1
00:00:00,800 --> 00:00:02,256
زندگی ما وابسته به

2
00:00:02,280 --> 00:00:04,040
دنیایی است که نمیتوانیم ببینیم.

3
00:00:04,920 --> 00:00:06,936
به هفتهای که داشتید فکر کنید.

4
00:00:06,960 --> 00:00:10,176
آیا تلویزیون تماشا کردید،
از جیپیاس استفاده کردید

5
00:00:10,200 --> 00:00:13,160
نگاهی به وضع هوا انداختید یا غذایی خوردید؟

6
00:00:13,720 --> 00:00:16,416
این همه کار که زندگی روزانهی
ما را تشکیل میدهند

7
00:00:16,440 --> 00:00:19,296
به طور مستقیم یا غیر مستقیم

8
00:00:19,320 --> 00:00:21,016
به ماهوارهها وابستهاند.

9
00:00:21,040 --> 00:00:22,976
و درحالیکه ما متوجه نیستیم

10
00:00:23,000 --> 00:00:25,536
ماهوارهها چه خدماتی به ما میدهند،

11
00:00:25,560 --> 00:00:28,376
خود آنها نیازمند توجه ما هستند

12
00:00:28,400 --> 00:00:30,376
چرا که نشانی همیشگی از خود

13
00:00:30,400 --> 00:00:32,119
در مدارشان به جا میگذارند.

14
00:00:32,720 --> 00:00:36,336
مردم سراسر دنیا همه روزه به
زیرساخت ماهوارهها وابسته هستند

15
00:00:36,360 --> 00:00:40,416
برای اطلاعات، سرگرمی
و برقراری ارتباطات.

16
00:00:40,440 --> 00:00:43,296
برای کشاورزی و پایش محیط زیست

17
00:00:43,320 --> 00:00:46,376
ارتباطات اینترنتی و راهبری.

18
00:00:46,400 --> 00:00:48,096
ماهوارهها حتی این موارد هم نقش دارند:

19
00:00:48,120 --> 00:00:51,600
در کارکرد بازارهای انرژی و مالیمان.

20
00:00:52,120 --> 00:00:54,016
ولی این ماهوارهها که بهشان وابستهایم

21
00:00:54,040 --> 00:00:55,696
امروز و هر روز

22
00:00:55,720 --> 00:00:57,376
عمر محدودی دارند.

23
00:00:57,400 --> 00:00:59,296
شاید سوخت حرکتشان تمام شود،

24
00:00:59,320 --> 00:01:00,856
دچار نقص فنی بشوند،

25
00:01:00,880 --> 00:01:04,575
یا به طور طبیعی به پایان
عمر کاری خود برسند.

26
00:01:04,599 --> 00:01:08,736
حالا، این ماهوارهها به زبالههای
فضایی تاثیرگذاری بدل میشوند

27
00:01:08,760 --> 00:01:11,080
که محیط مداری را آشفته میکند.

28
00:01:11,840 --> 00:01:15,456
حال تصور کنید در روزی آفتابی،
در بزرگراه رانندگی میکنید

29
00:01:15,480 --> 00:01:16,896
که کارتان را انجام دهید.

30
00:01:16,920 --> 00:01:18,576
ضبط را روشن کردهاید،

31
00:01:18,600 --> 00:01:20,056
شیشهها را کشیدهاید پایین،

32
00:01:20,080 --> 00:01:22,776
نسیم خنکی هم وارد موهایتان میشود.

33
00:01:22,800 --> 00:01:24,000
حال خوبیه، نه؟

34
00:01:24,640 --> 00:01:27,016
همه چیز روان پیش میرود

35
00:01:27,040 --> 00:01:29,696
تا اینکه ماشینتان خراب
و متوقف میشود

36
00:01:29,720 --> 00:01:31,560
درست وسط بزرگراه.

37
00:01:32,160 --> 00:01:35,456
خب راهی ندارید به جز ترک ماشینتان

38
00:01:35,480 --> 00:01:36,920
که وسط جاده مانده.

39
00:01:38,200 --> 00:01:39,536
شاید آنقدر خوششانس باشید

40
00:01:39,560 --> 00:01:42,456
که بتوانید حرکتش داده
و به شانهی جاده منتقلش کنید

41
00:01:42,480 --> 00:01:44,616
تا مزاحم حرکت بقیه نباشد.

42
00:01:44,640 --> 00:01:45,896
چند ساعت قبل،

43
00:01:45,920 --> 00:01:50,400
خودروی شما ماشین مفیدی بود
که هر روز زندگیتان به آن وابسته بودید.

44
00:01:51,000 --> 00:01:53,536
حالا، آهنپارهای بیمصرف است

45
00:01:53,560 --> 00:01:57,240
که در شبکهی ارزشمند حملونقل
فقط فضا را اشغال کرده.

46
00:01:57,920 --> 00:02:02,096
و تصور کنید مسیرهای بینالمللی را
که از وسایل خرابشده پر شدهاند

47
00:02:02,120 --> 00:02:04,976
که سد راه دیگر ماشینها هستند.

48
00:02:05,000 --> 00:02:07,896
و تصور کنید تکهپارههایی را
که همهجا پخش هستند

49
00:02:07,920 --> 00:02:10,376
اگر برخوردی صورت بگیرد،

50
00:02:10,400 --> 00:02:12,776
هزاران تکهی کوچکتر نخاله

51
00:02:12,800 --> 00:02:14,720
به معضلی نو بدل میشوند.

52
00:02:15,680 --> 00:02:19,256
این مثالی از صنعت ماهوارههاست.

53
00:02:19,280 --> 00:02:21,416
ماهوارههایی که دیگر کار نمیکنند

54
00:02:21,440 --> 00:02:25,256
معمولاً برای سالهای متوالی
در مدار رها شده،

55
00:02:25,280 --> 00:02:28,816
یا به عنوان راه حلی موقت
تنها به کناری رانده میشوند.

56
00:02:28,840 --> 00:02:31,096
و در فضا قانونی بینالمللی هم نیست

57
00:02:31,120 --> 00:02:33,760
که پسماندهایمان را حتماً جمع کنیم.

58
00:02:34,680 --> 00:02:36,936
خب نخستین ماهوارهی دنیا، اسپوتنیک ۱

59
00:02:36,960 --> 00:02:39,216
در سال ۱۹۵۷ پرتاب شد،

60
00:02:39,240 --> 00:02:42,880
و در آن سال، تنها سه پرتاب صورت گرفت.

61
00:02:43,520 --> 00:02:47,056
دهها سال بعد و دهها کشور از سراسر دنیا

62
00:02:47,080 --> 00:02:50,456
هزاران ماهوارهی دیگر را
به مدار فرستادهاند،

63
00:02:50,480 --> 00:02:54,216
و تعداد پرتابها در آینده نیز
تنها افزایش خواهد یافت،

64
00:02:54,240 --> 00:02:56,816
خصوصاً اگر مسائلی را نیز در نظر بگیرید
از قبیل احتمال

65
00:02:56,840 --> 00:03:00,440
پرتاب بیش از ۹۰۰ گروه از ماهوارهها.

66
00:03:01,290 --> 00:03:03,616
حالا، ماهوارهها را به
مدارهای متفاوتی میفرستیم

67
00:03:03,640 --> 00:03:05,696
بسته به اینکه کارشان چیست.

68
00:03:05,720 --> 00:03:08,056
یکی از سادهترین مقاصدی که
ماهوارهها را میفرستیم

69
00:03:08,080 --> 00:03:09,656
مدار پایینی زمین است،

70
00:03:09,680 --> 00:03:11,656
احتمالاً برای تصویر برداری از زمین

71
00:03:11,680 --> 00:03:14,080
در حداکثر ارتفاع ۲/۰۰۰ کیلومتری.

72
00:03:14,720 --> 00:03:18,176
ماهوارهها در آنجا به طور طبیعی
در تماس با جو زمین هستند،

73
00:03:18,200 --> 00:03:20,136
پس ارتفاع مدارشان هم کم میشود،

74
00:03:20,160 --> 00:03:21,696
و در نهایت میسوزند،

75
00:03:21,720 --> 00:03:23,680
احتمالاً ظرف چند دهه.

76
00:03:24,440 --> 00:03:26,536
جای سادهی دیگری که
ماهوارهها را میفرستیم

77
00:03:26,560 --> 00:03:28,216
مدار زمینآهنگ (زمینثابت) است

78
00:03:28,240 --> 00:03:30,840
در ارتفاع حدوداً ۳۵/۰۰۰ کیلومتری.

79
00:03:31,320 --> 00:03:35,496
این ماهوارهها درحالیکه زمین میچرخد
بالای یک نقطه از زمین ثابت میمانند،

80
00:03:35,520 --> 00:03:39,800
که برای مثال کارهایی از قبیل ارتباط رسانی
و پخش تلویزیونی را ممکن میکند.

81
00:03:40,440 --> 00:03:44,760
ماهوارهها در مدارهای بلندی مثل این
میتوانند قرنها همانجا بمانند.

82
00:03:45,960 --> 00:03:49,136
و بعد این مدار است که
«گورستان» آنها میشود

83
00:03:49,160 --> 00:03:51,776
زبالههای شوم یا مدارهای نابودشده،

84
00:03:51,800 --> 00:03:54,656
جایی که ماهوارهها
به این قصد تزریق شدهاند

85
00:03:54,680 --> 00:03:55,896
که در پایان عمرشان

86
00:03:55,920 --> 00:03:59,680
سر راه دیگر مدارهای
عملیاتی رایج نباشند.

87
00:04:00,800 --> 00:04:05,376
از حدود ۷/۰۰۰ ماهوارهای که بعد از
اواخر دههی ۱۹۵۰ میلادی پرتاب شدهاند،

88
00:04:05,400 --> 00:04:08,760
تنها یک هفتمشان در حال حاضر فعال هستند،

89
00:04:09,360 --> 00:04:12,256
و علاوهبر ماهوارههایی
که دیگر کار نمیکنند،

90
00:04:12,280 --> 00:04:15,776
صدها هزار تکهی اندازه شن هم هست

91
00:04:15,800 --> 00:04:18,216
و نیز میلیونها خردهریزه اندازهی ماسه

92
00:04:18,240 --> 00:04:20,240
که به دور زمین در حال گردشاند.

93
00:04:20,880 --> 00:04:23,656
نخالههای فضایی خطر بزرگی
برای ماموریتهای فضایی است،

94
00:04:23,680 --> 00:04:27,680
اما برای ماهوارههایی که هر روز و همهروزه
به آنها وابستهایم هم همینطور است.

95
00:04:28,520 --> 00:04:31,936
حالا، چون نخالهها و لاشههای فضایی
به نگرانی فزایندهای تبدیل شدهاند،

96
00:04:31,960 --> 00:04:34,576
تلاشهایی ملی و بینالمللی به وجود آمده

97
00:04:34,600 --> 00:04:36,096
که استانداردهای فنی ایجاد شوند

98
00:04:36,120 --> 00:04:39,040
تا کمک کنند تولید نخالههای
بیشتر را محدود کنیم.

99
00:04:39,480 --> 00:04:41,736
برای مثال: توصیهنامههایی هست

100
00:04:41,760 --> 00:04:43,856
برای فضاپیماهای مدارپایین زمین

101
00:04:43,880 --> 00:04:47,296
که کمتر از ۲۵ سال در مدار بمانند،

102
00:04:47,320 --> 00:04:49,416
اما این باز هم زمان واقعاً درازی است،

103
00:04:49,440 --> 00:04:52,760
خصوصاً اگر یک ماهواره
سالها غیرفعال مانده باشد.

104
00:04:53,320 --> 00:04:56,376
قانونی هم داریم که برای
فضاپیماهای زمینآهنگ مرده است

105
00:04:56,400 --> 00:04:58,640
که باید به یک مدار گورستان منتقل شوند.

106
00:04:59,480 --> 00:05:03,176
اما هیچ یک از این راهکارها
توسط قوانین بینالمللی اجباری نیستند،

107
00:05:03,200 --> 00:05:07,976
و باید دانست که این قوانین
بوسیلهی مکانیزمهای ملی اجرا میشوند.

108
00:05:08,000 --> 00:05:10,456
همچنین این راهکارها بلند مدت نیستند،

109
00:05:10,480 --> 00:05:11,896
اینها پیشگیرانه نیستند،

110
00:05:11,920 --> 00:05:15,256
نه حتی کاری به پسماندههای فضایی دارند.

111
00:05:15,280 --> 00:05:19,120
اینها فقط آمدهاند تا تولید
نخالههای بیشتر را محدود کنند.

112
00:05:19,680 --> 00:05:22,840
مسئولیت نخالههای فضایی با کسی نیست.

113
00:05:23,680 --> 00:05:26,536
کوه اورست مقایسهی جالبی است

114
00:05:26,560 --> 00:05:29,776
از راهی جدید در رابطه با
چگونگی رفتارمان با محیط زیستمان،

115
00:05:29,800 --> 00:05:32,096
چرا که معمولاً مفتخر بوده است به این

116
00:05:32,120 --> 00:05:35,120
که بلندترین زبالهدان دنیاست.

117
00:05:36,040 --> 00:05:39,296
دههها پس از فتح قلهی
بلندترین در دنیا،

118
00:05:39,320 --> 00:05:41,576
چندین تن زباله توسط کوهنوردان رها شد

119
00:05:41,600 --> 00:05:43,536
که بعد نگرانی ساز شد،

120
00:05:43,560 --> 00:05:46,296
و شاید در اخبار خوانده باشید که
گمان میرود

121
00:05:46,320 --> 00:05:48,376
نپال به الزامات سختگیرانهتری
برای کوهنوردها

122
00:05:48,400 --> 00:05:51,960
در تنبیه و مجازاتهای قانونی
اقدام خواهد کرد.

123
00:05:52,600 --> 00:05:55,016
هدف البته، ترغیب کوهنوردان

124
00:05:55,040 --> 00:05:57,216
به پاکسازی زبالههای خودشان است،

125
00:05:57,240 --> 00:06:02,136
پس شاید سازمانهای محلی غیرانتفاعی برای
بازگرداندن بیشتر زبالهها پول پرداخت کنند،

126
00:06:02,160 --> 00:06:05,640
یا هیئتی اعزامی تشکیل دهند برای
سفرهای داوطلبانهی پاکسازی.

127
00:06:06,120 --> 00:06:08,376
ولی بازهم خیلی از کوهنوردان حس میکنند

128
00:06:08,400 --> 00:06:11,640
این گروههای مستقل هم خودشان
نیازمند نظارت هستند.

129
00:06:12,120 --> 00:06:14,936
جواب ساده یا آسانی ندارد،

130
00:06:14,960 --> 00:06:18,016
و حتی تلاشهای
با نیت خیر در نگهبانی هم

131
00:06:18,040 --> 00:06:19,880
اغلب به مشکلات میانجامند.

132
00:06:20,320 --> 00:06:23,416
اما به این معنی نیست که نباید
در حد توانمان کار کنیم

133
00:06:23,440 --> 00:06:26,760
تا از محیط زیستی محافظت کنیم
که به آن متکی و وابسته هستیم،

134
00:06:27,440 --> 00:06:31,456
و مثال اورست، مکانیابی از دور
و زیرساختهای ناقص

135
00:06:31,480 --> 00:06:32,896
برای محیط مداری

136
00:06:32,920 --> 00:06:35,280
حل یک مشکل اساسی را ضایع میکند.

137
00:06:35,920 --> 00:06:38,456
ولی ساده نمیتوانیم به ارتفاعات بالا برسیم

138
00:06:38,480 --> 00:06:41,536
و باز هم یک زبالهدان مرتفعتر بسازیم،

139
00:06:41,560 --> 00:06:43,720
زبالهدانی خارج از این دنیا.

140
00:06:45,280 --> 00:06:46,496
واقعیت فضا

141
00:06:46,520 --> 00:06:49,096
این است که اگر عضوی از
یک ماهواره خراب شود

142
00:06:49,120 --> 00:06:52,016
شانس کمی برای تعمیرش هست،

143
00:06:52,040 --> 00:06:54,080
و فقط هم با هزینههای هنگفت.

144
00:06:54,660 --> 00:06:58,080
اما اگر در طراحی ماهوارهها
باهوشتر بودیم چی؟

145
00:06:58,130 --> 00:06:59,576
چه میشد اگر همهی ماهوارهها،

146
00:06:59,600 --> 00:07:01,896
فارغ از اینکه در چه کشوری
ساخته شدهاند،

147
00:07:01,920 --> 00:07:03,816
حتماً به شکلی استاندارد میشدند که

148
00:07:03,840 --> 00:07:06,376
بازیافت، خدماتدهی

149
00:07:06,400 --> 00:07:08,280
یا به زمین بازگردانده شوند؟

150
00:07:08,560 --> 00:07:12,096
چه میشد اگر قوانین سرسختی وجود داشت

151
00:07:12,120 --> 00:07:14,896
که انهدام پایان عمر ماهوارهها را
اجباری میکرد

152
00:07:14,920 --> 00:07:17,056
به جای اینکه کنارشان بزنند

153
00:07:17,080 --> 00:07:18,680
برای راه حلی موقتی؟

154
00:07:19,560 --> 00:07:22,496
یا شاید زیرساختهای ماهوارهای
نیازمند گذاشتن یک ودیعه هستند

155
00:07:22,520 --> 00:07:24,816
تا بشود یک ماهواره را به مدار فرستاد،

156
00:07:24,840 --> 00:07:27,296
و این ودیعه تنها زمانی بازگردانده میشود

157
00:07:27,320 --> 00:07:29,856
که ماهواره به طور کامل از میان برداشته شود

158
00:07:29,880 --> 00:07:32,600
یا اگر بخشی از خردهپارهها را جمع کردند.

159
00:07:33,310 --> 00:07:36,156
یا شاید یک ماهواره نیازمند
داشتن فناوری همراه خود است

160
00:07:36,186 --> 00:07:38,260
که کاهش ارتفاع مدارش را شتاب ببخشد.

161
00:07:38,720 --> 00:07:40,976
اینها نشانههایی دلگرمکننده هستند.

162
00:07:41,000 --> 00:07:45,696
مثلاً ماهوارهی- آزمایشفناوری-۱ متعلق به
بریتانیا که در سال ۲۰۱۴ پرتاب شد،

163
00:07:45,720 --> 00:07:47,656
برای انهدام در پایان عمرش طراحی شده بود

164
00:07:47,680 --> 00:07:49,616
با یک بادبادن فرسایش کوچک.

165
00:07:49,640 --> 00:07:52,216
این برای این ماهواره راهگشاست
چون کوچک است،

166
00:07:52,240 --> 00:07:55,936
اما ماهوارههایی که بلندترند
یا در مدارهای بزرگتری هستند

167
00:07:55,960 --> 00:07:58,816
یا خیلی خیلی بزرگ هستند،
مثلا اندازه یک اتوبوس مدرسه،

168
00:07:58,840 --> 00:08:01,256
به گزینههای انهدام دیگری نیاز دارند.

169
00:08:01,280 --> 00:08:04,256
پس شاید به فکر استفاده از
لیزرهای پرقدرت باشید

170
00:08:04,280 --> 00:08:06,096
یا متوقف کردنشان با طناب یا تور،

171
00:08:06,120 --> 00:08:08,440
و از این دست روشها در کوتاه مدت.

172
00:08:09,160 --> 00:08:11,056
و بعد یک امکان خیلی جالب

173
00:08:11,080 --> 00:08:14,400
ایدهی یدککش مداری
یا تعمیرکار فضایی است.

174
00:08:14,840 --> 00:08:16,456
تصور کنید که یک بازوی رباتیک

175
00:08:16,480 --> 00:08:18,336
روی یک جور یدککش فضایی

176
00:08:18,360 --> 00:08:20,656
میتواند قسمتهای خرابی
یک ماهواره را تعمیر کند،

177
00:08:20,680 --> 00:08:22,520
تا دوباره قابل استفاده شوند.

178
00:08:23,240 --> 00:08:25,176
یا چه میشه اگر همان بازوی رباتیک

179
00:08:25,200 --> 00:08:27,536
بتواند از یک فضاپیما سوختگیری کند

180
00:08:27,560 --> 00:08:29,536
که با پیشران شیمیایی حرکت میکند

181
00:08:29,560 --> 00:08:33,039
درست مثل سوختگیری که در
خودروهایمان انجام میدهیم؟

182
00:08:33,559 --> 00:08:35,216
تعمیر و نگهداری بهوسیله رباتها

183
00:08:35,240 --> 00:08:38,960
میتواند عمر صدها ماهوارهی
در مدار را بیشتر کند.

184
00:08:40,280 --> 00:08:43,176
هر گزینهای که برای انهدام یا پاکسازی
به ذهنمان برسد،

185
00:08:43,200 --> 00:08:46,176
واضح است که این مشکل فنی نیست.

186
00:08:46,200 --> 00:08:51,256
قوانین پیچیدهی فضا هم هست
و سیاستهایی که باید شناسایی شوند

187
00:08:51,280 --> 00:08:55,440
ساده بگم، هنوز راهی برای
استفادهی دائمی از فضا نیافتهایم.

188
00:08:56,720 --> 00:08:59,616
کاوشگری، نوآوری برای
دگرگون کردن شیوهی کار و زندگیمان

189
00:08:59,640 --> 00:09:01,616
کار ذاتی ماست،

190
00:09:01,640 --> 00:09:03,136
و در کاوشگری در فضا،

191
00:09:03,160 --> 00:09:06,416
داریم از مدارهای زمین فراتر میرویم.

192
00:09:06,440 --> 00:09:10,096
اما درحالیکه مرزهای فضا را
به اسم یادگیری و نوآوری جلو میرانیم،

193
00:09:10,120 --> 00:09:15,600
نباید فراموش کنیم که مسئولیت
محیط زیستیمان همیشه هست.

194
00:09:16,190 --> 00:09:20,696
شکی نیست که در مدارهای
پایین زمین و زمینآهنگ ازدحام است،

195
00:09:20,720 --> 00:09:23,056
و نمیتوان به پرتاب
ماهوارههای جدید ادامه داد

196
00:09:23,080 --> 00:09:25,376
که جایگزین ازکار افتادهها شوند

197
00:09:25,400 --> 00:09:27,456
مگر اینکه اول اینها جدا شوند،

198
00:09:27,480 --> 00:09:29,936
درست مثل اینکه نمیتوانیم
یک خودروی خراب را وسط

199
00:09:29,960 --> 00:09:31,320
بزرگراه رها کنیم.

200
00:09:31,320 --> 00:09:33,336
دفعهی بعد که از گوشیتان استفاده میکنید،

201
00:09:33,360 --> 00:09:35,856
یا وضع هوا را میبینید یا
از جیپیاس استفاده میکنید

202
00:09:35,880 --> 00:09:40,136
به فناوریهای ماهوارهای فکر کنید
که این کارها را ممکن میکنند.

203
00:09:40,160 --> 00:09:42,016
همچنین به تأثیری فکر کنید

204
00:09:42,040 --> 00:09:45,336
که ماهوارهها روی محیط
پیرامون زمین میگذارند،

205
00:09:45,360 --> 00:09:50,056
و کمک کنید این پیام منتشر شود
که با هم دیگر باید تأثیرمان را کم کنیم

206
00:09:50,080 --> 00:09:52,616
مدار زمین فوقالعاده زیباست

207
00:09:52,640 --> 00:09:55,216
و دروازهی ما به کاوشگری است.

208
00:09:55,240 --> 00:09:57,990
وظیفهی ماست که اینطور حفظش کنیم.

209
00:09:59,160 --> 00:10:00,376
ممنونم.

210
00:10:00,400 --> 00:10:02,480
(تشویق)