[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.28,0:00:09.59,Default,,0000,0000,0000,,Enerji dört bir yanımızda
Dialogue: 0,0:00:09.62,0:00:14.01,Default,,0000,0000,0000,,ve kusursuz doğa kanunlarını\Ntakip eden fiziksel bir büyüklük.
Dialogue: 0,0:00:14.03,0:00:16.48,Default,,0000,0000,0000,,Evrenimizde enerji sınırlı,
Dialogue: 0,0:00:16.50,0:00:18.68,Default,,0000,0000,0000,,ne üretiliyor ne de yok ediliyor
Dialogue: 0,0:00:18.68,0:00:20.71,Default,,0000,0000,0000,,ama kinetik veya potansiyel enerji gibi
Dialogue: 0,0:00:20.71,0:00:23.42,Default,,0000,0000,0000,,hatırlanması gereken\Nfarklı özelliklerde ve formüllerde
Dialogue: 0,0:00:23.42,0:00:25.70,Default,,0000,0000,0000,,farklı şekiller alabiliyor.
Dialogue: 0,0:00:25.70,0:00:29.62,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, 6 watt'lık bir LED masa lambası
Dialogue: 0,0:00:29.62,0:00:32.85,Default,,0000,0000,0000,,saniyede 6 jul miktarındaki\Nhafif enerjiyi aktarıyor.
Dialogue: 0,0:00:33.57,0:00:35.54,Default,,0000,0000,0000,,Fakat şimdi uzaya geri dönelim
Dialogue: 0,0:00:35.56,0:00:39.33,Default,,0000,0000,0000,,ve gezegenimize, onun sistemlerine\Nve enerji akışına göz atalım.
Dialogue: 0,0:00:39.92,0:00:41.71,Default,,0000,0000,0000,,Dünya'nın fiziksel sistemleri;
Dialogue: 0,0:00:41.74,0:00:44.83,Default,,0000,0000,0000,,atmosferi, hidrosferi, litosferi
Dialogue: 0,0:00:44.83,0:00:46.78,Default,,0000,0000,0000,,ve biyosferi kapsıyor.
Dialogue: 0,0:00:46.78,0:00:49.55,Default,,0000,0000,0000,,Enerji bu sistemlere girip çıkar
Dialogue: 0,0:00:49.58,0:00:52.34,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların arasındaki\Nher enerji aktarımı sırasında,
Dialogue: 0,0:00:52.37,0:00:54.78,Default,,0000,0000,0000,,çevredeki enerjinin bir kısmı,
Dialogue: 0,0:00:54.78,0:00:59.48,Default,,0000,0000,0000,,ateş, ışık, ses, titreşim\Nveya hareket hâlinde kaybolur.
Dialogue: 0,0:00:59.78,0:01:03.40,Default,,0000,0000,0000,,Gezegenimizin enerjisi\Niç ve dış kaynaklardan gelir.
Dialogue: 0,0:01:03.40,0:01:06.60,Default,,0000,0000,0000,,Radyoaktif izotoplardan\Ngelen jeotermal enerji
Dialogue: 0,0:01:06.60,0:01:09.78,Default,,0000,0000,0000,,ve dünyanın dönüşünden\Ngelen dairesel enerji,
Dialogue: 0,0:01:09.78,0:01:11.85,Default,,0000,0000,0000,,enerjinin iç kaynaklarıdır.
Dialogue: 0,0:01:11.85,0:01:14.87,Default,,0000,0000,0000,,Öte yandan, Güneş temel dış kaynaktır
Dialogue: 0,0:01:14.90,0:01:18.21,Default,,0000,0000,0000,,ve hava durumu ve iklim gibi\Nbelirli sistemleri hareket ettirir.
Dialogue: 0,0:01:18.23,0:01:21.96,Default,,0000,0000,0000,,Güneş ışığı, yüzeyi ve atmosferi\Ndeğişken miktarlarda ısıtır
Dialogue: 0,0:01:21.99,0:01:23.68,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da ısı yayılmasına yol açıp
Dialogue: 0,0:01:23.68,0:01:26.42,Default,,0000,0000,0000,,rüzgârları üretir\Nve okyanus akıntılarını etkiler.
Dialogue: 0,0:01:27.31,0:01:31.84,Default,,0000,0000,0000,,Kızıl ötesi ışınlar, Dünya'nın\Nısınmış yüzeyinden ısı yayarlar,
Dialogue: 0,0:01:31.87,0:01:36.01,Default,,0000,0000,0000,,sera gazlarının ve enerji akışının\Nileri etkilerinin tuzağına düşerler.
Dialogue: 0,0:01:36.93,0:01:40.48,Default,,0000,0000,0000,,Güneş de organizmalar için ana kaynaktır.
Dialogue: 0,0:01:40.50,0:01:42.90,Default,,0000,0000,0000,,Bitkiler, algler ve siyanobakteriler,
Dialogue: 0,0:01:42.92,0:01:45.51,Default,,0000,0000,0000,,biyosferin besin zincirlerini\Ngüçlendirerek
Dialogue: 0,0:01:45.53,0:01:48.11,Default,,0000,0000,0000,,karbondioksitten ve sudan\Norganik madde üretmek için
Dialogue: 0,0:01:48.14,0:01:50.74,Default,,0000,0000,0000,,güneş ışığını kullanırlar.
Dialogue: 0,0:01:50.76,0:01:54.45,Default,,0000,0000,0000,,Biz bu besin enerjisini\Nyanma ve solunum gibi
Dialogue: 0,0:01:54.48,0:01:56.93,Default,,0000,0000,0000,,kimyasal tepkimeleri\Nkullanarak salıveriyoruz.
Dialogue: 0,0:01:56.93,0:01:58.93,Default,,0000,0000,0000,,Besin zincirindeki her bir seviyede,
Dialogue: 0,0:01:58.93,0:02:02.45,Default,,0000,0000,0000,,yeni elde edilen kimyasal\Nyapılarda biraz enerji depolanır.
Dialogue: 0,0:02:02.45,0:02:04.80,Default,,0000,0000,0000,,Fakat vücut ısınız gibi
Dialogue: 0,0:02:04.82,0:02:06.84,Default,,0000,0000,0000,,besin sindiriminizden salınan
Dialogue: 0,0:02:06.86,0:02:09.18,Default,,0000,0000,0000,,çoğu enerji çevrede kaybolur.
Dialogue: 0,0:02:09.20,0:02:12.42,Default,,0000,0000,0000,,Bitkiler, birincil tüketiciler\Ntarafından yendiği için
Dialogue: 0,0:02:12.45,0:02:16.94,Default,,0000,0000,0000,,onların tüm enerjisinin sadece\N%10'u sonraki seviyeye geçer.
Dialogue: 0,0:02:17.44,0:02:21.34,Default,,0000,0000,0000,,Enerji bir besin zincirinde, üreticilerden\Ntüketicilere ve ayrıştırıcılara
Dialogue: 0,0:02:21.37,0:02:24.34,Default,,0000,0000,0000,,sadece bir yönde hareket edebildiği için
Dialogue: 0,0:02:24.34,0:02:27.22,Default,,0000,0000,0000,,besin zincirinin aşağısında\Nyer alan bir organizma
Dialogue: 0,0:02:27.22,0:02:29.16,Default,,0000,0000,0000,,üsttekilerden daha verimlidir.
Dialogue: 0,0:02:29.76,0:02:30.73,Default,,0000,0000,0000,,Yemek üreticileri,
Dialogue: 0,0:02:30.73,0:02:34.76,Default,,0000,0000,0000,,bir hayvanın enerjisini\Nalabildiği en verimli seviyedir
Dialogue: 0,0:02:34.76,0:02:38.24,Default,,0000,0000,0000,,fakat bu üreticilere\Nçoğu güneş ışığından olan
Dialogue: 0,0:02:38.24,0:02:40.22,Default,,0000,0000,0000,,sürekli enerji girdisi olmadan
Dialogue: 0,0:02:40.22,0:02:43.45,Default,,0000,0000,0000,,bizim bildiğimiz yaşamın\NDünya üzerindeki varlığı sona erer.
Dialogue: 0,0:02:43.45,0:02:47.45,Default,,0000,0000,0000,,Tabii ki biz insanlar enerjimizi\Nbesin dışında birçok şeye de harcıyoruz.
Dialogue: 0,0:02:47.45,0:02:51.75,Default,,0000,0000,0000,,Yolculuk ediyoruz, inşa ediyoruz,\Nteknolojinin her türünde güce sahibiz.
Dialogue: 0,0:02:51.75,0:02:52.100,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bunları yapmak için
Dialogue: 0,0:02:52.100,0:02:55.25,Default,,0000,0000,0000,,fosil yakıtlar gibi\Nkaynaklar kullanıyoruz,
Dialogue: 0,0:02:55.25,0:02:58.03,Default,,0000,0000,0000,,kömür, petrol ve doğal gaz kullanıyoruz.
Dialogue: 0,0:02:58.03,0:03:01.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu yakıtlar, bitkilerin güneş ışığı\Nyoluyla çok önceden yakaladığı
Dialogue: 0,0:03:01.65,0:03:03.50,Default,,0000,0000,0000,,ve karbon formunda depoladığı
Dialogue: 0,0:03:03.50,0:03:05.01,Default,,0000,0000,0000,,enerji içerirler.
Dialogue: 0,0:03:05.01,0:03:07.40,Default,,0000,0000,0000,,Enerji santrallerinde\Nfosil yakıtları yaktığımızda
Dialogue: 0,0:03:07.42,0:03:09.27,Default,,0000,0000,0000,,bu depolanmış enerjiyi
Dialogue: 0,0:03:09.29,0:03:10.99,Default,,0000,0000,0000,,elektrik üretmek için salıveririz.
Dialogue: 0,0:03:11.71,0:03:13.27,Default,,0000,0000,0000,,Elektrik üretmek için
Dialogue: 0,0:03:13.27,0:03:15.37,Default,,0000,0000,0000,,yakılan fosil yakıtlardan gelen ısı,
Dialogue: 0,0:03:15.37,0:03:18.81,Default,,0000,0000,0000,,mıknatısları döndüren türbinlere\Ngüç sağlamak için kullanılır.
Dialogue: 0,0:03:18.81,0:03:20.34,Default,,0000,0000,0000,,Böylece bu türbinler,
Dialogue: 0,0:03:20.34,0:03:23.69,Default,,0000,0000,0000,,tel bobinine göre\Ndeğişen manyetik alan üretirler.
Dialogue: 0,0:03:23.69,0:03:27.93,Default,,0000,0000,0000,,Tel bobinleri, teldeki hareketi\Nindükleyecek elektronlar üretir.
Dialogue: 0,0:03:27.93,0:03:29.52,Default,,0000,0000,0000,,Modern medeniyet,
Dialogue: 0,0:03:29.52,0:03:33.89,Default,,0000,0000,0000,,bu elektron hareketini güçlü\Ntutma yeteneğimize bağlıdır.
Dialogue: 0,0:03:33.89,0:03:36.02,Default,,0000,0000,0000,,Neyse ki elektrik üretmek için
Dialogue: 0,0:03:36.02,0:03:39.54,Default,,0000,0000,0000,,yenilenemeyen fosil yakıtları\Nyakma sınırımız yok.
Dialogue: 0,0:03:39.54,0:03:42.79,Default,,0000,0000,0000,,Hafif partiküllerle doğrudan\Netkileşim hareketiyle
Dialogue: 0,0:03:42.79,0:03:44.35,Default,,0000,0000,0000,,elektronlar da indüklenebilir,
Dialogue: 0,0:03:44.35,0:03:47.22,Default,,0000,0000,0000,,bu partiküller, güneş pilinin\Nçalışmasına benzer.
Dialogue: 0,0:03:47.64,0:03:50.76,Default,,0000,0000,0000,,Rüzgâr, su, jeotermal ve biyoyakıt gibi
Dialogue: 0,0:03:50.76,0:03:53.91,Default,,0000,0000,0000,,diğer yenilenebilir enerji kaynakları da
Dialogue: 0,0:03:53.93,0:03:56.52,Default,,0000,0000,0000,,elektrik üretmek için kullanılabilir.
Dialogue: 0,0:03:57.33,0:03:59.87,Default,,0000,0000,0000,,Enerji üzerindeki küresel talep artıyor
Dialogue: 0,0:03:59.89,0:04:02.04,Default,,0000,0000,0000,,fakat gezegenin enerji kaynakları
Dialogue: 0,0:04:02.06,0:04:05.38,Default,,0000,0000,0000,,karmaşık bir enerji altyapısına\Nerişmek için sınırlı.
Dialogue: 0,0:04:05.40,0:04:07.13,Default,,0000,0000,0000,,Nüfuslar yükseldikçe
Dialogue: 0,0:04:07.15,0:04:10.05,Default,,0000,0000,0000,,sanayileşme ve kalkınma\Noranlarının yanında,
Dialogue: 0,0:04:10.07,0:04:13.36,Default,,0000,0000,0000,,enerjiye dair kararlarımız\Ngitgide daha önemli hâle geliyor.
Dialogue: 0,0:04:13.39,0:04:16.56,Default,,0000,0000,0000,,Enerjiye erişim; sağlığı,\Neğitimi, siyasi gücü
Dialogue: 0,0:04:16.56,0:04:19.94,Default,,0000,0000,0000,,ve sosyoekonomik durumu etkiliyor.
Dialogue: 0,0:04:19.94,0:04:22.37,Default,,0000,0000,0000,,Enerji verimliliğimizi geliştirirsek
Dialogue: 0,0:04:22.37,0:04:25.42,Default,,0000,0000,0000,,doğal kaynaklarımızı daha sorumlu\Nbiçimde kullanabiliriz
Dialogue: 0,0:04:25.42,0:04:28.20,Default,,0000,0000,0000,,ve yaşam kalitesini\Nherkes için geliştirebiliriz.