0:00:44.341,0:00:46.343
Şimdi, pek çoğumuz muhtemelen,

0:00:46.343,0:00:49.453
sadece bir e-posta, içinde hiçbir [br]şey yok diye düşünüyor, değil mi?

0:00:49.453,0:00:52.659
Ama bir yıl boyunca yazdığınız

0:00:52.659,0:00:55.561
hatta belki de bir ömürlük e-postaları,

0:00:55.561,0:00:57.907
dikkatle incelerseniz[br]toplamda çok şey anlatır.

0:00:57.907,0:01:01.470
Nerede bulunduğumuzu,[br]kiminle görüştüğümüzü

0:01:01.470,0:01:04.709
hatta pek çok açıdan, [br]ne düşündüğümüzü anlatır.

0:01:04.709,0:01:09.086
Daha korkutucu tarafı ise verilerinizin[br]artık sonsuza kadar kalacak olması.

0:01:09.086,0:01:12.093
Yani verileriniz sizle ya da sizsiz [br]yaşayacak.

0:01:12.093,0:01:15.622
Verilerimiz üzerindeki[br]kontrolümüzün çoğunu kaybettik,

0:01:15.622,0:01:17.944
aynı zamanda, özel yaşamımızı da.

0:01:17.944,0:01:21.474
Bu yıl, internet 25 yaşına girdiğinde,

0:01:21.474,0:01:23.772
kaybetiğimiz şeyleri düşünmemiz

0:01:23.772,0:01:26.304
ve etkilerini anlamamız çok önemli.

0:01:26.304,0:01:28.006
Gerçekten düşünelim.

0:01:28.006,0:01:29.796
Özel yaşamımızı kaybettik. Evet.

0:01:29.796,0:01:33.125
Ama asıl kaybettiğimiz [br]gizlilik fikrinin ta kendisi.

0:01:33.995,0:01:35.749
Burada olanlarımız çoğu muhtemelen,

0:01:35.749,0:01:39.763
internetten evvel hayat nasıldı hatırlar.

0:01:39.763,0:01:42.305
Ama bugün, çok küçük yaşlarından itibaren,

0:01:42.305,0:01:45.725
her şeyi internetten paylaşarak[br]yetişmiş yeni bir nesil var.

0:01:45.725,0:01:50.204
Bu nesil, verilerin özel olduğu [br]zamanı hatırlamayacak.

0:01:50.204,0:01:53.592
Biz bu yolda ilerlerken,[br]bundan 20 yıl sonra,

0:01:53.592,0:01:56.688
"özel yaşam" kelimesi[br]bize ifade ettiğinden

0:01:56.688,0:01:58.973
tamamen farklı bir anlama sahip olacak.

0:01:58.973,0:02:01.413
Onun için durup, bu konuda yapabileceğimiz

0:02:01.413,0:02:04.220
bir şey var mı, düşünelim.

0:02:04.220,0:02:06.705
Ben olduğuna inanıyorum.

0:02:06.705,0:02:10.266
Dünyada, bugün en geniş kullanıma [br]sahip iletişim şekli olan,

0:02:10.266,0:02:12.533
e-posta’ya bir bakalım.

0:02:12.533,0:02:16.294
E-posta’nın keşfinden evvel [br]çoğunlukla mektupla iletişim kuruyorduk.

0:02:16.294,0:02:18.616
Süreç oldukça basitti.

0:02:18.616,0:02:21.728
Önce, mesajınızı bir kağıda[br]yazarak başlardınız.

0:02:21.728,0:02:24.132
Sonra bir zarfa koyar,

0:02:24.132,0:02:26.387
sonrasında üzerine de adresi yazar,

0:02:26.387,0:02:28.345
pulu yapıştırır ve gönderirdiniz.

0:02:28.345,0:02:29.825
Bugün, maalesef,

0:02:29.825,0:02:32.642
e-posta gönderirken[br]aslında mektup göndermiyoruz.

0:02:32.642,0:02:35.417
Pek çok anlamda gönderdiğimiz şey [br]aslında posta kartı.

0:02:35.417,0:02:39.064
Posta kartı çünkü bilgisayarınızdan çıkıp

0:02:39.064,0:02:42.699
alıcıya ulaşana kadar, tıpkı[br]posta kartı gibi,

0:02:42.699,0:02:45.319
herkes içeriğini görebiliyor.

0:02:45.319,0:02:48.778
Bunun çözümü bir süredir biliniyor

0:02:48.778,0:02:50.621
ve konuyla ilgili pek çok girişim var.

0:02:50.621,0:02:53.770
En temel çözüm şifreleme kullanmak.

0:02:53.770,0:02:55.697
Fikir gayet basit.

0:02:55.697,0:02:57.466
Önce, bilgisayarının ve[br]

0:02:57.466,0:03:00.074
e-posta sunucusunun arasındaki [br]bağlantıyı şifrele.

0:03:00.074,0:03:03.700
Sonra sunucudaki veriyi şifrele.

0:03:03.700,0:03:05.646
Ama burada bir sorun var.

0:03:05.646,0:03:08.595
E-posta sunucuları şifreleme [br]anahtarlarını da tutuyor.

0:03:08.595,0:03:12.980
Yani, hemen yanı başında anahtarı olan [br]büyük bir kilidiniz var.

0:03:12.980,0:03:16.211
Sadece o da değil, herhangi bir devlet[br]hukuki olarak bu anahtarı

0:03:16.211,0:03:18.441
verilerine ulaşmak için isteyebilir

0:03:18.441,0:03:21.064
ve bu senin haberin bile [br]olmadan gerçekleşebilir.

0:03:21.064,0:03:26.337
Bu sorunu çözmek için kullandığımız yöntem[br]aslında nispeten kolay. Prensip olarak:

0:03:26.337,0:03:28.739
Herkese kendi anahtarını verirsin

0:03:28.739,0:03:32.012
ve sonra sunucunun bu anahtara sahip [br]olmadığından emin olursun.

0:03:32.012,0:03:34.148
Mantıklı değil mi?

0:03:34.148,0:03:37.751
O zaman soru şu; neden hala yapılmadı?

0:03:38.261,0:03:40.796
Etraflıca düşünürsek,

0:03:40.796,0:03:43.721
günümüz internet modelinin

0:03:43.721,0:03:45.788
özel yaşam ile uyumlu olmadığını görürüz.

0:03:45.788,0:03:48.574
Internetteki belli başlı büyük isimlere [br]şöyle bir bakın,

0:03:48.574,0:03:51.501
reklamın büyük bir rol [br]oynadığını göreceksiniz.

0:03:51.501,0:03:56.329
Nitekim, sadece bu yıl[br]reklam geliri 137 milyar dolar.

0:03:56.329,0:03:58.500
Ve reklamları optimize etmek için

0:03:58.500,0:04:00.633
şirketler bizimle ilgili her şeyi[br]bilmeli.

0:04:00.633,0:04:02.552
Nerede yaşadığımızı,[br]kaç yaşında olduğumuzu,

0:04:02.552,0:04:06.207
nelerden hoşlandığımızı ve[br]nelerden hoşlanmadığımızı...

0:04:06.207,0:04:08.369
Ve ellerine geçirebildikleri [br]daha ne varsa...

0:04:08.369,0:04:10.098
Düşündüğünüzde, bu bilgileri

0:04:10.098,0:04:14.246
ele geçirmenin en iyi yolu [br]özel yaşamınızı ihlal etmek.

0:04:14.246,0:04:17.437
Yani bu şirketler bize[br]özel yaşamımızı vermeyecekler.

0:04:17.437,0:04:19.252
Eğer internet gizliliği istiyorsak,

0:04:19.252,0:04:22.795
bunun için dışarı çıkıp,[br]kendimiz almak zorundayız.

0:04:22.795,0:04:25.063
Yıllardır, konu e-posta olunca,

0:04:25.063,0:04:27.978
tek çözüm, PGP olarak bilinen sadece

0:04:27.978,0:04:31.192
teknoloji meraklıları tarafından[br]kullanılabilen karmaşık bir sistemdi.

0:04:31.192,0:04:33.610
İşte bu şema,

0:04:33.610,0:04:36.345
mesajların şifreleme ve deşifreleme[br]süreçlerini gösteriyor.

0:04:36.345,0:04:39.231
Hiç kimse bunun herkese uygun[br]bir çözüm olduğunu söyleyemez.

0:04:39.231,0:04:42.363
Bu da aslında, probleminin bir parçası.

0:04:42.363,0:04:44.825
Çünkü iletişimin kelime anlamını [br]düşünün,

0:04:44.825,0:04:49.180
karşımızda iletişim kuracak birinin [br]olması gerekir.

0:04:49.180,0:04:52.394
PGP yapmak için tasarlandığı[br]harika işi yaparken,

0:04:52.394,0:04:55.215
PGP'yi nasıl kullanacağını [br]anlayamayan insanlar için

0:04:55.215,0:04:58.117
gizli olarak iletişim kurmak mümkün değil.

0:04:58.117,0:05:01.125
Yani çözmemiz gereken bir problem var.

0:05:01.125,0:05:03.123
Bu yüzden internette gizlilik istiyorsak,

0:05:03.123,0:05:06.442
bunu başarmanın tek yolu,[br]tüm dünyayı göreve çağırmak.

0:05:06.442,0:05:09.693
Bu ancak yolumuzdaki bariyerleri[br]kaldırarak bu mümkün olur.

0:05:09.693,0:05:13.222
Sanıyorum ki bu teknoloji camiası için[br]önemli bir mücadele.

0:05:13.222,0:05:17.285
Tek yapmamız gereken şey özel yaşamı [br]daha ulaşılır yapmak için çalışmak.

0:05:17.285,0:05:20.281
Geçen yaz, Edward Snowden’ın[br]hikayesini duyduğumuzda,

0:05:20.281,0:05:23.896
ben ve meslektaşlarım bunu gerçekleştirmek[br]için uğraşmaya karar verdik.

0:05:23.896,0:05:28.883
O sırada, Avrupa Nükleer [br]Araştırma Kurumu’ndaydık.

0:05:28.883,0:05:32.614
Protonların çarpıştırıldığı dünyanın [br]en büyük atom çarpıştırıcısında...

0:05:32.614,0:05:36.059
Hepimiz bilim adamıydık, dolayısıyla[br]bilimsel yaratıcılığızı kullanarak,

0:05:36.059,0:05:38.683
projemize çok yaratıcı bir isim bulduk:

0:05:39.293,0:05:41.389
ProtonMail[br](Gülüşmeler)

0:05:41.389,0:05:44.257
Bu günlerde pek çok yeni firma[br]garajlarda ya da

0:05:44.257,0:05:45.941
bodrumlarda başlıyor gerçi

0:05:45.941,0:05:47.438
ama bizimki biraz farklı oldu.

0:05:47.438,0:05:50.081
Biz CERN’in kafeteryasında başladık,

0:05:50.081,0:05:52.537
aslında harika da oldu çünkü

0:05:52.537,0:05:55.010
etrafta istemediğiniz kadar[br]yiyecek ve içecek vardı.

0:05:55.010,0:05:57.490
Ama daha da iyisi,

0:05:57.490,0:06:01.461
her öğlen saat 12 ila 2 arasında [br]her şey bedavaydı ve

0:06:01.461,0:06:05.710
kafeteryaya her şeye cevabı olan

0:06:05.710,0:06:08.496
birkaç bin kadar bilim adamı ve mühendis[br]geliyordu.

0:06:08.496,0:06:11.283
Yani çalışmaya başladığımız [br]ortam böyleydi.

0:06:11.283,0:06:14.394
Yapmak istediğimiz şey [br]e-postalarınızı

0:06:14.394,0:06:17.854
alıp şuna benzer bir şeye çevirmekti.

0:06:17.854,0:06:20.129
Ama daha da önemlisi bunu[br]sizin bile

0:06:20.129,0:06:22.274
fark edemeyeceğiniz [br]bir şekilde yapmaktı.

0:06:22.274,0:06:25.261
Bunu yapmak için de teknoloji [br]birleşimine ve aynı zamanda da

0:06:25.261,0:06:26.848
tasarıma ihtiyaç duyduk.

0:06:26.848,0:06:29.138
Bunu nasıl yaptık?

0:06:30.018,0:06:34.172
Şifre anahtarlarını sunucuya koymamak[br]akıllıca olacaktı.

0:06:34.172,0:06:38.070
Dolayısıyla şifreleme anahtarlarını[br]bilgisayarınızda oluşturduk.

0:06:38.070,0:06:41.858
Tek bir anahtar yerine, bir çift anahtar[br]oluşturduk.

0:06:41.858,0:06:45.563
RSA gizli anahtarı ve RSA açık anahtarı...

0:06:45.563,0:06:48.191
Bu anahtarlar matematiksel olarak bağlı.

0:06:48.191,0:06:50.396
Şimdi insanlar iletişim kurarken

0:06:50.396,0:06:52.787
nasıl çalıştığına bakalım.

0:06:52.787,0:06:57.232
Burada özel olarak iletişim[br]kurmak isteyen Bob ve Alice var.

0:06:57.232,0:07:00.794
O halde asıl zorluk Bob’un mesajını

0:07:00.794,0:07:05.103
sunucunun okuyamayacağı bir şekilde[br]Alice'e ulaştırmak.

0:07:05.103,0:07:07.516
Yani yapmamız gereken mesajı[br]Bob'un bilgisayarından

0:07:07.516,0:07:09.640
çıkmadan şifrelemek.

0:07:09.640,0:07:14.141
Püf nokta şu: Mesajı Alice’in açık şifre-[br]leme anahtarını kullanarak şifreledik.

0:07:14.141,0:07:19.333
Şimdi, bu şifrelenmiş veri,[br]sunucu üzerinden Alice'e gönderiliyor.

0:07:19.333,0:07:23.613
Veri, Alice'in açık şifre anahtarı ile [br]şifrendiği için,

0:07:23.613,0:07:27.901
mesajı deşifre edecek tek anahtar,[br]Alice'e ait özel anahtar.

0:07:27.901,0:07:32.616
Ve bu anahtara gerçekten sahip[br]tek kişi Alice.

0:07:32.616,0:07:35.284
Sunucunun deşifre edemediği mesajı,

0:07:35.284,0:07:37.451
Bob'tan Alice'e ileterek,

0:07:37.451,0:07:40.143
görevimizi başardık.

0:07:40.143,0:07:43.100
Aslında, burada oldukça basite[br]indirgenmiş bir tablo çizdim.

0:07:43.100,0:07:45.105
Gerçek çok daha karmaşık.

0:07:45.105,0:07:48.819
Bir parça şuna benzeyen [br]pek çok yazılım gerektiriyor.

0:07:48.819,0:07:51.259
Tasarım aslında en büyük zorluktu:

0:07:51.259,0:07:54.780
Tüm bu karmaşayı ve yazılımı,

0:07:54.780,0:07:58.898
kullanıcının göremeyeceği şekilde[br]nasıl gerçekleştirecektik?

0:07:58.898,0:08:02.496
Zannediyorum, ProtonMail ile bunu[br]yapmaya çok yaklaştık.

0:08:02.496,0:08:04.958
Hadi, uygulamada nasıl [br]çalıştığına bakalım.

0:08:04.958,0:08:07.975
Yine, Bob ve Alice var.

0:08:07.975,0:08:09.945
Güvenle iletişim[br]kurmak istiyorlar.

0:08:09.945,0:08:12.132
ProtonMail’den basit bir şekilde,

0:08:12.132,0:08:14.542
birkaç dakikalık işlemle[br]e-posta hesabı açıyorlar.

0:08:14.542,0:08:16.964
Tüm anahtarlar şifreleme[br]ve yaratma işlemleri

0:08:16.964,0:08:19.354
Bob hesabını oluştururken, arkaplanda

0:08:19.354,0:08:21.060
otomatik olarak gerçekleşiyor.

0:08:21.060,0:08:23.602
Daha sonra[br]“oluştur” seçeneğine tıklayarak

0:08:23.602,0:08:26.589
her zaman yaptığı gibi e-postasını [br]yazabilir.

0:08:26.589,0:08:28.456
Bilgilerini giriyor ve

0:08:28.456,0:08:31.740
tek yapması gereken[br]“gönder" seçeneğine tıklamak.

0:08:31.740,0:08:35.281
Şifrelemenin yapıldığını anlamadan ve[br]

0:08:35.281,0:08:38.834
bugün yaptığından farklı bir şey yapmadan

0:08:38.834,0:08:41.481
Bob şifrenmiş bir e-posta gönderdi.

0:08:41.481,0:08:45.593
Burada yaptığımız gerçekten daha ilk adım.

0:08:45.593,0:08:47.890
Ama bu gösteriyor ki,[br]teknolojiyi geliştirirsek

0:08:47.890,0:08:52.065
özel yaşam güç olmak durumunda değil,[br]yıkıcı olmasına da gerek yok.

0:08:52.065,0:08:56.512
Reklam gelirini artırmak yerine[br]verilerimizi korumayı amaç edinirsek

0:08:56.512,0:08:59.008
bunu aslında mümkün kılabiliriz.

0:08:59.008,0:09:01.468
Şimdi, herkesin aklında olan [br]soruyu biliyorum.

0:09:01.468,0:09:03.858
Tamam, verileri korumak harika bir amaç.

0:09:03.858,0:09:06.298
Ama reklam piyasası sana

0:09:06.298,0:09:09.090
tonlarca para vermeden[br]bunu gerçekten yapabilecek misin?

0:09:09.090,0:09:11.476
Bence cevap, evet.

0:09:11.476,0:09:13.706
Çünkü bugün, dünyanın her yerinde,

0:09:13.706,0:09:17.652
insanların gerçekten gizliliğin ne kadar[br]mühim olduğunu anladığı bir noktaya geldik

0:09:17.652,0:09:20.625
Bundan sonra her şey mümkün.

0:09:20.625,0:09:21.789
Bu yılın başlarında,

0:09:21.789,0:09:25.454
ProtonMail kullanıcılarının sayısı [br]oldukça arttığında,

0:09:25.454,0:09:28.283
kaynaklarımız tükendi ve kullanıcı camiası[br]bir araya gelerek

0:09:28.283,0:09:30.399
yarım milyon dolar bağışta bulundu.

0:09:30.399,0:09:32.830
Bu, bir toplumu ortak bir amaç[br]etrafında

0:09:32.830,0:09:35.643
bir araya getirdiğinizde[br]olanları gösteren bir örnek.

0:09:35.643,0:09:37.379
Dünyayı da hesaba katabiliriz.

0:09:37.449,0:09:38.597
Şu anda,

0:09:38.597,0:09:42.023
dünyanın her yerinden, ProtonMail'e [br]üye olan çeyrek milyon insan var.

0:09:42.023,0:09:43.832
Ve bu insanlar dünyanın her yerinde.

0:09:43.832,0:09:45.464
Bu gösteriyor ki özel yaşam

0:09:45.464,0:09:47.716
sadece Amerika ve [br]Avrupa'nın meselesi değil,

0:09:47.716,0:09:50.061
bu hepimizi etkileyen küresel bir mesele.

0:09:50.061,0:09:53.521
İlerletmek için gerçekten çaba[br]göstermemiz gereken bir konu.

0:09:53.521,0:09:56.517
Peki bu problemi çözmek için ne[br]yapmamız gerekiyor ?

0:09:56.517,0:09:58.514
Öncelikle,

0:09:58.514,0:10:01.508
internet için farklı bir[br]iş modelini desteklememiz gerekiyor.

0:10:01.508,0:10:03.841
Hasılat ve büyüme için tamamen

0:10:03.841,0:10:06.175
reklama bağlı olmayan bir model.

0:10:06.175,0:10:08.684
Aslında gizliliğin ve verilerimizi [br]kontrol edebilmenin

0:10:08.684,0:10:14.377
öncelikli olduğu yeni bir internet [br]yapılandırmalıyız.

0:10:14.377,0:10:16.122
Ama daha da önemlisi,

0:10:16.122,0:10:20.990
özel yaşamın bir seçenek değil,[br]standart olduğu

0:10:20.990,0:10:22.893
bir internet yapılandırmalıyız.

0:10:23.923,0:10:26.493
Biz ilk adımımızı[br]ProtonMail ile attık;

0:10:26.493,0:10:30.074
ama bu gerçekten çok çok uzun bir [br]yolculukta sadece ilk adım.

0:10:30.074,0:10:32.997
Bugün sizlerle paylaşabileceğim iyi,[br]ve heyecanlı haber şu,

0:10:32.997,0:10:35.525
yalnız değiliz.

0:10:35.525,0:10:38.375
İnsanların özel yaşamlarını ve[br]özgürlüklerini koruma

0:10:38.375,0:10:39.861
hareketi ciddi bir ivme kazandı

0:10:39.861,0:10:43.455
Bugün, dünyanın her yerinden,[br]onlarca proje,

0:10:43.455,0:10:46.966
özel yaşamımızı korumak için [br]birlikte çalışıyor.

0:10:46.966,0:10:50.612
Bu projeler, sohbetlerimizden [br]sesli iletişimimize,

0:10:50.612,0:10:53.416
dosya depolamalarımıza, [br]internet aramalarımıza,

0:10:53.416,0:10:56.457
internet tarayıcılarımıza kadar [br]pek çok farklı şey üzerine.

0:10:56.457,0:10:59.986
Bu projeler, reklam piyasası tarafından[br]milyarlarca dolarla desteklenmiyor.

0:10:59.986,0:11:02.309
Ama dünya genelinde, [br]sizin ve benim gibi

0:11:02.309,0:11:05.356
bireylerden destek alıyor, [br]dünyanın her yerinden.

0:11:05.356,0:11:08.473
Bu gerçekten önemli çünkü en nihayetinde,

0:11:08.473,0:11:11.944
özel yaşam hepimizi ilgilendiriyor.

0:11:11.944,0:11:14.777
Bunu korumalıyız çünkü [br]çevrimiçi verilerimiz

0:11:14.777,0:11:17.541
sadece birler ve sıfırlar toplamı değil.

0:11:17.541,0:11:19.397
Aslından bundan çok daha fazlası.

0:11:19.397,0:11:21.743
Bunlar hayatımız, hikayelerimiz,

0:11:21.743,0:11:24.041
arkadaşlarımız, ailelerimiz

0:11:24.041,0:11:27.547
ve pek çok açıdan umutlarımız [br]ve arzularımız.

0:11:27.547,0:11:30.651
Şimdi zamanımızı, bunu gerçekten[br]paylaşmak istediklerimizle

0:11:30.651,0:11:33.601
paylaşma hakkımızı [br]korumaya harcamalıyız.

0:11:33.601,0:11:36.341
Çünkü bu olmadan, özgür bir [br]toplumdan bahsedemeyiz.

0:11:36.341,0:11:39.194
Şimdi hep beraber ayağa kalkarak[br]"Evet, biz çevrimiçi

0:11:39.194,0:11:42.687
gizliliğin olduğu bir dünyada [br]yaşamak istiyoruz

0:11:42.687,0:11:47.215
ve evet bu amacı gerçeğe dönüştürmek için[br]birlikte çalışabiliriz" deme vakti.

0:11:47.215,0:11:49.350
Teşekkürler.

0:11:49.350,0:11:56.107
(Alkışlar)