Vandaag wil ik het hebben over de betekenis van woorden, hoe we ze definiëren en hoe zij, haast bij wijze van wraak, ons definiëren. De Engelse taal is een magnifieke spons. Ik hou van de Engelse taal. Ik ben blij dat ik ze spreek. Maar ze vertoont ook een hoop gaten. In het Grieks bestaat het woord 'lachesisme', de zucht naar rampspoed. Je weet wel, als je een onweer ziet aan de horizon en je vaststelt dat je voor de storm supportert. Het Mandarijns kent het woord 'yù yī' -- dat spreek ik fout uit -- voor het verlangen om intens te voelen, zoals toen je kind was. In het Pools is er 'jouska', de hypothetische conversatie die je dwangmatig met jezelf in je hoofd voert. En in het Duits, tenslotte, uiteraard in het Duits, bestaat het woord 'Zielschmerz', de vrees om te krijgen wat je wil. (Gelach) Een levensdroom die in vervulling gaat. Ik ben zelf Duits, dus ik weet precies hoe dat voelt. Ik weet niet zeker of ik één van deze woorden doordeweeks zou gebruiken, maar ik ben blij dat ze er zijn. Maar de enige reden dat ze er zijn, is omdat ik ze verzonnen heb. Ik ben de auteur van het 'Woordenboek van obscure smarten', waar ik sinds zeven jaar aan werk. De missie van het project is gaten te vinden in de taal van de emotie en die proberen op te vullen, zodat we het kunnen hebben over al die menselijke kleine kantjes en rariteiten van de menselijke conditie die we allemaal voelen maar waarover we niet praten bij gebrek aan gepaste woordenschat. Halverwege dit project definieerde ik 'sonder', het idee dat we onszelf als het hoofdpersonage beschouwen terwijl alle anderen figuranten zijn. Terwijl we in werkelijkheid allemaal hoofdpersonages zijn en jijzelf figurant bent in andermans verhaal. Zodra ik dat had gepubliceerd, kreeg ik een hoop reacties: "Dankjewel omdat je iets verwoordt dat ik al mijn hele leven voel, maar waar geen woord voor was." Ze werden er minder eenzaam door. Dat is de kracht van woorden: we voelen ons minder alleen. Niet lang daarna begon ik op te merken dat 'sonder' echt gebruikt werd in gesprekken online, en niet lang daarna merkte ik het warempel op in een echt live gesprek naast me. Geen gevoel is bevreemdender dan een woord verzinnen en het dan een eigen leven zien leiden. Ik heb er nog geen woord voor, maar dat komt nog. (Gelach) Ik werk eraan. Ik begon na te denken over wat een woord ècht maakt, want vele mensen vragen me dat. Ik krijg het vaakst de vraag: "Zijn die worden verzonnen? Ik snap het niet." Ik weet niet goed wat ik moet zeggen, want zodra 'sonder' gelanceerd was -- wie ben ik dan om te zeggen welk woord echt is en welk niet? Ik voelde me een beetje als Steve Jobs die zijn openbaring beschreef als dat hij plots besefte dat de meesten van ons veelal gewoon proberen te vermijden om te vaak tegen de muur te lopen en maar wat aanmodderen. Maar zodra je beseft dat mensen -- dat deze wereld het werk is van mensen die niet slimmer zijn dan jij, dan kan je met je hand die muren aanraken en je hand er zelfs doorsteken en beseffen dat je ze kan veranderen. Als mensen me vragen of deze woorden echt zijn, heb ik een batterij beproefde antwoorden. Sommige kunnen kloppen. Andere niet. Een beproefd antwoord was: "Een woord is echt als je wil dat het echt is." Net zoals dit pad echt is omdat mensen het daar willen hebben. (Gelach) Gebeurt aldoor op universiteitscampussen. Dat heet een 'wenspad'. (Gelach) Maar toen besloot ik: wat ze eigenlijk vragen als ze vragen of een woord echt is, is dit: "Hoeveel breinen kan ik ermee bereiken?" Want dat is volgens mij hoe we taal bekijken. Een woord is een sleutel waarmee we het hoofd van mensen bereiken. Als we er één brein mee bereiken, is dat niet de moeite, het weten niet waard. Twee breinen? Hangt ervan af wie. Een miljoen breinen? Dat begint ergens op te lijken. Een echt woord geeft je toegang tot zoveel mogelijk breinen. Daardoor is het wetenswaardig. Volgens deze norm is dit woord het meest echt. [OK] Dat is het. Het echtste woord. Dit komt het dichtst in de buurt van een loper. Het is het woord dat wereldwijd het best begrepen wordt, waar je ook bent. Het probleem is dat niemand lijkt te weten waar die letters voor staan. (Gelach) Bizar, toch? Het zou een foute spelling kunnen zijn van 'all correct', of 'Old Kinderhook'. Niemand lijkt het echt te weten, maar het feit dat het niet uitmaakt, zegt iets over hoe we woorden betekenis geven. De betekenis zit niet in de woorden zelf, wij leggen onszelf erin. Ik denk dat we allemaal zoeken naar betekenis in ons leven, en zoeken naar de zin van het leven, dat heeft volgens mij met woorden te maken. Als je zoekt naar de betekenis van iets, dan is het woordenboek een goede startplaats. Het biedt een gevoel van orde in een zeer chaotisch universum. Onze visie op dingen is zo beperkt dat we patronen en afkortingen hebben bedacht en dat we ze proberen te interpreteren, om de dag door te komen. We hebben nood aan woorden om ons te beperken en te definiëren. Velen van ons voelen zich beknot door hoe we deze woorden gebruiken. We vergeten dat woorden verzonnen zijn. Niet alleen mijn woorden. Alle woorden zijn verzonnen. Maar niet alle woorden betekenen iets. We zitten vast in ons eigen lexicon dat niet noodzakelijk spoort met mensen die niet al zijn zoals wij. Ik voel ons elk jaar wat meer uit elkaar drijven, naarmate we woorden ernstiger nemen. Want vergeet niet, woorden zijn niet echt. Ze hebben geen betekenis. Wij wel. Ik sluit graag af met een lezing uit het werk van één van mijn favoriete filosofen, Bill Watterson, maker van 'Calvin en Hobbes'. Hij zei: "Een leven maken dat je waarden weergeeft en je ziel tevreden stelt, is een zeldzaam wapenfeit. De zin van je eigen leven verzinnen is niet makkelijk, maar het is toegestaan, en je zult gelukkiger zijn als je de moeite doet. Dankjewel. (Applaus)