1
00:00:00,952 --> 00:00:02,510
Dwa miesiące temu wraz z dziećmi

2
00:00:02,510 --> 00:00:05,160
pochyliłam się nad telefonem komórkowym,

3
00:00:05,160 --> 00:00:07,256
oglądając na żywo Game Awards,

4
00:00:07,260 --> 00:00:10,376
jedną z ważniejszych nocy 
w świecie gier wideo.

5
00:00:10,400 --> 00:00:12,010
Ogłosili nominowanych do nagrody

6
00:00:12,010 --> 00:00:14,080
"Najlepsza Gra Zaangażowana"

7
00:00:14,080 --> 00:00:17,136
przyznawanej grze dającej do myślenia

8
00:00:17,160 --> 00:00:20,936
z głębokim przekazem prospołecznym.

9
00:00:20,960 --> 00:00:22,656
Otworzyli kopertę

10
00:00:22,680 --> 00:00:25,896
i przeczytali tytuł naszej gry.

11
00:00:25,920 --> 00:00:27,296
Nagroda

12
00:00:27,320 --> 00:00:29,136
dla gry zaangażowanej.

13
00:00:29,160 --> 00:00:30,856
To było właściwie niemal zabawne

14
00:00:30,880 --> 00:00:31,880
Bo zawsze myślałam,

15
00:00:31,880 --> 00:00:33,560
że wygranie takiej nagrody

16
00:00:33,560 --> 00:00:36,216
miałoby ogromny wpływ na moje życie,

17
00:00:36,240 --> 00:00:39,000
ale odkryłam, że prawda jest odwrotna.

18
00:00:39,840 --> 00:00:41,256
Takie wspaniałe wieczory,

19
00:00:41,280 --> 00:00:43,376
osiągnięcia,

20
00:00:43,400 --> 00:00:44,976
przemijają.

21
00:00:45,000 --> 00:00:47,080
Ale najtrudniejsze noce mojego życia

22
00:00:47,080 --> 00:00:49,750
przylgnęły do mnie, wpływając na to,

23
00:00:49,750 --> 00:00:52,680
kim jestem i co robię.

24
00:00:53,360 --> 00:00:56,510
W 2010 roku u Joela,
mojego trzeciego syna,

25
00:00:56,510 --> 00:00:58,350
zdiagnozowano rzadką odmianę

26
00:00:58,350 --> 00:01:00,350
złośliwego nowotworu mózgu.

27
00:01:00,350 --> 00:01:02,300
A nim ten rok przeminął

28
00:01:02,300 --> 00:01:04,620
lekarze posadzili mnie i mojego męża

29
00:01:04,620 --> 00:01:07,430
i poinformowali nas, że rak powrócił,

30
00:01:07,430 --> 00:01:11,080
mimo najbardziej inwazyjnej 
chemoterapii i promieniowania,

31
00:01:11,080 --> 00:01:14,080
jakie mogli mu zaoferować.

32
00:01:14,104 --> 00:01:16,000
Tej strasznej nocy,

33
00:01:16,000 --> 00:01:20,096
dowiedziawszy się, że Joelowi zostały
prawdopodobnie cztery miesiące życia,

34
00:01:20,120 --> 00:01:22,976
tuliłam się z moimi dwoma
starszymi synami w łóżku.

35
00:01:23,000 --> 00:01:25,536
Mieli wtedy po 3 i 5 lat.

36
00:01:25,560 --> 00:01:28,656
Nigdy nie wiedziałam, jak wiele rozumieli,

37
00:01:28,680 --> 00:01:32,376
więc zaczęłam opowiadać bajkę na dobranoc.

38
00:01:32,400 --> 00:01:36,256
Opowiedziałam im o dzielnym rycerzu Joelu

39
00:01:36,280 --> 00:01:39,250
i jego walce z okropnym smokiem

40
00:01:39,250 --> 00:01:41,720
zwanym rakiem.

41
00:01:41,720 --> 00:01:42,720
Każdej nocy

42
00:01:42,720 --> 00:01:44,800
opowiadałam im kolejny fragment historii,

43
00:01:44,800 --> 00:01:46,816
ale nigdy nie pozwalałam jej się skończyć.

44
00:01:46,840 --> 00:01:49,976
Budowałam po prostu kontekst, 
który mogli zrozumieć,

45
00:01:50,000 --> 00:01:52,356
z nadzieją, że nasze modlitwy
zostaną wysłuchane

46
00:01:52,356 --> 00:01:54,776
i nigdy nie będę musiała im mówić,

47
00:01:54,800 --> 00:01:57,096
że rycerz, który walczył tak dzielnie,

48
00:01:57,120 --> 00:01:58,656
zakończył walkę

49
00:01:58,680 --> 00:02:00,960
i może spocząć na zawsze.

50
00:02:02,440 --> 00:02:06,936
Na szczęście nigdy nie musiałam
skończyć tej bajki.

51
00:02:06,960 --> 00:02:09,136
Moje dzieci z niej wyrosły.

52
00:02:09,160 --> 00:02:11,520
Joel zareagował nadspodziewanie dobrze

53
00:02:11,520 --> 00:02:13,280
na leczenie paliatywne

54
00:02:13,280 --> 00:02:14,936
i tak, zamiast miesięcy,

55
00:02:14,960 --> 00:02:17,260
spędziliśmy lata na nauce,

56
00:02:17,260 --> 00:02:22,080
jak całym sercem kochać
nasze umierające dziecko.

57
00:02:22,080 --> 00:02:24,616
Na nauce rozpoznawania wstydliwego uczucia

58
00:02:24,640 --> 00:02:27,536
wstrzymywania choć odrobiny miłości,

59
00:02:27,560 --> 00:02:30,416
aby oszczędzić sobie choć odrobiny bólu

60
00:02:30,440 --> 00:02:33,000
na jakimś dalszym etapie.

61
00:02:33,760 --> 00:02:36,216
Porzuciliśmy działania samozachowawcze,

62
00:02:36,240 --> 00:02:41,160
bo Joel był wart kochania,
nawet jeśli to miało nas zniszczyć.

63
00:02:42,210 --> 00:02:45,540
Ta lekcja intensywnej bezbronności

64
00:02:45,540 --> 00:02:46,682
zmieniła mnie bardziej,

65
00:02:46,997 --> 00:02:49,478
niż mogła to zrobić jakakolwiek nagroda.

66
00:02:50,485 --> 00:02:54,160
Zaczęliśmy żyć tak, jak mógł Joel,

67
00:02:54,160 --> 00:02:56,920
i zaczęliśmy pracować nad grą komputerową

68
00:02:56,920 --> 00:02:59,920
pod tytułem "Ten smok - rak".

69
00:02:59,920 --> 00:03:02,040
To była historia Joela.

70
00:03:02,760 --> 00:03:06,256
To była historia nadziei w cieniu śmierci.

71
00:03:06,280 --> 00:03:07,800
To była historia wiary

72
00:03:08,640 --> 00:03:10,096
i zwątpienia,

73
00:03:10,120 --> 00:03:15,240
i odkrycia, że walka z wątpliwościami
jest częścią wiary.

74
00:03:16,120 --> 00:03:17,680
Może największą jej częścią.

75
00:03:18,560 --> 00:03:22,016
To była historia,
która zaczęła się jako cud,

76
00:03:22,040 --> 00:03:24,480
a skończyła jako pomnik.

77
00:03:25,840 --> 00:03:27,936
(Muzyka)

78
00:03:27,960 --> 00:03:29,216
(Śmiech)

79
00:03:34,200 --> 00:03:37,256
(Wideo) Tata: Lubisz skakać, co?

80
00:03:37,280 --> 00:03:38,496
(Śmiech)

81
00:03:38,520 --> 00:03:39,806
Och, uwielbiam twój śmiech!

82
00:03:39,806 --> 00:03:41,920
(Muzyka)

83
00:03:46,320 --> 00:03:47,760
(Śmiech)

84
00:03:49,600 --> 00:03:54,360
[Podróż nadziei w cieniu śmierci]

85
00:03:55,280 --> 00:03:58,296
[Ten Smok - Rak]

86
00:03:58,320 --> 00:04:01,400
(Muzyka)

87
00:04:03,560 --> 00:04:05,456
Grając w "Ten Smok - Rak",

88
00:04:05,480 --> 00:04:09,456
zostajesz świadkiem życia Joela,

89
00:04:09,480 --> 00:04:11,656
zwiedzając emocjonalny krajobraz,

90
00:04:11,680 --> 00:04:15,740
klikając, by odkryć,
co my, jako rodzina, czuliśmy

91
00:04:15,740 --> 00:04:17,420
i czego doświadczyliśmy.

92
00:04:17,420 --> 00:04:21,800
To trochę jak analizowanie
interaktywnej poezji,

93
00:04:21,800 --> 00:04:24,136
bo każda mechanika gry jest metaforą,

94
00:04:24,160 --> 00:04:26,536
więc im więcej gracz zadaje pytań o to,

95
00:04:26,560 --> 00:04:30,496
co i dlaczego
projektanci chcieli przekazać,

96
00:04:30,520 --> 00:04:32,880
tym bogatsze staje się doświadczenie.

97
00:04:33,400 --> 00:04:36,416
Wzięliśmy bezbronność,
której nauczył nas Joel,

98
00:04:36,440 --> 00:04:39,000
i zakodowaliśmy ją w grze.

99
00:04:39,520 --> 00:04:43,096
Gracze oczekują od gry komputerowej
rozgałęzionej narracji,

100
00:04:43,120 --> 00:04:46,656
gdzie każda podjęta decyzja
wydaje się ważna

101
00:04:46,680 --> 00:04:49,376
i może zmienić rezultat gry.

102
00:04:49,400 --> 00:04:52,176
Zachwialiśmy tą zasadą projektowania gier,

103
00:04:52,200 --> 00:04:55,576
zawężający wybory gracza,

104
00:04:55,600 --> 00:04:57,376
by mógł sam odkryć,

105
00:04:57,400 --> 00:05:01,600
że niczego nie da się zrobić, 
by zmienić rezultat dla Joela.

106
00:05:02,280 --> 00:05:08,056
Gracze czują to odkrycie 
równie głęboko i rozpaczliwie, co my,

107
00:05:08,080 --> 00:05:10,520
kiedy nocą trzymaliśmy Joela w ramionach,

108
00:05:10,520 --> 00:05:12,280
modląc się godzinami,

109
00:05:12,280 --> 00:05:17,720
uparcie utrzymując nadzieję na łaskę, 
której nie mogliśmy sami sobie stworzyć.

110
00:05:18,960 --> 00:05:20,320
Wszyscy wolelibyśmy wygrać.

111
00:05:21,160 --> 00:05:23,520
Ale kiedy odkrywasz, że nie możesz wygrać,

112
00:05:24,560 --> 00:05:26,200
co docenisz w zamian?

113
00:05:27,600 --> 00:05:29,816
Nigdy nie planowałam
pisać gier komputerowych,

114
00:05:29,840 --> 00:05:32,376
ale momenty, które zmieniają nasze życie,

115
00:05:32,400 --> 00:05:36,520
często przychodzą jako efekt trudu 
- a nie chwały.

116
00:05:37,520 --> 00:05:39,616
Kiedy myśleliśmy, że Joel będzie żył,

117
00:05:39,640 --> 00:05:41,776
zostawiałam prace nad grą mężowi.

118
00:05:41,800 --> 00:05:43,856
Wtrącałam się od czasu do czasu

119
00:05:43,880 --> 00:05:46,856
ze sceną lub dwoma i propozycjami,

120
00:05:46,880 --> 00:05:49,520
ale po nocy śmierci Joela

121
00:05:50,480 --> 00:05:51,896
ta pasja,

122
00:05:51,920 --> 00:05:56,096
możliwość uczestniczenia w życiu Joela
przez grę komputerową

123
00:05:56,120 --> 00:05:58,256
stała się dla mnie nieodparta.

124
00:05:58,280 --> 00:05:59,616
Zaczęłam więcej pisać.

125
00:05:59,640 --> 00:06:02,056
Przesiadywałam na spotkaniach
projektowych zespołu,

126
00:06:02,080 --> 00:06:05,176
dodałam więcej pomysłów, 
pomagałam reżyserować sceny

127
00:06:05,200 --> 00:06:10,096
i odkryłam, że tworzenie gry komputerowej
to opowiadanie historii,

128
00:06:10,120 --> 00:06:12,856
tylko z zupełnie nowym słownictwem.

129
00:06:12,880 --> 00:06:18,416
Wszystkie elementy wyobraźni
i symboliki są takie same,

130
00:06:18,440 --> 00:06:21,056
tylko sprzężone z uczestnictwem gracza

131
00:06:21,080 --> 00:06:23,080
i odpowiedzią systemu.

132
00:06:24,080 --> 00:06:25,736
To wymagająca praca.

133
00:06:25,760 --> 00:06:28,776
Muszę myśleć w zupełnie nowy sposób,
żeby to osiągnąć,

134
00:06:28,800 --> 00:06:30,456
ale uwielbiam to.

135
00:06:30,480 --> 00:06:33,080
Nie wiedziałabym o tym, gdyby nie Joel.

136
00:06:34,280 --> 00:06:37,070
Może trochę was zaskakuje decyzja,

137
00:06:37,070 --> 00:06:39,860
żeby dzielić się historią
nieuleczalnego raka

138
00:06:39,860 --> 00:06:42,360
przez grę komputerową.

139
00:06:42,360 --> 00:06:45,696
Może nawet myślicie, jak wielu ludzi:

140
00:06:45,720 --> 00:06:48,040
"Rak to nie gra".

141
00:06:49,280 --> 00:06:51,456
Powiedzcie to rodzicowi chorego dziecka,

142
00:06:51,480 --> 00:06:55,416
który zrobił balon
z jednorazowej rękawiczki

143
00:06:55,440 --> 00:06:58,176
albo zamienił strzykawkę w rakietę

144
00:06:58,200 --> 00:07:02,336
albo pozwolił dziecku ujeżdżać
stojak infuzyjny na szpitalnym korytarzu,

145
00:07:02,360 --> 00:07:04,040
jakby to była wyścigówka.

146
00:07:04,880 --> 00:07:06,976
Kiedy masz dzieci,

147
00:07:07,000 --> 00:07:08,840
wszystko jest grą.

148
00:07:09,640 --> 00:07:13,576
A kiedy twoje małe dziecko 
doświadcza czegoś traumatycznego,

149
00:07:13,600 --> 00:07:17,656
starasz się tym bardziej,
by zmienić jego życie w grę,

150
00:07:17,680 --> 00:07:21,560
bo dzieci naturalnie odkrywają
swój świat przez zabawę.

151
00:07:22,320 --> 00:07:25,256
Choć rak może ukraść wiele mojej rodzinie,

152
00:07:25,280 --> 00:07:26,880
nie powinien kraść zabawy.

153
00:07:27,880 --> 00:07:31,456
Jeśli słuchasz mnie i próbujesz 
wyobrazić sobie tę rodzinę,

154
00:07:31,480 --> 00:07:35,730
która obraca się wyłącznie
wokół umierającego dziecka,

155
00:07:35,730 --> 00:07:39,736
i nie możesz wyobrazić sobie radości
jako części tego obrazu,

156
00:07:39,760 --> 00:07:42,816
to mieliśmy rację,
dzieląc się z tobą naszą historią.

157
00:07:42,840 --> 00:07:46,496
Ponieważ ten okres
naszego życia był trudny.

158
00:07:46,520 --> 00:07:49,296
Czasem niewypowiedzianie trudny.

159
00:07:49,320 --> 00:07:51,400
Ale był też czystą nadzieją,

160
00:07:52,000 --> 00:07:53,616
głęboką miłością

161
00:07:53,640 --> 00:07:56,520
i radością, jakiej nigdy potem
nie doświadczyłam.

162
00:07:57,720 --> 00:08:02,450
Nasza gra była próbą
podzielenia się tym światem z ludźmi,

163
00:08:02,450 --> 00:08:04,096
którzy nigdy go nie doświadczyli,

164
00:08:04,120 --> 00:08:06,710
bo nawet my nie umielibyśmy
go sobie wyobrazić,

165
00:08:06,710 --> 00:08:09,060
gdybyśmy się w nim nie znaleźli.

166
00:08:09,200 --> 00:08:12,240
Stworzyliśmy grę komputerową,
w którą ciężko grać.

167
00:08:13,360 --> 00:08:15,616
Nigdy nie będzie hitem.

168
00:08:15,640 --> 00:08:20,730
Ludzie muszą się przygotować 
do włożenia emocji w opowieść,

169
00:08:20,730 --> 00:08:22,920
o której wiedzą, że złamie im serca.

170
00:08:23,880 --> 00:08:26,216
Ale kiedy nasze serca się łamią,

171
00:08:26,240 --> 00:08:28,560
goją się trochę inaczej.

172
00:08:30,000 --> 00:08:34,895
Moje złamane serce goiło się
z nowym, głębszym współczuciem,

173
00:08:34,919 --> 00:08:37,856
z potrzebą siedzenia z ludźmi w ich bólu,

174
00:08:37,880 --> 00:08:40,895
aby usłyszeć ich historie 
i spróbować pomóc je opowiedzieć,

175
00:08:40,919 --> 00:08:42,880
żeby wiedzieli, że są zauważeni.

176
00:08:44,600 --> 00:08:48,936
Kiedy "Ten Smok - Rak" wygrał
Nagrodę dla Gry Zaangażowanej

177
00:08:48,960 --> 00:08:50,376
świętowaliśmy,

178
00:08:50,400 --> 00:08:53,576
uśmiechaliśmy się i rozmawialiśmy o Joelu,

179
00:08:53,600 --> 00:08:55,856
i jego wpływie na nasze życie,

180
00:08:55,880 --> 00:08:58,510
i o wszystkich tych trudnych 
i pełnych nadziei nocach,

181
00:08:58,510 --> 00:09:00,000
które z nim dzieliliśmy,

182
00:09:00,000 --> 00:09:01,456
kiedy zmieniał nasze serca

183
00:09:01,480 --> 00:09:07,360
i uczył nas tak wiele 
o życiu, miłości, wierze i celu.

184
00:09:08,560 --> 00:09:11,652
Ta nagroda nigdy nie będzie
znaczyła dla mnie tyle,

185
00:09:11,652 --> 00:09:15,200
co choćby jedno zdjęcie synka.

186
00:09:15,200 --> 00:09:19,856
Ale reprezentuje wszystkich ludzi,
na których jego życie miało wpływ.

187
00:09:19,880 --> 00:09:21,976
Ludzi, których nigdy nie spotkam.

188
00:09:22,000 --> 00:09:24,360
Czasem piszą do mnie e-maile.

189
00:09:24,880 --> 00:09:28,460
Mówią mi, że tęsknią za Joelem,


190
00:09:28,460 --> 00:09:30,360
chociaż nigdy go nie spotkali.

191
00:09:30,360 --> 00:09:35,000
Opisują łzy, które przelali
za mojego syna.

192
00:09:35,920 --> 00:09:39,736
Ciężar mojego żalu
zmniejsza się odrobinę,

193
00:09:39,760 --> 00:09:41,856
na myśl, że dzielę go z dziesięciolatkiem

194
00:09:41,880 --> 00:09:43,896
oglądającym na YouTubie
nagranie rozgrywki,

195
00:09:43,920 --> 00:09:48,136
albo z doktorem grającym 
na smartfonie w samolocie

196
00:09:48,160 --> 00:09:53,600
albo z profesorem przedstawiającym Joela 
studentom pierwszego roku filozofii.

197
00:09:54,800 --> 00:09:58,400
Stworzyliśmy grę komputerową,
w którą ciężko grać.

198
00:09:59,280 --> 00:10:02,216
Ale według mnie tak powinno być.

199
00:10:02,240 --> 00:10:04,150
Bo najcięższe chwile naszego życia

200
00:10:04,150 --> 00:10:05,950
zmieniają nas bardziej,

201
00:10:05,950 --> 00:10:09,000
niż jakikolwiek cel, 
który moglibyśmy osiągnąć.

202
00:10:09,320 --> 00:10:11,680
Tragedia poruszyła moje serce

203
00:10:11,680 --> 00:10:15,290
bardziej niż jakiekolwiek marzenie, 
którego spełnienia doświadczyłam.

204
00:10:16,120 --> 00:10:17,336
Dziękuję.

205
00:10:17,360 --> 00:10:21,598
(Brawa)