این چه صدایی بود؟ بسته به اینکه از چه کسی میپرسید صدای ترق و تروق شکستن قولنج مفاصل، یا صدای آرامشی دلپذیر است یا صدای ناخوشایند دل پیچه بگذریم، واقعاً چه صدایی هست؟ منظورم این است، چرا خمکردن مفاصلتان درحالتی خاص، باعث تولید چنین صدایی میشود؟ دانشمندان چندین توضیح ارائه دادهاند از جمله کشش سریع رباطها و در موارد شدیدتر، سایش خود استخوان ها به یکدیگر. اما عمومیترین توضیح برای این سوال که چرا مفاصل کشیده شده، صدایی شبیه ترکیدن حباب میدهند، این است که در واقع درونشان حباب است. شکستن قولنج مفاصل انگشتانتان از همه راحتتر است، اما بسیاری افراد قولنج مفاصل بین مهرههای کمر و گردن و حتی مفصل ران، مچ دست، کتف و ... را نیز میشکنند. همه این مفصلها، مفاصل زلالی (یا مفاصل سینوویال) هستند، که از انعطاف پذیرترینها در بدن شما هستند. فضای بین دو استخوان از یک ماده چسبناک پر شده است، مایع مفصلی، که دارای مولکولهای بلند و لغزندهای مانند اسید هیالورونیک و پروتئینهای گلیکوزیل شده است. ساختار مایع مفصلی کمابیش همانند زرده تخممرغ است و هدف اصلی آن این است که نقش ضربهگیری را برای استخوانها بازی کند، و کمک کند که استخوانها راحتتر روی هم بلغزند. مایع مفصلی سلول های فاگوسیت هم دارد که به نظافت هرگونه خردهاستخوان یا غضروف که در مفصل ایجاد شوند کمک میکنند. اما مایع مفصلی از آن جهت در ایجاد صدای ترق تروق در شکستن قولنج اهمیت دارد که مانند همه سیالات درون بدنتان دارای مقدار زیادی مولکولهای گازحل شده درخود است. افرادی که قولنج مفاصلشان را میشکنند میدانند که برای ایجاد چنین صدای رضایت بخشی میبایست مفصل را بیش از حالت معمول بکشند، مثلاً با خم کردن انگشتان به سمت عقب زمانی که چنین کاری انجام میدهید، استخوانها از هم فاصله میگیرند. فضای بین استخوانها بیشتر شده اما میزان مایع مفصلی ثابت باقی میماند. که باعث ایجاد ناحیه کم فشار شده و گازهای محلول را از مایع مفصلی بیرون میکشد. درست مانند کربندیاکسید که هنگام باز کردن سر نوشابههای گازدار به صورت کف از آن خارج میشود. درون مفصل، گازهای خارج شده با ایجاد یک صدای تَرَق، تشکیل حباب میدهند اما این حباب زیاد دوام نمیآورد. مایع پیرامون آن بر رویش فشار آورده تا این که در نهایت فرو میپاشد. گازهای حباب در سراسر حفره مفصلی پراکنده شده و به آرامی در طول حدوداً بیست دقیقه دوباره در مایع مفصلی حل میشوند، به همین علت است که مدتی طول میکشد که بتوانید قولنج همان مفصل را دوباره بشکنید. برخی دانشمندان معتقدند که در واقع دو بار صدای تَرَق ایجاد میشود. بار اول زمانیست که حباب تشکیل میشود، و بار دوم وقتیست که میترکد. شکستن قولنج مفصل به طور موقت آن مفصل را بزرگتر میکند، شاید به همین دلیل باشد که افرادی که قولنج مفاصل انگشتان دست، گردن و کمر خود را میشکنند میگویند که این کار باعث ایجاد حس آزادی و انعطاف پذیری بیشتر در مفاصلشان میشود. با این حال ممکن است از یک خویشاوند نگران یا همکار آزرده خاطر شنیده باشید که شکستن قولنج مفاصل باعث ایجاد آرتروز خواهد شد. دکتری به نام دونالد آنگر هم این را شنید. و مصمم شد که نادرستی هشدارهای مادرش را اثبات کند، او به مدت پنجاه سال به طور مداوم قولنج مفاصل انگشتان دست چپ خود را شکست ولی برای دست راست خود چنین کاری نکرد. بعد از ۳۶٫۵۰۰ بار شکستن قولنج انگشتان دست چپش، هیچ کدام از دستهایش آرتروز نداشتند. برای انجام چنین عمل فداکارانه در راه علم، دکتر آنگر برنده جایزه ایگنوبل شد. جایزه ایگنوبل نقیضهی جایزه نوبل برای قدردانی از دستاوردهای علمی جنون آمیز اما به طور عجیب جالب است. دکتر آنگر چنین نوشت که نتایج او میبایست تحقیقات بیشتری را در مورد باورهای والدین برانگیزد، مانند اهمیت خوردن اسفناج. هیات داوران هنوز دارند روی آن کار میکنند. مانند شکستن قولنج انگشتان دست مطالعهای نشان داد که همه آن مفصل کشیدنها و حباب ترکیدنها ممکن است باعث تورم دستهایتان شود و قدرت پنجههایتان را کم کند. اما به نظر میرسد بزرگترین خطر اثبات شدهی این کار، آزردن افراد پیرامونتان باشد.