Hình xăm thường được mô tả
trên các phương tiện thông tin đại chúng
như là dấu hiệu
của sự nguy hiểm, tà đạo
hay ham mê nhất thời
của giới trẻ.
Trong khi phong cách
hình xăm thay đổi,
và ý nghĩa của chúng cũng khác nhau
ở từng nền văn hóa,
việc xăm mình cũng cổ xưa
như chính nền văn minh của nó vậy.
Xăm trên da với
mục đích trang trí
vẫn còn tồn tại
khắp nơi trên thế giới,
lâu đời nhất là trên xác ướp Peru
có niên đại 6,000 năm TCN.
Bạn có bao giờ tự hỏi
hình xăm
được thực hiện như thế nào không?
Bạn có thể biết rằng
da tự bong ra,
và ta mất đi
khoảng 30-40,000 tế bào da/giờ.
Tức khoảng
1,000,000 tế bào/ngày.
Thế thì, làm thế nào hình xăm
lại không bị bong ra cùng với da?
Câu trả lời đơn giản là
khi xăm, sắc tố màu
được đưa vào sâu hơn
bên trong
thay vì nằm ở lớp da ngoài
có thể bị bong ra.
Trong suốt lịch sử, các nền văn hóa
sử dụng các phương pháp xăm khác nhau.
Nhưng chiếc máy xăm hiện đại đầu tiên
được mô phỏng theo chiếc máy khắc
của Thomas Edison
và chạy bằng điện.
Máy xăm được sử dụng ngày nay
có nhiều kim nhỏ,
được nạp thuốc nhuộm, đâm vào da
với tần suất 50-3,000 lần/phút.
Các mũi kim đâm qua lớp biểu bì,
cho phép mực thấm sâu hơn
vào lớp hạ bì,
nơi có các sợi collagen,
dây thần kinh, các tuyến,
mạch máu và nhiều hơn nữa.
Mỗi lần kim đâm vào da,
nó tạo ra 1 vết thương
báo động cho cơ thể
kích hoạt quá trình chống viêm nhiễm,
kêu gọi tế bào miễn dịch
di chuyển đến vết thương
và chữa lành cho da.
Đây chính là quá trình
làm cho hình xăm tồn tại vĩnh viễn.
Đầu tiên, những tế bào chuyên biệt -
đại thực bào
sẽ xơi tái những kẻ xâm nhập
nhằm ngăn chặn viêm nhiễm.
Khi di chuyển
qua hệ thống bạch huyết,
một vài trong số này
được đưa trở lại
cùng với thuốc nhuộm
vào các hạch bạch huyết
trong khi những tế bào khác
nằm lại trong lớp hạ bì.
Không thể thải
các sắc tố ra ngoài,
thuốc nhuộm nằm lại trong tế bào
và vẫn nhìn thấy được qua da.
Một số hạt mực lơ lửng
trong ma trận dạng gel của lớp hạ bì,
trong khi số hạt khác bị tế bào da
nhấn chìm gọi là nguyên bào sợi.
Ban đầu, mực cũng lắng ở lớp biểu bì,
nhưng khi da lành, các tế bào
biểu bì hư tổn bị bong ra
và được thay thế bởi
các tế bào mới không có thuốc nhuộm
lớp trên cùng bong ra
giống như khi bị cháy nắng.
Với các hình xăm chuyên nghiệp,
ta không thấy hiện tượng
phồng rộp hay bong tróc
và cần 2-4 tuần
để tái tạo biểu bì,
thời gian này,
cần tránh phơi nắng hoặc đi bơi
để tránh làm phai màu hình xăm.
Tuy nhiên, các tế bào da
vẫn giữ như cũ cho đến khi chết đi.
Khi tế bào da chết đi,
các tế bào gần đó
hấp thu phần mực
mà nó để lại
vậy nên, mực xăm
vẫn ở nguyên đó.
Nhưng hình xăm vẫn phai
theo thời gian,
vì cơ thể phản ứng lại
với các hạt sắc tố
các đại thực bào của hệ miễn dịch
dần dần phá vỡ và đào thải chúng ra ngoài.
Bức xạ tia cực tím
cũng góp phần
vào quá trình
phá vỡ các hạt sắc tố,
mặc dù kem chống nắng
có thể giúp giảm thiểu việc này.
Nhưng vì các tế bào da
tương đối ổn định,
đa số các hạt mực
vẫn ở sâu trong da
suốt một đời người.
Nhưng nếu hình xăm là mãi mãi,
có cách nào để xóa nó đi không?
Về mặt kỹ thuật, có.
Ngày nay, người ta dùng máy laser
chiếu xuyên qua ngoại bì
làm vỡ các sắc tố dưới da
ở các bước sóng khác nhau
màu đen là màu
dễ bị phá vỡ nhất.
Tia laser phá vỡ các giọt mực
thành những phần nhỏ hơn,
thứ mà, sau đó, dễ dàng
bị xoá bỏ bởi các đại thực bào,
Nhưng một số mực màu
lại khó xóa
và phiền phức hơn
hơn các loại khác,.
Vì lý do này, việc xóa đi vẫn khó hơn
là tạo ra 1 hình xăm
nhưng không phải là không thể.
Vậy nên, một hình xăm
có thể không tồn tại mãi mãi,
nhưng lại có bề dày lịch sử
hơn bất cứ nền văn hóa đương đại nào.
Và sự phổ biến của chúng
qua ngần ấy năm
là minh chứng cho việc nghệ thuật
xăm mình còn tồn tại mãi mãi.