0:00:01.798,0:00:05.320
Có vài vùng đất [br]xa xôi hẻo lánh trên trái đất

0:00:05.360,0:00:08.560
không thân thiện với con người,[br]theo bất kỳ cách nào

0:00:09.440,0:00:11.760
nhưng chúng ta đã tồn tại.

0:00:11.800,0:00:15.494
Tổ tiên nguyên thủy của chúng ta,[br]khi họ nhận ra nơi ở đang gặp nguy,

0:00:16.084,0:00:19.214
họ đã dám mở đường[br]đến những vùng xa lạ

0:00:19.244,0:00:21.110
tìm kiếm những cơ hội tốt hơn.

0:00:21.760,0:00:23.976
Là hậu duệ [br]của những nhà thám hiểm đó,

0:00:24.000,0:00:27.280
chúng ta mang dòng máu phiêu lưu[br]chảy trong huyết quản.

0:00:28.040,0:00:29.496
Nhưng cùng lúc,

0:00:29.520,0:00:31.616
bị sao nhãng[br]bởi cái ăn và mấy trò tiêu khiển

0:00:31.640,0:00:35.000
và bị kéo vào những cuộc chiến[br]chúng ta gây cho nhau,

0:00:35.840,0:00:39.000
có vẻ như chúng ta đã quên đi[br]khát khao khám phá này.

0:00:40.320,0:00:44.160
Chúng ta, một loài sinh vật,[br]đã tiến hóa một cách độc nhất vô nhị

0:00:44.960,0:00:48.960
cho Trái Đất, [br]trên Trái Đất, và bởi Trái Đất,

0:00:49.680,0:00:52.810
và chúng ta đã quá hài lòng[br]với điều kiện sống của chúng ta

0:00:52.840,0:00:55.560
đến nỗi ta bắt đầu thỏa mãn[br]

0:00:56.280,0:00:58.730
và quá bận rộn để nhận ra rằng [br]tài nguyên là hạn chế,

0:00:58.730,0:01:02.400
và tuổi thọ của mặt trời cũng có giới hạn.

0:01:02.400,0:01:05.170
Trong khi sao Hỏa[br]và tất cả những bộ phim về nó

0:01:05.200,0:01:08.200
đã lại tiếp thêm năng lượng[br]cho du hành không gian,

0:01:08.240,0:01:13.640
rất ít người có vẻ thực sự nhận thức ra[br]cơ thể mong manh của loài người chúng ta,

0:01:13.640,0:01:18.150
đáng thương thay, chưa được chuẩn bị[br]cho những hành trình dài hạn trong không gian.

0:01:18.160,0:01:20.416
Hãy làm một chuyến[br]vào khu rừng quốc gia ở địa phương bạn

0:01:20.440,0:01:22.240
để kiểm tra nhanh tính thực tế.

0:01:22.280,0:01:24.000
Nên hãy giơ tay biểu quyết nhanh:

0:01:24.000,0:01:27.576
Bao nhiêu người nghĩ mình có thể sinh tồn [br]trong vùng hoang vu rậm rạp này

0:01:27.600,0:01:28.800
trong vài ngày?

0:01:30.000,0:01:31.296
À, có rất nhiều người.

0:01:31.320,0:01:32.520
Còn vài tuần thì sao?

0:01:34.000,0:01:35.256
Cũng kha khá đấy.

0:01:35.280,0:01:36.480
Còn vài tháng?

0:01:37.600,0:01:39.096
Cũng khá tốt.

0:01:39.120,0:01:41.776
Bây giờ, chúng ta hãy tưởng tượng[br]khu rừng quốc gia này

0:01:41.800,0:01:44.760
đang trải qua một mùa đông bất tận.

0:01:45.360,0:01:49.240
Câu hỏi ban nãy: Bao nhiêu người nghĩ[br]mình có thể sống trong vài ngày?

0:01:50.280,0:01:51.696
Cũng khá nhiều.

0:01:51.720,0:01:52.920
Còn vài tuần?

0:01:54.400,0:01:59.070
Cho vui thôi nhé, thử tưởng tượng[br]nguồn nước duy nhất

0:01:59.130,0:02:02.520
bị đóng lại thành từng tảng băng[br]nhiều dặm dưới lòng đất.

0:02:03.080,0:02:07.176
Dinh dưỡng của đất ít ỏi tới mức[br]không thể tìm thấy bất kì thực vật nào,

0:02:07.200,0:02:11.400
và tất nhiên không có chút không khí[br]nào để đề cập đến.

0:02:13.240,0:02:17.376
Những ví dụ đó chỉ là số ít[br]trong vô vàn thách thức ta sẽ đối mặt

0:02:17.400,0:02:19.240
trên một hành tinh như sao Hỏa .

0:02:20.000,0:02:23.700
Vậy làm sao chúng ta tôi luyện bản thân[br]cho những chuyến du hành đến

0:02:25.200,0:02:27.500
những nơi khác xa so với[br]một kỳ nghỉ vùng nhiệt đới?

0:02:27.520,0:02:30.160
Liệu chúng ta sẽ tiếp tục vận chuyển[br]tiếp tế từ Trái Đất?

0:02:30.880,0:02:34.330
Xây dựng thang máy không gian,[br]hay xây mấy cái băng chuyền dài không tưởng

0:02:34.330,0:02:37.000
nối hành tinh được chọn với Trái Đất?

0:02:38.160,0:02:45.070
Rồi làm sao ta trồng trọt lương thực,[br]loại chỉ sinh trưởng trên Trái Đất giống ta?

0:02:45.080,0:02:46.640
Mà tôi lo xa quá rồi.

0:02:47.560,0:02:51.710
Trong hành trình tìm kiếm ngôi nhà mới [br]dưới một mặt trời mới của loài người

0:02:51.720,0:02:55.570
chúng ta thường sẽ không kéo dài [br]nhiều thời gian

0:02:55.570,0:02:57.160
trong chính chuyến hành trình,

0:02:57.840,0:02:59.456
trong không gian,

0:02:59.480,0:03:02.160
trong một con tàu, một cái hộp bay kín,

0:03:03.120,0:03:04.840
có khả năng qua nhiều thế hệ tới.

0:03:05.480,0:03:08.896
Thời gian dài nhất [br]con người đã ở trong không gian

0:03:08.920,0:03:11.800
là khoảng 12 đến 14 tháng.

0:03:12.600,0:03:14.960
Từ kinh nghiệm trong vũ trụ[br]của các phi hành gia

0:03:14.960,0:03:18.726
chúng ta biết trải qua thời gian[br]trong môi trường vi trọng lực

0:03:18.756,0:03:23.310
sẽ gây suy giảm xương, teo cơ,[br]các vấn đề tim mạch,

0:03:23.360,0:03:24.956
cùng với nhiều hàng loạt biến chứng khác

0:03:24.956,0:03:27.780
từ sinh lý đến tâm lý.

0:03:29.200,0:03:30.636
Còn môi trường cao trọng lực,

0:03:30.636,0:03:33.120
hay bất kỳ dao động khác của[br]lực kéo trọng lực

0:03:33.160,0:03:35.080
trên hành tinh mà chúng ta tìm cho mình

0:03:36.560,0:03:40.046
Tóm lại, chuyến du hành vũ trụ của ta[br]sẽ đầy hiểm nguy

0:03:40.116,0:03:41.720
đã biết và chưa biết.

0:03:42.960,0:03:46.970
Từ trước đến nay, chúng ta đã lưu tâm đến[br]mảng mới của công nghệ cơ học này

0:03:47.000,0:03:49.250
hay thế hệ robot tuyệt vời tiếp theo kia

0:03:49.280,0:03:53.600
như một phần của đội ngũ đảm bảo an toàn[br]cho chuyến du hành không gian của chúng ta.

0:03:53.600,0:03:56.556
Tuyệt vời như vậy,[br]tôi tin rằng đã đến lúc

0:03:56.556,0:04:00.836
chúng ta nên hoàn thiện[br]những gã khổng lồ điện tử đồ sộ này

0:04:00.840,0:04:03.020
bằng thứ mà tự nhiên đã phát minh:

0:04:04.320,0:04:05.720
vi sinh,

0:04:05.720,0:04:10.936
sinh vật đơn bào mà chính nó[br]tự sinh sản, tự sửa chữa.

0:04:10.960,0:04:12.160
một cỗ máy sống.

0:04:12.760,0:04:15.176
Không tốn kém để nuôi,

0:04:15.200,0:04:17.096
cho phép nhiều tính linh hoạt trong thiết kế

0:04:17.120,0:04:20.440
và chỉ cần đựng [br]trong một ống nhựa nhỏ.

0:04:21.399,0:04:25.276
Ngành nghiên cứu cho phép chúng ta[br]sử dụng khả năng của vi sinh

0:04:25.276,0:04:26.880
chính là sinh học tổng hợp

0:04:27.520,0:04:31.546
Nó xuất phát từ sinh học phân tử,[br]ngành làm ra kháng sinh, vắc xin

0:04:31.556,0:04:34.840
và những cách tốt hơn để [br]quan sát các sắc thái sinh lý

0:04:34.880,0:04:36.080
của cơ thể con người.

0:04:36.520,0:04:38.496
Sử dụng công cụ sinh học tổng hợp,

0:04:38.520,0:04:41.456
chúng ta có thể chỉnh sửa gene [br]của hầu như bất kỳ sinh vật nào

0:04:41.480,0:04:43.416
dù vi sinh hay không,

0:04:43.440,0:04:45.840
với tốc độ và tính chính xác cao.

0:04:46.760,0:04:49.676
Với những hạn chế[br]của các cỗ máy nhân tạo,

0:04:49.676,0:04:53.676
sinh học tổng hợp sẽ là giải pháp[br]để tạo ra không chỉ thức ăn,

0:04:53.676,0:04:56.400
năng lượng và môi trường,

0:04:56.440,0:04:58.756
mà ngay cả chính chúng ta

0:04:58.756,0:05:01.396
để bù đắp những thiếu hụt [br]về mặt sinh lý của chúng ta

0:05:01.400,0:05:03.560
và đảm bảo [br]chúng ta tồn tại trong không gian

0:05:05.000,0:05:06.180
Thử lấy một ví dụ

0:05:06.240,0:05:09.056
cách chúng ta có thể dùng sinh học tổng hợp [br]cho việc thám hiểm không gian,

0:05:09.080,0:05:11.000
hãy quay về môi trường trên sao Hỏa.

0:05:12.160,0:05:16.896
Đất sao Hỏa có cấu tạo[br]tương tự tro núi lửa ở Hawaii,

0:05:16.920,0:05:18.800
với nhiều dấu vết của vật chất hữu cơ.

0:05:19.400,0:05:21.640
Cho rằng, giả sử như,

0:05:21.680,0:05:24.436
sẽ như thế nào nếu đất sao Hỏa[br]có thể hỗ trợ trồng cây

0:05:24.436,0:05:26.280
mà không dùng [br]dinh dưỡng từ Trái Đất?

0:05:27.360,0:05:29.486
Câu hỏi đầu tiên [br]chúng ta nên đặt ra là,

0:05:29.486,0:05:31.856
làm sao chúng ta[br]làm cho thực vật chịu lạnh được?

0:05:31.860,0:05:34.026
Bởi vì, nhiệt độ trung bình trên sao Hỏa

0:05:34.026,0:05:36.760
là âm 60 độ C.

0:05:38.000,0:05:39.806
Câu hỏi tiếp theo[br]chúng ta nên hỏi là,

0:05:39.806,0:05:42.256
làm sao tạo ra thực vật chịu hạn?

0:05:42.260,0:05:45.096
khi hầu hết nước ở dạng sương giá

0:05:45.100,0:05:47.960
bay hơi nhanh hơn [br]cả khi tôi nói chữ "bay hơi".

0:05:49.120,0:05:51.720
Hóa ra [br]chúng ta đã làm được những thứ như vậy

0:05:52.480,0:05:55.776
Bằng cách mượn gene [br]protein chống đông từ cá

0:05:55.800,0:05:58.976
và gen chịu hạn từ [br]các loài thực vật khác như lúa

0:05:59.000,0:06:01.696
rồi cấy chúng vào [br]những loài cây đang cần,

0:06:01.720,0:06:04.680
chúng ta đã có thực vật [br]chịu được hầu hết hạn và lạnh.

0:06:05.480,0:06:08.096
Trên Trái Đất, chúng là GMOs[br]

0:06:08.120,0:06:09.920
hay những sinh vật biến đổi gen,

0:06:10.680,0:06:15.040
và chúng ta dựa vào chúng[br]để nuôi sống cả nhân loại.

0:06:16.160,0:06:19.616
Tự nhiên đã làm những thứ như thế rồi,

0:06:19.616,0:06:21.156
mà không hề cần chúng ta giúp.

0:06:21.160,0:06:24.240
Chúng ta chỉ đơn giản[br]tìm ra cách chính xác hơn để làm.

0:06:25.480,0:06:28.960
Vậy tại sao chúng ta muốn thay đổi[br]bộ gene của thực vật cho không gian?

0:06:30.120,0:06:33.696
À, không làm vậy[br]có nghĩa là cần thiết kế lại

0:06:33.720,0:06:37.136
diện tích đất vô tận[br]trên hành tinh mới

0:06:37.160,0:06:40.656
bằng cách thải ra [br]hàng tỉ tỉ lít không khí

0:06:40.680,0:06:43.720
rồi xây dựng vòm kính khổng lồ [br]để chứa hết những thứ đó.

0:06:44.480,0:06:46.536
Một thiết kế rất không thực tế

0:06:46.560,0:06:50.080
sẽ nhanh chóng trở thành[br]phi vụ vận chuyển hàng đắt đỏ.

0:06:51.240,0:06:52.696
Cách tốt nhất để đảm bảo

0:06:52.720,0:06:55.816
chúng ta sẽ có nguồn thức ăn [br]và không khí ta cần

0:06:55.840,0:06:58.936
là mang theo [br]những sinh vật đã được biến đổi

0:06:58.960,0:07:01.520
để thích nghi với [br]những môi trường mới và khắc nghiệt.

0:07:02.760,0:07:06.736
Về cơ bản, sử dụng sinh vật biến đổi[br]để giúp ta khai hóa một hành tinh

0:07:06.760,0:07:08.800
về cả ngắn và dài hạn.

0:07:10.400,0:07:14.400
Những sinh vật này sau đó có thể được[br]biến đổi để làm dược liệu hay nhiên liệu.

0:07:15.920,0:07:19.656
Vậy ta có thể dùng sinh học tổng hợp[br]để mang theo thực vật biến đổi cấp cao,

0:07:19.680,0:07:20.920
nhưng còn gì nữa?

0:07:21.880,0:07:24.736
À, tôi đã nhắc đến trước đó[br]chúng ta là một loài sinh vật

0:07:24.760,0:07:27.080
được tiến hóa độc nhất cho Trái Đất.

0:07:27.800,0:07:30.416
Thực tế đó không thay đổi nhiều[br]trong 5 phút vừa rồi

0:07:30.440,0:07:32.880
khi các bạn còn dưới đó[br]và tôi thì ở trên này.

0:07:33.480,0:07:37.176
Vậy, nếu chúng ta đưa ai đó[br]lên sao Hỏa ngay lúc này,

0:07:37.200,0:07:40.696
dù được cung cấp [br]dư dã thứ ăn, nước, không khí

0:07:40.720,0:07:41.840
và một bộ áo du hành,

0:07:41.840,0:07:45.220
chúng ta cũng sẽ trải qua các [br]vấn đề sức khỏe không hề dễ chịu

0:07:45.220,0:07:49.060
từ lượng phóng xạ ion hóa[br]bắn dồn dập vào bề mặt hành tinh như sao Hỏa,

0:07:49.060,0:07:53.276
Nơi có rất ít hoặc không có không khí.

0:07:53.286,0:07:55.906
Trừ khi chúng ta dự định [br]cư trú dưới lòng đất

0:07:55.906,0:07:58.482
trong suốt thời gian[br]chúng ta ở trên hành tinh mới,

0:07:58.482,0:08:01.078
chúng ta phải tìm cách tốt hơn[br]để bảo vệ bản thân

0:08:01.078,0:08:03.594
mà không cần nhờ vào [br]một bộ áo giáp

0:08:03.764,0:08:06.044
nặng bằng chính [br]trọng lượng cơ thể chúng ta,

0:08:06.244,0:08:08.844
hay cần trú phía sau [br]một bức tường bằng chì.

0:08:10.234,0:08:14.200
Hãy thử tìm kiếm[br]nguồn cảm hừng từ thiên nhiên.

0:08:14.200,0:08:16.316
Trong số rất nhiều[br]dạng sống trên Trái Đất,

0:08:16.316,0:08:19.202
có một nhóm sinh vật[br]gọi là extremophiles

0:08:19.202,0:08:21.198
nghĩa là sinh vật ưa [br]điều kiện sống khắc nghiệt,

0:08:21.198,0:08:23.628
nếu bạn nhớ môn sinh[br]từ hồi phổ thông.

0:08:23.628,0:08:29.004
Trong số những sinh vật này, [br]khuẩn Deinococcus radiodurans

0:08:29.044,0:08:34.314
được biết đến với khả năng chịu lạnh,[br]mất nước, chân không, acid

0:08:34.444,0:08:37.119
và, đáng chú ý nhất, phòng xạ.

0:08:37.439,0:08:39.859
Trong khi cơ cấu[br]chịu phóng xạ của nó được biết đến

0:08:40.159,0:08:43.515
chúng ta chưa cấy được những gene [br]liên quan vào các loài thú có vú

0:08:43.515,0:08:46.151
Để làm được thật không dễ dàng gì

0:08:46.161,0:08:49.001
Có rất nhiều mặt[br]liên quan đến khả năng chịu phóng xạ

0:08:49.001,0:08:52.257
nó không đơn giản như việc chuyển 1 gene.

0:08:52.257,0:08:55.263
Nhưng chỉ cần một chút [br]sự sáng tạo của con người

0:08:55.263,0:08:56.523
và một chút thời gian,

0:08:56.523,0:09:00.003
tôi nghĩ cũng không khó để [br]thực hiện được điều này.

0:09:00.003,0:09:06.399
Giả như chúng ta chỉ mượn[br]một phần của khả năng chịu phóng xạ,

0:09:06.399,0:09:09.439
điều đó sẽ vô cùng tốt hơn [br]so với những gì chúng ta có,

0:09:09.439,0:09:12.555
kiểu như chỉ là melanin trong da chúng ta thôi.

0:09:12.555,0:09:14.601
Bằng việc sử dụng [br]công cụ sinh học tổng hợp

0:09:14.601,0:09:17.640
chúng ta có thể khai thác khả năng [br]của khuẩn Deinococcus radioduran

0:09:17.640,0:09:21.700
để sinh trưởng trong lượng phóng xạ [br]lẽ ra có thể gây chết người.

0:09:23.760,0:09:25.560
Trông có vẻ khó khăn,

0:09:25.620,0:09:29.200
Người tinh khôn homo sapiens, [br]chính là loài người chúng ta,

0:09:29.200,0:09:31.520
tiến hóa từng ngày

0:09:31.520,0:09:34.300
và vẫn tiếp tục tiến hóa

0:09:34.360,0:09:36.150
Hàng ngàn năm tiến hóa của loài người

0:09:36.160,0:09:39.160
không những cho chúng ta loài người [br]như người Tây Tạng,

0:09:39.160,0:09:41.740
với khả năng sinh trưởng [br]trong điều kiện oxy thấp

0:09:41.760,0:09:46.720
mà còn như người Argentina, có khả năng [br]tiêu thụ và chuyển hóa thạch tín,

0:09:46.720,0:09:50.360
một loại hóa chất có thể [br]giết chết người bình thường.

0:09:50.360,0:09:54.080
Mỗi ngày, cơ thể con người tiến hóa [br]bởi những sự đột biến ngẫu nhiên

0:09:54.080,0:09:56.960
cho phép đồng đều [br]những loài người nhất định

0:09:56.960,0:10:00.060
chịu đựng được trong [br]các điều kiện khắc nghiệt.

0:10:00.160,0:10:02.176
Nhưng, điều này quan trọng đây,

0:10:03.476,0:10:07.436
loại tiến hóa này đòi hỏi hai điều[br]mà không phải lúc nào ta cũng có

0:10:07.676,0:10:09.696
hay có khả năng để đáp ứng được.

0:10:10.120,0:10:12.776
Đó chính là cái chết và thời gian

0:10:13.560,0:10:16.586
Trong cuộc tranh đấu để tìm ra [br]nơi chốn của chúng ta trong vũ trụ,

0:10:16.596,0:10:19.042
chúng ta không phải [br]lúc nào cũng có đủ thời gian

0:10:19.082,0:10:21.602
cho việc tiến hóa tự nhiên [br]các chức năng phụ thêm

0:10:21.642,0:10:24.358
để tồn tại trên hành tinh khác.

0:10:24.358,0:10:28.864
E.O. Wilson gọi thời đại chúng ta[br]đang sống là thời đại phá vỡ gen.

0:10:28.884,0:10:34.284
Là thời đại cải thiện những thiếu sót [br]về di truyền như bệnh xơ nang, hay bệnh loạn dưỡng cơ.

0:10:34.284,0:10:37.640
bằng cách sử dụng chất bổ sung tạm thời.

0:10:37.960,0:10:39.522
Nhưng ngày qua ngày,

0:10:39.522,0:10:42.724
chúng ta tiếp cận [br]thời kỳ tiến hóa ý chí

0:10:42.724,0:10:44.716
là lúc chúng ta với tư cách là một loài

0:10:44.716,0:10:50.366
có năng lực tự quyết định [br]vận mệnh di truyền của chính mình.

0:10:50.716,0:10:53.080
Việc tăng thêm các năng lực mới [br]cho cơ thể loài người

0:10:53.080,0:10:55.753
không còn là câu hỏi làm thế nào,[br]

0:10:55.923,0:10:58.236
mà là khi nào.

0:10:58.236,0:10:59.486
Sử dụng sinh học tổng hợp

0:10:59.516,0:11:02.514
để biến đổi [br]cấu trúc gen của bất kỳ loài sinh vật nào,

0:11:02.644,0:11:03.878
đặc biệt là của chính chúng ta,

0:11:03.878,0:11:07.188
không thể không nói đến [br]các vấn đề về đạo đức.

0:11:07.282,0:11:10.518
Liệu việc biến đổi có khiến chúng ta [br]giảm đi tính người không?

0:11:10.958,0:11:13.234
Nhưng mà, bản chất loài người là gì

0:11:13.244,0:11:16.574
ngoài những tinh tú tình cờ có nhận thức.

0:11:17.204,0:11:19.864
Trí thông minh loài người [br]nên tự hướng đi đâu?

0:11:20.644,0:11:24.190
Hẳn là hơi phí nếu chỉ ngồi không [br]và ngạc nhiên về nó.

0:11:25.800,0:11:27.160
Chúng ta sử dụng trí thông minh [br]của mình như thế nào

0:11:27.160,0:11:30.390
để bảo vệ ta khỏi những[br]mối nguy hiểm ngoài kia?

0:11:30.440,0:11:33.260
và bảo vệ chúng ta khỏi chúng ta nữa?

0:11:34.404,0:11:35.834
Tôi đặt ra những câu hỏi này [br]

0:11:35.844,0:11:38.000
không phải để gây ra nỗi sợ khoa học

0:11:38.040,0:11:40.064
mà để mang ra ánh sáng những khả năng

0:11:40.444,0:11:44.760
mà khoa học đã và đang cung cấp cho chúng ta

0:11:44.760,0:11:48.380
Loài người chúng ta phải liên kết lại[br]để bàn luận và ấp ủ những biện pháp

0:11:48.766,0:11:50.350
không chỉ bằng sự cẩn trọng,

0:11:50.640,0:11:52.600
mà cũng bằng lòng dũng cảm.

0:11:54.200,0:11:57.800
Sao hỏa là một điểm đến

0:11:58.440,0:12:00.040
nhưng nó không phải là cuối cùng.

0:12:01.000,0:12:03.770
Biên giới cuối cùng thực sự [br]chúng ta phải vượt qua

0:12:03.880,0:12:06.590
là con đường trong việc quyết định[br]điều chúng ta có thể

0:12:06.600,0:12:09.866
và nên làm ra cho trí thông minh [br]không tưởng cho loài người.

0:12:09.876,0:12:14.412
Vũ trụ thì lạnh lẽo và tàn nhẫn

0:12:15.120,0:12:17.520
Con đường đến các vì sao[br]sẽ đầy thử thách

0:12:17.560,0:12:20.556
sẽ mang đến cho ta những câu hỏi [br]không chỉ về chúng ta là ai,

0:12:20.556,0:12:23.136
mà chúng ta sẽ đi đâu.

0:12:23.156,0:12:26.762
Câu trả lời nằm ở sự lựa chọn [br]giữa việc sử dụng hay từ bỏ công nghệ

0:12:26.762,0:12:28.882
mà chúng ta lượm lặt [br]trong chính cuộc sống.

0:12:28.882,0:12:32.736
và nó sẽ khẳng định chúng ta bởi những gì [br]chúng ta để lại trong vũ trụ này.

0:12:32.760,0:12:33.976
Cám ơn.

0:12:33.996,0:12:36.046
(Vỗ tay)