Có một bài thơ
của một nhà thơ nổi tiếng người Anh
viết vào cuối thể kỷ 19
Được cho là vang vọng
trong tâm trí của Churchill
ở thập niên 1930
Bài thơ viết rằng:
"Ở một ngọn đồi mùa hè yên tĩnh,
biếng lười với suối dòng chảy tuôn
nghe, tôi nghe thấy một tiếng trống xa
tiếng trống như âm vang mơ ảo
xa và gần và nhỏ và lớn hơn
trên những con đường trần thế trải ra
cho những người bạn
những người lính hành quân
rồi sẽ chết."
Cho những ai thích thơ ca,
bài thơ này là "A Shropshire Lad"
được viết bởi A.E.Housman.
Nhưng cái mà Housman đã hiểu được
và cả cái bạn nghe thấy
trong bản hòa phối Nielsen
là những mùa hè dài và nóng bỏng
nơi thôn quê đó
của sự ổn định vào thế kỉ 19
đang đến gần
và chúng ta sắp đi đến
một trong những thời kì đáng sợ đó
của lịch sử
khi quyền lực thay đổi.
và thưa với quí vị,
đó luôn là những thời kì
đi kèm với sự náo loạn
và tất cả thường bằng máu (chiến tranh)
và lời tôi muốn nhắn gửi là
tôi tin rằng chúng ta buộc phải
sống vào một trong những khoảnh khắc
đó của lịch sử
khi mà trục quay
mà trên đó
trật tự của quyền lực đang bắt đầu thay đổi
và diện mạo mới của thế giới
những thế lực mới tồn tại trên thế giới
đang bắt đầu hình thành.
và những thời kì này
-- ngày nay chúng ta thấy rõ ràng rằng --
gần như lúc nào cũng rất hỗn loạn, rất khó khăn
và tất cả đều thường đẫm máu
và điều đó thường diễn ra
khoảng một lần mỗi thế kỉ
bạn có thể phản biện lại rằng
đó là lần cuối điều đó xảy ra --
đó là cái mà Housman cảm thấy đang đến gần
và cả Churchill cũng vậy
Đó là khi quyền lực từ những quốc gia cũ,
những quyền lực cũ của Châu âu,
trên suốt vùng đại tây dương
chuyển sang cho những quyền lực mới
của nước Mĩ
thế kỉ của người Mỹ khởi đầu
và tất nhiên, ở một nơi xa xôi
nơi mà quyền lực châu Âu cũ từng thống trị
là hai cuộc chiến thảm hoạ đẫm máu
của thế kỉ vừa qua--
một ở nửa đầu ,
một ở nửa sau:hai cuộc chiến tranh thế giới
Mao Zedong từng ví hai cuộc chiến
như là cuộc nội chiến châu âu.
và đó có lẽ là một cách chính xác hơn
để miêu tả chúng
kính thưa quí ông quí bà,
chúng ta sống
trong một trong những thời điểm đó.
nhưng hôm nay tôi muốn nói về 3 yếu tố
cái đầu tiên, hai cái đầu tiên
là về sự chuyển nhượng quyền lực
cái thứ hai là về một chiều hướng mới
chưa bao giờ xảy ra
theo cách mà nó đang xảy ra ngày nay.
Nhưng hãy để tôi nói về sự thay đổi quyền lực
đang diễn ra với thế giới
Cái đang diễn ra ngày nay
ở một mặt nào đó thật đáng sợ
bởi nó chưa bao giờ diễn ra trước đây
chúng ta đã chứng kiến
những thay đổi quyền lực --
quyền lực chuyển từ tay Hy Lạp
sang tay Ý
và sự thay đổi quyền lực đã xảy ra
trong thời kì văn minh châu Ãu --
nhưng chúng ta nhìn thấy một thứ gì đó hơi khác
bởi quyền lực không di chuyển ngang
từ đất nước này sang đất nước khác
nó còn di chuyển dọc
điều xảy ra hôm nay
là quyền lực được đóng gói
chuyển cho nơi có trách nhiệm,
nơi cầm quyền
bên trong những tổ chức của quốc gia
giờ đang di chuyển lên tầm quốc tế
sức mạnh toàn cầu
chúng ta nói về thị trường toàn cầu
nhưng thực tế đó là sức mạnh toàn cầu
và nơi tầng cấp quốc gia
sức mạnh được chuyển cho nhà cầm quyền
tuân theo luật lệ
nhưng ở tầm quốc tế thì không
ở tầm quốc tế và toàn cầu
nơi những quyền lực sau tồn tại
quyền lực của internet,
quyền lực của phát sóng vệ tinh
quyền lực của tiền tệ--
vòng xoay chuyển tiền bạc này
đã xoay chuyển gấp 32 lần
số lượng tiền cần thiết
cho giao dịch mà nó nên làm để đầu tư --
những nhà luân chuyển tiền tệ,
hay nếu bạn thích
những nhà tài chính
khiến cho chúng ta
phải khuỵ gối thường xuyên
sức mạnh của những tập đoàn đa quốc gia
đang phát triển vốn
thường lớn hơn những nước cỡ vừa.
những tập đoàn này
hoạt động trong không gian toàn cầu
nơi không được quản lý
không có luật lệ
và ở đó người ta không bị ràng buộc
việc này thích hợp với những nhà cầm quyền
cho đến một thời điểm nào đó
nó luôn phù hợp
cho những người quyền lực nhất
hoạt động mà không bị kiềm chế
nhưng bài học của lịch sử là,
sớm hay muộn thì
nơi không được quản lý--
nơi không có luật lệ
trở nên tràn ngập,
không phải chỉ bởi những thứ bạn muốn --
giao dịch quốc tế, interenet, v.v--
nhưng còn bởi những thứ bạn không muốn --
tội phạm quốc tế , khủng bố quốc tế
sự kiện 9/11
cho chúng ta biết rằng ngay cả
nếu bạn là quốc gia hùng mạnh nhất trên thế giới
chăng nữa,
những người chiếm định vùng đó
có thể tấn công bạn
ngay cả tại nơi
là biểu tượng của những thành phố
vào một buổi sáng tháng 9 đẹp trời
người ta nói rằng 60%
của 4 triệu đô la được đưa vào quĩ 9/11
đã thông qua luật lệ toà tháp đôi
mà 9/11 phá huỷ
các bạn thấy đó, những kẻ thù của chúng ta
dùng không gian này --
không gian của du hành hàng loạt,
mạng internet , phát sóng vệ tinh
để đi xung quanh và rải chất độc của chúng
huỷ hoại những hệ thống của chúng ta
và cách làm của chúng ta
sớm hay muộn
sớm hay muộn
quy luật của lịch sử
là nơi mà sức mạnh đến
là nơi mà sự thống trị theo sau
và nếu đó là trường hợp hiện nay,
như tôi tin là thế
thì một trong những hiện tượng
của thời đại chúng ta
là sức mạnh toàn cầu
và nó dẫn theo một trong những thử thách
của thời đại chúng ta
là mang sự thống trị lên tầng lớp toàn cầu
và tôi tin rằng hàng thế kỉ trước chúng ta
sẽ trở nên hỗn loạn hơn hay ít hỗn loạn hơn
phụ thuộc vào việc chúng ta có thể
dành được mục tiêu hoặc không thể
mang sự thống trị lên tầm toàn cầu.
hãy chú ý, tôi không nói về chính phủ
tôi không nói về việc thiết lập
những điều khoản dân chủ toàn cầu
cách nhìn riêng của tôi, thưa quí vị
là chúng ta không chỉ
tạo ra nhiều luật lệ
nếu chúng ta không có U.N,
chúng ta phải sáng tạo ra nó
thế giới cần một diễn đàn liên quốc gia
thế giới cần một phương tiện
hợp pháp hoá hành động liên quốc gia
nhưng khi nói đến vấn đề
quản lý không gian toàn cầu
tôi đoán điều đó sẽ không xảy ra
thông qua việc tạo ra những luật lệ liên bang
nó thực ra xảy ra bằng cách
những sức mạnh tập hợp lại với nhau
và xây dựng một hệ thống
dựa trên những thoả hiệp
những đồng ý dựa trên những hiệp ước
để quản lý không gian toàn cầu
và nếu bạn quan sát,
bạn có thể thấy chúng đang xảy ra
tổ chức thương mại thế giới :
một tổ chức dựa trên hiệp ước
toàn bộ dựa trên hiệp ước
và đủ mạnh để buộc nước Mĩ
quốc gia hùng mạnh nhất
phải chịu trách nhiệm nếu cần thiết
Kyoto: những khởi đầu
của sự cố gắng tạo ra
một tổ chức dựa trên hiệp ước
hiệp hội G20
giờ đây chúng ta biết rằng
phải cùng tạo ra một tổ chức
có khả năng mang sự cai quản
đến khu vực tài chính
để quản lý đầu tư tài chính
và đó là G20,
một tổ chức dựa trên các hiệp ước
và có một vấn đề ở đây
chúng ta sẽ trở lại với nó
ngay trong vài phút tới
điều đó nói lên rằng nếu bạn
đưa những quyền lực mạnh nhất lại với nhau
để quyết định những luật lệ
trong các tổ chức dựa hiệp ước
để lấp đầy khoảng trống của sự cai quản đó
thì điều gì sẽ xảy đến với những nước yếu hơn ?
đó chính là một vấn đề lớn
và chúng ta sẽ quay lại với nó
trong một vài giây tơi
vậy nên điều nhắn nhủ đầu tiên của tôi là
nếu bạn sắp bước qua
những thời kì hỗn loạn này
hỗn loạn nhiều hay ít
thì sự thành công của chúng ta trong đó
phần lớn sẽ phụ thuộc vào khả năng
mang đến một sự cai quản hợp lý
cho không gian toàn cầu đó.
và quan sát sự cai quản đó bắt đầu diễn ra
điều thứ hai tôi muốn nói là
và tôi biết mình không phải
nói cho những khán giả thế này
về một thứ như thế
nhưng sức mạnh
không chỉ di chuyển theo chiều dọc
mà nó cũng di chuyển theo chiều ngang
bạn có thể tranh cãi rằng
câu chuyện, lịch sử của những nền văn minh
là những nền văn minh
được tạo nên quanh biển--
với những nền văn minh đầu tiên
xung quanh Địa Trung Hải
những nền văn minh cận đại hơn theo sau
sức mạnh phương tây quanh Đại Tây Dương
điều đó với tôi có vẻ
là nhìn chung chúng ta đang nhận thấy
sự chuyển dịch cơ bản về quyền lực
ra khỏi những quốc gia xung quanh Đại Tây Dương
đến những quốc gia
quanh Thái Bình Dương
Bây giờ, điều đó bắt đầu với sức mạnh kinh tế
nhưng đó là cách mà nó luôn bắt đầu
bạn đã bắt đầu nhận thấy
sự phát triển của những chính sách nước ngoài
sự gia tăng ngân sách dành cho quân sự
đang diễn ra ở các nước phát triển
tôi nghĩ thực ra
đây chưa hẳn là sự chuyển dịch
từ Tây sang Đông
mà là một thứ gì khác đang diễn ra
Tôi đoán là, vì nó đáng như thế
nước Mỹ sẽ vẫn là
đất nước hùng mạnh nhất
trong 10,15 năm tới
nhưng bối cảnh mà nước Mỹ
đang nắm giữ quyền lực
giờ đây đang hoàn toàn chuyển mình;
nó đang hoàn toàn thay đổi
chúng ta đang đi qua những 50 năm
những năm bất thường nhất,
của lịch sử
khi mà chúng ta có một thế giới thống trị
một cực duy nhất
khi mà mỗi chiếc kim la bàn
quay ra hay quay vào
đều phải xem vi trí của nó so với Washinton--
cả thế giới bị cai trị bởi một sức mạnh khổng lồ
nhưng đó không phải
là một trường hợp bình thường trong lịch sử
thực tế, cái đang nổi lên hiện nay
là một hiện tượng lịch sử
bình thường hơn rất nhiều
bạn đang bắt đầu nhận thấy sự xuất hiện
của thế giới đa cực
cho tới lúc này
nước Mỹ đang thống trị thế giới của chúng ta
Họ sẽ vẫn là quốc gia hùng mạnh nhất
nhưng nước Mỹ sẽ là nước hùng mạnh nhất
trong một thế giới
đang ngày càng trở nên đa cực
các bạn bắt đầu nhìn thấy
những trung tâm quyền lực khác được xây dựng nên
ở Trung Quốc, tất nhiên rồi
dù dự đoán của tôi là con đường đi lên quyền lực
của Trung Quốc không được thuận lợi cho lắm
nó sẽ diễn ra có vẻ là với nhiều vấp váp
khi Trung Quốc bắt đầu dân chủ hóa xã hội
sau khi tự do hóa nền kinh tế
nhưng đó là một vấn đề khác
các bạn thấy Ấn Độ, các bạn thấy Brazil
bạn thấy càng ngày
thế giới thực sự trông
đối với những người Châu Âu như chúng ta
rất giống với Châu Âu hồi thế kỉ 19
Châu Âu thế kỉ 19
được một tổng thư kí Anh, Ngài Canning
từng miêu tả là
"buổi hòa nhạc quyền lực của châu Âu"
Đó là một sự cân bằng,
một sự cân bằng 5 phía
nước Anh luôn đóng vai trò cân bằng
nếu Pháp hợp sức với Đức
Anh sẽ hợp sức với Áo và Ý
để tạo ra thế cân bằng
Nào hãy chú ý
đến một thời kì mà thế giới là một cực
chúng ta có những phe đồng minh nhất định
khối NATO,khối Warsaw
những cực quyền lực nhất định
hàm nghĩa những đồng minh nhất định
nhưng quyền lực đa cực
có nghĩa là sự dịch chuyển
và thay đổi phe đồng minh
và đó là thế giới chúng ta đang tiến tới
nơi mà chúng ta
sẽ càng ngày càng nhìn thấy
những đồng minh của mình
không được cố định
Canning,bộ trưởng bộ ngoại giao Anh
từng nói
"Nước Anh có chung quyền lợi
nhưng không có chung đồng minh"
và chúng ta sẽ thấy càng ngày
ngay cả ở thế giới phương Tây
sẽ vươn ra ngoài,
phải vươn ra ngoài
ra khỏi vòng quyền lực Đại Tây Dương dễ chịu
để tìm đồng minh với những quốc gia khác
nếu chúng ta muốn đứng được trên thế giới
Chú ý rằng, khi chúng ta vào Libya
sẽ là không an toàn
khi là nước phương Tây duy nhất
chúng ta phải đi cùng với các nước khác.
chúng ta phải mang theo ,
trong trường hợp này là Đội quân Ả rập
Tôi đoán rằng Iraq và Afganistan
là trường hợp gần đây nhất
khi các nước phương Tây cố thử
làm điều đó một mình
và chúng ta đã không thành công.
tôi đoán rằng
chúng ta đang đi đến thời kì đầu
của việc kết thúc 400 năm --
tôi nói 400 năm
bởi vì đó là kết thúc của thời đại Ottoman --
của quyền bá chủ của thế lực phương Tây,
những tập đoàn phương Tây
và giá trị phương Tây.
các bạn biết đấy ,cho đến lúc này,
nếu phương Tây cùng nhau ra tay
nó có thể đề ra và bố trí lại
trong từng ngõ nghách của thế giới
Nhưng điều đó không còn đúng nữa
hãy xem vụ khủng hoảng tài chính gần đây nhất
sau chiến tranh thế giới thứ hai
các nước phương Tây đã hợp lại cùng nhau--
hiệp hội Bretton Woods, Ngân hàng thế giới,
quĩ tiền tệ thế giới --
vấn đề được giải quyết
Giờ chúng ta phải gọi thêm những nước khác vào
chúng ta phải tạo ra nhóm G20
giờ chúng ta phải vượt ra khỏi
vòng tròn lười biếng
của những người bạn phương Tây
Hãy để tôi cho các bạn một dự báo
điều sẽ làm các bạn kinh ngạc hơn nữa
tôi nghi ngờ rằng '
chúng ta đang tiến đến kết thúc
của 400 năm
khi quyền lực phía Tây đi đến giới hạn
người ta nói với tôi rằng
"Dĩ nhiên Trung Quốc
họ sẽ không bao giờ dính đến
bảo vệ hoà bình thế giới,
bảo vệ hoà bình giữa các cực trên thế giới
Đúng thế ư? Tại sao không?
Có bao nhiêu đội quân Trung Quốc
đang phục vụ dưới đội quân hòa bình ,
phục vụ dưới lá cờ hòa bình
phục vụ cho Liên Hiệp Quốc trên thế giới ngày nay?
3700
Có bao nhiêu người Mỹ? 11 người
Đội hải quân lớn nhất đang làm gì
để giải quyết vấn đề hải tặc Somali?
đội hải quân của trung quốc.
Và dĩ nhiên họ là một quốc gia hám lợi
họ muốn giữ đường biển mở
Càng ngày, chúng ta càng phải làm việc
với những người
mà chúng ta không có chung giá trị
mà là với những người, chúng ta chia sẻ
lợi ích chung trong một khoảng thời gian
đó là một cách hoàn toàn khác
để nhìn thế giới, đang xuất hiện đó
và đây là yếu tố thứ ba
hoàn toàn khác
Ngày nay ở thế giới hiện đại của chúng ta
nhờ internet
nhờ những thứ
mà người ta đang bàn tán tới, tại đây
mọi thứ đều được liên kết
chúng ta phụ thuộc lẫn nhau
chúng ta giờ được cài vào nhau
như những quốc gia, như những cá nhân
theo cách mà chưa bao giờ có trước đây
chưa từng có
Mối liên hệ giữa các quốc gia
luôn tồn tại
Nền dân chủ là để quản lý
mối liên hệ giữa các quốc gia
nhưng giờ chúng ta
bị khoá mật thiết vào với nhau
bạn bị mắc dịch cúm heo ở Mexico
đó là một vấn đề lớn
cho sân bay Charles de Gaulle
24 tiếng sau
Lehman Brothers sụp đổ,
tất cả đều sụp đổ
cháy rừng ở thảo nguyên Nga
khủng hoảng thực phẩm ở châu Phi
chúng ta liên kết với nhau rất rất chặt chẽ
và điều đó có nghĩa là
ý tưởng về một quốc gia hành động một mình
, không liên kết với những nước khác
, không làm việc cùng những nước khác
không còn là một đề nghị có thể thực hiện
bởi những hành động
của một quốc gia
không còn là của riêng nó nữa,
hay là đủ hiệu quả cho bản thân quốc gia đó
để kiểm soát lãnh thổ của mình
bởi hiệu quả ảnh hưởng bên ngoài đất nước đó
đang bắt đầu ảnh hưởng
tới những gì xảy ra bên trong
tôi đã từng là một người lính trẻ
vào thời kì cuối cuộc chiến đế chế ở Anh
lúc đó, quốc phòng của đất nước tôi
đã chỉ dựa trên một và chỉ một thứ mà thôi:
đó là quân đội của chúng tôi mạnh như thế nào,
không quân của chúng tôi mạnh như thế nào
hải quân của chúng tôi mạnh như thế nào
và đồng minh của chúng tôi mạnh như thế nào
đó là khi quân địch ở ngoài bức tường
giờ đây quân địch là ở bên trong bức tường
Giờ đây nếu tôi muốn nói
về mức độ phòng thủ của đất nước mình
tôi phải nói với bộ sức khoẻ
bởi bệnh dịch là mối đe doạ đến sự an toàn của tôi
tôi phải nói với bộ trưởng bộ Nông nghiệp
bởi sự an toàn thực phẩm là mối đe doạ
tôi phải nói chuyện với bộ trưởng bộ Công nghiệp
bởi sự mong manh
của hạ tầng công nghệ của chúng ta
chính là điểm tấn công của kẻ thù--
như chúng ta nhìn thấy từ cuộc chiến số
tôi phải nói chuyện với bộ trưởng bộ nội vụ
bởi ai vào đất nước tôi
ai sống trong ngôi nhà có sân thượng đó
trong thành phố đó
có ảnh hưởng trực tiếp
đến những gì xảy ra trong đất nước tôi-
chúng ta đã thấy tại London
77 cuộc ném bom
không còn là vấn đề an ninh quốc gia nữa
chỉ đơn giản là
vấn đề của quân đội và bộ quốc phòng
giờ vấn đề là khả năng
khóa chặt với nhau của các tổ chức
và điều này nói lên một thứ rất quan trọng
nó nói cho bạn rằng, trên thực tế,
chính phủ của chúng ta,
được xây dựng theo cấu trúc dọc
được xây dựng trên mô hình kinh tế
của cuộc cách mạng công nghiệp --
nhiều tầng theo chiều dọc,
chuyên môn hoá
những cấu trúc có sẵn--
hoàn toàn là những cấu trúc sai lầm
các bạn biết trong thế giới kinh doanh
cấu trúc điển hình của chúng ta,
thưa quí vị,
là mạng lưới
khả năng tạo mạng lưới của bạn
mới là quan trọng
cả trong và ngoài chính phủ
đây là luật thứ ba của Ashdown
nhưng đừng hỏi tôi
về luật thứ hai và ba của Ashdown
vì tôi chưa nghĩ ra chúng
lúc nào nói là định luật thứ ba
nghe cũng hay hơn mà đúng không?
Định luật thứ ba của Ashdown
nói rằng trong thời hiện đại,
nơi mà mọi thứ liên quan đến nhau
điều quan trọng nhất về những gì bạn có thể làm
là những gì bạn có thể làm với người khác,
Mẩu quan trọng nhất về cấu trúc của bạn
dù là chính phủ hay quân đội
hay giới kinh doanh--
đó là những điểm dừng và các liên kết của bạn
khả năng bạn kết nối với người khác
bạn hiểu điều đó
nhưng chính phủ thì không.
giờ còn một điều cuối cùng.
Nếu đó là trường hợp, thưa quý vị,
mà chúng ta giờ đang bị khoá lại với nhau
theo cách mà chưa từng có từ trước
thì đó cũng có nghĩa là
chúng ta đang có chung một vận mệnh
lần đầu tiên bất chợt
hàng rào phòng thủ chung đã chiếm lĩnh chúng ta
khi mà khái niệm để bảo vệ riêng đất nước của mình,
không còn là đủ nữa.
Từng có trường hợp
nếu dân tộc tôi mạnh hơn dân tộc họ,
chúng tôi sẽ an toàn
đất nước tôi mạnh hơn đất nước họ,
chúng tôi sẽ an toàn
hội đồng minh của tôi như NATO mạnh hơn
hội đồng minh của họ, chúng tôi sẽ an toàn
Nhưng không còn như thế nữa
Sự xuất hiện đầy quan trọng
của sự liên kết lẫn nhau
và của những vũ khí phá huỷ hàng loạt
có nghĩa là càng ngày
tôi càng có chung vận mệnh với kẻ địch của mình
khi tôi là nhà ngoại giao
việc thương lượng hiệp ước giải trừ quân bị
với Hồng Quân Nga
ở Geneva năm 1970s
chúng tôi đã thàng công
vì chúng tôi hiểu được
mình chia sẻ chung số phận với họ
An ninh tập thể là không đủ.
Hoà bình đến với Bắc Ireland
bởi hai bên nhận ra rằng
trò chơi một mất một còn không thể có hiệu quả
Họ cùng chung số phận với kẻ địch của họ
Một trong những rào cản hoà bình ở Trung Đông
là cả hai phía Israel và Palestine
đều không hiểu
là họ có chung một số phận
và bất chợt thưa quí vị
cái mà đã từng là lời đề nghịi
của những nhà thơ
hay những người người mơ mộng
trở thành cái
mà chúng ta phải suy nghĩ nghiêm túc
như một vấn đề về chính sách quốc gia
tôi đã bắt đầu với một bài thơ
tôi sẽ kết thúc cũng bằng một bài thơ
bài thơ tuyệt vời của John Donne
"Gửi cho những người còn sống"
bài thơ tên là "Không ai là một hòn đảo cả"
và nó như thế này
"mỗi cái chết của một con người ảnh hưởng đến tôi,
bởi tôi thuộc về loài người,
gửi mà không báo
cho những người đã khuất
chuông rung ba hồi"
với John Donne, đó là một lời đề nghị luân lý
Đối với chúng ta, tôi nghĩ rằng
đó là một phần cho sự sống còn của mình
Cảm ơn rất nhiều
(vỗ tay)