WEBVTT

00:00:00.800 --> 00:00:02.256
زندگی ما وابسته به

00:00:02.280 --> 00:00:04.040
دنیایی است که نمیتوانیم ببینیم.

00:00:04.920 --> 00:00:06.936
به هفتهای که داشتید فکر کنید.

00:00:06.960 --> 00:00:10.176
آیا تلویزیون تماشا کردید،
از جیپیاس استفاده کردید

00:00:10.200 --> 00:00:13.160
نگاهی به وضع هوا انداختید یا غذایی خوردید؟

00:00:13.720 --> 00:00:16.416
این همه کار که زندگی روزانهی
ما را تشکیل میدهند

00:00:16.440 --> 00:00:19.296
به طور مستقیم یا غیر مستقیم

00:00:19.320 --> 00:00:21.016
به ماهوارهها وابستهاند.

00:00:21.040 --> 00:00:22.976
و درحالیکه ما متوجه نیستیم

00:00:23.000 --> 00:00:25.536
ماهوارهها چه خدماتی به ما میدهند،

00:00:25.560 --> 00:00:28.376
خود آنها نیازمند توجه ما هستند

00:00:28.400 --> 00:00:30.376
چرا که نشانی همیشگی از خود

00:00:30.400 --> 00:00:32.119
در مدارشان به جا میگذارند.

NOTE Paragraph

00:00:32.720 --> 00:00:36.336
مردم سراسر دنیا همه روزه به
زیرساخت ماهوارهها وابسته هستند

00:00:36.360 --> 00:00:40.416
برای اطلاعات، سرگرمی
و برقراری ارتباطات.

00:00:40.440 --> 00:00:43.296
برای کشاورزی و پایش محیط زیست

00:00:43.320 --> 00:00:46.376
ارتباطات اینترنتی و راهبری.

00:00:46.400 --> 00:00:48.096
ماهوارهها حتی این موارد هم نقش دارند:

00:00:48.120 --> 00:00:51.600
در کارکرد بازارهای انرژی و مالیمان.

00:00:52.120 --> 00:00:54.016
ولی این ماهوارهها که بهشان وابستهایم

00:00:54.040 --> 00:00:55.696
امروز و هر روز

00:00:55.720 --> 00:00:57.376
عمر محدودی دارند.

00:00:57.400 --> 00:00:59.296
شاید سوخت حرکتشان تمام شود،

00:00:59.320 --> 00:01:00.856
دچار نقص فنی بشوند،

00:01:00.880 --> 00:01:04.575
یا به طور طبیعی به پایان
عمر کاری خود برسند.

00:01:04.599 --> 00:01:08.736
حالا، این ماهوارهها به زبالههای
فضایی تاثیرگذاری بدل میشوند

00:01:08.760 --> 00:01:11.080
که محیط مداری را آشفته میکند.

NOTE Paragraph

00:01:11.840 --> 00:01:15.456
حال تصور کنید در روزی آفتابی،
در بزرگراه رانندگی میکنید

00:01:15.480 --> 00:01:16.896
که کارتان را انجام دهید.

00:01:16.920 --> 00:01:18.576
ضبط را روشن کردهاید،

00:01:18.600 --> 00:01:20.056
شیشهها را کشیدهاید پایین،

00:01:20.080 --> 00:01:22.776
نسیم خنکی هم وارد موهایتان میشود.

00:01:22.800 --> 00:01:24.000
حال خوبیه، نه؟

00:01:24.640 --> 00:01:27.016
همه چیز روان پیش میرود

00:01:27.040 --> 00:01:29.696
تا اینکه ماشینتان خراب
و متوقف میشود

00:01:29.720 --> 00:01:31.560
درست وسط بزرگراه.

00:01:32.160 --> 00:01:35.456
خب راهی ندارید به جز ترک ماشینتان

00:01:35.480 --> 00:01:36.920
که وسط جاده مانده.

00:01:38.200 --> 00:01:39.536
شاید آنقدر خوششانس باشید

00:01:39.560 --> 00:01:42.456
که بتوانید حرکتش داده
و به شانهی جاده منتقلش کنید

00:01:42.480 --> 00:01:44.616
تا مزاحم حرکت بقیه نباشد.

00:01:44.640 --> 00:01:45.896
چند ساعت قبل،

00:01:45.920 --> 00:01:50.400
خودروی شما ماشین مفیدی بود
که هر روز زندگیتان به آن وابسته بودید.

00:01:51.000 --> 00:01:53.536
حالا، آهنپارهای بیمصرف است

00:01:53.560 --> 00:01:57.240
که در شبکهی ارزشمند حملونقل
فقط فضا را اشغال کرده.

00:01:57.920 --> 00:02:02.096
و تصور کنید مسیرهای بینالمللی را
که از وسایل خرابشده پر شدهاند

00:02:02.120 --> 00:02:04.976
که سد راه دیگر ماشینها هستند.

00:02:05.000 --> 00:02:07.896
و تصور کنید تکهپارههایی را
که همهجا پخش هستند

00:02:07.920 --> 00:02:10.376
اگر برخوردی صورت بگیرد،

00:02:10.400 --> 00:02:12.776
هزاران تکهی کوچکتر نخاله

00:02:12.800 --> 00:02:14.720
به معضلی نو بدل میشوند.

NOTE Paragraph

00:02:15.680 --> 00:02:19.256
این مثالی از صنعت ماهوارههاست.

00:02:19.280 --> 00:02:21.416
ماهوارههایی که دیگر کار نمیکنند

00:02:21.440 --> 00:02:25.256
معمولاً برای سالهای متوالی
در مدار رها شده،

00:02:25.280 --> 00:02:28.816
یا به عنوان راه حلی موقت
تنها به کناری رانده میشوند.

00:02:28.840 --> 00:02:31.096
و در فضا قانونی بینالمللی هم نیست

00:02:31.120 --> 00:02:33.760
که پسماندهایمان را حتماً جمع کنیم.

NOTE Paragraph

00:02:34.680 --> 00:02:36.936
خب نخستین ماهوارهی دنیا، اسپوتنیک ۱

00:02:36.960 --> 00:02:39.216
در سال ۱۹۵۷ پرتاب شد،

00:02:39.240 --> 00:02:42.880
و در آن سال، تنها سه پرتاب صورت گرفت.

00:02:43.520 --> 00:02:47.056
دهها سال بعد و دهها کشور از سراسر دنیا

00:02:47.080 --> 00:02:50.456
هزاران ماهوارهی دیگر را
به مدار فرستادهاند،

00:02:50.480 --> 00:02:54.216
و تعداد پرتابها در آینده نیز
تنها افزایش خواهد یافت،

00:02:54.240 --> 00:02:56.816
خصوصاً اگر مسائلی را نیز در نظر بگیرید
از قبیل احتمال

00:02:56.840 --> 00:03:00.440
پرتاب بیش از ۹۰۰ گروه از ماهوارهها.

NOTE Paragraph

00:03:01.290 --> 00:03:03.616
حالا، ماهوارهها را به
مدارهای متفاوتی میفرستیم

00:03:03.640 --> 00:03:05.696
بسته به اینکه کارشان چیست.

00:03:05.720 --> 00:03:08.056
یکی از سادهترین مقاصدی که
ماهوارهها را میفرستیم

00:03:08.080 --> 00:03:09.656
مدار پایینی زمین است،

00:03:09.680 --> 00:03:11.656
احتمالاً برای تصویر برداری از زمین

00:03:11.680 --> 00:03:14.080
در حداکثر ارتفاع ۲/۰۰۰ کیلومتری.

00:03:14.720 --> 00:03:18.176
ماهوارهها در آنجا به طور طبیعی
در تماس با جو زمین هستند،

00:03:18.200 --> 00:03:20.136
پس ارتفاع مدارشان هم کم میشود،

00:03:20.160 --> 00:03:21.696
و در نهایت میسوزند،

00:03:21.720 --> 00:03:23.680
احتمالاً ظرف چند دهه.

00:03:24.440 --> 00:03:26.536
جای سادهی دیگری که
ماهوارهها را میفرستیم

00:03:26.560 --> 00:03:28.216
مدار زمینآهنگ (زمینثابت) است

00:03:28.240 --> 00:03:30.840
در ارتفاع حدوداً ۳۵/۰۰۰ کیلومتری.

00:03:31.320 --> 00:03:35.496
این ماهوارهها درحالیکه زمین میچرخد
بالای یک نقطه از زمین ثابت میمانند،

00:03:35.520 --> 00:03:39.800
که برای مثال کارهایی از قبیل ارتباط رسانی
و پخش تلویزیونی را ممکن میکند.

00:03:40.440 --> 00:03:44.760
ماهوارهها در مدارهای بلندی مثل این
میتوانند قرنها همانجا بمانند.

00:03:45.960 --> 00:03:49.136
و بعد این مدار است که
«گورستان» آنها میشود

00:03:49.160 --> 00:03:51.776
زبالههای شوم یا مدارهای نابودشده،

00:03:51.800 --> 00:03:54.656
جایی که ماهوارهها
به این قصد تزریق شدهاند

00:03:54.680 --> 00:03:55.896
که در پایان عمرشان

00:03:55.920 --> 00:03:59.680
سر راه دیگر مدارهای
عملیاتی رایج نباشند.

NOTE Paragraph

00:04:00.800 --> 00:04:05.376
از حدود ۷/۰۰۰ ماهوارهای که بعد از
اواخر دههی ۱۹۵۰ میلادی پرتاب شدهاند،

00:04:05.400 --> 00:04:08.760
تنها یک هفتمشان در حال حاضر فعال هستند،

00:04:09.360 --> 00:04:12.256
و علاوهبر ماهوارههایی
که دیگر کار نمیکنند،

00:04:12.280 --> 00:04:15.776
صدها هزار تکهی اندازه شن هم هست

00:04:15.800 --> 00:04:18.216
و نیز میلیونها خردهریزه اندازهی ماسه

00:04:18.240 --> 00:04:20.240
که به دور زمین در حال گردشاند.

00:04:20.880 --> 00:04:23.656
نخالههای فضایی خطر بزرگی
برای ماموریتهای فضایی است،

00:04:23.680 --> 00:04:27.680
اما برای ماهوارههایی که هر روز و همهروزه
به آنها وابستهایم هم همینطور است.

NOTE Paragraph

00:04:28.520 --> 00:04:31.936
حالا، چون نخالهها و لاشههای فضایی
به نگرانی فزایندهای تبدیل شدهاند،

00:04:31.960 --> 00:04:34.576
تلاشهایی ملی و بینالمللی به وجود آمده

00:04:34.600 --> 00:04:36.096
که استانداردهای فنی ایجاد شوند

00:04:36.120 --> 00:04:39.040
تا کمک کنند تولید نخالههای
بیشتر را محدود کنیم.

00:04:39.480 --> 00:04:41.736
برای مثال: توصیهنامههایی هست

00:04:41.760 --> 00:04:43.856
برای فضاپیماهای مدارپایین زمین

00:04:43.880 --> 00:04:47.296
که کمتر از ۲۵ سال در مدار بمانند،

00:04:47.320 --> 00:04:49.416
اما این باز هم زمان واقعاً درازی است،

00:04:49.440 --> 00:04:52.760
خصوصاً اگر یک ماهواره
سالها غیرفعال مانده باشد.

00:04:53.320 --> 00:04:56.376
قانونی هم داریم که برای
فضاپیماهای زمینآهنگ مرده است

00:04:56.400 --> 00:04:58.640
که باید به یک مدار گورستان منتقل شوند.

00:04:59.480 --> 00:05:03.176
اما هیچ یک از این راهکارها
توسط قوانین بینالمللی اجباری نیستند،

00:05:03.200 --> 00:05:07.976
و باید دانست که این قوانین
بوسیلهی مکانیزمهای ملی اجرا میشوند.

00:05:08.000 --> 00:05:10.456
همچنین این راهکارها بلند مدت نیستند،

00:05:10.480 --> 00:05:11.896
اینها پیشگیرانه نیستند،

00:05:11.920 --> 00:05:15.256
نه حتی کاری به پسماندههای فضایی دارند.

00:05:15.280 --> 00:05:19.120
اینها فقط آمدهاند تا تولید
نخالههای بیشتر را محدود کنند.

00:05:19.680 --> 00:05:22.840
مسئولیت نخالههای فضایی با کسی نیست.

NOTE Paragraph

00:05:23.680 --> 00:05:26.536
کوه اورست مقایسهی جالبی است

00:05:26.560 --> 00:05:29.776
از راهی جدید در رابطه با
چگونگی رفتارمان با محیط زیستمان،

00:05:29.800 --> 00:05:32.096
چرا که معمولاً مفتخر بوده است به این

00:05:32.120 --> 00:05:35.120
که بلندترین زبالهدان دنیاست.

00:05:36.040 --> 00:05:39.296
دههها پس از فتح قلهی
بلندترین در دنیا،

00:05:39.320 --> 00:05:41.576
چندین تن زباله توسط کوهنوردان رها شد

00:05:41.600 --> 00:05:43.536
که بعد نگرانی ساز شد،

00:05:43.560 --> 00:05:46.296
و شاید در اخبار خوانده باشید که
گمان میرود

00:05:46.320 --> 00:05:48.376
نپال به الزامات سختگیرانهتری
برای کوهنوردها

00:05:48.400 --> 00:05:51.960
در تنبیه و مجازاتهای قانونی
اقدام خواهد کرد.

00:05:52.600 --> 00:05:55.016
هدف البته، ترغیب کوهنوردان

00:05:55.040 --> 00:05:57.216
به پاکسازی زبالههای خودشان است،

00:05:57.240 --> 00:06:02.136
پس شاید سازمانهای محلی غیرانتفاعی برای
بازگرداندن بیشتر زبالهها پول پرداخت کنند،

00:06:02.160 --> 00:06:05.640
یا هیئتی اعزامی تشکیل دهند برای
سفرهای داوطلبانهی پاکسازی.

00:06:06.120 --> 00:06:08.376
ولی بازهم خیلی از کوهنوردان حس میکنند

00:06:08.400 --> 00:06:11.640
این گروههای مستقل هم خودشان
نیازمند نظارت هستند.

00:06:12.120 --> 00:06:14.936
جواب ساده یا آسانی ندارد،

00:06:14.960 --> 00:06:18.016
و حتی تلاشهای
با نیت خیر در نگهبانی هم

00:06:18.040 --> 00:06:19.880
اغلب به مشکلات میانجامند.

00:06:20.320 --> 00:06:23.416
اما به این معنی نیست که نباید
در حد توانمان کار کنیم

00:06:23.440 --> 00:06:26.760
تا از محیط زیستی محافظت کنیم
که به آن متکی و وابسته هستیم،

00:06:27.440 --> 00:06:31.456
و مثال اورست، مکانیابی از دور
و زیرساختهای ناقص

00:06:31.480 --> 00:06:32.896
برای محیط مداری

00:06:32.920 --> 00:06:35.280
حل یک مشکل اساسی را ضایع میکند.

00:06:35.920 --> 00:06:38.456
ولی ساده نمیتوانیم به ارتفاعات بالا برسیم

00:06:38.480 --> 00:06:41.536
و باز هم یک زبالهدان مرتفعتر بسازیم،

00:06:41.560 --> 00:06:43.720
زبالهدانی خارج از این دنیا.

NOTE Paragraph

00:06:45.280 --> 00:06:46.496
واقعیت فضا

00:06:46.520 --> 00:06:49.096
این است که اگر عضوی از
یک ماهواره خراب شود

00:06:49.120 --> 00:06:52.016
شانس کمی برای تعمیرش هست،

00:06:52.040 --> 00:06:54.080
و فقط هم با هزینههای هنگفت.

00:06:54.660 --> 00:06:58.080
اما اگر در طراحی ماهوارهها
باهوشتر بودیم چی؟

00:06:58.130 --> 00:06:59.576
چه میشد اگر همهی ماهوارهها،

00:06:59.600 --> 00:07:01.896
فارغ از اینکه در چه کشوری
ساخته شدهاند،

00:07:01.920 --> 00:07:03.816
حتماً به شکلی استاندارد میشدند که

00:07:03.840 --> 00:07:06.376
بازیافت، خدماتدهی

00:07:06.400 --> 00:07:08.280
یا به زمین بازگردانده شوند؟

00:07:08.560 --> 00:07:12.096
چه میشد اگر قوانین سرسختی وجود داشت

00:07:12.120 --> 00:07:14.896
که انهدام پایان عمر ماهوارهها را
اجباری میکرد

00:07:14.920 --> 00:07:17.056
به جای اینکه کنارشان بزنند

00:07:17.080 --> 00:07:18.680
برای راه حلی موقتی؟

00:07:19.560 --> 00:07:22.496
یا شاید زیرساختهای ماهوارهای
نیازمند گذاشتن یک ودیعه هستند

00:07:22.520 --> 00:07:24.816
تا بشود یک ماهواره را به مدار فرستاد،

00:07:24.840 --> 00:07:27.296
و این ودیعه تنها زمانی بازگردانده میشود

00:07:27.320 --> 00:07:29.856
که ماهواره به طور کامل از میان برداشته شود

00:07:29.880 --> 00:07:32.600
یا اگر بخشی از خردهپارهها را جمع کردند.

00:07:33.310 --> 00:07:36.156
یا شاید یک ماهواره نیازمند
داشتن فناوری همراه خود است

00:07:36.186 --> 00:07:38.260
که کاهش ارتفاع مدارش را شتاب ببخشد.

NOTE Paragraph

00:07:38.720 --> 00:07:40.976
اینها نشانههایی دلگرمکننده هستند.

00:07:41.000 --> 00:07:45.696
مثلاً ماهوارهی- آزمایشفناوری-۱ متعلق به
بریتانیا که در سال ۲۰۱۴ پرتاب شد،

00:07:45.720 --> 00:07:47.656
برای انهدام در پایان عمرش طراحی شده بود

00:07:47.680 --> 00:07:49.616
با یک بادبادن فرسایش کوچک.

00:07:49.640 --> 00:07:52.216
این برای این ماهواره راهگشاست
چون کوچک است،

00:07:52.240 --> 00:07:55.936
اما ماهوارههایی که بلندترند
یا در مدارهای بزرگتری هستند

00:07:55.960 --> 00:07:58.816
یا خیلی خیلی بزرگ هستند،
مثلا اندازه یک اتوبوس مدرسه،

00:07:58.840 --> 00:08:01.256
به گزینههای انهدام دیگری نیاز دارند.

00:08:01.280 --> 00:08:04.256
پس شاید به فکر استفاده از
لیزرهای پرقدرت باشید

00:08:04.280 --> 00:08:06.096
یا متوقف کردنشان با طناب یا تور،

00:08:06.120 --> 00:08:08.440
و از این دست روشها در کوتاه مدت.

NOTE Paragraph

00:08:09.160 --> 00:08:11.056
و بعد یک امکان خیلی جالب

00:08:11.080 --> 00:08:14.400
ایدهی یدککش مداری
یا تعمیرکار فضایی است.

00:08:14.840 --> 00:08:16.456
تصور کنید که یک بازوی رباتیک

00:08:16.480 --> 00:08:18.336
روی یک جور یدککش فضایی

00:08:18.360 --> 00:08:20.656
میتواند قسمتهای خرابی
یک ماهواره را تعمیر کند،

00:08:20.680 --> 00:08:22.520
تا دوباره قابل استفاده شوند.

00:08:23.240 --> 00:08:25.176
یا چه میشه اگر همان بازوی رباتیک

00:08:25.200 --> 00:08:27.536
بتواند از یک فضاپیما سوختگیری کند

00:08:27.560 --> 00:08:29.536
که با پیشران شیمیایی حرکت میکند

00:08:29.560 --> 00:08:33.039
درست مثل سوختگیری که در
خودروهایمان انجام میدهیم؟

00:08:33.559 --> 00:08:35.216
تعمیر و نگهداری بهوسیله رباتها

00:08:35.240 --> 00:08:38.960
میتواند عمر صدها ماهوارهی
در مدار را بیشتر کند.

NOTE Paragraph

00:08:40.280 --> 00:08:43.176
هر گزینهای که برای انهدام یا پاکسازی
به ذهنمان برسد،

00:08:43.200 --> 00:08:46.176
واضح است که این مشکل فنی نیست.

00:08:46.200 --> 00:08:51.256
قوانین پیچیدهی فضا هم هست
و سیاستهایی که باید شناسایی شوند

00:08:51.280 --> 00:08:55.440
ساده بگم، هنوز راهی برای
استفادهی دائمی از فضا نیافتهایم.

NOTE Paragraph

00:08:56.720 --> 00:08:59.616
کاوشگری، نوآوری برای
دگرگون کردن شیوهی کار و زندگیمان

00:08:59.640 --> 00:09:01.616
کار ذاتی ماست،

00:09:01.640 --> 00:09:03.136
و در کاوشگری در فضا،

00:09:03.160 --> 00:09:06.416
داریم از مدارهای زمین فراتر میرویم.

00:09:06.440 --> 00:09:10.096
اما درحالیکه مرزهای فضا را
به اسم یادگیری و نوآوری جلو میرانیم،

00:09:10.120 --> 00:09:15.600
نباید فراموش کنیم که مسئولیت
محیط زیستیمان همیشه هست.

00:09:16.190 --> 00:09:20.696
شکی نیست که در مدارهای
پایین زمین و زمینآهنگ ازدحام است،

00:09:20.720 --> 00:09:23.056
و نمیتوان به پرتاب
ماهوارههای جدید ادامه داد

00:09:23.080 --> 00:09:25.376
که جایگزین ازکار افتادهها شوند

00:09:25.400 --> 00:09:27.456
مگر اینکه اول اینها جدا شوند،

00:09:27.480 --> 00:09:29.936
درست مثل اینکه نمیتوانیم
یک خودروی خراب را وسط

00:09:29.960 --> 00:09:31.320
بزرگراه رها کنیم.

00:09:31.320 --> 00:09:33.336
دفعهی بعد که از گوشیتان استفاده میکنید،

00:09:33.360 --> 00:09:35.856
یا وضع هوا را میبینید یا
از جیپیاس استفاده میکنید

00:09:35.880 --> 00:09:40.136
به فناوریهای ماهوارهای فکر کنید
که این کارها را ممکن میکنند.

00:09:40.160 --> 00:09:42.016
همچنین به تأثیری فکر کنید

00:09:42.040 --> 00:09:45.336
که ماهوارهها روی محیط
پیرامون زمین میگذارند،

00:09:45.360 --> 00:09:50.056
و کمک کنید این پیام منتشر شود
که با هم دیگر باید تأثیرمان را کم کنیم

NOTE Paragraph

00:09:50.080 --> 00:09:52.616
مدار زمین فوقالعاده زیباست

00:09:52.640 --> 00:09:55.216
و دروازهی ما به کاوشگری است.

00:09:55.240 --> 00:09:57.990
وظیفهی ماست که اینطور حفظش کنیم.

NOTE Paragraph

00:09:59.160 --> 00:10:00.376
ممنونم.

NOTE Paragraph

00:10:00.400 --> 00:10:02.480
(تشویق)